Të ruajmë Shqipen!

Le te përdorim këtë tëmë për të ruajtur (përdorur) fjalët e gjuhës sonë, në vend të fjaëeve të huaja që "jo-qellimisht' mund të kenë depertuar neëtë shkruarit dhe të folurit tonë.

Ja disa nga fjalet (fjala e parë, të ketë burim të huaj, ndërsa fjala e dytë të ketë burim të Shqipes):

tendencë - shtytje
identitet - qenjësi
identifikoj - dalloj

Tani, vazhdoni ju të tjerët, me fjalët që ju kujtohen!

Sa për të ri-kujtuar, kur nuk ekziston një fjalë shqipe, shqipërimi i fjalëve të huaja është i pranueshëm pasi që pasurohet dhe nuk varferohet gjuha Shqipe me fjalë të reja.

Ja disa nga fjalët që mund të jenë të shqipëruara (pershtatura gramtikës së Shqipes):

Konferencë
Samit
Intervistë
Deklaratë
Simpozium

linguistik - gjuhësor
influencë - ndikim
avancuar - përparuar
akceptuar - pranuar
internacional - ndërkombëtar

blu - e kaltër
jeshile - e gjelbërt
evoluim - zhvillim
prosperitet - përparim
ese - hartim

integrim - pranim/afrim
konkluzion - përfundim
nacionalitet - kombësi
lider - kryetar
religjion - fe

verdikt - vendim
muhabet - bisedë
indeks - tregues

servis - shërbim
startim - fillim
kalkulator - llogaritës

final - përfundimtar
special - i/e veçantë
kampanjë - fushatë
elektorale - zgjedhore

fundamental - qenjë_sor, themelor
sekret - i/e fshehte
abuzim - shpërdorim, keqpërdorim, ofendim

adekuat/e - i/e përshtatshëm/me
altruizëm - vetëmohim
konstruksion - ndërtim

konsumim - hargjim
kontaminim - ndotje
kontinuacion - vazhdimësi

linguistik - gjuhësor
i konvenueshëm - i volitshëm, i lavërdishëm
konvertim - ndërrim, kthim
konverzacion - bisedë

Pra,
JO kompozim, por përbërje
Jo dekompozim, por shpërbërje
Jo koncentrim, por përqendrim
Jo dekoncentrim, por shpërqendrim

