Hafiz Ali Korça

Hafiz Ali Korça
Vajtimet e Atdheut
(Kushtuar bombardimit të Drenicës nga Serbët në Qershor 1924)


Më s'tu nda zjarri, më s't'u nda flaka
Më s't'u nda vrasja, ndjekja,shuplaka,
Më s't'u nda therja, mbytja grabitja,
Më s't'u nda shtypja, vojtja, drobitja.

Gra, burra, foshnja për ditë vriten,
Nga vendi vet zhveshur po qiten;
Digjen katundet e përvëlohen,
Ah, shpirti më këputet, prej kujt s'ndalohën.
U germadhove, u copëtove,
Krejt u trondite krejt u shkretove.

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!
Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Qytetërimi ku asht vallë?
Përse Europa nuk i sheh hallë?
Si s'po dëgjohet topi i shkretë?
Si s'shihet flaka qi del mbi retë?
Si nuk dëgjohet rënkimi i shpirtit?
Pse s'këshillohet kombi gjakpirës?
Në botë, thua, s'ngeli bamirës.
Qysh u shurdhua bota e terë?
S'shohin barbari gjer sot ç'ka berë

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!
Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Me top u shuan vëllezërit tanë,
Malet dhe fushat ndër gjak i lanë.
I vranë, i shuan, i handakosën.
Në vend të tyre tjetër vëndosën.
Sa pasuri që patën ua perlanë.
S'di me ç'të drejtë dreqvet ia dhanë!
Më digjet shpirti, kam shum frikë,
Se do t'i sosje kjo politikë,
Fill shqiptari nuk do te lenë?
Fatzijtë e gjorë ku do te vejnë?

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!
Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Në ketë shekull kjo politikë
Mrekulli, quhet e them pa frikë,
Kjo politikë racëmbaruese
Për ditë grin pleq, trima, nuse
Kjo politkë lugate shtrigë
Dhelpër dinake, kuçedër e ligë
Faroj vëllezër me qindra mijë
I madh i Vogël duhet ta dijë
Fol, o moj botë e qytetërimit
Përse po shkulet kjo racë e trimit.

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!
Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!


Kosovë e bukur, oj shpresa jonë
Bujare, trime, ke qenë si i thonë
Sot të zu halli, në zgjedhë ngele,
Kurban po bëhesh për ditë si dele.
Kurban po bëhesh ditë bajrami,
Në Ballkan therret veç shqiptari.
Kështu pse s'duket Xhebraili?
Të të shpëtonte nga thojntë e mprehtë
Të të shpëtonte nga zjarri i nxehtë
Ty moj Kosovë, e madhe shpresë
Se ndaj ty ruhet edhe sot besa,
M'i madhi krahu i Shqiperise!
M'e madhja çerdhe e Trimërisë!

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!
Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Pjesa më e madhe e Shqipërisë
Iu dha Serbit e Greqisë
Vetëm i ardhi keq Perëndisë
Për atë gjakun e foshnjërisë,
Dua t'i lutem pak qeverisë
Të marrë masat e ligjësisë:
T'i lutet Frances dhe Anglisë
T'i pritet hovi pake Serbisë
Dhe për Çamërit, fqinjë te Greqisë.

Qani Kosoven dhe Çamerinë
Për gjëmëzezet zgjatëni zinë!

Nip i Pellazgut, o komb i vjetër!
Nga ti m'i i vjetër nuk ndodhet tjetër,
Dyzet ke patur milione frymë
Te pakoi koha, te çkriu si brymë.
Le Arijanen, Durrës u mbështete,
Nga fati i shkrete si nje grusht mbete.
Edhe këtuze shprehje nuk gjete.
Mento ku ishe, ku je , ku vete,
Tashti pa krahe ke mbetur fare
Për një te vjetër komb, turp e marre

Qani Kosoven dhe Çamerinë
Se i këmbejnë si bagëtinë!

Ka vdekur fare civilizimi;
Sot veç një lustër ka Perëndim.
Iku mëshira erdhi rrënimi!
Po del mbi qiejt nga do rënkimi,
Në fund te tokës hyfte gëzimi!
Kur po shfaroset një komb ma trimi,
Kurse ka vdekur krejt njerëzimi,
Kurse nuk paska babë a vëlla jetimi,
Fare mos qoftë shtypi dhe shkrimi!

Qani Kosoven dhe Çamerinë
Për gjëmëzezet zgjatëni zinë!

Mos i ndaj lotet, qaj Vardar plaku!
Nat'e ditë ecën të lahet gjaku
Gjaku i shenjtë që derdh barbari,
Me te ushqehet sot çdo fill bari,
O shale i shkretë, qysh duron valle?
Pse nuk po shkrihesh, qysh je i gjallë?
Shembuni male, mbetët te shkretë!
Shembuni bashkë me gjithë tepetë!
Kur komb bujari për ditë po shuhet,
Ty, moj Kosovë, jeta ç'të duhet?
Kur dhe Evropa s'po ta sheh hallin
Për ditë ju therin, ju marrin mallin
Për ditë ju derdhet gjaku
Shpresa ka mbetur vetem te Hakku.

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!
Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Tiranë , Gusht 1924

Hafiz Ali Korça

Pjesë nga Rubaijjati (Katrorët) e Umer Khajamit
- Përkthyer nga : Hafiz Ali Korça


Sir-rezet e ezelit un` e ti s`I di
Këto shkronja gjëzash s` I njoh un`as ti
Prapa perdes folmë, ç`folmë që të dy.
Kur të ngrihet perdja ngelim në habi!



Ata që përfshtullën vertutat pa anë
Në mbledhje vertutash qiri shokësh janë
Nga kjo nat` e errët s` duallën në rrugë
Nga një preçart folën dhe në gjumë ranë.



Me pahir më pruri sefte në trup mua
Veç habitjes tjatër nga jeta s`mu shtua
Ikmë me përdhunë s`dimë ç`ish qëllimi
Ardhmë ndejmë ikmë ç`ish s`u kupëtua.



Kot më kot ca njerëz kapmë madhështinë
Disa për sy-zezat për qoshqet u ngrinë
Kur të ngrihen perdet do të kupëtohet
Se sa larg prej lagjes tënde do të rinë.



Ca po vrasin mëndjen për fe për doktrinë
Disa të habitur sakt`dyshim gjë s`dinë
Njiherësh tellalli del nga ushja thotë
S`ësht`o të pa ditçim çthot aju dhe tinë.



Blerore, zallishtja mjaft kemi shëtitur
Për dëfrim ndër qarqet krejt jemi vërtitur
Njeri nga kjo udhë s`dëgjuam të vijë
Të këthehet prapë aty ku-shtë ngritur.



Kush e gatoi kupën dhe e pat përzjerë?
Qysh kudzon I piri ta pasjë në terë
Sa krerë sa pulpa sa duar të njoma
Ç`dashuri I çpiku ç`mëri I ka thyerë?



Zemra ç`ëshë gjallja po ta kupëtonte
të pshehtat e Zotit kur vdes I zbulonte
nesër që s`ndjen fare ç`do të marrç vesh vallë
kurse je ndër vete s`kupëton gjë sonte.



Nga ardhja, nga ikja jonë ç`dobi vallë
Prej majit të shpresës ç`ish indi sa gjallë?
Ndënë rreth të rrotës sa shpirtra të pastër
Digjen bahen pluhur tymi ku ka dalë?



Kur filloj të sillet ku tasi I artë
Kur do gërmadhohet ky themel I lartë
Me peshën e mendjes s`kupëtohet kurrë
As që nuk peshohet me peshën e qartë



Faqe trëndafilen as kush s`e ka pjekur
Me koçkorë koha zemrën pa I a djegur
Gjer u ça kërhëni shihe një qind degë
Bukuroshes dora flokët s`I a ka prekur.



