Vilnusi dhe Linci, kryeqendra evropiane të kulturës në 2009

Vilnusi dhe Linci, kryeqendra evropiane të kulturës në vitin 2009

Kryeqyteti i Lituanisë, Vilnus dhe qyteti austriak Linc prej këtij fillimviti e mbajnë epitetin "Kryeqendra evropiane të kulturës" në vitin 2009.

Të dy qytetet kanë hyrë në Vitin e Ri me shou impresive të cilat janë pjesë e programeve të tyre, të pasuruara me manifestime, promovime, koncerte dhe ekspozita gjatë gjithë vitit.
Për Vilnusin, qyteti më i madh baltik, viti 2009 është i rëndësishëm për atë që e shënon përvjetorin e Mijëvjeçarit, sepse emri Lituani për herë të parë është përmendur në Analet e Kedlinburgut në vitin 1009. Nga viti 1994 ky qytet është në listën e Trashëgimisë kulturore botërore të UNESKO-s për shkak të arkitekturës mesjetare në pjesën e vjetër të qytetit, objekte gotike, rilindase, baroku dhe klasike të ruajtura edhe në periudhën komuniste.
Qyteti austriak Linc ka histori të pasur, në të cilën një kohë të shkurtër ka qenë edhe qendra më e rëndësishme e Mbretërisë romake, seli e autoriteteve dhe udhëkryq tregtar. Mbreti i Habsburgut, Fridrihi i Tretë, atje i ka kaluar ditët e tij të fundit, ndërsa banorë të qytetit kanë qenë edhe astronomi Johan Kepler, filozofi Ludvig Vitgenshtajn, si dhe Adolf Hitleri, i cili nga qyteti ka dashur të bëjë kryeqytet të Rajhit të Tretë. Në Luftën e Dytë Botërore Linci është shndërruar në qendër industriale, ku është prodhuar çelik dhe kemikale për nevoja ushtarake.
Bashkimi Evropian çdo vit cakton nikoqir nderi të projektit "Kryeqendra e evropiane e kulturës". Tradita ka filluar në vitin 1985, kur këtë titull e kishte Athina. Qëllimi është që të promovohet ndjenja për bashkim në BE, por laureatit kjo i sjellë edhe para nga fondet evropiane me ç'rast vendet mund të financojnë projekte dhe programe të mëdha nga sfera e kulturës. Kriter për zgjedhje është gatitshmëria e qytetit që t'i organizojë ndodhitë të cilat zgjasin gjatë tërë vitit kalendarik.
Për zgjedhje vendos komisioni i pavarur ndërkombëtar në Bruksel, ndërsa vendimi miratohet katër vite paraprakisht. Atë e shqyrton edhe Parlamenti Evropian, ndërsa e voton Këshilli i BE-së. Prej vitit 2007 zgjidhen qytet prej dy vendeve evropiane. Atë vit ishin Sibiu dhe Luksemburgu, ndërsa vitin e kaluar kryeqytete evropiane të kulturës ishin Stavanger dhe Sandnes nga Norvegjia dhe Liverpuli i Anglisë. Në vitin 2010 kryeqytete evropiane të kulturës do të jenë Stambolli, Eseni i Gjermanisë dhe Peçi i Hungarisë, ndërsa në vitin 2011 janë zgjedhur qytetet: Turku i Finlandës dhe kryeqyteti estonez Talin.

» Horoskopi Ditor
» NATO chief welcomes Albania and Croatia for 2009