deçiziv - vendimtar
dedikim - përkushtim

definim - përcaktim, përkufizim
ekstazë - dalldisje

elevacion - ngritje
elaborim - përpunim

ton - zë
eminent - i dukshëm, dalluar

union - bashkim, njësi
abandonoj - braktis, lë, heq dorë

surprizë - befasi
autorizoj - i jap të drejtën, lejoj

shef - udhëheqës, prijës, përgjegjës
eliminoj - largoj, asgjësoj

duplikim - dyfishim, bërje në dy kopje
elevator - ngritës, ashensor

elitë - ajkë (ajka e kombit)
logjik - i arësyeshëm

nuklear - bërthamor
konzervativ - tradicional

progresiv - përparimtar
human - njerëzor

selektoj - zgjedh, përzgjedh
selektor - përzgjedhës

divers - i larmishëm, i shumëllojshëm
kapacitet - aftësi

korrekt - i saktë
korrektoj - saktësoj

digitron - telekomandë
modifikim - ndryshim

atribut - tipar, veti
emocion - ndjenjë

implementim - zbatim, vërje në jetë
komunitet - bashkësi

korrespondencë - letërkëmbim, letërshkëmbim
korrozion - brejtje, gërryejtje

kredibilitet - besueshmëri
krucial - vendimtar

kultivoj - mbjell
i kurueshëm - i shërueshëm

kurioz - kurreshtar
kuriozitet - kurreshtje

korent - rrymë
cikël - rrotullim

dative - dhanore
diler - shitës

decimal - dhjetor
dekodoj - deshifroj

dedikoj - përkushtoj
dedikim - përkushtim

dekoncentrim - shpërqendrim
definicion - përkufizim, përcaktim

delicioz - i shijshëm

demolim - shëmbje
densitet - dendësi

deodorant - erëheqës
deskripcion - përshkrim

deskriptiv - përshkrues
devijim - shmangie

diferent - i ndryshëm
diferencë - ndryshim

difuzion - përhapje
dilemë - mëdyshje

dimension - përmasë
direkt - i drejtëpërdrejtë

disorientoj - çorjentoj
disorientim - çorjentim

distribucion - shpërndarje
distributiv - shpërndarës

divorc - ndarje
dominant - mbizotërues

dominim - mbizotërim
donator - dhurues

donacion - dhurim
ekscentrik - jashtëqendror

edikt - dekret
efektshëm - rrezulltues

efort - përpjekje, orvatje
elongacion - zgjatje

eluziv - i pa-kapshëm
emitoj - shkarkoj, lëshoj, dërgoj

environment - ambient, mjedis
ekuivalent - i barabartë

erupcion - shpërthim
eskalim - shkallëzim

eskalator - shkallare
eskortim - shoqërim

esencë - thelb
estimacion - vlerësim

eternal - i përjetshëm
evakuim - strehim

evaluim - vlerësim
evidencë - dëshmi, provë

evident - i dukshëm
evitoj - shmang, mënjanoj

evokacion - përjetim
egzagjerim - zmadhim, teprim

egzaminim - shqyrtim
eskavacion - gërmim

eskavator - gërmues
eksepcional - i jashtëzakonshëm

ekspirim - skadim
eksplodim - shpërthim

ekspres - i shpejtë
ekstraordinar - i jashtëzakonshëm

fer - i pa-anshëm, i ndershëm
fascinant - magjepsës

favorit - i parapëlqyer
fikcion - trillim

fiktiv - trillues
finalizoj - përfundoj

final - përfundimtar
finish - mbarim, përfundim

fleksibil - i lakueshëm, i përkulshëm
fluent - i rrjedhshëm

formë - trajtë
folklorik - popullor

fontanë - shatërvan, burim
fondacion - themel

frakcion - pjesë
fragment - pjesë, copë

fundamental - thelbëshqiponj
furioz - i furishëm

gjeneral - i përgjithshëm
gjenerozitet - bujari

global - rruzullor, tërëshqiponj
glob - rruzull

gradual - i shkallëzuar
gravitet - rëndesë

hezitim - ngurrim
injorant - i pa-ditur

iluminacion - ndriçim
imun - i paprekshëm

imunitet - paprekshmëri
implementim - zbatim

impresion - përshtypje, mbresë
impresionues - mbresëlënës

inagurim - përurim
inagurues - përurues

independencë - pavarësi, mëvehtësi
independent - i pavarur, i mëvehtësuar

indeks - tregues
incident - rast

indikator - tregues
indiferencë - moskokëqarje

indinjatë - zemërim
indirekt - jo i drejtëpërdrejtë

inert - i pa-levizshëm
influencë - ndikim

infuenzë - grip
inicim - nismë, fillim

iniciator - nismëtar
iniciativë - nismë

inspektim - kontrollim
insomni - pa-gjumësi

inspirim - frymëzim
instant - i menjëhershëm

instrukcion - udhëzim
instruktiv - udhëzues

integral - përbërës
integritet - tërësi

intelegjent - i zgjuar, i mençur
intelegjencë - zgjuarësi, mençuri

interaksion - ndërveprim, bashkëveprim
interaktiv - ndërveprues, bashkëveprues

interferencë - ndërhyrje
internal - i brendshëm

intersekcion - kryqëzim
investigim - hulumtim, hetim

intervenim - ndërhyrje
invazion - pushtim

invalid - i pa-vlefshëm
inventim - shpikje

racional - i arësyeshëm
iracional - i pa-arësyeshëm

irelevant - i pa-rëndësishëm, i pa-vend
iritim - ngacmim

izolim - veçim
legjislativ - ligjbërës

legal - ligjor
ilegal - jo-ligjor

legjislator - ligjbërës
legjislaturë - ligjbërje

legjitim - ligjor, i drejtë
liçencë - leje

limit - kufi, cak
linjë - vijë, rresht, rradhë

link - lidhje
lokacion - vendndodhje

logjistikë - prapavijë
llogo - stemë

logjik - i arësyeshëm
jo-logjik - i pa-arësyeshëm

lojal - besnik
lojalitet - besnikëri

magnifikim - zmadhim
magnitudë - madhësi

menaxhim - drejtim
menaxhoj - drejtoj

memorial - përmendore (emër)
memorial - përkujtimor (mbiemër)