Ata që përpiqen vrasin mendjen janë
Qoftë lark si ca që më kot mjelin kanë
Petkë mos-kuptimi të vishnin më mirë
Se sot mëndjet vleftë sa një fill gjth s`kanë.



Shkoj reja dhe bimën rish e lau me lot
Pa verë renk-gjyli nuk jetohet dot
Për ne vënt-dëfrimi kjo bim`ësht sot
Për ta vënt-dëfrimi bima jonë mot?



Stamnën-çini mbrëmë, mbi gurt e kam thyer
Isha dehur bëra gjë të papëlqyer
Samna si ty isha, më tha por dhe tinë
Si mua do bëhesh a mëndje-gënjyer!



Krejt shokët për kokë në dorë s`na ngelnë
Në këmbët e vekjes një nga një u shkelnë
Në mbledhët të jetës një lloj verë pinë
Dy tre vollt më parë u dehn`e s`u ndanë.



Para meje teje, kisht dit` e natë
Për pun`është sjellë rrot e qjellit gjatë
Hap sytë ngadalë të shkelç përmi tokët
Bebe-syri vajzash është pluhur`I thatë.



Në ç`do fushë q`është një lulishtë bërë
Ato me gjak mbreti jan`ushqyer tërë
Ç`do gjeth manushaqesh që mbleron nga toka
Nishan-faqesh janë prej gocash me sërë!…



Ç`do bimë që buzë lumit ka bleruar
Ka mbirë nga buz`e një vetij`ëngjëlluar
Mos shkel mbi ç`do bimë me çnder se ka mbirë
Nga pluhuri I një faqe lales të uruar.



Brenda në trekt dije një poçar kam parë
Ndër shqelmë një copë balt`e kishte marë
Balta po I thoshte me gjuhën e vetë
Si ti kam qën`unë mos më merr pra zvarë.



Poçarët kur dorën gjith në balt`e mbajnë
Mëndjen e mentimin duhet mos ia ndajnë
Shqelmin edhe grushti, gjer kur do t`I a venë
Baltë-trupash eshtë, ç`pandehin ku janë?




-----------------------------------------

Hafiz Ali Korça

" Shih pra nuk mbetën fare ndërtesa
Ndër këmbë' u muar e shenjta besa,
Xhami e kish s'lan' i rrënuan,
E kësi punësh djajt i shënuan,
Priftërinjt e hoxhët si kec i grinë,
Inteligjentët në dhet i shtrinë. "



"Bolshevizma çkatërimi i njerëzimit" , 1925


-------------------------------------

Hafiz Ali Korça :

” Nuk duhet të mbushim gjuhen tone engjullore me gjemba e me ferra se nuk i qërojmë dote më vonë.”

Hafiz Ali Korça :

"...fqinjet tona nga ana e arsimit kanë arrirë shkallën më të lartë, na për fat të keq kemi mbetur si populli i Afrikës së mesme".


Kongresi i Dibrës , mbajtur më 1909.

* Fjalët e Hafiz Ali Korçës ishin në kuadër të kërkesës së tijë për hapjen e shkollave shqipe .



------------------------

Hafiz Ali Korça :


* Pasurinë mund ta vjedhin, por diturinë jo !

** Ai që ta ruan të fshehtën të do me shpirt !

Hafiz Ali Korça

“Muslimanizma dhe nasjonalizma“


“I math pejngamberi nur (drit) i gjithësisë unë jam areb (arab) thosh faqe njerzisë“.

“Nder të math e njihte kombësin e vet. Që këtë e thotë dhe Kur`ani vetë. Nasjonalist them pejngaberët ishin se librat në gjuhët e veta i kishin.“

“Edhe Ebu-Beqri kombin e lëvdonte, fenë mëmëdhenë, të dyja i donte“.

“ç`tha Omer-Faruku në hytbe një ditë, kur i jepte bindje popullit dhe dritë. Përgëzonem unë tha me kombësin, na e faltë Zoti atdhen arabinë“.

”Gjithë sahabet ishin fetar të sakët. Sicili prej syresh atdhetar m`i flakët”.


* Revista : “Zani i Naltë”, Tiranë, Muslimanizma dhe nasijonalizma, Nr 4, janar, 1924




Shënim:
Hafiz Ali Korça (1874-1957)
Lindi në Korçë, më 1874 dhe vdiq në Kavajë , më 1957.
- Mësues në Mësonjëtoren e Parë Shqipe të Korçës
- Pjesëmarrës në Kongresin e Dibrës
- Këshilltar dhe Drejtor i Përgjithshëm në Qeverinë e përkohshme të Vlorës të kryesuar nga Ismalil Qemali(1914)
- Pjesëmarrës në Komisia Letrare Shqipe në Shkodër(1916-1918)
- Drejtor i Arsimit për Durrësin, Elbasanin, Dibrën, Matin dhe Pogradecin(1916)
- etj.

--------------------------------


" Për nji shpirt të madh profetik fluturimi i tij në hapësirë
s' është gjë e pamundur, sepse ata zhvishen prej gjendjes njerëzore dhe shpirtërisht dhe engjullisht fluturojnë më shpjet se vetëtima. Pa përjashtim gjithë profetënt kështu janë "

Hafiz Ali Korça
"Mevludi", botim V, Tiranë, 1940, fq. 2



--------------------------------

Si me poshte, vijojne me gjeresisht, puna e palodhshme dhe perpjekjet e pa shtershme te Hafizit, qe ndeshen ne "perndjekjen e parreshtur" te pushtuesve dhe kurthet e tradhetareve te perbetuar te asaj kohe, te cilet ishin kunder cdo lloj "individi" veprimataria patriotike dhe emancipuese e te cilit, paraqiste rrezik te pashmangshem per "planet multidimensionalo-roberuese", per nenshtrimin dhe shfrytezimin e shqiptareve dhe Shqiperise.

Meritat per permbledhjen (si me poshte) e veprimtarise atdhetare dhe kulturore te Hafizit i shkojne historianit ---> Ibrahim D Hoxha

-----------------------------------------------------------------------------------

Hafiz Ali Korça

Veprimtaria e tij në lëmin e atdhetarisë dhe arsim-kulturës shqiptare

Hafiz Ali Korça (Ali Iljaz efendi Kadiu), lindi në Korçë më 1873. Mësimet fillore dhe të mesme i mori në Korçë, përkatësisht në shkollën iptidaije dhe atë idadije. Studimet e larta i kreu në universitetin e Stambollit. Në lëvizjen kombëtare hyri që më 1889, kur zuri të jepte mësime falas në shkollën shqipe të djemve në Korçë dhe pas një viti edhe në idadijen e Korçës. Veprimtarinë kombëtare dhe dijet i ndërthuri në një të vetme. Në maj 1894 u dërgua në Bullgari, ku u takua me atdhetarët që asokohe vepronin atje: Dhimitër Mole e Kristo Luarasi, Shahin Kolonja dhe Jusuf Turabi Kërçova. Kur po kthehej në Stamboll, policia që e ndiqte vazhdimisht, gjatë kontrollit që i bëri në Siqerxhi, i gjeti librat: “Qerbelaja” e “Skënderbeu”, si edhe disa fletore të ndaluara. Për këtë e mbyllën në burgun “Beshiktash” dhe më pas e mërguan në qytetin Sinop. Këtë ndodhi, fletorja “Sabah” e 30 majit 1894 e bënte të ditur me këto fjalë: “Po merret vesh se Hafiz Ali Korça, kur po dilte prej trenit që vinte nga Bullgaria në Stamboll, në Siqerxhi, me qenë se i gjetën përsipër shumë fletore e libra shqip, në atë ças u kap dhe u mërgua në Sinop”. Dajës së vet, Abdurrahman Pashait, me ndikim të madh në Oborrin e Sulltanit, iu desh të ndërhynte deri tek Sulltani, që Hafiz Ali Korça të mos dergjej në qelitë e Sinopit.

