Avni Elmazi

Avni ELMAZI (10.07.1950 -12.09.1992 ).



E humbi jetën në Itali.
Than : Aksidentalisht !
Megjithatë, rrethanat e vdekjes së tij janë misterioze.

Do të sjellim poezitë e tij të krijuara gjatë kohës kur ishte në burg.
Atje ai shkroi librin me përshkrime dhe poezi : Idrizova - shtëpia e ferrit .

Në Idrizovë , krahas vuajtjeve në burg, ai ka bërë përshkrime nga jeta ku kaloj mbi një dekadë !
Ajo- është dramë e trishtë që ia rrëmbeu rininë. Por, Avniu doli akoma më i fortë!

Si të gjithë shqiptarët mërgimtarë, u nis adhe ai atij shtegu. Edhe pse kishte kryer shkollën Normale, dhe para se e burgosin , punoi si mësues në fshatin Tërnoc, e pastaj, në fshatin Padalishtë, Malësia e Gostivarit, nga viti 1968 - 1971, kur e larguan nga nxënësit që i deshi dhe i donte! Sepse, ata që krijonin procese ia kishin vënë syrin Mësuesit Avni, që krahas diturisë sjellte tek nxënësit dhe kolegët ndjenjat liridashëse! Sjellte trimërinë ...!

Kënga për Avni ELMAZIN


Ej çatje nalt shok bre në çatë mal-e
Ke bon luftë bre ni çoban-e
Ke bon luftë ni gjalaj ri-e
As me pushkë gjali as allti-e
Veç për fat i kish di qen t'zi-e
Na u zu fesati me kto shkije
se n'Kunovë bani vaki-e
Avni Elmazi ni gjal -aj ri-e
Avni Elmazi ni mësus ish kan-e
Aj ni ditë me dhen po shkon-e
Aj ni ditë me dhen ka shkue
Larg katunit mi asht largu-e
N'do livadhe dhent na i ka lshu-e
N'kufi t'huj gjali është çillu-e
Tanë Kunova në kamë jan çue
Tanë Kunova po bërtet-e
Çaj poljaku me shkot e vet-e
Kish mat disa kaurr me vet-e

Kish me vete disa odbor-e
Paskan mar kani dajak n'dor-e
Kush dajak mor kush ni pushk-e
Avni Elmazin ma kan rrethu-e

Ki Zorani n'kom na u çu-e
Ki Zorani vaj po bërtet-e
Çka ke lip gjal çe ktu ke erdh-e
Çka ke lip gjal çe ktu ke hi-e
A kujtove se asht Shipni-e

S'asht Shipnia e as Turki-e
Veç Kunova krejt me shkij-e

Avni Elmazi, hop na uçu n'kom-e
dal ka dal çiko Zoran-e
Kabajatin mua s'ma fal-e
unë nuk jam tha ni çoban-e
Unë m'i jam ni msus-aj ri-e
Ashtu sot bonivaki-e

Mirë kufirin tybe se e di-e
Ki Zorani hiç s'po e ngjon-e
Pa isaf dhe pa imone-e
Ni i zu dhent bre na i turmon-e
Në Kunovë n'katun me i çu-e

Avni Elmazi n'kom ma o çu-e
Nuk po mujti ma me e duru-e
Avni trimi huxhum po bon-e
Njiherë po sjell ka di vet n'tokë rxon-e
Randë t'plagosun i boni krejt-e
Dhe nja prej t'inve e la t'vdekt-e

Haj medet çu boka nomi-e
Ke luftonte vlla ni çoban-e
Ke luftonte ni mësusaj ri-e
As pa pushkë as pa allti-e
Haj medet çu bo gazep-e
Shkoj haberi n'hyqymet-e
N'Hyqymet në Gostivar-e
Policija vesht ka mar-e
Na u çun n'kom me armë në dor-e
Shkojnë Avniun për m'e e mar-e

N'at moment Avnija ç'bon-e
Shkoj te nana e vet në ston-e
I tha nanës Loke ti-e
Nam me ngran nonë me pi-e
Se jam i mushun me mërzi-e
Rash n'fesat nanë me do shkije-e
M do shkije nga Kunova
Por unë vetin se marrova
As vetin as bab e nan-e
s-em vjen keq se shkoj n'hapsane
Ne kto fjalë tuj bisedu-e
Policija e kanë rrethue
Ki Avnija n'kom ma u çue
Sikur trimat asht dorzue
Dhe n'hapsane e kan çu-e

Se n'hapsane po m♪7 çojn
njëmbëdhjetë vjet e dënojnë
Veç p'e rrehin e malltretojnë-
Do ftyr zi do polici
ditë për ditë po i hin në kry-e
S'e lajn rehat i bojn♪7 gazep
Avni trimi po bon gajret
Për hapsane thot nuk kam dert
Për hapsane nuk kam gajle
Nuk e lash katunin me marre
Ja ua zbardha fytyrën gjith shqiptarëve.

