Pjetër Jaku

Nga librat "Harrimi i vetes" dhe "Ankthe":


Perse e rilexova "Baladen e vejushave osege"

Isha i mbytur ne mendime,
Qe mund te sjelle nje cast i vetem,
Veshtroja qytetin e vogel ne lindje
Dhe s'di perse e kujtoja Osegen.

Po zinte vend Osega si teper
Dhembje shkruhej ne guret e rende
Udhes kesaj here, fjala m'i printe
Fjala e mbytur kish mbetur pa kembe.

Ne mbremje, zvogeluar nga puna e dites
Degjova dhe lajmet e ores dhjete
Ahere zeri i vejushave, ngjires
prap e perseri s'me la te qete.

Tani me shfaqeshin vejusha te reja
Mashtrues tinzar dhe burra fatligj
Politikanet pa ngjyre me mendime te veja
Qe s'perkthenin dot as fjalen politike.

E rilexova "Baladen Osege"
Dhejet, njezet, njeqind here kete nate
Dhe m'u kujtuan qershite qe pas cdo gjetheje
Fshehin frytet si sy te zjarrte.



***?!***

Nena ime vajtonte nenen
per se gjalli
Djepin tim e ruante
nje gjarper!
Babai....!
Babai kerkonte babain,
Gjyshja nenen e saj.
Une...!
Kur te ikja nga gjarperi
me ke do te rrija pastaj?!



POLITIKA

Lakuriq udheton mekatesh
Trupin askush s'ia sheh
Mitingjet i rendojne tokes
E, megjitheate
Duart i leviz buzeqeshja
pastaj shkopinjte mbi ne
na ndertojne shtrember shpeshhere!
Duartrokasin me ze,
Ne heshtje "pse" themi
Ku flitet, flasim te kunderten e ndjenjave
Kurvat udhetojne moralit
Fallsiteti percirret nga dielli
Hipokrizia...?
He!
ka syte e djallit
Te nesermen me ne e sheh
Bojerena e genjeshtert
Njeriun s'e njeh.



DUKE ARE NJE KRONIKE PER BOSNJEN

Syte m'i verboji nje e qare femije
Rubini tri vjec me veshtronte e gati qante!

Nje plage ne kurriz
Nje kembe e tretur
Nje vajze qe s'do te linde
Nje qytet i shembur
E cane ekranin ne mes
Dhe, une si i cmendur
U ngrita ne kembe
E thashe:
Mos! Jane njerez!...
Nje hark i pabese me goditi dhe mua
"Babi, me blij nje pushke "
-tha Rubini
E ne syte e mij u rrezua.
Jam gati ta flijoj veten
Qe kurre te mos e shoh
Tek te tjeret
Vdekjen!!!



PA SHTEPI

Xhakete e shkopsitur
Jelek pa pulla
Kishte qene
Shtepia ime!

Brenda dy aneve
dallget m'iu versulen
..............brinjeve.




"ankthe"



ME SKENDERBEUN

E pashe skenderbeun
duke ecur pa roje
ne rruget e qytetit.
Jo i zakonshem!
pa kembe ,
pa duar,
pa sy.!
Syrin e majte
ne Kruje e kish lene.
Me doren e djathte
shterngonte ne gji
Mjekren qe zbriste nga Kalaja
e lante ne Dri.
Te gjithe e pane
i pa te gjithe.
Keshilltaret nuk i ofendoji
As nuk i pershendeti!
Besimtareve te pafe
qe mbulojne krimet me lutje
nuk u foli.
partite si nje kor bretkosash
kenduan te fshehura ne minifundet
.............................e mesdites.
Askujt s'ia dha doren
Vec femijeve dhe poeteve!
Keshtu zyrtaret u zemeruan
Me syzet ulur mbi hunde
Fshehur pas perdeve te renda
protestuan!....



KOSOVE

Me magjeps fytyra jote prej debore
keto dite te nxehta qerdhori
Gjaku e ka ftohur lekuren e prekur nga dielli
ajo s'po nxihet.
Po digjet e bie ne syte e mij prej zjarri.
Dallget kane humbur ne syte e tu
madhesia e tyre globin perpine
Floket, ah floket e Kosoves
te zinj si nata
te prere rrumbullak si politika,
shpetuan nga flaka,
per t'u djegur nga pritja!
Kosove! ne gjoksin tend
jane varrosur eshtrat e enderrave te mija
Ndonese toka digjet , ato merdhine
me mendje kam ra ne gjoksin tend
pa qene asnjehere asnjehere ne Prishtine!
Tani qe te kam prane, me dridhen duart te te prek
Me duket sikur ke lindru dje e te lendoj.
Te lutem, afrohu koken te ta mbeshtes ne sup
jam i lehte e pesha ime s'te vret.
Mos me veshtro dhimbshem
nuk eshte faji im
se te dua Kosove!

Akoma s't'i kam pare kembet
dukshem duhet te jene te bardha.
Ke ecur naten e hena t'i ka lare
ke kaluar lumenj e livadhe pafund
derisa deti i ka kripur
per t'u rrezuar tek une.

Ne ndergjegjen time te rendosh gjithehere
si nje diell i madh qe digjet e digjet pa u ndale,
Vetem pse shpinen tende akoma s'e kam pare!
Kosova ime! Gjoksin ua ka vene plumbave
e s'ka kohe te mendoje

Brenda gjoksit tend, jetojne male me brenga
ne fytyren tende i lexoj
Je pjese e trupit tim
qe udheton perhere
drejt vibrimit ndjesor te gjakut
Pa njeri-tjetrin do te humbnim
ne netet e shurdheta te vitalitetit tone.
Jemi te medhenj KOSOVE!
Jetojme tek njeri-tjetri
per t'u dahsur gjithemone!!!



NATE BURGU

Ka vetem endrra te coroditura
mbeshtjelle me kater batanije
Mjekrra ritet pa e ditur kohen
Kater polic me ruajne ne nje porte
Njeri brenda, tjetri jashte
i treti siper,i katerti poshte.
Rrethuar ne tri pale tela
nata s'eshte jona.
Trokitjet e qelive me zgjojne
Brenda tyre, oh brenda tyre
vrasjet e vjedhjet bejne sikur flene
padrejtesite qeshin tek syri i deres
Une qe vuaj endrrat e ferrit
s'i perkas asnjeres.



NENA IME JETON NE NENTE PLANETE

Jam lindur prej vetetime
i terhequr nga Toka
Per t'u bere gure!
Nenen e kam ne qiell
Mbuluar nga nje re e bardhe
Ndofta blu
Perhere e perhere e perzene
per s'di se ku.
Se, nena ime ka nente planete
I pari Pjeter
I dyti Ndoc
I treti Dode
I katerti Mrike
I pesti Ton
I gjashti Gjergj
I shtati Ndreke
I teti Angje
I nenti Gon
E kam te veshtire ta di
se tani per tani
Ne cilin planet jeton!



BABAI

Babai im ka lindur prej toke
Gjyshja ime atje e ka rezidencen
e perjetshme!
E rene nga Zoti si nje meteor
I dogji 84 vitet e saj
te zeza.
Babai ne toke u dogj me nenen
per te lindur nente yje
Me emra prej kryqi.
Asnjeher nuk fluturoji
Kembet i mbajti ne ujin
e tokes se kripur
Per te mos e zene ngerci kurre
I ndertuar me konstrukt
prej dielli.
Ne mbarim te cdo viti
Ai behej me burre!
Gjyshja shnderruar ne nje lemsh prej ajri
Gjendet ne te gjitha shtepite
qe kemi ndertuar!



IKJE

Deti s'po i qeteson dallget
Hena e ka humbur udhen
Ne qiell fluturojne
vetem enderra dhe varre
Te gjitha keto
E te tjera si:
Mospasja e parave
Per te blere kepucet e udhes,
canten e shpines
Veglat e rrojes...
Veshet, tani u mesuan
me ikje!
Dje u nisen Zefi dhe Prenga
Shtjefni ne Beluna
U bashkua me te vellane
Ndoji mori gruan me femijet
Doda pret te niset vet'i peste;
Me gruan Rite, Genrin, Zartin
Dhe Dorinen, te cilet
Do ta lene Xhixhin
Te hungeroji tek porta.
Bardhi dhe Mondin
I ktheu greku
Ndersa Marku vdiq
90 vjec pa i patur
Djemte prane
Iken te gjithe , iken
Pa ua dhene e pa na e dhene doren
Ceshtje fati, thone!
Nesti pati marre kepucet e mija
Genrin, nje nate me pare e pata per mik
As ai as une s'e dinim
Se neser do te ikte
U martua angjelina
Pa vella Gjergjin, Ndreken
Dhe Gonin.
Te gjitha u bene
Ashtu si u bene
E vjeshta po qante perdite
Duke lutur Zotin te kthejne
Ullinjte po tkurren
Duke rene ne peshe
Shtepite po zhvishen
si leneshe
Hardhive po u thahet
Rrushi ne dege
Ju lutem pashe emrin e Zotit
Kthehuni o Ndreke
Ma sill Genrin o Dode
Se ndryshe me Zotin
Do te bej shamate e do te ike
Me larg se JU
I vetem me veten
C'te bej ketu?!



nga cikli "DITE TE THINJURA" botuar ne "KUVENDI"nr 7, 2003




DITE TE THINJURA

I takoj rralle moshataret e mije
Disa prej tyre shkuan
Pa e pire nje kafe me mua
Njeri shkoji pa mushkeri
Koha e mallkuar e mori pergjysem
Tjetri kanceri e brejti
Sic bren uji gurin
Derisa deget kockore ia mori
Ndoci kishte hequr mjekren
I ngjante nje dite dimri te zhveshur
Urhder mjeku ishte!
Gimin tash nje vit e kerkoj ne telefon
Detyra i ben t'i mbajne mbyllur celularet
Me Dolfin s'u takova as me ze , se paku
Besniku me priti vjet dhe me ofroji
Ta dridhja nje cigare nga kutia e tij
M'u qejfi qe Besniku
Kish mbetur po ai!
Ditet dhe pluhuri m'i kishin marre shoket
Aq thelle sa nuk e degjojne zerin tim
Te gurte.
Te gjithe jane thinjur
(ata qe i kane floket)
Me ze frika per rralimin tone
Dhe dua te mos e di moshen time!
Ndoshta nga mosha
Ndoshta nga syte
Hapsira me duket e thinjur
Ndoshta kam rrjedhur
Qielli me duket i thinjur
Malet dhe fushat ashtu
Netet jane gjysem te erreta
................ne gri , te thinjura,
Si nje varr i embel qe te
................terheq thelle.
O perendi,
Mbylle kete humnere!

(20mars 2003)



MENGJES

Zgjim i pergjumshem,
Me enderra mengjesi, me smok
Vransira te dhunshme
Dhe peme me lot
Vrapime te gjata
Kalime pa fund
Ne mengjesin me re
Frymemarrja me mund
Dikush pi nje kafe
Dhe cigaren shkund
Disa te pakrehur
Disa buzelyer
Me shume se gjysma
Shpresezberthyer
Antonime lakuriqe
Te nje bote
te zhveshur
Shpesh te merzitur
Asnjehere te qeshur
Te robotizuar
Dhe mendje ndryshur
Bejne pune qe s'i duan
Si te jene duarlidhur
Dhe krejt cfare shonin
Nuk dine ta dallojne
Bota u vjen rrotull
Njerezit veten rrotullojne
Deri dhe qielli
Dhe planetet te gjithe
Kane nje buqeqeshje fallso
Nje frike qe te dridh
Pa le kur yjet marrin teposhte
Do ndodhe ajo
Qe kurre mos ndodhte
Njeriu te bjere
Ne gjume te gjate
Mengjes te mos kete
Te mos kete as nate.



REVOLTE

Ngaterruar ngjyrat si mendja e kryetarit
Ne ca pallate laramene
Nuk di si tavanet nuk plasin
Nga revolta e llampave

Ne udhe njerez te nxire
Thua se ecin duke bertitur
Akrepat e ores 200 vjecare
Nuk merziten nga vapa
Nje minare kendon 500 vjet mbrapa
Dhe, perseri pallatet
revoltohen nga veshja e tyre laramane

Ne trotuare fytyrenxire
Qe shqyejne byreke
Me mish gomari te cale;
Revoltohen zorret, kembet, syte
Kthyer ne gjeste manjakesh
Ashtu pa fjale.

Kryetaret projetktojne
Ne mendjeshkurtesine e tyre
Se si te na hedhin hi syve.

Tek stendat e gazetave ka radhe
Blejne e nuk blejne
Shohin e nuk shohin
Stomakboshet e mij te verbuar.

Qindarkat e fundit i lene aty
Pastaj veshtrojne pallatet laramane
Te revoltuar me veten
Te ngordhur ne halle

Me mijera makina si objekte pa krye
Clirojne revolta udhesh te pluhurta
Reklamat me ca fytyra te stershitura
Aktoresh banal
Dhe ca femra, qe me te drejte
Buzeqeshjen e shesin per nje fustan
Revoltohen mes klithjesh
Qe askush s'i degjon!