Cilësitë e tij të vyera e vunë në krye të çetës devollite që në vitin e parë të Shekullit XX. Patriotizmin dhe burrërinë e tij e pasqyron më së miri parrulla që mban në dorë i ndodhur ndërmjet bashkëluftëtarëve, ku me gërma të mëdha shkruhet: “SHQIPËRI A VDEKJE”.

Puna e Hafiz Ali Korçës dhe e bashkëpunëtorëve të tij, u ndërpre sërish me goditjen që iu dha shkollës shqipe dhe mësuesve të saj nga pushtetarët në bashkëpunim me organet kishtare të Korçës. Fletorja osmane “Aksham” me dt.09 (23).07.1903, me atë rast shkruante: “Sikush e din që Korça është çerdhja e latinxhinjve.[1] Atje ndodhet një grup shumë veprues, i cili prej një kohe të gjatë po merret me propoganda; mundohen për të ringjallur vetqeverimin kombëtar. Tani, për t’i derdhur ujë squfuri në rrënjët e tij, shkolla shqipe po mbyllet dhe kryetarët e kësaj lëvizje atdhetare që ishin nga treva të ndryshme të Shqipërisë, u internuan: Hafiz Aliu në Spartë të Konjës, Orhan Beu[2] në Marash, Emin Malka në Urfë, Hysejn Qani Ballanca në Tokat, Sulejman Ohri në Nikdë dhe Thimi Mihal Marko në Manastir”. Drejtori i shkollës, Nuçi Naçi dhe i vëllai, Loni, u mbyllën në burgun e Manastirit, ndërsa Agjah Korça e Hafëz Shevkiu, në burgun e Korçës[3]

Pa u ndalur para pengesave të herëpashershme, Hafiz Ali Korça, duke qëndruar gjithnjë në pararojë të atdhetarëve korçarë, u gjend para ngjarjeve të mëdha që ndezën kryengrijen dhe mundësuan shpalljen e kushtetutës së dytë osmane. Duke bërë fjalë për ato ngjarje, Hafiz Ali Korça, vëren se shtytjen kryesore atyre ua dha shqetësimi që shkaktuan vendimet e Carit Rus dhe Perandorit Austro-Hungarez, gjatë takimit të tyre në Reval të Austrisë (1903). Sipas atyre vendimeve, Sulltanati Osman, fshihej nga harta e botës dhe së toku me të, vetvetiu edhe Shqipëria, si pjesë përbërëse

e tij. “Ata që mendonin të ardhmen-shënon Hafiz Ali Korça-derthnin lot gjaku e iu dridhej buza kur kujtonin copëtimin e paracaktuar”. Më tej ai vijon: “Atdhetarët e çmueshëm, duke vënë vdekjen në syt, themeluan shoqërinë e fshehtë “Ittihat ve Terekki” (“Bashkim e Përparim”) më 1908 në Manastir.

Hafiz Ali Korça, ishte ndër pjesëtarët më të zjarrtë të kësaj shoqërie. Pak ditë më pas një grup ushtarakësh të garnizonit të Manastirit me mirallaj (kolonel) Niazi Fehmi Resnjën në krye, dolën maleve të Mokrës e të Ohrit dhe shpallën kryengritjen. Si Niaziu edhe i vëllai i tij, Osmani, kishin qenë nxënës të Hafiz Aliut në idadijen e Korçës. Për të shpejtuar e fuqizuar veprimet kryengritëse, nga Manastiri në Korçë, arriti bimbash (major) Remziu me taborin e avxhive (ndjekësve), gjoja për të ndjekur Niazinë me shokë. Ndërkaq, boshnjaku Shemsi Pasha me dy-tre taborë, u bë gati që të derdhej në Ohër, Starovë, Korçë e qendra të tjera të kryengritësve, dhe t’i shkatërronte ato, pastaj të godiste e të shpartallonte kryengritësit e prirë nga Niaziu. Mirëpo, më 22.07.1908. , kur po hynte në karrocë, për t’u nisur në buzë të lumit Drahor, u vra nga ysteimen (toger) Hatifi prej Çanakalasë. Të nesërmen, kur në Korçë u njoftua shpallja e kushtetutës, fjalimin e parë e mbajti Hafiz Ali Korça. Në ngjarjet që rrodhën më pas, ai ishte përherë ndërmjet prijësve kryesorë, gjë që bëri të zgjidhej qysh në fillim edhe deputet në mexhlisin e II-të osman, e që ai me zemërgjerësinë që e dallonte, mandatin e deputetit, ia fali Shahin Kolonjës.

Hafiz Ali Korça, ishte një nga përfaqësuesit e Korçës në Kongresin e Manastirit, i cili i zhvilloi punimet ndërmjet datës 10-23 nëntor 1908. Pa e lënë pas dore mësimdhënien në idadije-meqë tanimë shkolla shqipe e djemve ishte mbyllur- nëpërmjet fletores “Korça” dhe të disa fletoreve osmanisht, që shpesh përkrahnin abecenë shqipe me gërma latine, iu përvesh një pune të dendur e të dobishme. Ai shkruante edhe në osmanisht që “Korça” botonte herë pas here; ato ishin aq të thekura sa edhe shkrimet shqip. Mjaft të goditura si nga pikëpamja artistike, ashtu edhe nga pikëpamja politike, ishin vjershat që botonte në “Korça” në mbrojtje të abecesë dhe të çështjes kombëtare në tërësi. Ndër to mjafton të përmendet shkrimi që ai, me emrin Hafiz Ali Shqiptari, e botoi në “Korça” nr.2, me datë 24.12.1908 (06.01.1909), dhe shkrimi e vjersha e botuar në po atë gazetë me nr.5. Në të parin, pasi tregon se gjëja më parësore për shqiptarin dhe shqiptarët ishte shkollimi, ngulmonte që ai të bëhej doemos në gjuhën amtare. “Njeriu vetëm me gjuhë të tij mund të vejë përpara...me gjuhë të huaja kjo s’mund të bëhet kurrë”. Me atë rast, ai përmendte edhe mënyrat se si duhej vepruar që të arrihej një gjë e tillë; vërente edhe se burimet e mirëqenies dhe të mbrojtjes si njerëz e si komb, ishin zejet e ndryshme. “Po s’mësuam mjeshtërira, po s’ditëm si bëhet baruti, si bëhet pushka, si bëhet topi m’i qëruar e m’i shpejtë që ta hedhin plumbin e gjylen më larg se prej armëve të armiqve, si bëhet anija e zjarrtë e luftës, me se do të mbrojmë mëmëdhenë?”. Dhe tërë ato mjeshtëri s’mund të përvetësoheshin pa qenë të ditur. “Po të dish-vërente ai - bën edhe armët më të mira se ato të armiqve, e kështu mbron mëmëdhenë e veten”. Padituria e masës sonë kombëtare-sipas tij-ishte shkaku kryesor që fqinjët në vitet 1878-1881 vendin tonë“e qethën në të gjitha anët: Greqia, Nartën e krahinën e saj; Serbia, Nishin, Vranjën e Pirotin me qindra mijë shqiptarë; Mali i Zi, Ulqinin, Shpuzën, Podgoricën, Nikshiqin e Kollashinin”. Pasi përmendte këto, u bënte thirrje shqiptarëve t’i përvisheshin punës për të mësuar dijet në gjuhën amtare, duke dhënë edhe këtë gjykim: “Them me zemër të djegur: Në u përpjekçin kështu, atëherë mundemi të themi se rrojmë dhe kemi për të rrojtur të përparuar e të mbrothçim”. Më në fund ai theksonte se gjëja më e keqe për njeriun ishte jetesa me nëpunësi shtetërore.[4]


Vijon...

