Drago Siliqi dhe Dashunia

Poeti Drago Siliqi (1930-1963) sot është shumë pak i njohur ndër shqiptarët. Jeta e këtij djaloshi shkodran u bë e shkurtër - ai ndërroi jetë në një fatkeqësi ajrore në Kinë - por ai ka lënë pas një numër poezish, prej të cilave disa vlejnë të lexohen edhe sot.

Partizan 14-vjecar, pastaj anëtar partie në vitin 1947, Dragoja ishte në një situatë mjaft të favorshme. Por ai kishte moralin e vet - Ismail Kadareja ka përshkruar një episodë kur Drago Siliqi iu shmang me marifet kurthëve të Sigurimit, duke mos pranuar të bëhet vegjël spiunazhi. (Ai deklaroi në mbledhjen e partisë se Sigurimi donte ta rekrutonte dhe kërkoi "këshilla" nga Partia si do të vepronte, dhe me këtë akt publik ai u bë i papërdorshëm për Sigurimin!)

Këtu kam zgjedhur për ju një poezi nga Drago Siliqi që shumë më pëlqen:

DASHUNIA

C'asht dashunia? - flasin shumë në botë.
Ca lule vjeshte, që gënjejnë rininë.
C'asht dashunia?... Vec një andrr' e kotë, -
thonë gjithë ata, që s'njohën dashuninë.

C'asht dashunia?..... Interes n'dy anë.
E krahasojnë ate me tregëtinë
të gjithë ata, që rini n'zemër s'kanë
e s'mund ta gjejnë në jetë kurrë dashuninë.

C'asht dashunia?... Lule e vërtetë,
por plaket jeta, ajo ma nuk ndrin, -
thonë gjithë ata, që s'jetojnë dot një jetë
e s'kanë fuqinë ta mbajnë dashuninë.

Asht dashunia: krue i pashterim!
Sa herë që pi, ma shumë të shtohet eti.
N'te pasqyrohet qielli në kthjellim,
ma e pafundshme ajo asht se deti.

Asht dashunia: erë e lirë, që fryn
e plagët ma të randa t'i shëron,
minierë e thellë, që plot visare ndryn,
pallat prrallor, ku lumtunia rron.

I ka ajo dy sytë porsi perria,
zemrën e saja ma të nxehtë se zjarri,
flokët - të arta, ndjenjat - si magjia,
me te ndër lufta bie luftëtari.

Edhe nuk vdes. S'asht andërr kjo. E vërtet.
Për gjithë ata që kanë dashuni.
Ajo provohet vec një herë në jetë,
nuk vdes, as plaket kurrë si për cudi.

1953

E zgjodhi për ju miku suedez i kulturës shqiptare

Megjithëse unë jam përkrahës i idesë së gjuhës letrare të bashkuar shqipe dua të theksoj se nga gjithë krijimtaria letrare shqipe më shumë më pëlqen poezia më e mirë gegnisht. Kjo poezi më tërheq me gjallërinë, ngrohtësinë dhe dinamizmin e vet.

Këtu edhe një poezi nga Drago Siliqi:

NUK DI SE SI MË LINDI DASHUNIA

Nuk di se si më lindi dashunia,
nuk di se si u lidhëm na të dy.
Porse më duket: gjithë vitet e mia
sikur përhera unë kam qenë me ty.

Në fund të dheut fshehun ti po të ishe,
me falë po t'duhet ma se sa një jetë,
porsi kalorës prrallash do të vijshe,
ndër njëmijë shtigje ty kisha me t'gjetë.

S'të dashunoj si zanën mrekullore,
që fërfërit n'mendafshe anembanë -
si shokun por ma të afërt, që përdore
kalojmë brigje e shtigje pranë e pranë.

1953 (Nga vëllimi kujtimor "Kur zemra flet" Tiranë 1970)


----------------------------
Më në fund disa fjalë jashtë temës. Për mua rreshtat më të forta në tërë poezinë shqipe janë fjalët që u vjershëruan njëherë nga poeti anonim popullor në fund të Këngës së Gjergj Elez Alisë:

"- Amanet, more shtegtari i malit!
N'kofsh tuj kndue ksajt, kajkën me e pushue.
N'kofsh tu kajtë ksajt, gjâmën për me e xânë!
Kah kërkova gjithkund bjeshkë e m'bjeshkë,
kah verova gjithkund vrri e n'vrri,
kah mjerova gjithkund shpi e n'shpi,
kërkund s'ndesha m'Gjergj Elez Ali!"

Bukuria magjike e fjalëve më trullos, më ngjethet mishtë! Lum e lum për ty, rapsod popullor nga koha e lashtë.......