Cudi! Te mos jemi te Zotet
.......................te mos shohim mbi koke
ca kerriq manjake, ca demode idiote
Qe vilezohen e mbyten
Ne kurveri politike!

Ne bejme sikur s'e dime
E duam po nuk bejme
Me shprese te pashprese
Veten genjejme

Si nuk revoltohet ZOTI
Te vere dore nje dite
Se Shqiperia eshte NJE
Nuk jane dhjete Shqiperite.

(Tirane , 2003)

Ke haruar poezine me te bukur

BRENDA MEJE

I kthyer nga lashtesia,
me nje gur mbi shpine,
dymije vjet te rende.
Poezine e ringjallen,
syte e nje vajze,
nje te hene...
Diku brenda meje,
Ajo kishte vdekur,
s'di ne c'shekull
Mbi te shtunen e vdekjes,
mbi veten u ngjita,
per te ardhe tek e hena
e foljes- e linda.!
__________________

Pjeter Jaku

(...)



R E V O L T E


Ngatrruar ngjyrat si mendja e kryetarit,
Në ca pallate laramane
Dhe, nuk di pse tavanet nuk plasin
Nga revolta e llampave!

Në udhë njerëz të nxirë,
Thua se ecin duke bërtitur
Akrepat e orës 200 vjeçare
Nuk merziten nga vapa
Një minare këndon 500 vjet mbrapa
Dhe, përsëri pallatet
Revoltohen nga veshja e tyre laramane.

Në trotuare fytyrënxirë
Që shqyejnë byrekë
Me mish gomari te çalë;
Revoltohen zorrët, këmbët, sytë
Kthyer në xheste manjakësh
Ashtu, pa fjalë.

Kryetarët projektojnë në
mendjeshkurtësinë e tyre
si e si t’u hedhin hy syve!

Te stendat e gazetave ka radhë,
Blejnë e nuk blejnë,
Shohin e nuk shohin,
Stomakboshët e mi të verbuar,
Qindarkat e fundit i lënë aty,
Pastaj veshtrojnë pallatet laramane,
Te revoltuar me veten,
të ngordhur në halle!

Me mijëra makina si objekte pa krye,
Çlirojnë revolta udhësh te pluhurta,
Reklamat me ca fytyra të shitura
aktorësh banal
dhe ca femra që, më të drejtë
buzëqeshjen e shesin për një fustan,
revoltohen mes klithjesh
që askush s’i dëgjon!

Çudi! Të mos jemi të zotët
të shohim mbi kokë,
ca kërriqë manjakë, ca demode idiotë
që vilëzohen e mbytën
në kurvëri politike!


Ne bëjmë sikur s’dimë
E duam po nuk bëjmë
Me shpresa të pashpresë
Veten gënjejmë!

Le të revoltohet ZOTI,
Ta vërë dorën një ditë
Se Shqipëria eshtë NJË,
Nuk janë DHJETË
SHQIPËRITË!



DITE TE THINJURA


I takoj rrallë moshatarët e mi,
Disa prej tyre shkuan,
Pa e pirë një kafe me mua.
Njëri shkoj pa mushkëri;
Kohë e mallkuar e mori përgjysëm,
Tjetrin kanceri e brejti,
Siç bren uji gurin,
Derisa degët kockore ia mori.
Ndoci kishte hequr mjekrën
Dhe i ngjante një ditë dimri te zhveshur.
Urdhër mjeku ishte!
Gimin tash një vit e kerkoj ne telefon,
Detyra e bën t’i mbajnë mbyllur celularët!
Me Dolfin s’u takova as me zë së paku.
Besniku më priti vjet dhe me ofroi
Ta dridhja një cigar nga kutia e tij.
M’u bë qejfi që Besniku
Kishte mbetë po ai!
Ditët dhe pluhuri m’i kishin marrë shokët,
Aq thellë sa nuk e degjojnë
Zërin tim te gurtë!
Të gjithë janë thinjur
( ata që i kane flokët!)
Më zë frika për rrallimin tonë
Dhe dua të mos e di moshën time!
Ndoshta nga mosha,
Ndoshta nga sytë
Hapsira më duket e thinjur.
Ndoshta kam rrjedhur;
Qielli më duket i thinjur,
Malet dhe fushat ashtu.
Netët janë gjysëm të errta
në gri, të thinjura,
Si një varr i ëmbël që të
tërheq thellë.
O Perendi,
Mbylle këtë humnerë!

20 mars 2003




M E N G J E S


Zgjim i përgjumshëm,
Me ëndrra mëngjesi, me smok,
Vransira të dhunshme
Dhe pemë me lot,
Vrapime të gjata
Kalime pafund,
Në mëngjesin më re
Frymmarrja me mund,
Dikush pi një kafe
Dhe cigaren shkund,
Disa të pakrehur,
Disa buzëlyer,
Më shumë se gjysma
Shpresëzberthyer,
Antonime lakuriqe
Të një bote
Të zhveshur,
Herë të merzitur,
Asnjehere herë të qeshur,
Të robotizuar
Dhe mendjendrydhur
Bëjnë punë që s’i duan,
Si të jenë duarlidhur,
Dhe krejt çfarë shohin
Nuk dinë ta dallojnë
Bota u vjen rrotull
Njerëzit veten rrotullojnë
Deri dhe qielli
Dhe planetet të gjithë
Kanë një buzëqeshje fallso
Një frikë që të dridh,
Pa le kur yjet marrin teposhtë,
Do ndodhë ajo
Që kurrë mos ndodhtë,
Njeriu të bjerë
Në gjumë të gjatë,
Mëngjes të mos ketë,
Të mos ketë as natë,











KONCEPTE NACIONALE


I perkasim nje kombi
Mbeshtjelle pa dalje.
Levizim brenda vetes,
Me koke nga kembet.
Mundohemi te ecim perpara
Rrshqasim se mbrapthi,
Flasim e flasim,
Sikur te kemi nje korb
ne gryke,
Duam te kapim qiellin
Nje peshtyme na mbyt,
Te gjithe jemi patroite,
Te gjithe atdhetare,
Kur duhet ta duam njeri tjetrin
Secilit i hapim nje varr!



BALADE E ÇMENDUR


Eshte çmendur deti,
Policet i kane tretur ligjet
Ministrat i mbyti nata,
U eshte trashur zeri.
Artistet kane rene ne zi:
Ç’te kendojne?!
Ç’te luajne?!
Ç’te shkruajne?!
Sportistet s’ka kush t’i shoh!
Vajzat perqafin vetmine,
Djemte iken,
Nuk e dime ku i fjeten endrrat!
Jane çmendur udhet,
Guret, pemet
Asnje meteorolog nuk mund te na thote,
Ç’kohe do te jete neser?!

Eshte çmendur deti,
Shpalosur si gazete
Ne çdo vale ka nje vdekje,
Poshte çdo dallge ka mbytur
nje enderr,
Politikanet i çajne detrat
me jahte moderne!


Nenat luten te pragu,
Per valet, per udhet,
Per dallget dhe ajrin,
Traret po çmenden nga
brejtja e krymbit
Ne kompromiset e dimrit!

Politika pjelle kriza…


Balada levizese,
Njesoj te çmendura
Vrapojne ngarkuar me bresher
Mbi nje komb pa krye
Çdo dite ngushellime dhe vrasje
Vetevarje, helmime
Mallet do te çmenden…
Te bien!


Çmenduria eshte ne krize
Baladat s’kane fjale
Kur te mos jemi ne
Shkembinjet do na qajne!

2004







ANAKRONIKE


Ne bashkesine tone zbriti nje meteor,
Nje yll kokeqethur, flokekuq ose pafloke,
Me vetepelqesa per te qene elite.
Ne toke nuk gjendej mire,
Trazohej nga idete
Peshtjellshem me shume
me veten e vet!

Parime yjesish perpiqej te mbronte,
Frymonte ne kontinentin plote drite,
Rrethueshem rrethonte zverdhimin
pa shkak,
sikur peshen e kombit ia mbanin syte!

Mbante fjalime perhere ne hapsire,
Zoterueshem zotronte dhe prej aq lart,
Qiellin e mbyste, planetet i shkelte,
Gjithe yjet mendonte t’i fuste ne gracke!

Ehuuu, i ziu pa zjarr, pa drite,
As veten se zoteronte mire;
Lashtesia s’e pranonte,
Mesjeta e la as ne qiell,
as ne toke,
Ne kohet moderne
nuk mundi te hy,
oiiiiiiiiiii, oiiiiiiiiii
o ylleziu pa drite,
o yllzi…….



TE TJERA KONCEPTE PER POLITIKEN


Nuk e di pse ndjehet rende poezia,
Pse fjalet nuk rrine asnjehere aq lire,
Dikur kisha shkruar ca vargje per politiken,
Qe dolen rrjedhshem nga absurditeti im.
Perhere e me e rende me behej ajo fjale,
Perhere erresohej, behej me e zeze,
Se cilit grek i kishte shkuar ne mendje
ta krijoj,
Me duhet t’ia sajoj nje emer, edhe pse ia di!

Sot jame rritur, plakur, renduar,
Terma pa ndjenje u rriten ne mua;
“ore politike”, “ pune politike”, “ konspekte politike”,
“i denuar politik”, ‘ zgjidhje politike”, “ marreveshje
politike” e sa te tjere togfjalesh anemik,
Ma zune frymen me nje kohe te tymte!

Tani jam lodhur, me duhet ta le,
Te shkruaj-mosshkruaj aspak dhe asgje,
Te shfry, te fry, te rri- mosrri,
Atje ku vetja me thote ik.

Eh, si arrihet kjo o uni i vogel
brenda meje,
veç te kujtosh ç’do te thote politike?!

Ti ke nevoje per reforma brenda vetes,
per koncepte te reja,
Ne fund,- i thashe mendjes!

Janar, 2004













PRITJE


Dielli merzitet,
Pemët shkundin pluhur,
Të vonuarit nuk i numërojnë hapat,
Udhët lëshojnë një afsh të tejdukshëm,
Një tis të xhamtë,
Thua se sapo kanë dalë nga dushi!

Herë herë nervoz
Qetësohem nga një habi,
Së paku, ngushëlloj veten
Deri kur te numëroj një qind
Duhet te vij!

E prapë, e prapë,
Unë i përpikti, pothujase
Qind për qind ekzakt,
Numëroj me vete,
Duke parë shkrimtarët në Bearns,
Nga dritarja shoh po ato veprime natyrore,
Thyerje minutash,
Përkulje bari dhe degësh
E, si përhere une i shumëduruari,
Mendoj se pritjet janë të perjetshme!
__________________

Cikel poetik dhe nje tregim-Pjeter Jaku

--------------------------------------------------------------------------------

Cikël poetik dhe një tregim

Pjetër Jaku

Pesha e Atëdheut
Atëdheu peshon sa një ofshamë ,
Kur pas le shtëpinë,
Sa një ëndërr në fund të botës
Kur mendjen edhe dorën shtrinë
Të kapësh majat që ke pare,
T’i marrësh udhët krejt në grusht,
Pastaj të kthehesh si dikur
Mbi kroje t’i mbështetësh buz’t
Edhe të çlodhësh, duke u lodhur
Ngarkuar qiellin përmbi shpinë
Pastaj të bëhësh Prometeu
Të marrësh hopa Shqipërinë
T’ia lësh fëmijës tënd të mirë,
Si më të shtrenjtin xhevahir
Kjo fjalë në shqip t’i thuash është
At’dheu yt, bir!


Shqipëria

Le të na puth dielli,
Dielli të na i çelë sytë
Atëdheu ynë le t’i zgjatë krahët
Të na i ngroh ëndrrat
Dhe të na marrë në gji
Mua, ne dhe ty!

……

Pemët me gishta të akullt
Me lotë të ngrirë në sy
Veshtrojnë nga qielli dhe luten
Për mua, për ne dhe për ty.

………………

Rrugët me gjurmët tona
Të pafshira,
Presin të shkelim mbi to,
Duke përsëritur përsëri,
Se na duan
Mua, ne dhe ty.

……..

Majat, më të larta bëhën
Dhe shkëmbinjët syhapur
I shohin vëtëtimat e shpirtit tonë,
Që vetëndizen e bëhën fli,
Për mua, për ne dhe për ty.

……..

Shqipëria bëhët më shumë Shqipëri
Në një shpend gjigand,
Që pushon në qiell
Yjet do të ndizen,
S’do të ketë më re
Shqipëria na pret
Mua, ty dhe ne!


Patriotizëm

S’di për të satën herë
Me “vrau” fjala “ Patriot”
Këtu, në diasporë!
Sa ishim në Atëdhe,
Pak e përdornim këtë fjalë.
Atje njerëzit, vraponin
E vrapojnë,
Duke menduar se punonin
për vete, të kthyer ne
heronjë mitik,
të lidhur me tokën
ku rilindin çdo ditë…

Në të vërtetë,
Hymnin e Flamurit
Dhe lutjet më të
Rëndësishme i thonin,
Duke e levizur diellin
Nga lindja në përëndim
Dhe, duke fjetur me
Kokë në duar
Hynin e dilnin në
Atëdheun e tyre
Pa e ditur se po bënin
Patriotizëm!

