Koçi Petriti

Ti do te vish, prape do te vish
Nga udha ku je nisur
Po floket me s'do te t'i shprish
Ashtu si t'i kam shprishur

Ne gjoksin tim qe digjet zjarr
Do rrish pa bere ze
Po une prape si fillestar
S'di do te te puth me

Do desha te isha prape me ty
Si viteve qe s'kthehen
Qe kur te shihemi sy ne sy
Te skuqem e te dehem

Pra, beme ne enderr te te shoh
Dhe hidhme ne mendim
Qe kurre fundin mos e njoh
Siç njoh fillimin tim...

Loti

Ti digjesh, ke temperature,
dhe une dhimbjen s'ta shkul dot.
dado qe veten e mbaj burre
neper qerpik me shket nje lot

Ne lotin qe me pat shpetuar
ka burreri e foshnjeri
se them qe globin mbaj ne duar
po ta sheroj tim bir nuk di

Mbi biskun qe nen bresher bie
mbi degen qe dot syth s'leshon
ngre kete lot rubin femije
qe sa dhe glob i madh peshon

Mbi dijetarin qe vret mendjen
te gjeje c'ka ne filan yll
ngre kete lot me gjithe dhembjen
e cdo njomzaku qe sy s'mbyll

Nder galaktika neser bota
le te vozise skaj me skaj
vec mos rendofte permbi foshnja
zjarmi e etheve te saj!


Kushtuar Shqiperise

Perpara mal, nga mbrapa det,
vend qe e ha enigma e vet.

.................................................. .
flak tre poete, mban nje kapter.

Ky vend nxjerr vaj nga drunjte e vet
sa c'derdh Shkumbini uje ne det.

Ky vend qeth lesh nga deshte e tij
sa vesh me triko tri Greqi.

.............................................
tre Serbi me molle i ngop.

Kam mall e gje, e shkoj shes gjak,
s'rroj as si indigjen zezak.

Nen keto male ka krom e ar,
kam prona, po s'jam askund pronar.

Po pse valle, oh, gjithe ky trishtim?
O Zot, nga c'fron leshon mallkim?!

--------------------------------------------------------------------------------

Strofe nga "Loti"

Nje zemerim kaq te trazuar
Rralle e kam ndier gjer me sot
Ti qesh se qenkam kreshperuar
Sikur te isha Don Kishot



---------------------------------------------------

Koci Petriti lindi me 1941 ne Korçë, ku kreu shkollen fillore dhe te mesme. Studimet e larta pergjuhe-letersi shqipe i kreu ne Universitetin e Tiranes. Pas mbarimit te studimeve, nga vitit 1967 deri ne 1990, punoi si mesues i letersise ne LIbrazhd. Prej vitit 1990 punon ne Tirane, se pari ne Lidhjen e Hskrimtareve, pastaj ne Fakultetin e Historise e te Filologjise si pedagog. Ka botuar vellimet poetike: "Lirikat e majit", "Perseri ne udhe", "Firma e popullit tim", Prush ne shekuj", "TE dashurova ty", si dhe permbledhjen e kolanes "Poezia shqipe". Ne Prishtine eshte botuar permbledhja poetike "Lulëkuqet". Vjersha te Koci Petritit jane botuar neper disa antologji shkollore dhe me librin "Prush ne shekuj" ka fituar cmimin si libri me i mire i vitit.

Dashuri

Ish nje vajze e ish nje djale,
vajza e donte e djali e donte,
po Shkumbini i madh me vale
i kish ndare e s'i bashkonte.

Dhe therrisnin: O o o, te dua!
po kjo klithme e lashte fjalesh
u degjohej: Jooo, s'te dua!
neper thashetheme valesh.

E humbisnin te dy shpresen
e shpresonin prap me teper,
sic humbet dhe drita vesen
dhe e gjen mengjesin tjeter.

Ooo, te duuaa, nisej fjala,
Jooo, s'te duuaa, mberritne zallit,
vajza thosh: Me pifte vala!
Te perpifte! I vinte djalit.

Bot me buze, bot me duar
anes dallgeve nderkryer,
here per jete dashuruar,
here per vdekje te zhgenjyer.

Hidhnin fjalen ta kalonin,
shprishej porsi plisi i kumit,
hidhnin gurin te qellonin,
binte mu ne mes te lumit.

Nje cast lumi s'ish me lume
mes dy brigjeve te mallit
dhe u bind e ra ne gjume
dhe u hap e fjeti zallit.

Rendi vajza e rendi fjali
sa u ngrit nje ere e marre,
qe rrezoi shkembinj nga mali
e nje bresher qe s'ish pare.

Zgjaten duar, vune gure,
shtruan dhimbjet qe nuk thuhen
gjer mbi lume u bene ure,
te kalojne ata qe duhen.