Hafiz Ali Korça


“ Ndërtimi i Kabesë pastë nder për jetë “

Pas tufanit vjetë shkuan, at e bir prap u bashkuan.
Si e mësoj Xhebraili, i ndihmoj bir Ismaili.
Vërë balt'e ngarko gurë, ia bënë Kabesë murë.
Gurn'e zi pruri djali, duk'e ngarkuar nga mali.
E ngriti e vu i ati, atje nevojë ku pati.
I treti ish ky ndërtimi, që ka bërë Ibrahimi.
Halil i Zotit mbarë, Halilu, Rrahman ka varrë.
Brisku, misuaku, sunneti, nga Ibrahimi na mbeti.
Dhe ca zakone të tjetra, të pëlqyera, të vlera,
prej atij mbetur na kanë, sunnet ishin, sunnet janë.
Zemërbardh i madh ka qënë, sikujt do buk i ka dhënë.
Shtëpi e tij s'kish derë, hynin, delnin, dimër, verë.
Ibrahimi tërë gjënë, për shpirt vakf e ka lënë.
Dhe sot vakfet e tij janë, ndritin Halilu-Rrahmanë.
Shënim: Hafiz Ali Korça (1874-1957)
Lindi në Korçë, më 1874 dhe ndërroi jetë në Kavajë , më 1957.
- Mësues në Mësonjëtoren e Parë Shqipe të Korçës
- Pjesëmarrës në Kongresin e Dibrës
- Këshilltar dhe Drejtor i Përgjithshëm në Qeverinë e përkohshme të Vlorës të kryesuar nga Ismalil Qemali(1914)
- Pjesëmarrës në Komisia Letrare Shqipe në Shkodër(1916-1918)
- Drejtor i Arsimit për Durrësin, Elbasanin, Dibrën, Matin dhe Pogradecin(1916)
- etj.

--------------------

Shprehje/përjetim i Hafiz Ali Korçës!

--------------------------------------------------------------------------------

Hafëz Ali Korça , klerik musliman dhe mësues i gjuhës shqipe, shprehej lidhur me Atë Fishtën : “ ... Me këmbënguljen e tij gjuha jonë e lashtë gjeti sintetizim të shkruar … Nuk kam si t'a harroj me sa dashuri më përqafoi dhe më përgëzoi, (kur qemë takuar shumë vite më vonë me Fishtën), që në demonstratën e madhe të Korçës më 1910 kundër shkruarjes së gjuhës shqipe me shkronja arabe, unë bekova shkronjat latine të abecesë shqipe të Kongresit Manastirit dhe thashë edhe një lutje për to …”


Shkeputur nga nje faqe elektronike!

ZeM

Ne reshtat e mesiperm, dashuria per SHQIPEN dhe gjithçka qe ka te beje me SHQIPEN shihet ne zemren dhe vepren e ketij njeriu te madh -Hafiz Ali Korca!
__________________

Hafiz Ali Korça ( 1874-1957 )






'Inna lillahi wa inna ilayhi rajiun !'(Kur'an)
'Ne jemi të All-llahut dhe ne vetëm te Ai kthehemi!'

Hafiz Ali korca ishte nje patriot i shquar qe punoi dhe dha goxha ndihmese per ceshtjen shqipetare, po ashtu ai ishte edhe nje klerik i mire fetar.
Por sipas sistemit te dikureshem nuk mund te ishe edhe klerik fetar edhe njeri i nderuar, ndaj Hafizi u godit nga sistemi komunist per bindjet e tij.
Po ju sjell nje strofe nga kryevepra e tij:

Per Shqiperine u perpoqa
sa flijova jeten time
nuk tregohet se sa hoqa
se shteti mi njihte krime.
"Hafiz Ali Korca ne kryevepren e tij 7 enderrat e shqiperise

HAFIZ ALI KORÇA
HOXHA I PËRNDJEKUR




Midis hoxhallarëve të përdjekur nga pushtuesit, nga fanatikët dhe komunizmi për idetë, pikëpamjet dhe veprimtarinë e tyre është dhe Hafiz Ali Korça i rritur në një mjedis patriotik, fetar e kulturor Korçar të pastër, ai u brumos me bindje dhe parime bazë, që e ngriten lart emrin e tij. Për këto ai, në vitin 1893, kur ishte në moshën 20 vjeçare, u internua në Sinop, sepse ndërsa udhëtonte me trenin Sofije-Stamboll, iu kapen librat shqip, atëherë të ndaluar. Më 1900, u internua në Anadoll, për aktivitetin në mësonjëtoren e Korçës. Pas Kongresit të Dibrës ia shkatërruan shtëpinë. Më pas, Kabineti i Telat Pashës e dënoi me vdekje, por me ndërhyrje u fal. Më 1924 u përjashtua nga Këshilli i Lartë i Sheriatit. Më 1925 botoi në Tiranë pamfletin “ Bolshevizma e çkatërrimi i njerëzimit “.
Hafiz Ali Korça zhvilloi një veprimtari ntensive në disa drejtime dhe kryesisht në fushën e kulturës, të fesë dhe të publicistikës. Ai ka shkruar një varg veprash origjinale në prozë e poezi fetare dhe laike. Ndër to shquhen : “ Mevludi “ ( 1900 ), “ 303 fjalë të Imam Aliut “ ( Botuar në Korçë më 1910 ), “ Historia e shenjtë dhe të katër halifetë “ ( Botuar në Tiranë më 1931, fq. 288 ), “ Jusufi me Zelihanë “ ( Botuar në Elbasan më 1923 ), “ Gjylistani “, përkthim nga Saadiu, ( 1918, “ Shtatë Ëndërrat e Shqipërisë “, poezi, ( Botuar në Tiranë më 1944 ), “ Tefsiri i Kur’anit “, ( mbetur dorëshkrim, me një vëllim prej 2000 faqesh, R.Z. ) punuar gjatë viteve 1920-1924, “ Rubaijjati Khajjam “ ( Hajjam, përkthim nga O. Kajami, 1930- Ribotim 1942 në Tiranë ).
Një rëndësi të veçantë kanë gjithashtu edhe tekstet shkollore si : “ Abetare shqip “ ( 1910 ), “ Fe Rrëfënjësi morali “ ( 1914 ), “ Gramatika, Syntaksa shqip-arabisht edhe fjalime “ ( 1916 ). Hafiz Ali Korça ka lënë edhe një numër të konsiderueshëm dorëshkrimesh e përkthimesh.
Hafiz Ali Korça, duke përkthyer kryeveprat si “ Gjylistani “, “ Rubairat “ si dhe “ Jusufi me Zelihane “, i bëri të flasin shqip poetët e mëdhenj si Saadiun, O. Kajamin etj.
Hafiz Ali Korça qe ndër mësuesit e parë të mësonjëtores së parë shqipe në Korçë dhe bashkëpunoi ngushtë me Pandeli Sotirin, drejtorin e mësonjëtores së parë shqipe të Korçës. Aty dha pa pagesë edukatë islame. Pas shpalljes së Pavarësisë, iu ngarkuan detyra të rëndësishme. Qe këshilltar i Ministrisë së Arsimit, Drejtor i Përgjithshëm po i asaj Ministrie, Shef i Fetva-minit pranë Këshillit të Lartë të Sheriatit në Shqipëri, pedagog në Medresenë e Lartë të Tiranës etj.
Gjatë jetës së tij Hafiz Ali Korça bashkëpunoi me një varg figurash që luajtën rol të rëndësishëm në historinë e kohës së re të Shqipërisë, siç janë : Kristo Luarasi, Jusuf Turabi Kërçova, Pandeli Sotiri, Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Mati Logoreci, Sali Nivica etj.
Jeta e tij është një shembull i përsosur i atdhetarit të devotshëm, që nuk ndan fjalën nga veprat e poetit që fton bashkëpunëtorët të punojnë për mëmëdheun, të mos e braktisin.