mental - mendor
mentalitet - mendësi

migrim - shpërngulje
minimizoj - zvogëloj

dezinformim - keqinformim
modifikim - ndryshim

nacional - kombëtar
nacionalist - kombëtar

navigacion - lundrim
neutral - asnjanës

nominim - emërim
nominal - emëror

obzervim - vëzhgim
obzervues - vëzhgues

obstrukcion - pengim
oficial - zyrtar

opozitar - kundërshtar
opcion - me mundësi zgjedhjeje

origjinal - zanafillës, burimor
ordinar - i zakonshëm

posedoj - kam
participim - pjesëmarrje

pauzë - pushim
pauzoj - pushoj

pedagog - edukues
penetrim - depërtim

perfekt - i përkryer, i përsosur
periodik - i kohë pas kohshëm

permanent - i përhershëm
persekutim - përndjekje

predikoj - parashikoj
predikim - parashikim

i preferuar - i pëlqyer
preokupim - merakosje, shqetësim

prezencë - prani
prezent - i pranishëm

president - kryetar
preventim - ruajtje

primar - parëshqiponj
proklamacion - shpallje

produktiv - prodhues
proporcion - përpjestim

prominent - i mirënjohur
kualifikim - përgaditje

kualitativ - cilësor
kualitet - cilësi

kuantitet - sasi
kuantitativ - sasior

reduktoj - zvogëloj, pakësoj
ri-konstruktim - ri-ndërtim

rajon - trevë
reparacion - dëmshpërblim

relevant - i rëndësishëm, me vend
irelevant - i pa-rëndësishëm, pa-vend

raport - njoftim
reprezentim - përfaqësim

represion - shtypje
repiracion - frymëmarrje

respondoj - përgjigjem
restrikcion - kufizim

revolucion - përmbysje
rotacion - rrotullim

rumor - thashëtheme
segregacion - ndarje, veçim

sekondar - dytësor
senzacional - i bujshëm (lajm)
selekcion - përzgjedhje

separacion - ndarje, veçim
servis - shërbim

signifikim - domethënje
signifikues - domethënjes

simplifikacion - thjeshtëzim
situatë - gjëndje

special - i veçantë
specifik - i veçantë, i hollësishëm

spekulim - hamendësim
spontan - i vetëvetishëm

stacion - ndalesë
start - fillim, nismë

stimuloj - nxis
stimulim - nxitje

stopim - ndalim
stori - tregim, rrëfim

suportim - mbeshtetje, përkrahje
supernatyral - mbinatyral

surprizë - befasi
transformoj - shëndërroj

tranzicion - kalim
tranzicional - kalimtar

tretman - trajtim
unifikim - bashkim, njehsim

verifikim - vërtetësim
vibrim - dridhje

Komb,Nacion- Lem,Polem
Aprovim-Miratim,Tumir(je)
Gjenerate-Brez
Imperativ-Domosdoshmeri
Imediate-e Ngutshme,e Menjehershme
Refugjate-Ikanak,Ikan,Ikar
Klandestin-Fshehtak,Fshehikes
Administrate-Ndorate
Komplote-Kungare,Perbetim
Donator-Dhurues
Replike-Dytesim
Ide-Shllim
Bollek-Buri
Arrogance-Skrute
Impozant(e)-Ftrome
Neglizhence-Pakujdesi
Fame-Emeri
Elegante-Gucar
Kurioz-Kureshtar,Kushkur
Implikohem-Ngaterohem,Perfshihem
Rrushfet-Nendore