--------------------------------

***

S'rri dot me ty,
s'bëj dot pa ty,
nata ka vesh,
dita ka sy.

Fshehur po dal'
vjedhur po hyj,
nata ka vesh,
dita ka sy.

Nën qiell veç,
nën dhe të dy,
s'rri dot me ty,
s'bëj dot pa ty.


Për ty që të dua

Unë emrin tënd e zë rrallë në gojë
kjo do të thotë që në zemër e ruaj thellë
veç në ndodhtë të kthehem në rrenojë
do të dalësh si legjenda mbi një kështjellë

Unë emrin tënd s'e kam vënë në asnjë vjershë
E s'do ta shkruaj as në vargun më me bujë
Kjo do të thotë që gjërat me peshë
rrinë në thellësi dhe është zor t'i ngresh mbi ujë

Koci Petriti mbetet i vecant me lirizmin qe pershkon krijimet e tij ne cdo kohe, qe nga ato te shkruara vite me pare, e deri tek me te fundit.

Vallja gorare

Me nje shtyrje gjuri ngjitet
Me nje thyerje gjuri zbret
Sikur ecën nëpër vitet
Po çon historinë e vet

Sa shpalos një trill shamie
Nga mëngoret e mëdha
Del një re thëllëzërie
Ç’gushëkuqe e ç’guguçe ka

Me çdo palë fustanelle
Fllade mbledh, furtunë përcjell
Herë muros një mur kështjelle
Herë përkulet lule mbjell

Pa kur shenjë bën me vetull
Ç’gurrë gërrnetash rrokullis!
Njëqind shqipe mbledh nën sqetull
Treqind shqipe larg i nis

E me nje shtrëngim të dorës
Shoku shokun supit kap
Brof te shohë nga Guri i Gorës
Mbi Tomorr e mbi Korab

Nën opingat xhufkëkuqe
Tokën dredh e ajrin gris
Herë përzen një nisje lufte
Herë në hon një xhind gremis

Dhe nën vetëtimë të xhufkës
Shoku shokun rrok perkrah
Brof të shohë nga sheshi i luftës
Përtej maleve çfarë ka?

Me një shtyrje gjuri ngjitet
Me një thyerje gjuri zbret
Sikur ecën nëpër vitet
Përcjell historinë e vet…
__________________

Mendoj e nuk fle

Po fle ti ne gjirin e nate
Mbi faqe te qesh pafajsia
si flutura t’arta rreth llambe
te sillen deshirat e mija

Zgjat duart’ t’i kapesh ne gjume
po ikin ato, s’i ze dot
E si mund ta dish ti qe une
mendoj e nuk fle per ty sot?


***

Larg nga syt e tu neper shtegtime
kalendarit gjashte flete i grisa
e nga padurim’ i ndarjes time
mund te mbijne gjashte qiparisa

Grisa gjashte flete kalendari
Ngrysa e gdhiva e ngriva gjashte net
Ti tani ç’me rri si nje gur varri
kur kerkoj mbi bar te te mbeshtet?


Kujtimi

Kujtimi – liber i lexuar
me fije jete endur, lidhur
troket ne mendje çast i shkuar
i embel qofte, apo i hidhur

Kujtimi – lule herbariumi
qe ruan ngjyre edhe arome
shpesh shkrin e shket si shkumbe lumi
rilind e çel si bisk i njome
__________________

Ju kujtova te gjithave

Ju kujtova te gjithave juve qe them se ju desha
qe nga m'e hershmja
gjer tek e vona,
ate qe ish e paputhura,
ate qe ish virgjeresha,
ate qe ish moll' e sherrit e pelë e harbimeve tona.

Ate qe flijoi per tre grosh dashurizen e pare
ate qe briroi fill pas muajit te mjaltit nen mua
ate qe nguroi n'udhekryq djall a ëngjëll te marre
ate qe kuptoi qe s'e desha, qe sapo i thashe "Te dua"

Ja, po me ngjan sikur ngrihi nga heshtja e honeve
te ndryshme, te shumta si ngjyrat, si zogjte
ju fluturuat mbi prushin epshor te pasioneve
donit te ngroheshit, pendet e bukura dogjte

Vjen perendisht edhe ti qe te desha se pari
pikez e arte, flurorja, si rreze e perthyer mbi lote
te shtrij e te shkoj permbi buze serish si dikur nje fill bari
ti nis kendon edhe qan: Dashuria ben xhiro ne bote!