Ndryshe këtu, larg
Kufinjve te Tij.
Na shkrep të jemi Patriot?
Një stemë në xhaketë,
Një flamur në makinë
Me fjalën turqisht “ komb”
Vrapojmë të dukemi
Dhe dukemi të zgjohemi
Me një fjalë të re
Dhe bëhëmi të gjithë
Me nga një Atëdhe!

Pastaj flasim për
Bëmat tona,
Ose duam të tjerët të
Flasin për ne
E blejmë patriotizmin,
Pagujam aq pak
Për pak zë!
Dhe, pasi t’i mbushim
Xhepat e mendjes,
Jemi të zotët
Të “heqim” kokën nga supet
Për ty , Shqipëri!
A nuk është ky patriotizëm
I veshur veç në zi?!


S’do të mbajë më kravatë

Vellon e kësaj nate ma bën të zezë,
Një kravatë e përflakur, sytë m’i ka zënë.
Një shqiponjë e frikësuar, mes për mes
Gjoksit të një vrasësi, don të ik prej aty!
Në qafën e hajdutit injorant, mashtruesit të pafytyrë
Është lidhur aq fortë, në nyjen gordiane,
Sa vetëm sopata e zgjidh.
At’herë?! Le t’u themi fytyrzez’ve, spiunëve,
Hafijeve, të pamoralëve tipik, gangsterëve me kravatë;
Lëreni ditën të jetë ditë,
natën mos e nxini më shumë.

Unë, s’do të mbaj më kravatë!




G i s h t a t

( Një mikut tim biznesmen )

I njohuri im, një biznesmen
Më këshilloi një të dielë,
Që nuk e dinte se ia vlen
Më shumë një fjalë e pathënë!

“ Ruaj gishtat!”-ai më tha
sa m’dha dorën u largua.
Një kërcënim ai më la
Ashtu n’të ikur, duke shkuar!

Që mos t’i prekja unë hafijet
Dhe të mos shkruaja kurrë për ta
Kjo ish këshilla dhe arsyet,
Që biznesmeni dor’n më dha!

Se po i “dhimbej” dora ime
Se mos një ditë i bie mbi krye
Se zinte gjumi nga ca shkrime,
Që udhëtojnë përjetësive!

Edhe pse hiqej i lumturuar,
Edhe pse sytë i zbardhëllonin,
Ekranesh ishte reklamuar,
Sikur shumë gjëra i mungonin!

Ta kish të paktën një diplomë,
Ta themelonte një gazetë,
Do kishte dhënë një million,
Që t’i sajohej një portret!

Se do të vdes i ziu një ditë,
Paratë e tradhëtojnë dikur,
E mua do m’jetojnë gishtrinjtë,
E mendja s’do më plaket kurrë!

Mars, 11.2007


“ Për Atëdheun”

I venë kollaret kuq e zi,
I lyjnë flokët në të zezë.
Disa të tjerë për thjeshtësi
I mbajnë këmishat pa mbërthesë!

Se s’u del kohë nga punë e rëndë
Ne rastorant a në fabrikë
Dhe kollaristët “avokatë”
I “ mbrojnë” shqiptartë nga padrejtësitë!

Këta fakirë shumë të lustruar,
Të veshur spicë, pa asnjë cent
Me pamje për t’u mëshiruar
Hartojnë projekte që s’i bëjnë!

Edhe pse shkollën nuk e kanë
Dhe s’dinë asgje n’avokati,
Do bëhën edhe historianë,
Do marrin çmim në letërsi!

Dhe ti njeriu që s’i njeh
Do jemë dhe unë , ndoshta me ty
Që u besojmë ca mendjezive,
Që kanë me qindra histori!

Ti kallais këta lesh kalesha,
Një dorë mjeshtri shumë e fortë,
Që në kazanat me genjeshtra
Të mbytën e mos dalin dot!

K’ta prototipa të së keqës,
Atëdheun nuk e kanë asgjë.
Të ulur në themel t’gënjeshtres
Shqiptarë u duhen edhe më!

Tu bëjnë ca çeshtje, t’i padisin
E veç t’u rrjepin ca dollarë,
E t’i përkthejnë, t’i delendisin
T’i kthejnë nga erdhën, sa më parë!

Se për Atëdheun bëjnë shumë
Dhe për shqiptarët prap dhe më,
Me ca dredhi i venë në gjumë,
U thonë se bëjnë ata çdo gjë!

Sikur këta janë diplomatë,
Politikanë të klasit të parë,
Se kanë miqë ca avokatë,
T’i japin vetes ca dollarë!

Pa le ndonjë koneillanist, 1)
Sikur punon n’Shtëpi të Bardhë
Dhe rrinë gjithnjë me kongresist
Dhe mik e ka çdo senator!

Të jep këshilla politike,
Se si mund t’bëhët në Atdhe
Dhe struket në mbarim t’çdo dite,
Si struci kokën fut në dhe!

S’shikojnë të gjorët se ku janë
Dhe rendin pa asnjë mandat,
As veten s’mund ta përfaqësojnë,
Le më të përfaqësojnë shqiptar’të!

Mars, 2007

1) Coney island = resorant të klasit të ultë.
( Shqiptimi është koneilland )




“ Pëllumbi “

S’ia kam idenë
Se si mund kthehet
Një korb i zi
Në pëllumb të bardhë.
Që pendët e korbit
Të shkruajn pa bojë,
mund të ndodh!

Edgar Allen Po
Nuk e shkroi
Korbin për t’i
Ngjarë pëllumbit
Dhe askund
S’e përmendi
Emrin Pëllumb.
Por, mesa duket,
Për inat të tij
Një miku im
U “pëllumbëzua”,
Duke i vënë vetes,
Një mbiemër oriental,
Me fletë prej korbi.
Që t’i dalë ëndrra
Dhe keqësia e zezuar,
Dhëntë Zoti
Të mos e nxi më shumë mbiemrin.

Korbi, te korbat e gjet’ vendin!

Maj 2007




Zë i shitur

Këto ditë pa ngjyrë,
s'di si t’i thuash mëngjesit me mjegull,
ditës që dremit e, vetëm shijëzon sëmundje,
smogun që na zë nuhatjen e së keqes,
pastaj drekën me një picë në vrapim,
duke rendur pas ngjyrës së zërit,
pas detit te syve dhe rrathëve blu e zi
poshtë tyre, që pagjumësia e përflakur
u ka dhënë një rimel intersant
nga brënda bebeve të syrit,
që aq shumë i ngjan një loje pa fjalë,
që vjen e të ngjitet, ashtu
dalë e nga dalë!

Zëri që më vjen prej aq larg,
më duket se udhëton me një flakë blu,
që digjet në një qiri gjigand
në majën e qiellit, duke pergjakur përreth
gjithë yjet..
Zëri ka ngjyrë dhe, në prekje,
sikur udhëton rrotullueshëm,
në një përndezje pa fund
ndaj, ngjyrat e natës janë pak për zërin tënd,
më thuaj të lutem, në këtë kohë çalamane,
ku, dhe pse të dhëmb?

Nuk prish punë në të dhemb
ndonjë stuhi pëshperitëse,
që nuk thuhet!
Për mua do bërë përjashtim.
Nëse ka ngjyrë të zezë zëri yt,
Të bardhë ka zëri im!

Më thuaj, si t'ua prish ngjyrën këtyre netëve
të dala boje,
të flisje me gojën tënde, ti do ma thoje!

Prill 2007



Burrni e rrëzuar


Përrenjë të rrëmbyeshëm më vijnë para syve,
me trungje të thyer, si fjalë të dehura,
pa degë, pa gjethe, pa rrënjë, pa sythë
dikush paska gjurmuar te di më shumë për lisat,
t'i shtoj përfytyrimit një fytyrë hënore të dylltë,
duke vetëkërkuar anën e dyshimtë...
ngacmueshëm me zhukasin grenza brenda kokës,
gjarpërinj me sillen nëpër këmbë, duke më vështruar,
në vend të më pickojnë mua, pickojnë vetën
dhe vetëhelmohen pa e kuptuar.
pastaj u duhet të mbyllen, si djalli në shishe
për t'u kthyer në antihelmin e vet....
u bu bu ç'po heqin këta gurë të shkretë..
të gjithë përplasen me ta e bëhën copë
dërmohen në fortësinë e tyre
e nuk i thyjenë dot....
shohim të përplasen fjalët,
pa u menduar, pa u gdhendur, që nuk dalin nga truri,
veç nga goja…
Ndaj na duhet një penë prej druri
t’u vijë hakut këtyre
hajvanëve, që kanë humbur
çdo virtyt prej burri!



Erdha


Erdha, ti s'më pe
hënën e kisha ngarkuar në kurriz.
Tek zbrisja lehtë qiellit pa re,
një rrufe më ndau përgjys’
gjysma ime ishe ti
një fushë e blertë e
mbjellur me agrume.
Të pashë, s'të fola,
të preka me buze te dora
qielli u kthye mbrapsht
dhe ne u gjendëm në kupen e tij
sofiane.
Krejt papritur u zgjove
me mundim, të ngjisje
pjerrnajat qiellore,
nuk munde, rreshqite, më thirre
të lutem, ty, Zotit tim të përmbysur,
që diellin e harrove në honet
pafund të imagjinatës
“puthma dorën dhe, më zër përdore,
se, vetëm ashtu do të mund
t'i ngjis hapsirat qiellore!”
Ndërsa ti, mbajë hënën mbi kurriz,
derisa të palosësh o i zi,
se gjunjët nuk janë shkallët për te dielli,
ai nuk pranon njerëz pa dashuri....
eh o i zi, o i ziiiiiii
hëna të bën natë e, nata s'të jep sy”....


Edhe njëherë

më duket vetja budalla,
me try lily, me tra la la
me qiell e hënë e ku ta di
me natë me sy, me fjalë pa sy
e nuk ankohem prap e prap,
se jam pa ty, veten s’e jap,
se unë i hypi vetëtimës,
imagjinatës budallaqe
e fluturoj mbi oqeane
me zjarrin, që më zbret në faqe,
me mendjen zgjuar
ditë e natë
me sytë që natën
e bëjnë dritë
e me thënjen proverbiale
"i mbyturi përherë të mbyt",
se jemi mbytur ne të dy
e shpëtimtari s'do të vi,
në fund të shpresës i rrëzuar
ai ëndrrën tonë e ka harruar...



Çmenduria e çmendur

një çmenduri që çmëndet,
sa herë degjon zërin tënd
malet ulen e ngrihen
e na rrëzohen në këmbë,
dielli është në të ikur
e kthehet përsëri
syri, një llamp e pafikur
që digjet si qiri
lumenjtë rrjedhin e rrjedhin
e krojet puthin token,
ofshama e luginave
po e çmendka botën!
thua të jemi ne,
apo ëndrrat tona
nesër një ditë me re,
do të jetë kur të zgjohna
mungesa e njëri tjetrit
do çmend ditën vetë
do të ngrihet shqiponja
të thërrasë mbi shkëmb:
o njerëz të këti globi,
largohuni nga kjo tokë,
se gjithë rruzullimi
ka dy njerëz,- thotë,
ata janë të çmendur,
janë të çmendur krejt,
tek secili jush
keni për t’i gjetë,
se është çmendur bota,
çmenduria vetë.
deti ka tallaze,
që i ngre në qiell,
dielli vjen e ulet
në gjoks të secilit,
thonë se është çmendur
histori e shkretë,
nuk ka më data,
muaj edhe vjet
dashuri e madhe
shekujt i ka djeg,
se gjithë bota rron,
vetëm në dy vetë.....



Në Krujë

Do të shkoj në Krujë me miken time.
Dikun do ndalemi të pimë një kafe,
pastaj do shohim diellin e përskuqur,
tek përshkon ngeshëm qiellin tonë të syve
e të zbres në faqe!

At'herë do na ndihmojë kështjella,
vetes t‘i ngjitemi deri në majë
përskuqja e luftës me frymën,
nëpër gurët shkëmbor të gjoksit,
do të qaj!

U duket, çudi që lotët shkëmbor,
të rrokullisen si gurët e kështjellës së lashtë
e, dikun në këmbët e Kalasë
të na zërë dreka,
me miken bashkë!

Pastaj, eh pastaj,
do vizitojmë muzeun ndërplanetor
të njëri tjetrit,
ku do të bëhën betejat e nesërme
te gurrat e përgjakura të shkëmbit!

Atje do të pimë e do të pimë
në cicat e Kalasë moderne,
trimëri skenderbejane,
që unë dhe mikja e ime
e krijuam me mendje!

Më vonë, eh më vonë,
do na zërë gjumi në krahët e mbrëmjes,
të harruar kalldremeve dremitëse,
në gjirin e butë
të ëndrrës!

