Leonita
Administrator
Numri i postimeve : 2988
Location : United Kingdom
Registration date : 30/03/2008
 | Titulli: Estonia  1/2/2009, 16:30 | |
| Gjeografia e Estonisė
Estonia ndodhet nė pjesėn verilindore tė Evropės, ka dalje nė detin baltik dhe nė gjirin e Finlandės, nė mes tė Letonisė dhe Rusisė. Sipėrfaqja e pėrgjithshme e Estonisė ėshtė 45,226 km2, shtrihet rreth koordinatave gjeografike 59 00 V, 26 00 L dhe 43,211 km2 tė kėsaj sipėrfaqeje janė tokė ndėrsa 2,015 km2 ujė.
Vija bregdetare e Estonisė ėshtė 3,794 km e gjatė ndėrsa vija e kufirit tokėsorė ėshtė e gjatė 633 km dhe e ndanė atė nga Letonia (339 km) dhe Rusia (294 km),
Klima nė Estoni ėshtė oqeanike me lagėshti bregdetare me dimėr tė butė dhe verė tė ftohtė.
Relievi i Estonisė ėshtė teren kryesisht i rrafshėt nė pjesėn veriore dhe malorė nė pjesėn jugore. Pika mė e ultė gjendet pėrgjatė bregdetit nė detin baltik (0m) dhe ajo mė e larta nė lartėsi mbidetare prej 318 metrave nė vendin e quajtur Suur Munamagi nė jug tė vendit, afėr kufirit me Letonin dhe Rusinė.
Si pasurit natyrore tė kėtij vendi llogariten: nafta, gazi natyrorė, peshkimi si dhe toka e punueshme.
| |
|
Leonita
Administrator
Numri i postimeve : 2988
Location : United Kingdom
Registration date : 30/03/2008
| | Titulli: Republika Estoneze 1/2/2009, 16:32 | |
| Republika Estoneze
Republika Estoneze apo Estonia (anglisht: Estonia; estonisht: Eesti Vabariik apo Eesti) ndodhet nė pjesėn veriore tė Evropės. Republika baltike ėshtė anėtare e Bashkėsisė Evropiane qė nga viti 2004. Shteti qė fitoj pavarėsinė me shkatėrrimin e Bashkimit Sovjetik, nė jug kufizohet nga Letonia ndėrsa nė lindje tė sajė ėshtė Rusia. Nga gjiri i Finlandės nė veri ndahet me Finlandėn dhe Suedinė ndėrsa Deti Baltik e ndanė atė nė pjesėn perėndim me pjesėn jug-lindore tė Suedisė. | |
|
Leonita
Administrator
Numri i postimeve : 2988
Location : United Kingdom
Registration date : 30/03/2008
| | Titulli: Historia e Estonisė 1/2/2009, 16:33 | |
| Historia e Estonisė
Sipas burimeve estoneze, kėto vise kanė qenė tė popullzuara nga koha gjersa kjo pesė e rruzullit ka qenė e ngrirė, diku rreth 11,000-13,000 vite mė parė. Banorėt mė tė vjetėr llogaritet tė kenė jetuar pran njė lumi tė quajtur sot Pärnu, afėr qytetit Sindi (banorėt e fshatit Pulli- nė pjesėn e djathtė tė lumit). Kėto vendbanime datojnė qė nga mileniumi i VIII p.e.s.
Krishterimi nė Estoni ka ndodhur pasi qė gjermani "Livonian Sword Brethren" dhe Danimarka pushtuan kėtė vend nė vitin 1227. Fuqi tė cilat kanė pushtuar kėtė vend kanė qenė tė ndryshme si Danimarka, Suedia, Polonia dhe sė fundi (1710 de facto, 1721 de juro me Traktatin e Nystad-it) Rusia. Po thuaj se gjata kėtyre pushtimeve paria dhe klasa lartė dhe mesme e shoqėrisė Estoneze pėrbėhej nga shumica gjermanėve baltikė deri mė 1918.
