Rritja e temperaturės globale tė tokės dhe rreziku qė paraqet sot ajo, ėshtė njėra ndėr problemet mė serioze me tė cilėn duhet tė merret njerėzimi gjatė kėtij shekulli. Por, pak kush e di se, pėr kėtė rrezik tė madhe qė tani po i kanoset njerėzimit, njė gjė tė tillė, mu para 500 viteve, veē e kisha paraparė nė parathėniet e veta famoze, parathėnėsi mė i madh i tė gjitha kohėrave, Mishell Nostradamus.
Sipas parashikimit tė shumė shkencėtarėve, problemi dhe preokupimi kryesor i njerėzimit nė tė ardhmen, pa dyshim se do tė jetė ngrohja globale e tokės. Kjo dukuri shkaktohet pėr shkak tė dėmtimit permanent tė shtresės mbėshtjellėse tė ozonit qė e pėrshkon globin tokėsor. Pėr tė qen ky fakt edhe mė brengosėt, dėmtimi i kėsaj shtrese po bėhet nga dora e vetė njeriut, gjegjėsisht pėrmes prodhimit dhe pėrdorimit enorm nė industri tė dioksidit karbonik dhe metanit, tė cilat shpėrndahen nė ajėr pėrmes tubave tė ndryshme tė pėrdorimit ditor, si: ngjyra, parfume, dhe mbushjeve tjera, tė njohura tek ne si spreje spėrkatėse .
Se ēfarė rreziku mund tė ketė pėr njerėzimin nga kjo nxehje globale, besoj se tanimė tė gjithė jemi tė paralajmėruar. Shumė vise me klimė tė ndryshueshėm kontinentale, veē kanė filluar tė ballafaqohen me temperatura enorm tė larta. Veē dihet, se nė disa regjione tė botės, dimri, pranvera dhe vera, vit pėr vit ndryshojnė dhe nuk janė si tė viteve tė kaluara. Temperaturat nė kėto vise me tė madhe kanė filluar tė ndryshojnė dhe klima vit pėr vit bėhet e nxehtė, dhe e kundėrta, aty ku ishte zakonisht nxehtė, kemi paraqitjet e shpeshta tė temperaturave mė tė ulėta.
Dėshmitarė tė ndodhjes sė kėtij fenomeni jemi edhe ne nė Kosovė.
Nėse kjo gjendje gradualisht vazhdon me kėtė trend, veē mund tė parashikojmė se ēka do tė na gjej pėr disa vite tė ardhshme?
Pėr fenomenin e nxehjes globale tė tokės dhe rrezikun e madh tė saj pėr mbarė njerėzimin, tanimė veē janė alarmuar shumė qeveri dhe institucione ndėrkombėtare tė vendosjes, por gjėja mė kryesore qė ne deshėm ta parashtroj nė kėtė artikull, ėshtė fakti se, mu ky rrezik, qė tani realisht po i kanoset njerėzimit dhe mbar rruzullit tokėsor, atė, qysh para 500 viteve, nė parathėniet e tija famoze, veē e kishte paraparė, parathėnėsi mė i madh i tė gjitha kohėrave Mishell Nostradamus.
Ēfarė parashikonte nė realitet Nostradamusi pėr kėtė fenomen?
Nė veprėn e veta tė shkruar nė formė tė strofave qė ai i quante kuatrane, ndėr shumė parashikime pėr tė ardhmen e njerėzimit, mund tė gjendet edhe disa strofa qė parathonė ndodhjen e thatėsirės sė madhe nė gjithė globin.
Sipas Nostradamusit, si shkaktare tė kėsaj thatėsire do tė jenė temperaturat e larta klimatike, nga e cila, do tė shkretohen shumė toka pjellore. Do tė paraqiten, zjarre dhe sėmundje tė ndryshme qė si pasoj do tė kenė vdekje masive tė njerėzve, kafshėve dhe botės bimore. Pastaj, pėr shkak tė rritjes sė vėllimit tė ujit, nėpėr oqeane dhe lumenj qė do tė shkaktohen nga shkrirja e akullnajave nėpėr viset polare me temperatura tė ulėta, toka do tė pėrfshihet nga vėrshimet e mėdha.
Nga kėto vėrshime, ai parasheh pėrmbytjen e shumė sipėrfaqeve ekzistuese kontinentale.
Kėtė thatėsirė Nostradamusi e parathot kėshtu:
Nė dyzetetetė gradė
Deti shkumon, peshqit zihen.
Sipas tij, thatėsirė e madhe duhej tė zgjaste dyzet vite me temparatura tejet tė larta. Pėr shirat qė pasojnė dhe vėrshimet e mėdha, parathuhet tė jenė tė shkaktuara nė mėnyrė artificiale, nė formė tė shkrirjes sė akullit nga viset polare tė mbuluara me akullnaja. Kjo shkrirje artificiale, duhet tė jetė si rezultat i tė ariturave shkencore nė lėmin e detarisė.
Ja se si e pėrshkruan kėtė:
Njohuria (shkenca) detare shiun do ta krijojė...
Nė pėrgjithėsi, pėr paraqitjen e thatėsirės sė madhe dhe shirave, nė kėto vargje mė konkretisht parathuhet kėshtu:
Dyzet vite ylberi nuk do tė lajmėrohet
Dyzet vite mė pas ylberi pėrherė do tė shndėris
Toka e thatė edhe mė e thatė do tė jetė
Dhe pėrmbytja do tė vjen kur ylbri sėrish tė paraqitet.
Gjatė kėsaj pėrmbytje, e tėrė Anglia do tė jetė nėn ujė, dhe jo vetėm Anglia. Mė pas, do tė kemi dukurinė e lėvizjeve tė mėdha tektonike tė shumė sipėrfaqeve tokėsore dhe kontinenteve tė tėra. Veq kėtyre efekteve, Nostradamusi parathot se nė rruzullin tokėsor do tė ketė dyndje tė mėdha tė popullatės nga njė vend nė vendin tjetėr, gjė qė, do tė paraqes edhe njė problem tjetėr tė madh hapsinore pėr njerėzimin.
Nėse nė kėtė kontekst, pėmendim edhe urrinė e madhe tė cilėn nė shumė kuatrane e parathot Nostradamusi, e qė do tė jetė si pasoj e thatėsirave tė mėdha, atėherė shumė qartė mund tė paramendojmė se me ēfar pasoja katastrofale pėr njerėzimin do tė jetė ky ndryshim i mundshėm klimatik.
Kur tė kalojnė tė gjitha kėto vuajtjet, sipas Nostradamusit, njerėzimi shpėtimin e vetė duhet ta gjejė tek kthimi i pafeve nė rrugėn e vėrtetė tė Zotit.
Pa marrė parasysh se sa mund tė janė tė vėrteta kėto parathėnie tė Nostradamusit, njė gjė ėshtė mė se e vėrtetė: jemi dėshmitarė edhe vetė se njerėzimit dita mė ditė i kanoset rreziku nga nxehja globale dhe ndryshimi i temperaturave. Sa pėr kuriozitet tė parashtrojmė pėr fund edhe njė tė dhėnė interesante:
Sipas parashikimit tė ekspertėve tė NASA-sė, ky vit do tė jetė viti mė i ngrohtė nė tokė gjatė mijėvjeēarit tė fundit?!
Portal 
26/11/2007, 16:01