Dhe, ashtu do të rrimë,
si gurët e Kalasë ngjitur
deri në mëngjeset
që kurrë s'do të vinë
papritur!


Pa titull

( Gjysëm popullore )

kam një mollë, një portokall
kë të ha e kë të lë?
- ti më the…
kam një oqean me mall,
dhe s'më pyete për asgjë!
ti më the se nuk do vija
të fluturoja unë me ty
tej përtej reve të nxira
ngarkuar breshër e shi
por, unë erdha mikemira,
sepse fjala peshon rëndë,
për dy mollë, që të ka gjoksi,
unë i bie detit në këmbë…

Eh, kjo botë pa diell, pa hënë
kur të zihen sytë e zënë
verbëria nuk ka brirë
portokallja ime e mirë....


Malli

Nuk është mall nga ai që prekët,
Që shihet e ndjehet, me dorë a me gjuhë,
Nuk është send, që vishet e ngjishet,
Të rri ngushtë a gjatë, a lirshem të rri.
Eshtë diçka që nuk ka gjatësi, as vlerë,
Një yll vezullues, një hënë që nuk e kalon detin,
Eshtë hingëllimi i një kali, që ndjehët veç nga ai…
Nuk ka peshë që matet me kilogram a me ton
Nuk është gjë që leviz, nuk e sheh nga shkon
Por, peshën e njeriut mbart mbi kurriz,
Deri sa përkulet më shumë se në gjunjë…
Ai, në sy ka fytyrën e një tjetri, si pikturë të gjallë
Në zemër ka më shumë rrahje, sa dyfishi i saj
Çuditem si nuk bjen njeriu nga malli
Të rrëzohet, të mbesë, ashtu shtrirë mbi re,
Të mos ia dëgjoj njeri frymën, ti mbytet halli,
Ndoshta për një rresht, pse jo për një zë….
Për një fishkëllimë të erës mbi lisa
Për një bilbil, që këndon në të gdhirë dita,
Për fytyrën tënde të lemuar si prilli,
Për gjoksin tend, për duart, për buzët dhe sytë,
Për rrethimin tënd nga krahët e mi prej fryme.
Do desha me peshën e kësaj nate, të të mbyt!
Të të mbyt e ringjall, të ringjall e të mbyt,
Të pi një oqean, e të mos më duket një pike,
Ta kemë hapin një milje, njëmijë hapa ti bëj,
Ta kemë syrin sa dielli, në ëndrrën tënde të hy,
Ta hap derën pa zhurmë, të pazgjuar të gjëjë,
Pastaj, eh pastaj, moj e mira ime mirësi
Të të fshi lotët, të marrë udhën së mbrapshti
S’do mundem të kthej…….
At’herë? Më mirë s’po vi……

Mars 2006




Qirinj të ndezur gishtat e mi!

Një libër i vrarë,
I mbetur në vitin iks
Në një skelet përsonazhesh
Që qajnë
Harruar në humnerat thepisëse
Të trurit
Shpirtin ma mbajnë.
Ka vite që rruga më ka tretur,
Në përpjekje misterioze.
Udhët janë bërë të rrëshqitëshme,
Këmbët nuk zënë,
Shpeshëherë bie nën rrugë
E bëj të ngrihem,
E ngrihem të bëjë një punë,
Ashtu i vrarë, nga vrasja
E një libri
I harruar askund!
Mbështjellur në dhëmbjet e mia
Shfajësohem para rroposjes
Në rëndomësi torturuese,
Duke folur me muret
E jo me mendjen e strukur
Në fjalën “ Unë!”,
Që s’është emër njeriu,
As planeti,
Që s’është emër rruge
As qyteti.
Veç thjesht një përemer vetor
I vetës së parë,që krijimin
E quan punë të marrë!
Se, kompjuteri nuk është mendje
Dhe, asnjë komand se merr,
Pa mendjen dhe dorën time!
Ndaj u bie fytyrës së ditëve
Me perendimin e muzës ,
Netëve ua vjedh një orë më shumë
Të mbytëm në përgjumje,
Se gjumi mbetet fjalë e palidhur!
Eh Perëndimi im
Ik të pushosh në kapriçot e moshës
Pa fjalë, pa zjarr, pa dritë,
Aty ku qirinj të bëhën gishtrinjtë
Dhe nata i ndez për t’u lutur,
Para syve, që të shohin
Perëndinë e Perëndive,
Fuqinë e krijimit!




Udhëtim i pakthyeshëm
( Babait )
Gjyshja më kish thënë dikur se, para se njeriu te vdesë, shpirti i shkon gjithëkund ai ka shkelur. Para se fryma t’i soset dhe ajri t’i bëhët mal i rëndë, shpirti udhëton, gjithëkund mendja i ka shkuar.
U rrëzua Maji dhe lulet nga perëndimi u kthyen.
Këmbët nuk i bindeshin babait, as zëri, as dora, as syri
Në një ditë plot diell, përtej syve të tij
Nuk do të vij më nënta e këtij Maji!
Në ëndrrat e tua të palevizëshme,
qielli u shëmbë,
e Ti, nuk ishe me njerëzit që të rrethonin!
Besoj, se atëbotë ke qënë gjithëkund,
mendja dhe këmba të ka shkelur,
më larg se vështrimi symbyllur,
i përqafuar me malet, me shkëmbinjët e thinjur.
Në Kodrat e Kqia nuk të rrëshqiti syri,
aty ku dikur gjuaje derra të egër!
Në Lak të Rroshit e mbyte natën,
me një tufë pishash të ndezura,
duke i shpëtuar lukunisë së ujqërve.
E mbyte natën e tërbuar, si ariun putërbardhë,
që dikur, vëllait tënd, Nikollës i kishte rrëmbyer
xhaketën, me pagën e javës.
Në Suk Bukur mendoje i përqafuar me Qafën e Mertezës,
se ku do ti kaloje ditët, përtej së nesërmes!
Në Zepën vellore dhe me Lumin e Fanit,
pushove sytë dhe këmbët, në një bukuri magjepse,
duke vështruar nga Sangu!
Në Munellë u ule, si dikur këmbëkryq.
Me diellin rrëzuar mbi sy, zbrite me një frymë
shkallëve të Sukës së Gjatë, për të parë
vreshtat në fund të arës, dhe qershitë degëthara!
Krikzat ishin thyer e plakur, e hardhitë
po qanin për dorën tënde!
Në Shkallën e Mrizit nuk u ule të pushoje,
edhe se ajo të kishte falur jetën dikur,
se, te Mrizi i Madh
ishin mbledhur Zanat të të ringjallnin trupin.
Në Kodër të Krisë ( Kryqës) u ule dhe bërë kryq,
si përherë kur ngjitje atë majë.,
Atëherë, Përroi i Bardhë vërshonte teposhtë
gurëve te nuses, si nëna bijëve të saj, duke te thënë:
Mos kalo me këpucë, thellësitë këto vite janë shtuar!
Dhe ti, si një djalë i ri, je ngritur, pa i mbështetur
duart në gjunjë,
ke zbritur nga Kodra e Krushqëve,
aty ku Dom Nikolla zbriste me kalë të bardhë,
duke puthur Gurin e Madh, me nje puthje stërgjyshore,
( akoma mbi atë gurë ishin buzët e Gjyshit)!
Në çdo shtëpi u fute, ashtu si dikur, pa trokitur!
Te Çun Frroku të pritën nipat, pa të njohur,
në Kodër të Kuvendit i hodhe një sy kullës së Lal Prengës,
diku, në fund të katundit, Gjon Ndreca i binte fyellit,
në Lak të Drenit, me xhaketën krahëve, po zbriste si vetëtimë,
malli i këtyre udhëve, për gjurmët tua të bekuara!
Por, më kot, Ti po çmalleshe me shtëpitë, me dyert e
tyre prej guri!
Pastaj e kishin radhën udhët!
Nuk e di se ku pushoj fryma jote,
se duart tuaja kishin pushtuar krahërorin
dhe, sytë t’i kishte mbyllur zemra.
Shpirti ende udhëtonte,
duke sjellur imazhe të reja, si kulla të varura
në hapsirë.
Shpirtit tend i mungonin këmbët!
Në fund të një rruge, kishe ndalur vështrimin,
mbështetur mbi kryqin e trupit tënd,
në një mesditë të zjarrtë,
duke lëshuar lotë pa e kuptuar, se udhëtoje në një
kohë të ftohtë!
Një mbasdite gjunjëprerë, ia kishte prerë
krahët dhe fjalës,
E mua mezi më mbërriti një ofshamë nga ti:
Zëri yt akoma jeton në ajr,
në veshët e mi:
“ Dergoma një ftesë, se dua të vi!” 1)

1) Pak para se babai te ndrronte jete, ne biseden e fundit qe kisha me te i thashe:
- Ta dergoj garancine per te ardhur ne Amerike. “ Dergoma , - me tha,-se dua te vi!”