Pas shpėrbėrjes sė Rusisė Imperialiste, pas Revolucionit tė Tetorit, Estonia deklarohet si Republikė e pavarur mė 24 shkurt 1918. Pas Luftės Ēlirimtare Estoneze dhe Traktatit tė Tartur-it tė nėnshkruar mė 2 shkurt 1920, Estonia ka 22 vite pavarėsi, me njė qeverisje tė ngjashme parlamentare si qeveria e rivendosur mė 1992, pas kolapsit tė Sovjetikėve BRSS. Ky lloj qeverie nė Estoni thirret Riigikogu dhe parlamentarėt zgjedhėn nga gjithė banorėt nė Estoni, mbi moshėn 18-vjeēare. Riigikogu, ishte shpėrbėrė nė vitin 1934 dhe vendi udhėhiqej me dekrete tė presidentit Konstantin Päts, deri mė mbajtjen e zgjedhjeve parlamentare nė vitin 1938
Nė qershore tė vitit 1940, Estonia okupohet nga truat sovjetike, si rrjedhė e paktit Gjermano Sovjeti tė nėnshkruara nė Molotov-Ribbentrop nė vitin 1939. Inteligjenca e vendit si dhe shumė politikan ndėr tė cilėt ishte edhe presidenti Konstantin Päts (u deportua nė Rusi), u vranė dhe u keqtrajtuan apo deportuan nė Rusi. Nga 1941-1944 ky vend ishte i okupuar nga Gjermania fashiste, pra derisa forcat gjermane nuk u munden nga sovjetikėt. Pavarėsinė, Estonia e ka rifituar mė 20 gusht 1991 me Revolucionin e Kėngės dhe me kolapsin e BRSS-sė. Qė nga kjo kohė ditė kombėtare nė Estoni, ka mbetur 20 gushti.
Trupat e fundit sovjetike janė larguar nga Estonia mė 31 gusht 1994,ndėrsa mė 29 mars 2004, Estonia ju bashkėngjitė Paktit Verior (NATO). Pranimi i saj nė Bashkėsinė Evropiane (BE) ėshtė bėrė zyrtarisht mė 1 maj 2004.
Mė 18 maj 2005, Estonia ka nėnshkruar marrėveshjen pėr kufijtė me Rusinė, kufijtė e Estonisė kanė mbetur ata qė kanė qenė pėrdorur qė nga 1991-ta, dhe qė parlamenti Riigikongu i ka ratifikua mė 20 qershor 2005. Pas kėtij ratifikimi nga ana e estonezėve ka reaguar Rusia, duke pohuar se nė preambulėn Estoneze pėrfshihen pjesė tė territorit tė Estonisė gjatė kohės sė BRSS dhe indirekt ato e reflektojnė kohen e okupimit dhe kjo ėshtė njė desaster, dhe mė sė miri ėshtė qė tė i ri-fillojnė negociatat pėr kėtė ēėshtje.
| |
|
Leonita
Administrator
Numri i postimeve : 2988
Location : United Kingdom
Registration date : 30/03/2008
| | Titulli: Demografia e Estonisė 1/2/2009, 16:35 | |
| Demografia e Estonisė
Duke pasur vetėm 1.3 milion banorė, Estonia ėshtė njė ndėr vendet mė sė paku tė populluara nė Bashkimin Europian. Rritja e popullsisė ėshtė 1.41 fėmijė nė muaj .[1] Estonia ka pak qytete tė mėdha, mė tė populluarat janė Talini, Tartu, Narva, Kohtla-Järve dhe Pärnu.Regjoini mė i madh ėshtė pa dyshim ai i Talinit, pėrfshirė kėtu qytetet Maardu, Saue dhe komuna mė tė vogla si Viimsi, Tabasalu, Vääna-Jõesuu and Männiku. | |
|
Leonita
Administrator
Numri i postimeve : 2988
Location : United Kingdom
Registration date : 30/03/2008
| | Titulli: Njėsitė administrative tė Estonis 1/2/2009, 16:36 | |
| Njėsitė administrative tė Estonis
Estonia ka 15 njėsi administrative tė quajtura "makonad" (org.:maakonnad; njėjės: maakond) dhe ato janė:
Harju maakond
Hiiu maakond
Ida-Viru maakond
Jõgeva maakond
Järva maakond
Lääne maakond
Lääne-Viru maakond
Põlva maakond
Pärnu maakond
Rapla maakond
Saare maakond
Tartu maakond
Valga maakond
Viljandi maakond
Võru maakond | |
|
Portal 