Hafiz Ali Korça

--------------------------------------------------------------------------------

Si ay ta duam iman’ e vatanë

Për udhë rrefenjës mjaft kemi Kur’anë.

Po mbajtmë Kur’anë, mbajtmë lumtërinë,

Me të munt ta mbajme din’ e kombësinë

ps. Pra ne kete rast PAtrioti dhe teologu Hafiz Ali korca do tju tregoje tere muslimaneve te shqiperise se duhet ta duam atdheun tone ashtu sic e donte edhe njeriu shembull per ne Profei Muhamed as.

Hafiz Ali Korça(1874 -1957)

Lindi në Korçë, më 1874 dhe ndërroi jetë në Kavajë ,
më 1957.
- Mësues në Mësonjëtoren e Parë Shqipe të Korçës
- Pjesëmarrës në Kongresin e Dibrës
- Këshilltar dhe Drejtor i Përgjithshëm në Qeverinë e përkohshme të Vlorës të kryesuar nga Ismalil Qemali(1914)
- Pjesëmarrës në Komisia Letrare Shqipe në Shkodër(1916-1918)
- Drejtor i Arsimit për Durrësin, Elbasanin, Dibrën, Matin dhe Pogradecin(1916)
- etj.

Një listë e shkurtër e disa veprave nga Hafiz Ali Korça :

“Shtatë ëndrrat e Shqipërisë”
“Bolshevizma çkatërimi i njerëzimit”
“Elifba (abece) arabisht”
“Sintaksa për shkollat shqip”
“Psikologji”
”Gjylistani e Trëndafilishtja” - përkthim i veprës së Saadiut
“Rubaijjati (Katrorët)” - përkthim i veprës së Umer Khajamit
“Mevludi a jet’ e pastër e Pejgamberit”
“Mevludi I”,
“Kurani i madhnueshem e thelbi i tij”
“Ora e Shkodrës”
“Historia e shenjtë dhe të katër Halifetë”
“Mevludi”
“Myslimanija”
“Mevludi dhe cilësitë e shenjta të Pejgamberit (A.S.)”
“Tefsiri i Hazreti Kuranit”
“Histori e Shenjtë”
“Fetë e para”
“Filozofi e vjetër”
“Filozofi mbi besimet myslimane”
“Ilmibal i gjatë”
“Kujtimet e burgut”
“Fjalët e arta nga gjuhët e zjarrta e nga mendjet e larta”
“Vjershërimi”
“Logjika”
etj.

H. ADEMI (A,S)- Ali Korça

Zoti Ademin nga dheu,
pa mëmë pa at'e kreu,
Zoti vet e ka gatuar,
Atin e nderçim ndër duar.
I dha frymë dhe e ngjalli,
shumë të mira i fali,
i fali të madhe dritë,
i dha tërë dituritë.
Engjëjt krejt nga qielli rrodhën
anës Ademit u mblodhën.
Kur e panë fort të ditur,
kanë mbetur të habitur,
fort i ditshmi u rrëfye,
me të s'qitej dot në krye,
merrej vesh dhe prej fytyrës,
q'ish m'i madh'i kreatyrës.
Tërë në sexhde i ranë,
veç dreqi u hoq më nj'anë
i u shti hallka e mallkimit
ati shejtani-rraxhimit.
Dha urdhër engjëjt e zunë,
Ademin në kopësht e vunë
edhe të shoqen Havanë
Ademit ia vunë pranë.
Shumic'e ehli-sunnetit
shënojnë pun'e Xhenetit,
ish një kopësht a një drurishtë
veshur me pemë lulishtë,
le të jetë si të jetë,
kush ish e di Zoti vetë.
I u dha Zoti urdhëratë:
"hani pini dit'e natë,
kur e ku qysh të doni,
hani me gaz mbretëroni.
Vetëm nga ky dru mos hani,
këtë fjalë të ma mbani".
اcfarë lloj peme ka qënë,
Kurani s'na e ka thënë.
Djalli nga nakari dolli,
me një butësi i u foli;
"më vjen keq se nuk e dini,
kështu nga herë nuk jini,
do të vdisni do të shkoni,
këtë gjë do ta kërkoni.
Në doni gjithnjë të rroni,
me gëzim të mbretëroni,
nga ky dru po hëngrët kokrra
s'ju ka për të blojtur mokra,
domethënë s'vdisni kurrë,
do të rroni grua, burrë".
I gënjeu me be me fjalë,
se qe thënë për të dalë,
prej kopshtit i kanë qitur,
shumë larg i kanë zbritur.
Parajs Ademi i gjorë,
s'pati vehten në dorë,
nga ashku i Perëndisë,
ra në det të bukurisë,
er'e ashkut e kish dehur,
zemrën e tij e kish nxehur,
aq sa vehten nuk dinte,
kush ishte e ku po rrinte.
Kurse Havvaja e shkretë
i a dha me dorën e vetë
atë pemën e ndaluar,
kur ishte i turbëlluar.
Pemën mirë pa e përçapur,
që të dy i kanë kapur,
shumë vjet mbetën të ndarë,
nat'e ditë duk'e qarë.
Shumë vojtnë, shumë hoqnë,
në Mekke mezi u poqnë.
Si i u fali Zoti fajin,
e prenë kujën e vajin.
Tha Zoti ngrehne Kabenë
që të falen sa të jenë.
Atit Adem dhjetë fletë,
i zbriti Zot'i vërtetë.
Shumë sende i tregonin,
nga të ligat e mërgonin,
qenë shkruar dituritë,
për t'i dhënë njeriut dritë.
Atyre bij edhe bija,
i u dha shumë Perëndija.