09 Maj 2005 - Gusht 2007



Pjetër Jaku
Të dënuarit për Mao Ce Dunin
tregim
Kisha kohë pa e parë Prelën, që kur ishte futur në burg. Mbante ditë e nxehtë vere dhe, gjithësesi duhej shkuar me biqikletë, e pra, nuk ishte pak, po afro 25 km, në një rrugë tërë gropa dhe pjesë pjesë të kalldrëmtë. Në atë linjë nuk kishte autobuzë. Le që duhej paguar dyfishi, pasi për një distance të tillë nuk do pranonte asnjë shofer, as të vinte këmbën në frena. Pastaj kthimi! E, me çfare duhej te kthehesha, pasi autobuzat e asaj linje, udhëtonin vetëm nesër në mëngjes. E vetmja zgjidhje ishte udhëtimi me biqikletë. Në timon kisha varur nja dy çanta plastike, me ç’kisha blerë për Prelën. I vellai me kishte thënë, se kishte filluar duhanin, por edhe ndopak konjak e pinte, megjithëse zor t’ua linin alkoolin. Po, edhe ca fruta e ndonjë ushqim duhej, sipas eksperiencës me të burgosurit. Byrekët nuk i blija ne qytet, pasi nuk u besoja, nëse ishin të freskët, kështuqë i thashë motrës të gatuante një të tillë, enkas për Prelën. Dielli digjte si saç, edhe pse vende vende kishte hije. Teksa shtërngohesha mbi pedale, mendoja Prelën, që po vuante në atë burg të thatë, në rrëzë të një mali pa ujë, ku vetëm bostani dhe patatet bëhëshin për mrekulli. E pyesja veten dhe nuk gjeja ndonjë përgjigje. Më kujtohej gjyqi i tij, një farsë e vërtetë, ndër kohë që mendoja, mikun tim, poetin N. që, nuk e di pse më është fiksuar, që mund ta sillnin në këtë burg. Prela i pranoi në gjyq gjithë akuzat, që iu prezantuan nga prokurori, një mesoburrë që , herë pas here, instiktivisht kruante mjekrën me dorën e majtë, ndërsa me të djathtën shfletonte akuzën, paksa i nervozuar. Me një tonë tepër të rreptë, lexonte akuzën, duke parë nga trupi gjykues, që përbëhëj nga një grua e shendoshë dhe nga dy kooperativistë, që ishin ndihmës gjyqtarë. Aty ku përmendej kryetari Mao, i shkëlqenin sytë si dy gogla, që donin t’i shpërthenin qerpikët e të dilnin që andej. “ I pandehuri Prelë,- vazhdonte ai,- ka fyer kryetarin Mao, mikun tonë më të madh , komunistin internacional, timonierin e botës, duke e krahasur atë me një bufë pa veshë, pa sy, dhe pa gojë, që thotë ç’i thonë e bënë çi thonë, duke shpikur një revolucion imagjinar e duke vrarë afro një milion kinezë. E ç’janë një milion armiqë të popullit mik , në një komb 800 milionësh? ( dhe, mori qendrimin gatitur, ndërsa pritej përgjigja po prej tij). Pak më shumë se dhjetë përqind, apo jo,- iu pergjigj po vetë,- duke u drejtuar nga kryegjygjtarja. Po ne, në tre milion banorë, a nuk i kemi dyqind mijë të paknaqur, a nuk e kemi një klasë të përmbysur, që lufton, njëlloj si ky armik, që kemi përballë nesh? Për të gjitha këto, prokuroria ka fakte dhe disa dëshmitarë.” Pasi vazhdoi edhe ca minuta të lexonte thëniet e deshmitarëve dhe nënshkrimet e tij në hetuesi, mori dosjen dhe,ashtu rëndë rëndë u ul në karrigën e kaftë, duke parë pak përtej trupit gjykues. Edhe pse kishte më shume se 2 muaj në hetuesi, Prela nuk kishte ndryshuar fare. Ashtu i qetë dhe , pa as më të voglin impression ( të paktën në dukje), iu përgjigje gjyqtares, fillimisht per gjeneracionet e tij përsonale, dhe më pas edhe për akuzën, nga dy spiuna dhe i plotëfuqishmi i qytetit. “ I kam thënë të gjitha pasi, edhe të mos i pranoj, ju njëlloj do më dënoni. Pranoj se kam folur ne prani te D.N. e N.D. dhe, atij qe ju nuk doni t’i permendet emri. E vërteta është, se ai, Kryetari Mao, ashtu me duket. Mund të jemë i gabuar në iluzionet e mia pamore, dhe ju për këtë mund të më denoni. Jam përpjekur të lexoi diçka nga kryetari Mao, por 10 cilësitë e komunisitit më janë dukur një kopje e keqe e urdhënimeve të Tën Zot, në fenë katolike. Pse do të thoni Ju, se lexova pikerisht atë libërth?! Në fund te fundit, aty nuk tregonte ndonjë mençuri të madhe. Ato që thotë Maoja në atë libër,( se ndonjë vepër të madhe të tij, akoma nuk kam pare), i dinë të gjithë fshatarët e mi, ndaj ndoshta kam thënë, se krytari Mao është një buf. E shikoni kokën si e ka? Dhe hodhi vështrimin në të majtë të sallës, ku ishte vënë portreti i tij.” Prokurori u ngrit përnjëherë në këmbë, por trupi i tij i shkurtër u ngatërrua me veten dhe, pa i marrë leje gjyqtarës, që drejtonte procesin, doli ne podium. -Te lutem, flit nga vendi,- i tha gjyqtarja, me një ton gati urdhërues. E shikoni, - tha prokurori këtë armik të Partisë dhe popullit tonë, edhe në këtë moment e tregon veten, se çdo gjë e ka bërë me ndergjegje të plotë dhe, sikur të ishte i komanduar me ndonjë mekanizëm elektrik, u ul i inatosur. Meqë i pandehuri i kishte pranuar të gjitha, gjyqi nuk kish pse të vazhdonte gjatë. Prokurori kishte kërkuar denimin maksimal, në dhjetë vjetë heqje lirie dhe , pas daljes nga burgu pesë vjetë internim. Gjyqtarja, një grua afro të 50-tave, sa herë shihte Prelën i kujtohej vëllai i saj, në një nga qytetet bregdetare. Edhe ai si Prela, mendonte për Maon, por fati nuk e kishte takuar në spiunat që kishte ndeshur Prela. Po sikur të ishte vëllai i saj, në stolin e Prelës,-mendonte me vete,- ndërsa pyeste ndihmës gjyqtarët, për masën e denimit. “ Hë, si thoni ju, iu drejtua së pari Markut, një brigadjer në koperativën më jugore të rrethit, i ka mjaft dy vjet?! Si?-pyeti Marku i habitur. Nuk po të kuptoj shoqja kryegjyqtare ( ajo ishte edhe kryetare e gjykatës së rrethit), nuk e ke dëgjuar pretencën e prokurorit? – Prokurori është tjetër punë, o Mark, ata bëjnë gjyqe edhe për publik, ndërsa ne kemi të bëjmë me jetën e një njeriu. E dini ju se Prela ka pesë fëmijë? Partia do t’i rrisë ata? E dini ju se Prela, është një ndër punëtorët më të mirë të ndërmarrjes? Të gjitha karakteristikat i kanë ardhur mirë. Dy vjetë mjaft i ka për të mbyllur gojën e ulur kokën , kur të dalë nga burgu. Ndihmës gjyqtarja tjetër ishte një mesogrua, që nuk kishte pse të fliste, as çfarë të fliste, pas kryegjyqtarës. Edhe pse Prokurori protestoi dhe nuk qe dakort me vendimin, me leximin e tij, ai mori formën e prerë. Vera, kryegjyqtarja e rrethit, nuk e dinte, se pas tri ditësh do të përgjigjej në Komitetin e Partisë, për liberalizëm të theksuar dhe ulje te vigjilencë revolucionare, në punën e saj drejtuese. Kishte kohë, që kësaj gruaje të mirë, edhe pse ishte në një vend ku duhej të peshonte ndërgjegjen e shkelësve të ligjit, në një farë mënyre i duhej të peshonte edhe subjektivizmat e injorancës së paditësve, që kohëve të fundit ishin shtuar shumë. Pikërisht këtu i kishte mbetur mendja gjyqtare Verës, teksa mendonte se sa shumë armiqtë i kishte pasur kjo Parti dhe, për më keq, se sa shumë po i sajonte me bashkëpunëtorët e tipit DN dhe ND. DN-ne e njihte mire dhe, habitej se si e pse ishte pranuar në këto radhë, duke shkelur mbi gjakun e xhaxhait të tij, të pushkatuar nga komunizmi. Eh, prapë se prapë i rikthehej vetes, sa budallaqe që je, po si do ti kishte fituar ndryshe dy te drejta studimi, ku më të mirën e kishte djegur, pa e përfunduar, si do të arrinte deri në përgjegjës sektori dhe , më e pabesueshmja si do të pranohej në Partinë Komuniste? Nuk kaloi gjatë nga dënimi i Prelës, pothuajse as gjysëm viti dhe Qeveria Shqiptare i prishi marëdhenjet me Kinën e Maos. Tani, në stolin përballë saj do të ulej Haxhiu, që kishte ardhur nga një rreth i jugut të Shqiperisë. I ziu Haxhi kishte lavdëruar Mao Ce Dunin, armikun e Partise, pasi në kohën e miqësisë me Kinën, nuk u kishin munguar pjesët elektrike të marinës tregtare. Tani duhej që elektromotorët t’i avalzhonin vetë dhe t’u digjeshin njëherë në tri ditë. Tani duhej që disa fabrika, të cilat punonin me pjesë kineze te modifikoheshin me revolucionin tekniko-shkencor, për të cilat ishte sajuar edhe “ Dita e novatorit”. Edhe pse kryetari Mao kishte më shumë se dy vjetë, që ishte kthyer me këmbë nga dielli, Haxhiut po i duhej të vuaj më shumë se Prela, i cili u dënua në gjalljen e tij.Tek shihja Prelën, se sa me qetësi i kapërdinte ditët e burgut dhe, se si më fliste për të tjerët, m’u krijua një përshtypje, se nuk ishte dhe aq vështirë sa flitej, në ato kampe, ku çdo gjë ishte e komanduar. E gjithë kjo ide ishte vetëm një iluzion. Megjithëse ishte ditë e dielë dhe, pjesa më e madhe e të burgosurve po lanin dhe ndenin rrobat në gurët dhe shkurret afër kampit, nga dritarja e dhomës së takimeve, dukeshin dy të burgosur, që ecnin barkas në një vend gjithë gurë dhe ferra. Njëri prej tyre ishte Haxhiu. Si nën gjuhë e pyeta Prelën. Pse ia bëjnë Haxhiut këtë? – Eh, mo miku im, këtu duhet ruajtur edhe nga gurët. Edhe ata kanë veshë dhe të dëgjojnë. Pastaj… pastaj të presin orë tmerri dhe ferri. O Zot,-thashë me vete, më shpëto, të mos e provoj këtë ferr, ndërsa biqikleta mezi levizte në rrugën e kalldrëmtë.

Të krijosh dhe botosh në emigrim


Bisedë me poetin Pjetër Jaku, botues i së përmuajshmes " Kuvendi" në Detroit
Botoi Tirana Observer 12 Janar 2008


Në bisedat jo të pakta që kam pasur, më ka pëlqyer të jem e drejtëpërdrejtë: mund të na thuash diçka për origjinën tuaj dhe fëmijërinë?

Të lindësh njeri dhe të mbetesh njeri, është origjina e të gjitha origjinave. Nuk ka rëndësi ku ke lindur, nga ç'prindër, nga ç'rracë. Rëndësia e vetme është, se je lindur për të marrë mbi vete një detyrim njerëzor, për t'i shërbyer bindshëm, duke menduar se, vërtetë ka qënë një lindje që duhej lindur, pasi ka lindje, që nuk e meritojnë asnjë shtërngim barku. Ku kam lindur? Herë herë më ngjan se jam lindur gjithëku ka njerëz. Kur shkoj në vendlindje, mendoj se kam lindur nga shkëmbi, në të majtë të kullës, matanë Përroit të Bardhë. Kur kam lindur? E di se ka qënë kohë e ftohtë, shekull i ftohtë, me luftra që kishin përfunduar, pa mbaruar. Ju doni të jemë i drejtëpërdrejtë? Ok! Jam lindur në një nga fshatrat më të thella të Mirditës, në Mollë Kuqe, krejt në rrëzë të Munellës. Shpesh dragojtë dhe dreqnit, siç më thoshte gjyshja në netët e gjatë të dimrit, vinin Përroit të Bardhë, në ditët dhe netët me furtunë, sidomos pranverave, kur uji bëhëj i kaftë nga gërryerjet dhe trungjet, që sillte me vete. Jam lindur dhe rritur në atë fshat, për të pasë pasurinë më të madhe të nënave bujare, të një jete shumë të vështirë. Për fatin e mirë, gjyshi im, emrin dhe mbiemrin e të cilit mbaj, kishte blerë shumë tokë, për t'u lënë katër djemëve, para se të ikte në botën e pakthyeshme, edhe pse nuk i kishte mbushur ende të 38-tat. Babai im, me tre vëllezrit, kishin tokë, fiks një të tretën e fshatit dhe pemë të panumërta. Kishin një kullë dykatëshe, nje shtëpi njëkatëshe, me furrën e bukës brenda dhe, një objekt me çati, që përdorej për të ruajtur ushqimet. Mbaj mend , që sipër tavanit të kullës, do të gjëje 12 muajt e viti arra, ndërsa në arën e sipërme ( dmth sipër kullës) do të ruheshin lakrat dhe patatet, në frigoriferin natyral të asaj kohe. Edhe pse i gëzonim jo pak prona, prap se prap jeta ishte tepër e vështirë. Babai punonte afro 3 orë larg nga shtëpia dhe flinte në shtëpitë e punëtorëve ( baraka u thonin ) e, kthehej vetëm 2 -3 herë në javë. Shpesh punonin edhe të dielave. Për në fshat i kishim kushtet jo të këqia. Ma do mendja ishim të parët, që kishim një gramafon dhe degjonim Marie Krajen, Bik Nojën, Fitnete Rexhen e shume e shume këngëtarë të tjerë. Në raste festash, ishte kënaqësia më e madhe për ne, pasi kulla jonë do mbushej me miq e, ne ndjeheshim mire.


Në biseda me krijues më pëlqen t'i ngacmoj që të përshkruajne paksa edhe vendin ku janë rritur, shokët e fëmijërisë, prirjet e tyre të para. Mund të na thuash diçka rreth këtyre kërkesave?

Gjysmën e rritjes e mora aty ku u linda. Gjysmën tjetër e mbyti terri peradnorak ruso-kinezo-shqiptar. Rritur? Rritur nuk jam. Kam mbetur ai shkëmbori i imët, që kërkonte të arrinte qiellin, por një re e zezë, sterr e zezë më rrinte mbi krye dhe më shtypte. Duhet t'i përulesh tiranit dhe tiranëve , - më thonte, por unë isha dhe mbeta lisi, që nuk i përulet as rrufesë. Konkrertisht,-thoni ju? Fshati im vinte diku në juglindje të krahinës së Fanit. Historikisht, të parët e mi kishin ardhur në atë fshat nga Domgjoni,( një fshat më në qendër të Fanit ), për të veruar. Mirëpo, pak nga pak filluan të punojnë djerrinat, të ngrenë shtëpitë e para dhe të ikin nga Domgjoni. Deri afër viteve 40-të, fshati im nuk ka pasur varreza ( varri i gjyshit tim dhe i gjyshes se babait, janë në Domgjon, (më shumë se dy orë në këmbë nga Molla e Kuqe)! Eshte nje fshat, që e ndajnë dy përrenj të vegjël dhe, në mes ka një kodër, që fillon te shtëpia e lal Vorfit dhe ngjitet deri në Drushtë të Munellës. Mbi shtëpinë e Çun Frrokut kodrina ka një shesh të vogël , ku mblidheshin burrat e fshatit në kuvende të ndryshme, ndaj edhe sot e kësaj dite thirret " Kodra e Kuvendit". Përrenjtë, nga të dy anat, janë të veshur me arra, më shumë se njëqind vjeçe. Në fundet e arave, që zakonisht mbillen me misër, fasule, lakra e patate, ka hardhi, që ngjiten në ca krikëza prej dëllinje, një lloj druri shumë i fortë, si dhe nëpër drurë të tjerë, ka qershia si dhe në çdo oborr shtëpie ka mana të kuq , të zi dhe të bardhë. Krejt fshati nuk kishte më shumë se dhjetë hektarë tokë të punueshme, por me qindra hektarë pyje, ku secila familje kishte pyjet e saj, nga ku kish të drejtë të siguronte drutë e dimrit, lëndët e shtëpive, gjethin e thatë për dimërimin e bagëtive. Punët bëhëshin kolektivisht, edhe pa qënë në koopertivë si: prashitjet, ushqimi i bagëtive, ndërtimi i shtëpive të reja, korrjet dhe grumbullimi i tyre, pa bërë fjalë për fatkeqësitë. Nejse. Dolëm nga tema. I gjithë fshati nuk kishte më shumë se 50 hektarë qiell dhe, diellin nuk e preknim ma shume se 4-5 orë në ditë. Pranvera, vera dhe vjeshta ishin të mrekullueshme, ndonëse pranvera dhe vjeshta ishin vetëm dy muajshe, pasi nga një muaj ua merrte dimri secilës. Dimri , deri vonë ishte jetë "parazitare", por shumë emocionuese. Lojnat e ndryshme të të rriturve, më kanë mbetur në mendje. Burrat e fshatit mblidheshin me radhë te shtëpitë e njëri tjetrit, për të luajtur kapuçash dhe lojna të tjera, të cilat mbylleshin me këngë të improvizuara nga pala fituese. Dimrat ishin, pothuajse pesë muaj. Pesë muaj që nuk të linin të bëje asnje punë. Rrugët e këmbësorëve hapeshin nga burra të fortë. Herë herë, bora i mbulonte dritaret e kateve të para. Gjuetarët, në të shumtën e rasteve përgaditnin ca rrathë prej thuprash, për t'i vënë në këmbë, që të ecnin mbi dëborë, ( pasi bora do t'i mbulonte), për të gjuajtur dhi e derra të egër, kaproj e kafshë të tjera. Çdo shtëpi kishte një ose dy pushkë gjermane, të cilat ishin më të mirat për gjueti. Jetonim si në balada. Ushqeheshim pa dietë dhe, askush nuk ruhej nga dhjamosja. Ishin njerëz legjendar, të gjithë të fortë. U mungonin veç krahët për të fluturuar, se majat i kapërcenin me një hap.
Ti do të pyetësh me të drejtë: Po sot?
Ata burra janë përgjysmuar. Legjendat u vodhën nga modernizmi anadollaku-primitiv. Shtëpitë?! Asnjë oxhak nuk nxerr tym, asnjë shtëpi nuk banohet. Hardhitë, arrat, qershitë, manat, thanat dhe kumbullat janë egërsuar e bërë bisha. Ato i tradhëtoj njeriu dhe kullat i kanë mbuluar ferrat. Pemët i shijojnë arinjtë, korbat, sorrat... Gjithëçka ndodhi aty po harrohet!


