Frymëmarrja dhe Këmbimi i gazrave

Titulli: Frymëmarrja dhe Këmbimi i gazrave 13/11/2007, 18:23

Frymëmarrja dhe Këmbimi i gazrave

Frymemarrja eshte proces i zberthimit dhe djegije e qete e materieve ushqyese - glikozes ne qeliza nen veprimin e oksigjenit dhe te liruarit te energjise , dioksidit te karbonit dhe ujit...
Procesi i frymemarrjes ndryshe quhet "Frymemarrje QELIZORE" per arsye se zhvillohet ne qelize ose frymemarrje AEROBE per arsye se zhvillohet ne pranine e oksigjenit.
Zberthimi i procesit te frymemarrjes aerobe zberthehet ne :
glikoza ne qelizat e njeriut + oksigjeni ->djegije e qete =CO/2- mbeturinat tjera , uji dhe energjia.
Rrendesia me e madhe e procesit te frymemarrjes qendron ne lirimin e energjise e cila nevoitet per kryerjen e te gjitha proceseve jetesore dhe per ngrohjen e trupit - mirembajtjen e temperatures konstante te trupit...
Dioksidi i karbonit gjate frymenxjerrjes lirohet si gaz i pa nevojshem dhe frymezenes,kurse uji pjeserisht nxirret me frymenxjerrjen si avull ose tajohet permes urines apo pak perdoret ne qeliza per disa procese... Ne procesin e frymemarrjes shfrytezohet / hargjohet oksigjeni dhe lirohet dioksidi i karbonit.
RRuget e frymemarrjes dhe organet per frymemarrje - kembimi i gazrave tek njeriu:
Prej zgavres te hundes permes fytit ajri kalon ne laring.
Laringu eshte pjesa fillestare e trakesë, perbehet prej disa pllakave kërcore, te cilat ndermjet jane te lidhura.Ne laring ndodhen dy pale kordha te zerit te cilat kur shtriren dhe dridhen gjate frymenxjerrjes se bashku me gojen dhe gjuhen prodhojne tinguj dhe zë.
Gabzheri ose Trakea eshte gyp i hapur i ndertuar nga gjysme unazat kercore dhe mukozave .. ne te cilen ngjiten pa pastertite.
Gypezat e gabzherit ose bronket kane ndertim te ngjajshem me traketë dhe degezohen ne mushkerite e bardha ne degezime me te imta bronkiole te cilat mbaresat i kane me strajca mushkerore dhe ajrore te ndertuara nga mëshikëza ose ALVEOLAT.
Bronkiolet e shumefishta, strajcat ajrore dhe meshikezat-alveolet i ndertojne krahet mushkerore qe te kene ndertim shpuzor,kurse kapilaret e gjakut qe i mbeshtjellin strajcat dhe alveolet u japin ngjyra te kuqerremte mushkerive te bardha...

Mekanizmi i frymemarrjes dhe kembimi i gazeve ne mushkerite e bardha dhe ne inde

Mekanizmi i frymemarrjes perbehet nga dy procese: frymethithjes dhe frymenxjerrjes...Gjate frymethithjes mushkrite e bardha mbushen me ajer te fresket, kurse gjate frymenxjerrjes mushkerite e bardha zbrazen dhe ajri i ndotur nxiret ne ambientin e jashtem.Ne kete proces , diafragma muskulore tkuret, terhiqet poshte ndaj kafazit kraheror dhe drejtohet.Njekohesisht muskujt nderbriror shtrengohen , i ngrejne lart brinjet dhe ashtin kraheror dhe kafazi kafazi kraheror zgjerohet.Atehere nen veprimin e shtypjes atmosferike ajri permes rrugeve te tij lirisht nderhyn ne mushkerite e bardha dhe meshikzat e mushkerive te bardha zgjerohen dhe e plotesojne kafazin e kraharorit.
Frmenxjerrja fillon menjeher pas frymethithjes.Tani lirohen muskujt nderbriro dhe Diafragma sebashku me kafazin e kraherorit kthehet ne gjendjen e meparshme.
Duke u kthyer pas , bejne shtypje mbi mushkerite e bardha dhe e shtytin ajrin i cili permes rrugeve te veta hudhet jashte.
Frymemarrja zhvillohet permes reflekseve automatike.Qendra per regullimin e frymemarjes gjinden ne Arrç.