AVNI ELMAZI

U lind në fshatin Sërmnovë të Gostivarit më 10.7.1950.
U shkollua në vendlindje ndërsa normalen e kreu në Gostivar.
Punoi si mësues në fshatin Tërnovë dhe Patalishtë në vitin 1968, deri më 1971 prej nga ra edhe në burg ku përjetoi kthetrat e robërisë edhe si individ por edhe në planin gjithkombëtar!

Mbase i frymëzuar nga ai zgripe i përmbytjeve ai shkroi edhe librin “Idrizova – shtëia e ferrit”.

Është marrë edhe me poezi dhe drama por ato për arsye të rrethanave akoma mungojnë.

U vra në mënyrë misterioze në Itali më 12.09.1992 prej ku edhe kthehet i vdekur në atdheun që e deshi dhe flioi për si të aktivist i palodhur.

Pas një viti, me kërkesën e shokëve që ua orientuan organeve të Italisë, u lejua që të ngritet Përmendorja!

Me rastin e saj, në organizim të Mislim Rushitit, bashkëfshatarë i Avni Elmazit, u nisën në njëvjetorin e mort përvjetorit për në Itali familjarë të tij, shokët e burgut, shkrimtarë dhe dashamirë që të marrin pjesë .

Edhe pse i patën siguruar vizat e udhëtimit, ata u malltretuan në kalimin e kufirit në Qafë Thanë. U kërcnuan në portin e Durrësit se është e pamundur të arrihet në Itali. Ndërsa në Bari, iu nënshtruan një kërcnimi shtazarak nga organet policore !

Preteksti u kuptua se:" Grupi që vjen në Itali ka për qëllim të nxisë përmasën e mërgimtarëve shqiptarë të bëjnë çrregullime në Itali. Me këtë, ata duan të arrijnë shkatërrimin e IJRM "!

DUKE KAPËRCYER DETIN

1.

Gjemia e rëndë , duke çarë valët e Adriatikut, po bënte provën e kapërcimit të detit...

Ndërkaq, në njërën nga kthinat e mëdha të saj, një grusht njerëzish po ashtu po bënin një provë kapërcimdeti drejt një pëllëmbë toke të Italisë. Atje ngritej lapidari i një trimi të stërmunduar mërgimtar.

Këtë herë Gjemia LIBURNUM po bartte edhe misterin e një vdekjeje enigmatike në dhe të huaj. Dora e zezë për të satën herë e kishte thurrë pezhishkën e merimangës së krimit.

Dhembja, malli, misteri...

Gjemia i bartte gjithë bashkë në lundrimin e saj hijerëndë nëpër natë nga vija Durrës - Bari...

2.

Një mall dhe një dhembje e madhe shqiptare !

Hijerëndë , ( që i kishte hije !), nuk po mbyllëte sy një shok, vëlla , njeri. Me barrë e rëndë të dhembjes, Rushit Mislimi kishte vetëm një përqëndrim:

- Si të bëhej kapërcimi i detit dhe, në atë pëllambë të tokës së Italisë, të vendosej një Pllakë Përkujtimore! Ishte nisur ai bashkë me pesëdhjetë bashkëvendas dhe bashkëudhëtarë ! Pllaka Përkujtimore e Avniut , duhej të përjetësohej në kohë dhe hapësirë...

Kjo përbënte një preokupim të shenjtëruar dhe njerëzor ! Kjo duhej bërë patjetër !

Porse...
Kufijtë ! Ah ! Kufijtë !

Këto vija makabre të ndarjes së njerëzve! I kishte vënë njeriu këto! Hirësija e tij .

Njeriu në këto pika e ndalonte njeriun ! E pyeste! E kontrollonte për dokumentat e udhëtimit! E hetonte për pak apo shumë ! E dyshonte...

Ndërkaq, të dyshohet për dhembjen!!! Për mallin !!! Për përkujtimin ndaj një të ndjeri ! Kjo do të thotë të injorosh njerëzoren ! Porse... prapë kufijtë !