Marre nga libri i Hafiz Ali Korçës, Historia e Shenjtë

Martesat e para

Këtë gjygj vu Perëndija
për t'u shtuar njerëzija.
Një çun i barkut të parë,
motrën e tij mos e marrë,
ishte harram t'ia rrëmbejë,
po me tjetrin ta këmbejë.
Motra që kishte Kabili,
lipsej ta merrte Habili.
Por Kabili zemër-ndyri,
n'gjyq të Zotit nuk hyri:
"si e dhënkam motrën time?
q'e kam të bukur e trime!
S'është punë o im atë,
t'i bënj vet'hes këtë datë!
Mir e ka dhe le ta mbajë,
s'është gogol e ta hajë"
Tha: "O bij! S'ju gënjej unë,
nga Zoti është kjo punë,
bëjini Zotit kurbanë,
t'i shihni punrat si janë"
Habili shkoj një dhi zgjodhi,
Kabili ca kallinj mblodhi,
të dy përdhe i lëshuan,
edhe fjalët i pushuan.
Javo se një zjarr i u zbriti,
njëherësh dhinë e gëlltiti.
E vërteta në shesh dolli,
Habili asgjë nuk foli,
u helmua fort Kabili,
djallëzirat zu i tilli,
mendohej vendoste planë,
si t'a vrasë të vëllanë.
Djalli si njeri i dolli,
dhe një zog në dor'e solli,
me dy gur e shtypi dreqi,
kësi lloj punën e ndreqi.
Nxu Kabili kryelarti,
erdhi u ndez si lugati.
Djallëzitë më s'e lanë,
por shkoj shtypi të vëllanë,
si e vrau në thes e shtiri
dhe vërtitej si i piri.
Thuhej disa dit e mbajti,
më s'la vise që nuk vajti.
Me me mendt e tij fare s'mundi,
që ta m'blonte gjëkundi.
Zoti vrasësit të ndyrë,
i ka shfaqur një pasqyrë,
i çoj përpara dy gala,
për të mbyllur kjo andrralla.
Bot e bot duk'e përpjekur,
ra njëra përdhe e vdekur,
tjetra me thonj dhe ç'kërmiti,
mbuloj shoqen q'e dremiti.
Kabili i zi nga kjo punë,
u tmerrua rrahu gjunë,
"bobo tha më plastë hunda,
sa kjo sorra qysh nuk munda,
ta mbuloja të mos njihej,
se ku është të mos dihej"
Gjë s'fitoj kot u mundua,
më tepër u pendua.
Vrasja nga Kabili erdhi,
gjak më parë ky dreq derdhi.
La zakon të lig në jetë,
gjithmon mallkim të ketë!
Lum kush punon me mëshirë,
edhe la zakon të mirë.
Nuk i vdes as emri kurrë,
e lëvdon grua e burrë,
e kujtojnë dhe Mervanë,
po jo si Nushirevanë.
Po kujtohet Jezid qeni
po jo si imam Hyseni.
Thonë: gjer më dyzet-mijë
arriu Ademi fëmijë.
Me qindra vjet ka jetuar,
më së fundi ka shpëtuar.
Historia s'e ka ndarë,
ku e ka Ademi varrë.
Vallë në Mekke e vunë,
apo serendip e shpunë,
nuk e ndan dot historia,
si është e di Perëndija.
Havvaja shum më s'hoqi,
pas pak dit shkoj nde i shoqi.
Në Xhidde është mbuluar,
fjala s'është e turbulluar.
Paçin nga Zoti i vërtetë,
që të dy ndjesë përjetë.

Marre nga libri i Hafiz Ali Korçës, Historia e Shenjtë.

H. IBRAHIMI (A.S)- Pjesa e I - Ali Korça

Njëmijë e ca u bënë,
pas rrebeshit kanë thënë,
mbret'i Babilit Nemrudi,
Perëndi thosh jam makuti.
Pa një ëndërr të mërzitur,
mblodhi tërë njerëzit e ditur.
E ke pisk o mbret i tharë,
se ëndrrat të mbrothçme s'janë,
prej dorës do të dalë ,
mbretërija nga një djalë.
Në bark sivjet do bjerë,
po mblidh mënd o i mjerë.
I dha rredhit urdhëratë,
të ndahen burrat nga gratë,
atë mot sa djem u lintnë,
në pallat të mbret u qitnë.
Blegërini of si shqerrat,
kur theren foshnjat të mjerat.
Atë mot Zot'i vërtetë,
Ibrahimin çoj në jetë.
I u vajti kot mundimi,
s'ndjen q'u lind Ibrahimi,
e pat kujdes Perëndija,
u rrit ardh në mend't e tija.
Kur u qit jashtë i ati,
ishte bërë burrë gati.
ha kur pa një yll të ndritur
ky Zot mos na ka javitu,
kur e pa që fshehu synë,
s'të njoh dot tha për Zot tynë!
Kur pa hënën ndrit më mirë,
vetëtin ndër hapësirë,
më duket ky do të jetë,
Zoti që më kreu në jetë.
Kur u fsheh nga sytë e tija,
as ti s'je tha Perëndija.
Pa diellin më të gdhirë,
nga të tërë ndrit më mirë,
ky po llapc më tepër thotë,
do të jetë Zot në botë.
Por kur pa q'u perëndua,
nga këto tha, asnjë s'dua!
Syt'e mi tani më mbenë,
mbi Zotin që kreu ç'nuk qenë.
Tmerroju ashik e mjerë,
shih Ibrahim pejgamberë,
vërë vesh qysh janë fjalë,
njëherësh nuk kapen shkallët
Tërë kështu kanë vojtur,
Perëndinë për të njohjtur.
Shkallë, shkallë gjer të ngjitesh
je foshnje prit gjer të rritesh.
S'është aq kollaj siç thonë,
me këta sy të shoç Zonë,
po të thonë e kemi parë,
ta dish janë gënjeshtarë.
Mbaje mend të të them unë,
do shërbim të madh kjo punë.
Si prej gjëmbit trëndafijli
ashtu doli dhe Halili,
i ati i tij Azeri
kalitte pute i mjeri.
Përher i biri i thotë,
ç'i u falesh statuve kotë.
Ay dhe kombi i thonë:
"i gjetëm nga prindërit tonë".
Bashkë me prindërit jini,
ndër errësirët e s'dini.
Të drejtën ti na e sole?
Apo për të tallur dolle?
Tha: "Zot kemi Perëndinë,
na krijoj në gjithësinë.
Ai ju krijoi dhe juve,
të ju them përpara syve,
për Zotin po ju betohem,
ju them sheshit ç'po mentohem.
Pa kthyer krahët mirë,
statytë i kam për të grirë"
në bajramishtë kur vanë,
falishten vetëm e lanë.
Halili si ish i nxehtë,
rroku sëpatën e mprehtë.
Veç të madhit të gjith i their,
edhe i plasi përdheri.
Sëpatën i a vuri plakut,
edhe dolli jashtë pragut.
Kur i panë perënditë,
therur e grirë si dhitë,
qanë, thirrën, lebetitën,
çorrën faqet e bërtitën.
Kush në i griu perënditë,
nuk paska në shpirtit dritë.
Bubu mos qoftë e thënë,
sa zemër-zi paska qënë.
Thanë; Ibrahimi i theri,
dhe i përplasi pas dheri.
Ja moj kuje, ç'na gjeti?
Vajti fjala gjer ne mbreti.
E përlanë q'atë ditë,
ti i grive perënditë?
Tha: "pyetni më të madhë,
t'ia u thotë me rradhë".
Nga fytyra for u vrejtnë,
njëri-tjatrin e vërejtnë.
Njëri-tjatrit duk'e thënë,
kjo pyetje duhesh lënë.
E drejta në turpëruat,
karshi këtij na marruat.
Unjën kryet dhe i thanë,
o çun, putet gojë s'kanë.
I u tha: "s'kini turp kur flisni,
puteve qysh i u taptisni?
Këtyre që janë gurë,
s'bëjnë as keq, as mirë kurrë.
Uh sa qënkeni kokë-thatë,
putet kaptë, Zon e latë!".
Me fjalë s'kryen dotë punë,
Halilit në llë¹ ia vunë.
Në zjarrt thanë, e përvëloni,
në dhet të gjallë e mbuloni.
Mos rrini njerëz të mpitë,
gëzojini perënditë.
Fjala kështu kapi fundin,
nemrudanët sa të mundin,
tëp resin dru disa javë,
t'i bien t'i bëjnë stavë.
Dyzet ditë si ndezën zjarrë,
e kan Ibrahimin marrë,
mbi manxhinekun prej druri
shpirt keq Nemrud e vuri.
Ia dhanë volit dhe e drodhën,
që për së largu e hodhën.
Prej manxhinekut të shkretë,
kur fluturonte përpjetë,
Xhibrili nga qielli zbriti,
pa rënë përdhe e priti.
ا'dëshëron Halil thuajmë
a do këtu të të mbajmë?
Në thënç prej teje gjë s'dua,
se prej Zotit s'më di mua.
Zoti Halil¹ i ka thënë,
se kaq besnik ka qënë
Këmb'e tij në zjarr pa shkelur,
ju bë një parajs i çelur
As gjëkundi s'u cënua,
as gjëkundi s'u lëndua.
Ka burra edhe sot futen
brenda në zjarr dhe nuk tuten.
Edhe sot ai dru shihet,
ndë Urfë dhe vëndi njihet.
Nga mushicat gjet belanë,
prej syresh një frymë s'lanë.
Tridhjet-vjetë është marrë,
në Babil me mbren e marrë.
Si u shuan Nemrudanët,
Ibrahimi, Muslimanët,
nga Shami në Falestinë,
u vendosën që të rrinë.