Megjithëse vite fëmijërie pasi, mesa di unë, rininë e ke jetuar në Lezhë, cili ka qënë momenti që të është fiksuar?

Festat! Krishtlindjet dhe Pashkët por, sidomos Krishtlindjet! Krishtlindjet i prisnim me padurim, deri kur regjimi ndalues i ndaloi. Ato ishin një festë e veçantë që, edhe ne femijët të dukeshim të rritur, të rrinim deri në mesnatë zgjuar, për të pritur Lindjen e Krishtit. Të dilnim me të mëdhenjët dhe të bënim me dorzat e kashtës një rreth si sofër, me një kryq në mes, në arën më afër shtëpisë dhe, mbi atë kryq të shtronim darkën: raki, djath, lakror me arra etj. Natën, mes dëborës, ku gjithë fshati bëhëj dritë nga të shtënat e armëve, që lajmëronin lindjen e Jezusit. Pashkët ishin një festë më e gjatë dhe, që na bëntë me rroba të reja, por përsëri atë festë nuk e perjetoj si Krishtlindjet. Imazhet e atyre viteve më përcjellin dhe do udhëtojnë me mua gjithë jetën.


Meqë jemi akoma te femijëria: kujton ndonjë rast të frikshëm dhe nga se kishe frikë më shumë?

Nata më trembte, edhe pse ishte e bukur. Në dimër ndriçohej nga dëbora dhe hëna. Në verë nuk errej, ose errej me bulkthit këngëtar. Në vendin tim lejoheshin edhe fëmijët të merrnin pjesë në ceremonitë mortore. Ata dhe unë nuk e kuptonim vdekjen, ose e kuptonim Jul Qezarçe " Më mirë të vdesësh njëherë, se sa të rritesh gjithë jetën me frikën e vdekjes". Megjithëse vdekja nuk është ndjenjë e mirë. Vetëm ditët, që njeriu shkon në vdekje të të tjerëve, kujtohet se duhet të jetë i mirë, biles i përkryer. Sa herë kaloja pranë varrezave, më dukej se krejt pleqtë e fshatit, ( ata që kisha njohur ), ishin ngritur dhe qëndronin mbi varre, këmbëkyq, duke biseduar dhe pirë duhan. Ju kërkoni një rast konkret të frikës? Kam pasë një rast. Se si isha ngjitur në mes një shkëmbi, as atëherë, as sot nuk e di, por nuk mund të zbrisja më. Shihja andej këndej dhe nuk gjëja asnjë shteg, ndërsa sipër meje rrokulliseshin ca gurë, që më rrezikonin jetën. Kur kam rrëshqitur, pa fluturuar mbi gurë, kam qënë njeriu më i lumtur.Megjithëse isha fëmijë, mendoja:"Pse duhej të vdisja aq kot?"


Ç'të ka bërë përshtypje më shumë nga ritet e asaj ane?

Huh, sa shumë janë, por në mua kanë mbetur vetëm dy: dasmat dhe vdekjet. Dasmat ishin të bukura. Nusja vinte e mbuluar me duvak, një shami e kuqe e ndezur dhe mbi kalë. Krushqit, mesa mbaj mend kanë qënë përherë 12 ose 13 veta, në përgjithësi burra, veç krushkës, që ishte nëna e nuses dhe ndonjë shoqëruese tjetër. Kur krushqit i ishin afruar shtëpisë, vinte me vrap mëshllukgjija, që lajmëronte se krushqit po vijnë. Me të ardhur lajmi, gratë dilnin në oborr dhe viheshin në rresht e këndonin. Krushqit, ndërkohë lajmëronin më një të shtënë arme, pasi kishin llogaritur kohën, që lajmëtari e kishte kryer detyrën. Pasi mbrrinte nusja, e zbrisnin nga kali, e merrnin përdore dhe qendronte në vendin më të dukshëm, që të shihej nga të gjithë, shoqëruar me të shtëna armësh. I ngrinin duvakun, për t'i zbuluar fytyrën dhe të dy duart i mbante në dy cepat e një bluze të qëndisur( antari quhej ), ku i vareshin dy shamia të kuqe, në dy duart. Këndohej dhe kërcehej për afro gjysem ore, kurse krushqëve u prinin brenda, për të pirë kafet e mirëseardhjes, duke i pyetur se si e kishin kaluar te miku dhe gjatë udhëtimit. Mbaj mend, që shpeshë herë nuses i rrëshqisnin lotët deri te mjekra, kur gratë i këndonin këngë, që i kujtonin të afërmit e saj dhe shtëpinë, që e kishte lënë. Te vdekjet më ka mbetur në mendje, vendosja e të vdekurit ne karrige, britmat dhe çjerrjet, kur vdekjet ishin të moshave të reja, si dhe vajtimet poetike.


Diçka për shkollën?

Shkolla për mua është vetëm libër. Një zanat dhe aq. Nuk mendoj se kam mësuar ndonjë gjë të madhe, në vitet e diplomimit. Kam hyrë në klasën e parë 6 vjeç dhe mesova shumë shpejt të shkruaj e lexoj. Në fshatin tonë bëhësh mësimi në klasë kolektive ( nga klasa e parë deri te e katërta bashkë).Nota më e mirë ishte 5-sa dhe, une nuk kam njohur notë tjetër veç maksimales. Mësuesi im i klasës së tretë, Pjetër Kola, i cili tani jeton në Lezhë, më jepte shpesh herë të kopjoja pjesë nga ditari dhe tekste të një klase më sipër. Në klasën e katërt mbaj mend të më ketë rëne në dorë dy vëllime të keqpërdorura të Tolstoit " Lufta dhe Paqa", më vonë romani " Tradhëtia" me një kopertinë të zezë në kaf dhe romani "Qyteti i fundit" i Petro Markos, që unë vonë e mësova se i kujt autor ishte, pasi i mungonin shumë faqe. Kur më pyesnin fshatarët se çdo dëshiroja të bëhësha kur të rritesha, u thoja doktor. Mësuesi që unë kam adhuruar në 8 vjeçare, ka qënë Mark Paci nga Domgjoni. Mësues Marku ishte piktor edhe pse, mesa mora vesh vinte në arsim nga ushtria. E shihja shpesh, se si punonte në restaurimin e fotografive të vjetra dhe më jepte detyra t'i përgadisja të bardhën e vezës, për luster të letrës së ashpër. Ishte shumë i kujdes'shëm dhe i ditur. Më pëlqente dhe mënyra se si vishej, si fliste, sa rëndësi i kushtonte përgaditjes për mësim. Për mua ishte njeriu më i ditur në atë zonë. Unë mësova prej tij se Fishta i madh ishte i të njëjtit fis me Markun, gjë që e kanë spjeguar të afërtit e poetit, që sot jetojnë në Lezhë. Me shkollat e mesme nuk më është realizuar deshira. Pas dështimit, të mos paraqitjes në shkollën e mesme mjekësore në Vlorë, mbasi unë isha fëmija i parë në familje dhe babai punonte larg shtëpisë, u desh që të mos shkoja aq larg, sa e konsideronin Vlorën gjyshja dhe nëna. Që këtu, gjërat u rrokullisen mbrapsht dhe unë mbarova shkollë të mesme profesionale, veç për t'u bërë ndihmë në një familje si e jona.


Keni kryer studimet e jeni diplomuar në letërsi. Çfare u nxiti për të studiuar në këtë degë?

Ka qënë një odise e gjatë deri tek e drejta e studimit, që nuk ia vlen të thuhet. Kryetari i Komitetit Ekzekutiv të Lezhës së atyre viteve, Dodë Gjika, një nga të vetmit kuadro të atij niveli, që nuk ndjehej keq, kur rrinte me krijuesit. Shumë të tjerë vetëm i përshendesnin, se nuk mund të rrinin më shumë se pak minuta me Ndoc Gjetjen, Rudolf Markun, Agim Isakun, Remzi Lanin, Agustin Shytin etj.. pasi nuk kishin lexuar asgjë më shumë, se raportet partiake. Të kishin lexuar Balzakun, as që bëhëj fjalë. Falë ndihmës së Dodës, e kam filluar dhe mbaruar në kohë rekord Universitetin " Luigj Gurakuqi" të Shkodrës. Ka diçka shumë interesante për këtë. Ishte rastësi takimi me kryetarin, një mëngjes gushti, tek po dilte nga resoranti i Hotel " Lissit". Më pyeti për shkollën. – E mbarove universitetin? - më tha. - As që e kam filluar, - iu përgjigja. – Hajde me mua,-vazhdoi ai. Pasi u ngjitem në katin e dytë, ku kishte zyrën, thirri shefin e arsimit, mori dosjen time dhe më dha një letër dore, për të shkuar në Ministrinë e Arsimit.. - Do takosh,zv/ministrin, Nazim Skuqi dhe do më kthesh përgjigje,- më tha. Nga shkallët e komitetit, jam nisë me biçikletë për Tiranë, në orën 8 e 30 dhe, kam qënë në ministri, në orën 11 e 30. A nuk është ky një udhëtim epik, që as Gjergj Elez Alia nuk do ta bënte? Pasi unë e kisha humbur shkollën e mjekësisë, letërsia ishte pasioni im dhe mundësia për ta mbaruar më lehtë, pasi gjithë veprat e rekomanduara të letërsisë i kisha lexuar pa imponim, që pa shkuar në universitet, ndërsa gjuha ishte tepër e veshtirë.


Pa hyrë gjatë në vitet e mëpasme, për të cilat dimë sadopak, punën që keni bërë në arsim dhe në Degën e Librit Lezhë, a mund të na thoni diçka lidhur me ndikimet në formimin tuaj?

Njeriu formohet deri në ditën që harron të marrë frymë, por formimi im ka qënë në moshën e rinisë, deri në adoloshencë. Nga ajo moshë e mbas, nuk kam ndryshuar asgjë formuese. Njeriu nuk është një qenie prej balte, që mund t'i japësh disa forma. Ai pranon vetëm një formim, ose një çthurje formuese, që nuk formohet kurrë. Por, ndikimet janë të pranueshme. Tek unë, më shumë se askush ka qënë ndikimi i nënës. Nëna ime është modeli i durimit dhe i këmbënguljes. Këto cilësi, besoj se i kam edhe unë. Babai ka qënë shumë punëtor, nevrik dhe tepër bujar. Besoj se edhe keto cilësi i kam marrë. Edhe pse nuk dukem nevrik, vetëm unë e di si i përmbaj nervat, mesa zor i bëj zap. E kam adhuruar xhaxhan, Preng Jaku, i cili ka jetuar e punuar në Durrës, për njohurit që zotëronte, edhe pse ishte mekanik. Nga babai të gjithë janë shumë punëtorë, shumë të saktë dhe shumë bujarë. Nuk i përulen, veç të Plofuqishmit! Nga nëna dalloheshin ndjeshmëria dhe vëzhgimet psikologjike, përcaktimet precize të përsonalitetit. Nëna më thotë, se kam një kombimin mids gjyshit të dajës ( babait të nënës) dhe babait tim, të cilit edhe i ngjaj shumë. Shpesh'herë e kujtoj një thënie japoneze: "Më jep një nënë të mirë, të të jap Atdheun e mirë." Mësuesit dhe shkolla luajn një rol të rëndësishëm në formimin e njeriut. Bindem, se karakteri i njeriut formohet, para moshës 25 vjeçare.