***

***

Rojet e kufijve janë përgatitur, janë ushtruar nga Ustallarët e territ dhe tmerrit, për zbatimin e detyrës së ndarjes !

Ata aprovojnë me shumë marifete vetëm dëshmi të dokumentave të shkruar me myhyre pushtuesish. Të atyre që një shekull dhunë kishin bërë mbi shqiptarët, veçmas ndaj Avniut dhe vëllezërve që i shkonin në mortpërvjetorë !

Përveç gjithë ngatërresave për ndalime vetëm faji mbeti jetim ! I shkruar dhe i vulosur nga shpirti djallëzor...

3.

FANITET FATI I POETIT

Fanitet fati i poetit Avni Elmazi ashtu si fanitej fati i poetit Palestinez , Muin Bsiso...

Mërgata e tij ! Arkivoli i ti që u kthye prapa nga kufijtë që ai s'po arrinte t'i kalonte dot ! As me Pasaportën e Poezisë !

Idrizova - shtëpia e ferrit, libri i mallit dhe dhembjes! I mallit dhe dashurisë njerëzore ! Nëpërkëmbet pamëshirë !Nga kufijtë e çatallisur nga urrejtja !

Thonë: Poezia nuk njeh kufij! Ajo nuk i ka vënë asnjë kufi shpirtit ! Si libri Idrizova - shtëpi e ferrit ! Avni Elmazi - Muin Bsiso i Palestinës !

Çfarë bukurie magjike në shenjtërimin e dhembjes, flijimit dhe dashurisë ndaj vatanit të nëpërkëmbur nga rrëshqanorët e Kaukazit ! Rrëshqanorët tiranikë që ia kurthuan lirinë në lule të rinisë ! Por se mposhtën as atëherë dhe as të vdekur ! Ngritet Avni Elmazi - feniks, flijimi dhe dashuria për tokën e përgjakur të Atdheut të robëruar ! Ngritet ta ndjejnë brezat kushtrimin :

Vëllezër ballëpërballë me Kuçedrën e çartur !...

4.

Njeriu me dhembjen hijerëndë Rushit Mislimi ! Në Gjemi nuk po mbyllte sy!

Në kapërcimin e detit ai bartte me vete edhe barrën e madhe të paralajmërimeve ! Zezona nëpër tel...!

Oh! Gjithë këtë peshë e bartte Rushit Mislimi!

Dhe derdhej ajo tek heshtja që fliste në sytë e motrës së Avniut. Tek fytyra e zverdhur e Seferit që tretej për vëllaun! Tek shpirti i shqetësuar i Shaban Xheladinit , Zaim Beqirit ! Për shokun e burgut që e thërrisnin Gjysh !

Si dallgë furtunash shfaqej hidhërimi në shpirtin e vullkannjeriut poet - Fadil Bekteshi.

Në vargjet që shkruheshin në Liburnum !

Dhe hapte raportin për Televizionin shqiptar Sherif Konjufca të klithë nga dhembja e malli për Avniun që përurohej në mes të Adriatikut !

Sëbashku me ne, në heshtje rrugëtonin Idrizova - shtëpia e ferrit , libër !

Dhe Doruntina revistë , kapërcenin detin, të shpalosnin dhembjen për heroin, tek vëllezërit mërgimtarë...

5.

Doruntina !

Ajo revista letrare ku Fadil Bekteshi nuk bënte gjumë për të nxjerrë në dritë shpalimin e bijëve që i kishte mbuluar heshtja! Edhe në histori ! Edhe në krijimtari ! Edhe nëpër burgje ! Edhe në mërgim!

Ndaj Doruntina revistë , vëllezërve mërgimtarë ua dërgonte pos gjithë shkrimeve dhe mallin, dhe dembjen e madhe që kishte për Jusuf Gërvallën...

Nga nata kobzezë e pusisë , ra nga dora e vrastarit edhe zemra e madhe e këngëtarit, poetit, liridashësit Jusuf Gërvalla, bashkë me vëllaun Bardhoshin dhe shokun e idealit Kadriun !
Dhe Doruntina revistë, udhëtonte si Vajtueset mbi varrin e vëllezërve në Mërgatë ! Udhëtonte të mallkojë hallkën e atij zinxhiri të zi që farkonte misterin e vrasjeve ashtu siç kishte vrarë shekujve, e tashti, edhe Avni Elmazin , për të ndalur hapin e tij të veprimit !