Prap une u desha pa ty
ti prape u puthe pa mua
erdhen pas teje te tjera, shuan c'rindizet e digjet
erdhen, po s'hyri askush gjer ne pronat e tua
mes njeri tjetrit shkon lumi qe ndan e bashkon te dy brigjet

Zbriti dhe suta e Veriut
mbrriti edhe krrilla prej Jugut
une i pranova te gjitha, te gjitha, te gjitha
toka, grua beronje, palluar prej plugut
qan kur s'ngarkohet me peme
qesh kur mbulohet me drithra

Ja, ku po vjen dhe m'e vona, mjellma e fundit
mjellma e fundit brymuar nga vjeshta
hirin henor te flijimit kalimthi ma shkundi
brymen e ikjes pa kthim me brymoi permbi vjersha

Une keshtu dimeroj gjer ne flirtet e vona
here i rishuar, here i rindezur, sa mund
jam gati cdonje ta ridua sikur t'ish vertet Dezdemona
pastaj ta harroj si nje liber qe s'mund ta lexosh gjer ne fund

shume e bukur kjo me posht

Në puthje ishe krejt dëborë


Në puthje ishe krejt dëborë,
sikur më puthte vdekja,
e unë
të shtira kot në dorë,
mos shkonte kot pikpjekja.

Po dhe në ish dorështënia e kotë,
a thjesht pa epsh, pa ëndje,
përse më kap rënqethja e ftohtë
kur ty të sjell ndërmëndje?

M’u dhe ti mes dëbore e zjarri,
pa ditur ç’ndeze e ç’fike
e mua shpesh kjo puthje varri
më shpon si majë thike.

***

As mundem te te mbaj
as bindem te te ndaj
ndonese guxim i krisur me jep shtytje
e toka qe i zbon avujt e saj
shpesh kerkon shi
e shpesh peson permbytje


Çast

Dallge dhe dremitje e mermerimë
Ç'madheshti pa shpirt, pa dashuri!
Ne te dy buze-urjave po rrimë
Guaska jone deti.
...........Ne - perlat e tij.

Dhe keshtu i thame gjithe fjalet
Heshtim me nje heshtje qe s'na shkon
Po dhe deti i madh, qe varros valet
Nganjehere u beka monoton


Hena

Sa here ate e moren neper goje
e kush s'u tall me shkak apo pa shkak?
Ajo s'e beri veten te perçmoje
vetmia e tret, thashethemnaja e mplak

Vejushe, qe percjell e pret te bire
i vjen perjetesisht rreth e qark botes
qe udhet te mos mbeten n'erresire
kandilin qe i jep dielli ia fal tokes...


Shkendija

Shume enderrova te doja nje njeri
Keshtu me mbeti koka kthyer nga dashuria
Enderr pas endrre blova dhimbje e vetmi
Ne zemer mblodha gjithe muzgjet me shkendija
Duhet te prisja qe vec ty te te desha
I rrethuar keshtu perjetesisht me xixellonja
Jam une qe te dua vertet gjer ne eshtra,
Apo ti te me besh te te harroj je e pazonja?

16 mars 1972
__________________

Shpirt shpendi

Shkembijve te huaj perplasi stuhija
nje zog qe me te u perlesh
Larg vendit te dashur
mbi varrin e tija
askush nuk e qau e s'e desh

As lule,
as gjemba s'i mbollen mbi vete
askush s'e perfilli atje
ndaj shpendi pa emer
vendosi mos tretej
nen varrin e zi pa atdhe...

Nga mall i zhuritur
prej kurmit plot plage
nje gjemb picerrak hodhi shtat
Nen varr, shpirt' i shpendit
drejt vendit te larget
ne rrenje deshirash u zgjat.

Si doçke femije
e shtrire drejt memes
nje bisk i nendheshem arriu
Ne vendin e lindjes
mbiu lule prej rrenjes
me mall e deshira njeriu...

Ti hyre e rrinje ne medyshje

Ti hyre e rrinje ne medyshje
aty ne prag te deres
siç hyn nje çast nje dallendyshe
mes dimrit dhe pranveres

E ndersa heshtnim sy nder sy
as ngeshem e as ngutur
te qe shkopsitur kopsa ty
apo te ish keputur?

Se kur veshtroja permbi gjinj
here shtrember e here drejt
s'di ç'nomatisa me gishterinj
e te shkopsita krejt


Ne dhome

Trokite ti ne deren e beqarit
e hyre syperdhe, e ndezur prush
un' rrija dhe lexoja prane zjarrit
pa priur sot vizite nga ndokush

Ç'kerkon tek une, ti, moj fqinja ime
qe hesht e s'ulesh, hesht e s'iken dot
kuptoj qe ke nje lemsh me ngasherime
po gjuha jote e lidhur s'po m'i thote

Un' doren bej ta zgjas, te te prek lehte
e prap e fsheh dhe pres ashtu pa ze
kam frike mos te fshik ne ndonje flete
kam frike se me shkon e s'me vjen me
__________________

Kur dalin shkëndijat

Mbi bar me kurriz ti ke rënë
guguçja mes degësh guit,
një grusht me shkendia kam zënë
mbi ballë e mbi faqe t'i ngjit

Fytyrën, që feks mes balukesh
me yje të vegjël ta mbush;
e rënë prej qiellit, më dukesh
këtu ku s'ka shkelur askush

Mbështeti ti gjinjtë, mbështeti
në gjoksin që rrahjet ia njeh!
Ç'kënd ka të mistertë planeti
sa viset në mbrëmje tek ne?