Cila është gjëja më e rëndësishme, që ju keni mësuar, qëkur keni filluar të kuptoni se çfarë është jeta?

Sa vjen e shkojnë vitet, po kuptoj se nuk kam mësuar asgjë por, nëse ka të bëjë me formimin, mund të përgjigjem, pa u menduar fare " korrektësia". Për mua je njeri, aq sa je korrekt!


Prinderit?

Mendoj se për këtë pyetje, jo pak folëm në përgjigjen e formimit. Babai vinte nga një baba mjeshtër, i cili ishte djalë i vetëm dhe, nga një nënë prej një familje shumë të njohur, siç janë Kocajt. Gjyshi im kishte dy byrazer në Lurë, të njohurin Dodë Vladi dhe Dedë Kolë Mariseni, të cilët ishin edhe ata djemë të vetëm. Ngaqë ishin secili nga një, vendosen të bëhëshin tre vëllezer. Akoma edhe sot, për afro 80 vjetë, në kullën moderne të Nikollë Vladit e kanë ruajtur një pjesë të tavanit, që e kishte gdhendur gjyshi im. Kam qënë në Lurë 20 vjetë më parë. Kam shkuar për dy ditë e, Lura më ka mbajtur një javë. Nëna vinte nga shtëpia e njohur e Frrok Preng Mushtës, një nga familjet më në zë në Mirditë, më më shumë se 60 anëtarë, për të cilën s'është shkruar fare. Gjyshja kishte 6 motra, njëra prej tyre, Dila, vuajti disa vite internimi me dy djemtë, Pjetrin dhe Gjonin, sepse burri i saj, i njohuri Ndue Bib Perndocaj ishte arratisur në Amerikë me dy djemtë, Biben dhe Zefin. E kujtoj kur vinte dhe ikte natën nga shtëpia jonë! Prej babës kam një devizë, të cilën e mësova, pa ma thënë ai kurrë : " Thuja vetëm të vërtetën, dhe nëse të rrezikohet jeta". Ai bëri 10 muaj hetuesi, vetëm për të mos dalë deshmitar në rrenë. E dini çdo të thotë dhjetë muaj hetuesi, në kohën pa asnjë lloj mbrojtjeje?! Shumë vite pas burgut, ma ka treguar të vërtetën. Ish shefi i hetuesisë, i rrezikshmi Gjolek Lajthia, " Brezhnjevi", siç i thonin në Lezhë, e kishte "ftuar për një kafe" te Hoteli i Gjuetisë, në Ishull Lezhë dhe i kishte thënë: " Më nënshkruaj, se përgjegjësi të ka urdhëruar të shtosh fiktivisht rezultatet e misrit të grumbulluar në magazinë, dhe nuk do të bësh asnjë ditë burg.." Babai, atë nuk e tha kurrë, sepse nuk mund ta thonte një gjë, që nuk ia kishin thënë! Nuk besoj se në një intervistë si kjo, mund të thuhen të gjitha, sepse janë aq shumë, sa nuk mjafton një libër.


Veç librave poetik " Harrimi i vetes" dhe "Ankthe", të vlerësuar nga kritika, jeni edhe autor i studimit " Vlerat letrare ne Lahuten e Malcis", si ju lindi ideja dhe çfarë u nxiti per ta shkruar këtë vepër ?

Sa për librat poetik, mund të thëm bindshëm, se ata mund të ishin botuar, të paktën 10 vjetë më parë se u botuan, po të mos punonin në shtëpinë botuese " Naim Frashëri", redaktorë të tipit, Stavri Daja, edhe pse mund të ishte njeri i mirë, ai nuk zotëronte gjuhën shqipe e para dhe, e dyta se njihte fare krijimtarinë, aq sa në një përgjigje të viteve 80-të më shkruante afërsisht kështu: " Tani për tani libri juaj nuk mund të botohet, pasi për fatin tuaj të keq, libri analizohet fill pas plenumit të 8-të, ndërsa ju keni disa poezi kundër burokratëve, që mund të nënkuptohen edhe për drejtuesit e partisë..." Unë nuk kisha dërguar në shtëpinë botuese libër politik, që të vlerësohej me këtë frymë. Pokështu, në redaksitë letrare si te gazeta "Drita", revista " Nëntori" dhe "Zëri i Rinisë", përveç viteve të fundit, që punuan Preç Zogaj e Rudolf Marku, ka pasë redaktor, që nuk spikasnin si krijues, edhe pse botonin nga një libër në vit. Sa i takon, sprovës me libërthin " Vlerat letrare në Lahutën e Malcis", ajo nuk është vepër dhe nuk është pretenduar si e tillë. Ajo është vetëm një sprovë, që cek një temë shumë të përfolur. Pikërisht për këtë, mora një temë të tillë, që besoj në të arthmen e shpejtë do ta plotësoj, sidomos me fjalorin fishtian, për të cilin kam marrë edhe sugjerime me shumë vlerë nga ish pedagogu im, Dr. Tomorr Osmani.


Botimi i revistës së përmuajshme " Kuvendi", si u realizua, kur dhe pse?

Ishte një deshirë e mundësuar nga parat, që m'i kishin dërguar vëllezrit nga Gjermania, të cilët ishin pjestarë të ikjeve biblike të marsit 91. Fillimisht " Kuvendi" u botua në Lezhë, në vitin 1993. Kishte drejtim tjetër nga çka sot dhe ishte në formatin e revistave të zakonshme, në A-4. Atje nuk pati fatin të jetonte. E shtypnim në shtypshkronjën e dhomës së tregtisë në Tiranë dhe e ruanim bashkë me "Spektrin" te ministria e kulturës, por me mbylljen e "Spektrit", ne na humbën afro 1500 kopje, që nuk mundem t'i gjëjmë asnjëherë. Nuk kishim shtypshkronjë në Lezhë dhe e ndërpremë. Kur erdha në Detroit, ka qënë miku im Zef Brozi dhe poetja Elinda Marku që, për afro një vit e gjysëm më nxiten vazhdimisht, aq sa në Maj të vitit 2001 mundi të dalë numri i parë, me shumë vështirësi. Kur po përgaditej numri i parë, mbaj mend që miku im, Dr. Dedë Kolndreu, i cili më ndihmon vazhdimisht në punët e programet kompjuterike, me sinqeritet më tha: " Vetëm ne të dy e besojmë, se keto ditë do dalë revista." "Kuvendin" e kanë ndihmuar dhe ndihmojnë, aq shumë krijues dhe lexues, sa do duhej një bisedë vetëm për këtë temë. Eshtë një revistë informative dhe kulturore, në formatin e një libri, me afro 200 faqe në muaj, pa ndërprerë. Në të kanë dhënë mendimet e tyre shumë përsonalitete, të politikës, kulturës dhe historisë. Janë botuar qindra e qindra faqe krijimtari. Janë fiksuar evenimentet më të rëndësishme të komunitetit shqiptar këtu, etj etj… Për " Kuvendin" kemi kohë të flasim.


Nga " Kuvendi", mesa di unë, doli libri juaj " Shqiptarët në Detroit", një vepër që e plotëson shumë komunitetin shqiptar të Detroitit, si një nga komunitetet më të vjetra në Amerikë. Ju e keni lënë hapur vazhdimin e tij. Ç'mund të na thoni për këtë?

Komuniteti shqiptar i Detroitit, është një komunitet shumë i njohur, që ka pasur dhe ka përsonalitete me emër dhe, që kanë ndihmuar çeshtjen shqiptare. Që unë do ta vazhdoj këtë libër, kjo është afër mendësh dhe, besoj që pas një ose dy vitesh, ndoshta edhe në 2008-tën. Ka pasë vrejtje me vend, që unë kam përfshi në atë përmbledhje intervistash, si dhe kemi bërë intervista, që teprojnë, ose që duheshin lënë jashtë këti libri. Por, e shkruara ka një të mirë, mund të korigjohet, megjithëse unë nuk jam penduar kurrë për çfarë kam bërë. Në një komunitet prej afro 150 mijë shqiptarësh, ka vend dhe mundësi për më shumë, nëse të pamundurit për të shkruar, kanë mundësi të ndihmojnë. Në mos jo të ndihmojnë, të mos pretendojnë të jenë në vepra patriotike, kur nuk kanë bërë asgjë për Atëdheun e tyre, qoftë edhe të mendojnë një moment për të. Të paktën t'u mbetet emri si përkrahës të këtyre veprave se, edhe ashtu do të bëjnë diçka patriotike. Libri i dytë do të konceptohet ndryshe, jo duke u përqendruar në biseda. Ai do të përshkruaj në etapa, ecurinë dhe zhvillimet në komunitet, lidhur përherë me trojet shqiptare, prej nga vijmë.


Cila është gjinia e preferuar dhe, nga i merr frymëzimet në krijimtarinë tuaj?

Më josh poezia, megjithëse është krijimtaria më munduese, që kërkon të thuash në pak vargje një mendim, një kuptim, të transmetosh mesazhe, të krijosh emocione, përjetime etj et… që edhe ju i dini dhe i keni provuar.Shpesh sjellë ndërmend, dy vargje të Eseninit: " Që të jeshë poet, kjo do të thotë/ të plagosësh veten kurdoherë.." Të botosh një libër me poezi, do të thotë t'i keshë situr nja tre libra dhe, të keshë lënë me një anë dhjetra poezi, që ndonjëherë edhe të dhimbin. Jo çdo gjë e shkruar,është e botueshme. Për këtë duhet të binden vetë autorët. Poetët e viteve të fundit ( disa ), zor të kenë në arshivën e tyre një poezi të pabotuar, duke u kthyer vërtetë në Zhurdenin e Molierit. Kështu nuk ka ndodhur as me nobelistët, as me Neruden, as me Lorkën, as me Bërnsin..etj…etj.. Kam provuar të shkruaj edhe në prozë, por më duhet edhe ca kohë të kemë një krijim që t'i rezistojë kohës. Frymëzimet në poezi janë të rralla. Duhet të jenë emocione shumë të forta, që diçka të të nxit për të shkruar. Tani, me zhvillimin e njohjes, shumë ndodhi kalojnë pa emocione, nuk kanë aq forcë fenomenet, sa të të mbajnë lidhur, pas mendimit, të të ngarkojnë me impresione, që kërkojnë shkarkime të rrufeshme në letër. Poezia është krijimtari e moshës, që duhet të shmangë proliksitetin. Atë e shkruan mosha, vuajtjet, përjetimet e forta, dhimbja e fenomene të tjera rënduese, që duhet t'i heqësh nga pesha jote. Por, në radhë të parë , poezinë e shkruan mendja. Kur e shkruan poezinë dhe e mendon të realizuar, ndjehësh krejt i lehtësuar. Poeti nuk duhet të bëjë tregti me fjalën, të shkruaj vetëm për ta shitur. Nëse je vërtetë poet, poezia do të shitet.


Ka 3-4 vjet që jeni marrë edhe me kritikën, duke guxuar t'u bini të mëdhenjëve ( e kam fjalën për kundërshtimin e reçensës së Qosjes për librin e Rudina Xhungës, etj…

Më kujtohet që analizën e parë e kam bërë për librin poetik të Flora Brovinës. Kam shkruar herë mbas here për libra të lexuar. Pothuajse për të gjithë librat që lexoja kam mbajtur shënime. Më vonë shkrova një analizë për vëllimin poetik " Koha" të Kadaresë, ku poeti Rudolf Marku, do më shkruante një letër të gjatë, ku më thonte ndër të tjera: " Atë që nuk e bënë kritika letrare, e bëni ju. Është një guxim dhe një punë për t'u admiruar..etj." ndërsa me shkrimin e Rexhep Qosjes për romanin e parë të Rudina Xhungës vërtetë jam befasuar, aq sa nuk mund ta besoja se mendime te tilla i ka dhënë nje kritik si ai. Herë mbas here kam marrë në analizë libra poetik, por asnjëherë me tendencë. Në fund të fundit, kritika është mjeti më i mire, që e ndihmon krijimtarinë. Kurse, miku im Ndoc Gjetja, do të ishte kritku im i parë. I kisha dërguar në vitinn 1974 dy fletore 64 fletshe me poezi dhe, mbasi i lexoi më shkruante : " Ka ndonjë poezi të realizuar, dhe sidomos vargje të realizuara, por assesi, nuk je gati për të dalë me libër". Pra, në ato fletore mund të ishin më shumë se 100 poezi dhe më shume se 5 vjetë krijimtari. Fillimisht u ndjeva keq, por ajo ishte ndihma e parë dhe më e mire, që më dha miku im, i cili donte që unë të paraqitesha para lexuesit, ndoshta më mirë nga ç'unë mendoja.