Revista Doruntinë ! Si motra e Avniut ato çaste! Bashëndjente dhembjen dhe heshtëte, kur motërngrata e Tij, rrinte e zgjuar me dhembjen e madhe për vëllaun ! Dhe se mbyllnin syrin për gjumë ...! Dhe Doruntinë Motra revistë! Dhe motra e vëllaut Avni !

Ashtu si meraku i Rushitit që nëpër natë-udhëtmin nëpër det bëhej sa Gjemia ! Po mes valëve në vijën Durrës - Bari ! Mes detit ku ndesheshin paralajmërimet për përmbytjen e madhe të Përkujtimit ! Të Përkujtimit të Avniut pas një viti vrasjeje nga dora e zezë ! Dhe ngritja e Përkujtimores për Të !
Ndaj Rushit Mislimi nuk flinte ! Ai ecte tek secili bashkëudhëtarë dhe u bënte sajgi ! Sajgi për mort përkujtimin !!!
Atë çast, ma përkujtonte, me ballin e gjërë, me fytyrën që shndriste mirësi dhe dashuri për të rizgjuar jehonën e Avniut Krijues ! Po! Me ato mustaqe hijerënda ... Me atë shëmbëllim flijimi të Hasan Prishtinës ...! Rushit Mislimi i Hasajve të Sërmnovës !

Çdo gjë e ndjente ai dhe kishte njohuri ! Por për merakun e revistës Doruntinë, dhe krijuesëve , të Fadilit, Shabanit, Zaimit, Feritit, Sherifit , nuk dinte gjë ! Për paralajmërimet dhe krijimet që të zgjohen jehonë e të flasin pandalur për bijtë që na i vriste dora e zezë ! Për bijtë që na i shtrydhëte zëndani i robërisë që nga vaja e parë e lindjes e deri tek lamtumira e fundit e jetës... !

6.

Doruntina...

...Zgjuar isha dhe i pashë të gjitha! Edhe autoritetet kufitare që pengonin për hiçgjë !Edhe Zbarkimin e Dhembjes në tokën Italiane!

Teli nëpër natë kishte paralajmëruar shpifjen! Kurdisjen ! Klithmën...!Rrrena e përsëritur njëqin herë, po hamendte autoritetet kufitare të Italisë ! Kot ishte demokracia e proklamuar e Perëndimit! Po fundosej në det nga shpifjet e djallëzisë që gatuhej në kabinetët e hashës makosllave në Skopje !

Në shpirtin e Rushitit rrokullisej orteku i dëshprimit!

E gjeta pikëtakimin me të dhe i pëshpërita : Dështimi për të arri atje në vendin ku ngritet mortpërkujtimorja e qëndresës Avni, mund të kthehet në fitore ! Mes detit ! Mes dallgëve ...!

Në udhëtimin e përjetshëm të mallit dhe dashurisë për vëllezërit e mi, të vrarë në dhe të huaj, ishte dhembja njëkohësisht, forca ime ! E atyre që krijonin me emrin tim Doruntinë ! Ishte qëndresa dhe fitorja jonë, mbi ata që pengonin arritjen në Bari të Italisë!

Se: Dashuria dhe malli i motrës për vllaun, nuk mposhten dot nga kufijtë ! Në udhëtim , ngriten përmendoret e mëdha ! Ngritet Përkujtimi për vëllaun Avni !Mes detit , Përkujtimi për të përbënte madhështi !

Mes kaltërsisë së qiellit dhe detit, edhe përkujtimi do të ishte i KALTËRT ! Përkujtim i madh sa një Adriatik !

8.

Kapiteni Franc i Gjemisë '' LIBURNUM'', pas sqarimeve që iu bënë nga kthimi Bari - Durrës, e

aprovoi kërkesën e pesëdhjetë udhëtarëve të kthyer nga Bari , pa e vënë këmbën në tokë të Italisë ! Se kushedi, mund të përflakeshin brigjet e të tundej qielli ! Ashtu siç e kishin përshkruar nëpër tel djajt e makosllavisë ! Dhe ai, në Hapsirën e Gjemisë ''Liburnum'' hapi derën e dhomës enkas për kuvendime, në katin e tretë !Të mbahej përkujtimi i mallit dhe i dashurisë për vëllaun Avni !