Marrë nga libri i Ali Korçës, Historia e Shenjtë.

H. IBRAHIMI (A.S)- Pjesa e II - Ali Korça

(Udhëtimi i Ibrahimit për në Egjypt. )

Mori Sarën edhe Lutnë,
ardhnë në Misir u futnë.
Sarën jevgët kur e panë,
Firaunit vanë i thanë:
"ka ardhur një zonj'e bukur,
që gjëkundi s'është dukur"
ç'bëtë tha që më rrëfyet,
ah më piktë më mbërthyet.
Të m'i sillni shpejt taninë,
t'i pyes, ç'janë, nga vijnë.
Halilin e gjetnë e shpunë,
e poqnë me Firaunë.
"nga jinni ç'bëni, ç'kërkoni,
zonjën ç'e bëtë më thoni?"
"nga Kanani jemi ngritur,
fort të varfër të kapitur,
të madh zi ka në vënd tonë,
që s'ka ngjarë kështu thonë.
Motra nipi edhe unë,
ardhmë për drithnë këtunë".
Të ma sellç tha se e dua,
të të motër ta marr grua.
Vërtet motër nuk e kishte,
vetëm se në një fe ishte.
Deshi ta fshihte nga frika,
që të shpëtonte nga thika.
ا'të bënte vajti e solli,
edhe vet u ngrit e dolli.
Zonjës duart me të nderë,
i u thanë sa kaq herë.
U tremb, i u lut: "o moj Sare!
po më shrove s'të ngas fare"
"Shroje Zot tha Firaunë,
n'u largoftë nga kjo punë!"
Si u shrua nga gëzimi,
e dërgoj nde Ibrahimi.
Për shërbim i dha Haxhirë,
ta ketë si Xhavahirë.
Tha: "që nesër të ngarkoni,
të mos qielli po të shkoni".
U ngritnë të katër vanë,
në pak ditë zun Qen-anë.
Sareja si s'pat fëmijë,
as shpresë sojësh të vijë,
i tha të shoqit: "ta dhashë,
ta keshë grua këtë vashë".
Lindi Ismaili i mirë,
si hëna në hapsirë.
E bëri synet i ati,
trembëdhjet vjeç kur pati.
Sareja si s'lindi vetë,
më të zu nakar të ketë.
I tha të shoqit që t'i shpjerë,
prej Qenanit larg t'i lerë.
Haxhirë me gjith birë,
i shpu ndë një shkretëtirë:
"pse më le o burrë shkretë,
qysh ta shkoj të zezën jetë?"
"mbrojtës tha ke Perëndinë,
ai s'të lë të heqsh tinë".
Sareja fare s'e linte,
të rrinte atje të flinte,
sa i shihte se qysh janë,
dhe prapë zinte Qenanë.

Marrë nga libri i Ali Korçës Historia e Shenjtë

Mos më thoni....


Mos më thoni se vdiq,
Mos më thoni se nuk është më,
I miri e i bukuri i nënës,
Është në zemër tashmë.
Mos më thoni, ku e qëlluan plumbat
Nëna e di, në kraharor
Çelën bozhuret e gjakut,
si lulëkuqet në dëborë.
Mos më thoni se s'vjen më,
Do e pres te pragu i derës,
E ai do t´vij si gjithnjë,
Sikur flladi i pranverës.

Do t´vij si agimi ditës,
Zemra e nënës do t´vij,
I ndritshëm si rrezja e diellit,
Magjeps si hyjni.
Mos më thoni se jam e vetme,
Se kam mbetur fillikat,
Ai do të vij me shokë netëve,
Pushkën do e var mbi shtrat
Mos më thoni se vdiq im bir,
Ai ka rën, por nuk ka vdekur
Në udhën e lirisë për ku ishte nisur,
Duhej derdh gjak për të arritur
Secili prej tyre kishte mall për atëdhe,
Por mbi të gjitha një dëshirë
Ta zhdukin errësirën e rëndë,
Që Kosova t´jetojë e pamvarur dhe e lirë
Mos më thoni, asgjë mos më thoni,
Ai do të vij rishtas si agu i ditës,
Fshijeni lotin dhe shikoni, lartë
Ai është mbi bjeshkët e Drenicës.

Marre nga revista "Zani i Naltë"
organ i Komunitetit Mysliman Shqiptar,
Tiranë nr. 11. Gusht 1924

Libri "Shtatë ëndrrat e Shqipërisë" nga Hafiz Ali Korça

--------------------------------------------------------------------------------

Shqipëria në shtatë ëndrrat e Ali Korçës


Alma Mile
05-01-2007



Pas 62 vjetësh ribotohen "Shtatë ëndrat e Shqipërisë" e patriotit Hafiz Ali Korça. Aty Korça paralajmëron politikanët e viteve '20-'30 për pasojat që do t'i vinin vendit nga vendimet e tyre