1962

Poeti Koçi Petrit ka vertet nje lirike te mrekullueshme qe lexohet dhe ri-lexohet perhere me kenaqesi.

Tëmthat më rrahin

Tëmthat më rrahin
zemra më digjet
dua një shekull të rroj
e larg n'u largofsh si ujrat nga brigjet
prapë më dhimbsesh njësoj

Ç'rëntë mbi mua
ç'rrjedhtë nën mua
rrjedhtë e më ktheftë tek ti
unë ç'njeri duhet dashur e dua
ty sa njëqind dashuri

Ç'flasim kështu
ç'heshtim kështu
vallë në ç'ujra po zhytem
ulur në çipin e syve të tu
lermë të pi e të mbytem!

Lermë të pi
lermë të hesht
zemra për zemër të digjet
shekullin tim le ta ngrysja kaq thjesht
n'ujrat ku lozin gjith' brigjet...

Tëmthat më rrahin, zemra më digjet

Letër 2

Kam ndënjur vonë për ty, po rri dhe sonte.
Me ç’brejtës t’eshtrën zemër të ta brej?
S’kam dashur që keqardhje të të zgjonte
Një dobësi që tjetrit ia urrej

Ç’të derdh në varg dënesje shpirtsëmuri
kur ty zjarrminë e mallit s’ta ndez dot
Me ç’zog vajtues qan një dhimbje burri
Të ndjellë midis lotit, pika lot?

Po flas dhe hesht, po hesht dhe flas kaq mbytur
Por kot. Ti s’ndien as mall, as ngashërim,
E nuk e di me ç’xhinde jam përfytur
Të fsheh ç’më bren përbrënda burgut tim

12 shtator 1962


***

Unë mund të them një të vërtetë
Të tjerat mund t’i fsheh
Ne shumë mburremi ndaj botës
Por bota për asgjë s’na njeh

Prandaj në këtë natë t’errët çmoj
Nga gjithçka më tepër të vetmuarit
Që pyesin shpesh veteveten : “Përse rroj
kur flenë budallenjtë dhe të zgjuarit?”
__________________

dikur i lexoja poezite e koci petritit.. dhe kisha ven re dicka..

e perdorte ne fillim te vargut.. shpesh.. lidhsen "dhe"..

dhe keshtu
dhe ashtu
dhe.. etjetj..

rastesisht vite me pare.. ndaloj ne librazhd e ulem ne kafene te turizmit..
u bene nja 3-4 vete ne tavoline kur vjen koci petriti dhe ata e ftojne te ulet..
dukesh qe njiheshin prej shum kohesh..

filluan muhabetet e un po degjoja..
ne nje moment i them koci petritit pak si menjane..
kam pershtypje profesor koci.. se ju perdorni shum dhe-ne ne poezi..
mbeti nje cast..me pa mire e me tha..
-dhe-ja tha shkon ne poezine shqipe.. e nuk ja humb tha bukurine..

tani lexoj poezite qe ka sjelle shigjeta e nuk po shoh poezi me "dhe"..

si shpjegonet qo.. lol..



eshte vertet poet i lindur..
urime..


..

Lirike e fjaleve te perseritura

Ai ia prek floket dhe ia ngaterron neper gishta
ajo nje kopse te kemishes ia shtyp me thua
vesa pikezon mbi lirishta
shelgjet rrine varur mbi perrua.

E marr me mend c'i peshperit ai tani
e c'mermerin ajo ne kete ore te vone
Sa te tjere i kane thene keto fjale
e sa te tjere do t'i thone e do t'i thone...

Dhe asgje s'perseritet, te asnje vajze e asnje djale,
ne vitet qe vijne, te trazuar apo te qete
Mjere ai qe s'i ka thene dikujt te tilla fjale
fjale qe thuhen vetem njehere ne jete!


Pershkrim mengjesi

Kam dale qe me nate te ballkoni
e shoh ne Lindje qiellin permbi mal,
atje ku dielli lind - ngjyrelimoni,
qendisur rreth me fasha portokall.

E pastert kup' e kaltert, e panjolle,
si faqe vajze trembedhjete vjete,
e mjegulla perhapur fjolle fjolle,
gremisur, grisur, hon me hon humbet.