U shpalosën kujtimet !U shpalos krenaria për Avni Elmazin që s'e kishim ..., por ishte me ne !
U vendos ndërlidhja me atë pëllambë toke të Italisë ku prisnin mërgimtarët dhe Nermin Vlora Falaski ! U ngrit Përkujtimorja ...! Dhe, kurorat e luleve u vunë atje larg në Itali, për shpirtin dhe trupin e Avniut që prehej në varret e Sërmnovës !
Ndërsa, Vajtojcja Doruntinë, lavdishëm vajtoj vdekjen e vëllaut Avni duke ia radhitur bëmat e jetës, dhe të veprës së tij !

Kjo ishte madhështia! Kjo ishte shenjtëria e dhembjes dhe mallit për dashurinë ndaj Avniut që i mbante mbërthyer në mendime, pesëdhjetë vëllezër që ktheheshin pa arrirë në mort përkujtimin e ngritjes së Pllakës Përkujtimore në Itali, për ta Përkujtuar njëvjetorin e vdekjes së tij edhe në Sërmnovë !

Aty do të prehej përjetësisht Avni Elmazi Hero - Njeriu Feniks ...!

Avni ELMAZI :


DURIMI

Çdo gjë ka fillim
ka edhe mbarim !

E fundi kësaj robërie
patjetër do t'i vij !

Heronj e burra trima
kërkoni pavarësi!

Në këtë copë Arbërore
të coptuar keq

kryqortodoksat -
shfaqen po si dreq !

Me pushtet e dhunë
në çdo anë krekosen

e në fund të fundit
një ditë - do të përdhosen !

Avni ELMAZI:


DËSHIRA


Ajo mbeti larg
e mbaj ndër kujtime
Është si rrezeshpresa-
vendlindja ime !

Që t'ia fal të mirat
t'i gëzojë brezëria
nderin për miqësi
besën tek urtia.

Një fjalë të Kuvendit
kam dëshirë njerëzinë
që t'pajtojnë mendimet
tek kërkojnë lirinë.

Në rritë e gëzime
dhe këngët, lirikën
ç'dashuri të niset
ta flakë përjetë frikën !

Avni ELMAZI :


FJALA


Ç' është ajo që lidh kuptimet
për t'uruar e për dolli
për t'i shfaqur mirëkuptimet
ku n'vend të ndjenjës ka shurdhësi !

Ç'është ajo që në ngushëllime
vjen të shthurrë atë det pikëllimi
në horizont të shfaqen rrezet
sikur lind ai diell agimi !

Po ndër çaste kur lëshohet
si mallkim për të ndezur zjarr
bosht i saj nuk rrotullohet
për t'radhitur në vend të parë !

Atëherë humb qëllim i mirë
dhe fundoset po si njala
nuk ka thonë - as zinxhirë
që të ketë kuptim fjala !

Avni ELMAZI :


ÇDOKUSH E DËSHIROI JETËN


Sa herë isha i mbërthyer
në vetmi e në errësirë,
ndërmend më ra të jem i rryer
çdo të thotë të jesh i lirë !


Dhe më vinte të klith shumë
por sërish qëndrova brenda
Për ca që bënin gjumë
ma mirë ish të kishe pranga !


Se tek shtiheshin si të tillë
dhe tek merren me ndyrësi !
Jo! S'duan të ketë mirësi,
Por, të ketë vetëm robëri !


Të parë e shohin vetveten
dhe kërkojnë post, kulltuk !
Çdokush e dëshiroj jetën,
por, pozitën nuk !

Avni ELMAZI :


HAJNI NË KOPSHT


Kërc-kërc kërcëlloi gardhi
ding-ding rrahu zemra !
Në kopsht hyri djal sugari
më këmbë brofi cucë syzeza !


Me dy gurë qëlloi një mollë
si rrëzoi asnjë kokë
ju ngjit pemës po si bollë
këpuste kokërrat e i gjuante në tokë !


- More djalë ! Çka bën këtu
përse mollët i këput ?
Në të zënsha me një dru
do të squllë, or hajdut !


Nis e zbret hajni nga molla
në rremb të thatë papritmas prek!
Poshtë syzeza lëshon klithmën :
- Po bie në tokë or i shkretë !


Rri syzezë mos u hidhëro
se në rënsha nga kjo mollë
më prit ti e më pushto
zemërzjarrta - vetullhollë !


Shife, shife se ç'më thua
pashë besën për një mend !
Po syzezë jam i yti
ti për mua je çdo send !