Cilën ëndërr nuk keni realizuar ?

As që bëhët fjalë për ëndrra. Ato do të mbetën të tilla, megjithëse nuk kam qënë tip ëndrrimtar. Asnjëherë nuk kam parë përtej mundësive. Në të shumtën e rasteve, për mua, ëndrrat janë mite. As Herkuli nuk e vrau Hidren me 9 koka. Atë e krijoj njeriu, për t'u bërë i fortë, për t'i besuar vetes në forcën që ka, në atë që mund të bëjë!


Mendoni se " jeton" poezia me politikën dhe , ç mendim keni për pastërtinë e figurës së politikanit?

Poezia është ndjenjë, politika është qëllim. Që të arrish diku, duhet të shkelësh mbi ndjenjën, mbi lodhjen, mbi mundësite, në dëm të dikujt, të diçkaje. Pra, janë dy kahje te kundërta. Poezia mund të përshkruaj momente, që vijnë për rrjedhojë të politikës, por jo të jenë bashkudhëtare. Politika, sado njerëzore të jetë, nuk është poezi. Poezia është gjithëmonë opozita e politikës. Nuk kam ëndërruar dhe nuk ëndërroj të jemë politikan. Nuk është keq, pasi ashtu jetohet më mirë. Të paktën kështu më thonë. Kujtoj një ish ministër, që më thonte para një viti: " Po deshe të lodhësh dhe të mos fitosh sa këtu, rri në Amerikë." E dija se kishte të drejtë, por nuk mund të isha në atë mëndje. Sa për dosjet, le ta ndërmarrë parlamenti një inisiativë të tillë, se është vërtetë i vonuar. Tani edhe hapja e tyre nuk vlen shumë, pasi 17 vjetë kanë penetruar, deri në majat e pushtetit, spiunë me dobësi karakteri të dukshme, e jo se i shërbyen shtetit për aftësi. Spiunat ordinerë,sidomos krijuesit, që i shërbyen me devotshmëri, që bënë padi, pa iu dridhur dora, kur nuk u rrezikohej jeta, nuk duhen toleruar fare. Eshtë mëkat që ata për 17 vjetë, kanë përfituar aq shumë, disa prej tyre duke thënë me paturpësi: " ata që nuk i shërbyen Atdheut ( spiunuan ), ishin merhuma." Dhe, i mjeri popull i duron mbi krye. Ketë, jo vetëm që duhen demaskuar, por duhen ndaluar me ligj, të kenë një detyrë, sado të vogël në jetën publike. Aq më tepër, ata që i kanë shërbyer në moshën e pjekurisë së plotë.


Keni preferenca në këtë fushë?

Nuk kam preferencë në politikë, sepse si Zhozef Fushe, si Maksimilian Robespier më kanë lënë shije të keqe, pasi i kam lexuar. Shije të mirë më ka lënë " Utopia" e Thomas More, ku sipas tij, vyrtyt është të ndihmosh të tjerët. Ju do të habiteni,kur une te zbresë nga Robespieri te Vorf Nikolli ( Lalë Vorfi ) , një murator, pa asnjë klasë shkollë, që shumë shpesh e dëgjoja tek fliste për inglizin, gjermanin dhe moskovin etj…, ishte politikani i parë, që kam njohur në jeten time. Ishin disa moshatarë të tij, që mblidheshin në kodrinën e rrumbullaktë mbi shpinë e Lalë Vorfit dhe ai fliste për luftën. Unë nuk e di as sot pse u gjindësha aty, ose afër tyre. Në politikën e sotme nuk mund të përmend asnjë, përveç fiksimit që më ka mbetur nga Helmut Kol dhe, deri diku Henry Ksinger. Ndërsa tek shqiptarët, edhe pse nuk qe një plolitikan karriere, Pjetër Arbnori më ka lënë mbresa të paharrueshme. E kam njohur në një datë që mbahet mend, me 5 janar 1991, tek po shpërndante numrin e parë të gazetës " Rlindja Demokratike", para ndërmarrjes artistike " Migjeni, në Shkodër. Isha me mikun tim, Kolë Prela, i cili ia mori gazetat, për ta ndihmuar, pasi rreth tij u bë një grumbull shumë i madh njerëzish. Kam pasë rastin ta takoj më vonë, edhe kur ishte në detyrë, edhe kur nuk ishte. Pjetri, përherë mbeti i njëjti. Për " Kuvendin" kam pasë një intervistë me të, pak më shumë se një vit para se të ndrronte jetë. Po sot?-do thuash ti. Në Shqipëri nuk ka politikanë të paindoktrinuar të moshës mbi 40 vjeç.


Si i shikoni përpjekjet e diplomacisë ndërkombëtare ,kosovare dhe shqiptare ,për çeshtjen e Pavarësisë së Kosovës?

Politika shqiptare ( Kosovë – Shqipëri ) ka qënë përherë e mbështetur tek Perëndimi, ndaj dhe ne na është dukur e lëkundur. Në fakt, nuk kishte si të ndodhte ndryshe. U kritikua një nga miqtë e mi, Besnik Mustafaj, sapo mori detyrën e ministrit të jashtëm, në qeverinë demokratike, por të gjithë po e shohim, se nuk mund të kërkohej më shumë, kur nuk donin të na jepnin asgjë.. Kompleksiteti i fenomeneve të tilla, e përbën shumë të vështirë problemin kosovar, megjithëse është një rast i paprecedent në historinë botërore, një popull me 90 përqind të një gjuhe, të një rrace, në trojet e tyre autoktone, të mund të mbahet me dhunë nën zgjedhën e një kombi, që nuk e lidh asgjë me të. Ndaj, ka ardhur koha që, edhe historia botërore duhet rishikuar. Mbi kurrizin e shumë popujve, janë bërë shumë padrejtësi. Pse të mos riparohen?


Mund të kalojmë në një plan më intim: a urren Pjetri?

Nuk më pëlqen fjala urrejtje. Të urresh, do të thotë të mbash brenda vetes, një zemrim shumë të gjatë, i cili kthehët në urrejtje të përhershme. Nuk urrej, as nuk u kthehëm gjërave të prishura. Secili ka jetën e vetë, ashtu siç e koncepton ai. Mund të jetë i mire, kur nuk është, mund të jetë i matur, por nuk mendon gjatë dhe, nuk e ka të kalitur durimin. Ka vetëm një test për njeriun e kulturuar. Sa ai është i kujdes'shëm dhe i përmbajtur në një grindje. Kam pasë një rast, që ajo pak simpati, që kisha për një të njohur intelektual, u kthye në urrejtje. Gjatë një grindje, që isha i pranishëm, nuk dinte gjë tjetër, veç të shante. A mund të jenë kështu përjetësisht. Jo. Njerëzit mund të ndryshojnë. Megjithë forcën time urrej thashethëmexhinjtë burra dhe mosmirënjohësit! "Gjarprit, edhe qumësht t'i japësh, nxjerrë helm".- thotë populli.


Dashuria me e madhe e Juaja?

Nuk kam asnjë dashuri më të madhe, se atë për fëmijët.


A keni armiq?

"Njeriu nuk mund të jetë shumë i kujdesshëm në zgjedhjen e armiqëve të tij"- thotë shkrimtari i njohur Oskar Wilde. Per fatin tim të" keq " armiqtë e mi të hapur janë më pak se mediokër, që nuk kanë asnjë lidhje me letërsinë, në veçanti. Ata filluan të kenë vetëm inate, kur mësuan se, në letërsi u beka njëfarë emri e, jo me mashtrimet dhe genjeshtrat e tyre… ndërsa armiqtë e fshehur janë ata, që nuk thonë asnjë fjalë për punën që bëjmë, për krijimtarinë e tjetrit, në disa raste duke na lavdëruar e, mbas shpine, të jenë përsonazhe të Shekspirit.. Nuk mendoj se është hakmarrje, t'u thuash të vërtetën edhe miqëve më të mirë, edhe pse e din, se ata do të bëhën armiqtë e tu. A nuk u hakmuar princi Hamlet, vetëm ngaqë fantazma e të atit i tha, se është vrarë nga Klaudius? Po sikur princi ta kishte parë?


A fal Pjetri?

Pjetri toleron. Krijon hapsirë për vete dhe të tjerët.. Kur vijmë tek falja,kjo është dhe e meta më e madhe, që ia njoh vetes. Nuk kërkoj falje, as për veprime që do t'ia vlente, jo vetëm të kërkoja falje, por edhe të më falnin. Kur nuk di e nuk mundem të fal Pjetrin, a falka Pjetri?!


Cilët janë miqtë tuaj ,më të mirë?

Librat. Librat dhe vetëm librat. Me ata këshillohem shpesh. Kur dua te gjëjë modelin e politkanit të pafytyrë, të krijuesit qarraman, që nuk u mjaftonin as lakrimarët e madonave franceze, të sharalatanëve të pacipë, të burrave kurva, të heronjëve të vërtetë dhe nobelistëve, përsëri thërras në ndihmë librat. Në rastin konkret, konsultohem shpeshë me disa shokë, që nuk arrinë as gishtat e njerës dorë. T'i permend? Besoj nuk është nevoja. Për gjëra kryesore konsultohem edhe me miken, kolegen, gruan, që është gjithëmonë e dashura ime, Elinda Marku ( ndaj dhe ka zgjedhur të mos e marrë mbiemrin tim, për të mbetur, gjithësesi e dashura ime, dhe unë i dashuri i saj), me fëmijët, të cilët nuk i konsideroj vetëm fëmijë, por çdo ditë e më tepër, ata janë edhe miqtë e mi më të sinqertë.


Kush janë shkrimtarët tuaj të preferuar ,brenda dhe jashtë atdheut?

Martin Idenin e kosideroj libër jasteku. Që do të thotë, se njëri prej tyre është Xhekë Londoni. Në ditët e sotme ka aq shumë shkrimtar, sa vështirë të përcaktosh por, për mua, Gabriel Markesi mbetet shumë i madh. Paolo Coelho, pas viteve 90-të, po shkruan prozën më të pëlqyeshme. Mua " Alkimisti" më ka rënë në kokë. E pra, është një prozë, pa shumë ngarkesa filozofike e metaforike, është një prozë e drejtëpërdrejtë, që të rrëmben, pa të lodhur, nëpër sallone e përshkrime të panevojshme. Më ka mbetë në mendje ngashmëria e të mëdhenjëve. A nuk ngjanë " Anabel Li" e Adgar Allen Po me " Gruaja e qymyrtarit" të Robert Berns?


Jeni dhe punoni në vendin me një demokraci të mirëfilltë; çfarë do të deshironit të kishte Shqipëria jonë nga ky vend?

Demokracinë, ligjet dhe zbatimin e tyre.


A ka pasur momente që jeni ndjerë i dyzuar për të marrë një vendim ?

Ka pasur raste, që jam matur, por jo lëkundur. Natyra e një krijuesi nuk përshtatet me vendimet. Krijuesit nuk kanë natyrë ekzekutive. Ata ekzekutojnë me harresen, përçmimin dhe nuk e përdorin fjalën për të dënuar.


Ke bërë ndonjë gabim, që ia sheh gjurmët edhe sot?

Materialistët thonë, se dashuria është gabim. Nëse është ky gabim, une kam "gabuar". Shumë herë gabimet nuk varen nga ne. Gabimet që mund të kemë bërë, duheshin bërë, edhe pse dhimbin. Ato janë gabime, për të cilat nuk pendohem.


Çfarë u lidh me Mirditën?

Me Mirditën më lidh vendlindja, varret e të parëve të mi, gjithëçka…


Nëse do të kishit mundësi të ktheheshit edhe njëherë pas në kohe, çfarë do të ndryshonit?

Do studjoja për mjekësi.


A do te kthehet Pjetri ne atdhe?

Atëdheu është përherë me njeriun. Edhe nëse ai ( njeriu) mundohet ta largojë, e ka të ngjitur pas vetes dhe, thjesht nuk e sheh, se ai nuk i shqitet. Nuk e kam mohuar Atëdheun, pse kam marrë nënshtetësi amerikane. Në Atëdhe jemi çdo ditë, nga mëngjesi deri kur flemë. Zgjohemi në mëngjes, pa pirë kafen hapim internetin, para se të flemë poashtu. A nuk jemi në Atëdhe?! Edhe pse jemi aq larg tij, duke qënë me njëri tjetrin, ndjehemi si në vendin tonë.. Atëdheu nuk është vetëm vendi, Atëdhe është gjuha, tradita, njeriu që i mbart këto. Duke i ruajtur veçoritë e tij, jemi një pjesë e Shqipërisë, që lamë atje tokën dhe ëndrrat.
Ju Faleminderit !


Intervistoi:
Raimonda Moisiu,SHBA