Si njeri i kënduar, ish-anëtar i Këshillit të Lartë të Sherihatit dhe drejtues i institucioneve arsimore, nuk e kishte problem të qëndiste një deklaratë ku të shtronte gjerë e gjatë problemet që e shqetësonin atë dhe gjithë shqiptarët. Zgjodhi një tjetër rrugë, atë të shëmbëlltyrave. Janë 7 ëndrra dhe 7 shpjegime që Hafiz Ali Korça iu drejton politikanëve shqiptarë gjatë viteve '20, që nuk po ndërgjegjësoheshin për rrezikun që i kanosej Shqipërisë nga pushtuesit dhe copëtimi. "Si një atdhetar idealist për t'ua sjellë ndërmend asamblistëve se rruga që kanë kapur nuk po i shpie në Kabe (Qabe) por në shkretëtirë, shkruajta këto Shtatë Ëndrrat dhe pasi i shtypa vetëm njëqind copë ua dhashë nga një duke iu thënë: Sot fati i Shqipërisë është në duart tuaja. Në qoftë se shtetit do t'i hidhni një themel të mirë duke zgjedhur burra të mirë e të drejtë, nëse do të çelni një Bankë Kombëtare me të hollat e kapitalistëve shqiptarë dhe nëse fëmijët do t'i rritni me ndjenja kombëtare e fetare, atëherë do të jeni të lumtur e të lavdëruar, përndryshe pas 15 ose 20 vitesh, kur të realizohen këto shtatë ëndrrat e tmerrshme do të bëheni pishman por nuk do t'ju bëjë dobi". Këto ëndrra në formë poezish Korça i shkroi në vitin 1923 në prag të Kongresit të Lushnjes dhe i ribotoi sërish në qershor të vitit 1944, në prag të çlirimit nga nazifashizmi dhe në vigjilje të një tjetër periudhe të errët. Në fund të vitit 2006 këto poezi apokaliptike vijnë për lexuesin shqiptar në ribotimin e tyre të tretë nga orientalisti Ermal Bega nën titullin "Shtatë ëndrrat e Shqipërisë". Libri prej pak më shumë se 100 faqesh sjell edhe njëherë poezitë dhe disa kujtime të Hafiz Ali Korçës. Ato më interesantet duket të jenë ëndrrat me të cilat përçon edhe mesazhe. Një kuçedër i shfaqet në ëndrrën e parë. Një krijesë e tmerrshme që kërkon të djegë çdo gjë me zjarr e flakë. Në ëndrrën e dytë, nga një kasafortë e madhe del një nepërkë e tmerrshme që duket se do përpijë gjithë vendin. Një ari me një gojë të stërmadhe i shfaqet në ëndrrën e tretë. Ndërsa në të katërtën disa krijesa të tjera të frikshme që shkaktojnë rrëmujë e panik. Në ëndrrën e pestë i shfaqet një perri, e veshur me rroba të rënda, por që e copëtojnë me thika, duke i marrë shpirtin. Ëndrra e gjashtë e hedh në një pallat madhështor, ku njerëz të pushtetshëm kanë vendosur të lënë mënjanë grindjet e të thërresin njerëz nga jashtë për të drejtuar vendin. Në të shtatën ndodhet në një tjetër pallat ku të pushtetshmit hanë kryet me njëri-tjetrin për metodën që do përdorin në drejtimin e vendit. Disa thonë të ndiqet metoda angleze, një tjetër italiane, ruse, greke… Pasi ofron këto shëmbëlltyra, për t'i shpjeguar ato, Hafiz Aliu krijon një tjetër personazh, Hamzadenë, një grua plakë të mençur që lexon ëndrrat e burrit. Kuçedra në ëndrrën e parë nuk është gjë tjetër veçse kreu i vendit që rrezikon të kthehet në një diktator. "Kryeplaku si kuçedra një nga një i ha të ditçmit/ I vret i ther, i mbyt të tërë nuk do t'i shohë të ndritçmit". Nepërka përfaqëson bankat e huaja që po përpijnë kapitalin shqiptar. "Sa për ari gojëmadhin është mbreti që do sillni/ në paçi shumë të holla flakini në zallt i mbillni". Kështu e shpjegon ëndrrën e tretë Hamzadeja. Në të katërtën krijesat janë drejtuesit e vendit që nuk mendojnë gjë tjetër veçse të pasurohen. "Dhe bukuroshe perija është vetë Shqipërija/ Pjesë pjesë bijtë e ndanë, mos e ndaftë perëndia". Në të gjashtën edhe pse duket se shqiptarët po lënë mënjanë grindjet, po i sjellin një tjetër tragjedi vendit, atë të drejtimit nga një i huaj, siç ndodhi në rastin e Princ Vidit. Edhe në të shtatën janë krerët shqiptarë që nuk gjejnë gjuhën e përbashkët për qeverisjen e vendit. Pasi ka përfunduar shpjegimin e ëndrrave, përmes një tjetër poezie, Korça bën thirrje për bashkim "Bij mos grindi, mos përçahi shëndoshni mëmën e smurë/ se një gjak, një racë, jini ngatërrim mos qitni kurrë". Pas këtyre shtatë ëndrrave e shpjegimeve autori ofron ngjarjet e kohës përmes kujtimeve të tij. E nis me vitin 1893, kur në moshën 20-vjeçare e internojnë në Sinop, ngaqë kur udhëtonte me trenin Sofie-Stamboll iu kapën libra shqip, atëherë të ndaluar. Më 1900, u internua në Anadoll, për aktivitetin në mësonjëtoren e Korçës. Pas Kongresit të Dibrës ia shkatërruan shtëpinë, sepse guxoi të ngrinte çështjen e gjuhës shqipe, gjë që çuditi shumë njerëz, duke qenë se ai ishte anëtar i Këshillit të Lartë të Sheriatit. Më pas, Kabineti i Telat Pashës e dënoi me vdekje si "propagandist e anëtar i shkronjave latine", por me ndërhyrje u fal. Më 1924 u përjashtua nga Këshilli i Lartë i Sheriatit. Hafiz Ali Korça qe ndër mësuesit e parë të mësonjëtores së parë shqipe në Korçë dhe bashkëpunoi ngushtë me Pandeli Sotirin, drejtorin e mësonjëtoresshqipe të Korçës. Pas shpalljes së Pavarësisë iu ngarkuan detyra të rëndësishme. Qe këshilltar i Ministrisë së Arsimit, Drejtor i Përgjithshëm i po i kësaj Ministrie, Shef i Fetva-minit pranë Këshillit të Lartë të Sheriatit në Shqipëri, pedagog në Medresenë e Lartë të Tiranës etj. Gjatë jetës së tij Hafiz Ali Korça bashkëpunoi me një varg figurash që luajtën rol të rëndësishëm në historinë e kohës së re të Shqipërisë, siç janë: Kristo Luarasi, Jusuf Turabi Kërçova, Pandeli Sotiri, Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Mati Logoreci, Sali Nivica etj.
Shqipja që donte Ali Korça

Në një kohë kur të flisje për gjuhën shqipe ishte e ndaluar, Hafiz Ali Korça kërkon në Kongresin e Dibrës, në vitin 1909 mësimin e gjuhës shqipe zyrtarisht në shkollë. Si një përfaqësues i Këshillit të Lartë të Sherihatit kjo ngjalli shumë diskutime. Një vit më vonë do të nxirrte librin "Abetare shqip" e më pas "Gramatika, Syntaksa shqip-arabisht edhe fjalime". Numëron një sërë përkthimesh ndër të cilat më të rëndësishmet "Gjylistani" i Saadiut dhe "Rubairat" e Omer Khajjamit, të cilat i bëri të flisnin shqip.

Reformë për medresetë

Si një shërbëtor i Zotit, një nga detyrat e tij ishte shëndoshja e besimit, por kjo nuk mund të bëhej pa një sistem të fortë arsimor. Hafiz Ali Korça ishte për reformimin e medreseve, reduktimin e viteve të gjuhës arabe dhe mësimin e saj me një metodikë të efektshme dhe krijimin e një medreseje të ciklit të mesëm. "Sikur të ishte ndjekur ky program sot në Shqipëri do të kishim shumë të ditur si Hoxha Tahsini e shokët e tij. Në Shqipëri, 30 vjet më parë patëm mëtepër se 200 hoxhallarë të ditur, por sot s'kanë mbetur as 20", - shkruan Korça

Orientalisti

Në kërkim të thesareve të fshehura

Prej 5-6 vjetësh nxjerr njoftime në gazetën "Çelësi" ku kërkon të blejë libra të vjetër në gjuhët orientale apo shqip. E ka pasion mbledhjen e dokumenteve të vjetra dhe si njohës i mirë i gjuhëve orientale përkthen edhe boton. Pas botimit të "Rubairave" të Omar Khajamit të shqipëruara nga Hafiz Ali Korça, Ermal Bega përgatiti për botim një tjetër libër të Korçës, por këtë herë bëhet fjalë për një libër origjinal të autorit. Bega thotë se gjatë 10 vjetëve që i është dhënë grumbullimit të dokumenteve, ka arritur të krijojë një bibliotekë prej 100 librash e dokumentesh në gjuhët turke, arabe e perse 80, apo 90- vjeçarë. Mes të cilave edhe Fjalorin e Shkencave të Sami Frashërit. Me këto libra, Bega shpreson të hapë edhe një ekspozitë ku të mund të promovojë librat e tij, por të tërheqë edhe vëmendjen e opinionit publik për investimin dhe hapjen në vendin tonë të një katedre të orientalistikës. Ermal Bega ka studiuar në Universitetin e Prishtinës për Orientalistikë.