|
| Andon Zako Ēajupi | |
| | |
Autori | Mesazh |
---|
Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:31 | |
| Rent, or Marathonomak! - Perktheu F.Noli
Rent, or rent, rent e u thuaj Se u ēthur ordi e huaj, Se betejėn e fituam Dhe qytetin e shpėtuam! Rent, or rent, Rent, or Marathonomak!
Kap njė degė prej dafine Dhe vėrtitesh ndaj Athine, Nėpėr fush' e brek mi brek Kėmba tokėn as t'a prek, Hip' e zbrit, Petrit, Marathonomak!
Ke njė plagė, po s'e the, Djers' e gjak pikon pėr-dhe; Do qė ti tė jesh i pari, Pėr triumfin lajmėtari Flamur-gjak, Kuqo, Marathonomak!
T'u tha gryka, po s'tė pihet, T'u mpi kėmba, po s'tė rrihet, Se mileti po tė pret, Ankthi zėmrat ua vret, Vrer e tmerr, Shpejt, or Marathonomak!
Kurrė kaqė s'dogji djelli Dhe si plumb s'rėndovi qjelli, Kurr' aq ėmbėl' e bukur s'ftoj Hij' e lisit edhe kroj; Turru tej, Tutje, or Marathonomak!
Vapa mbyt e pluhri nxin Ferra ējerr e guri grin Afsha gjoksin pėrvėlon Syrin avulli verbon; Ur' e prush, Furr', or Marathonomak!
Gryka si gjyryk tė ēfryn Prej Vullkani flag' e tym Se ē'vėngon e se ē'gulēon, Zėmra brinjėt t'i ēkallmon Me tokmak, Mbahu, or Marathonomak!
Nėna, motra, nusja dalin, Ngrehin krahėt tė tė ndalin, Mos, se s'janė veē Najada Magjistrica dhe Driada; Lark, or lark, Lark, or Marathonomak!
Hajde, ja Akropolia, Ja qyteti e njerėzia Qė tė pan' e qė tė ēquan Dhe fuqinė t'a rishtuan Ha dhe pak, Hajde, or Marathonomak!
Ja, arrive, ua the: Ē'gas e ē'helm qe kjo myzhde! "E fituam!", brohorite Dhe pėr tok' u-pėrpėlite; Vdiq, or vdiq! Vdiqe, or Marathonomak!
Rent kudo, dyke bėrtitur, Nėpėr shekuj faqe-ndritur, Se i vogli shtrin viganin Dhe i shtypuri tiranin, Veē e tok, Tok, or Marathonomak! | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:32 | |
| Poet i shquar dhe patriot. Lindi ne Sheper te Zagorise me 1866. Ne Nivan beri nje pjese te shkolles se mesme, te cilat i plotesoi ne nje lice fracez ne Egjipt, ku jetonte i ati. Me 1887, pasi beri nje vizite ne Sheper, e fundit per te, Cajupi shkoi ne Zvicer. Atje kreu studimet e larta dhe mori titullin e doktorit te drjtesise. Ne Kajro, ku u vendos per gjithnje, punoi per nje fare kohe si avokat. Nga fundi i shek XIX mori pjese gjallerisht ne levizjen patriotike shqiptare. Ne rrethet e gjera atdhetare u be i njohur me nje artikull qe shkroi ne kuadrin e diskutimit rreth ceshtjes se alfabetit ne te cilin doli kunder adoptimit te alfabetit grek per gjuhen shqipe. Me 1909 botoi shkrimin e njohur "Klubi i Selanikut", nje pamflet dermues kunder armiqve te brendshem te levizjes kombetare shqiptare. Patriotizmi i flakte dhe qendrimi i prere ndaj pushtuesve te huaj e nxoren Cajupin ne krye te patrioteve qe vepronin ne Egjipt. Me 1919 u zgjodh kryetari i shoqerise "Vellazeria" me qender ne Kajro. Qe frymezuesi dhe njeri nga hartuesit e memorandumit qe shqiptaret e Egjiptit i derguan Konferences se Paqes me 1919 ne mbrojtje te teresise territoriale te Shqiperise. Me 1920 themeloi "Shoqerine e Miqve". Pothuaj ne te njejten kohe me veprimtarine atdhetare Cajupi u mor dhe me letersine. Me 1902 botoi librin "Baba Tomorri" nja nga veprat me te shquara te letersise se Rilindjes. Ne pjesen e pare dhe te dyte te librit jane rradhitur vjersha me temen e dashurise dhe ate patriotike; vjershat me teme shoqerore dhe fabulat e shqiperuara jane perfshitre ne pjesen e trete te librit, qe mbyllet me komedine e njohur "Katermbedhjete vjec dhenderr". Vjersha e gjate "Baba Tomorri" me te cilen hapet permbledhja, eshte nje thirrje per shqiptaret qe te zgjohen dhe te perpiqen per atdheun e roberuar. Disa nga krijimet e tij me te shquara patriotike jane: "Memedheu", "Shqipetar", "C'jemi?..., Ku kemi lere?", "Vaj", "Besa-besen", "Atdheu dhe Dashuria", etj te tjera vjersha me teme shoqerore jane: "Fshati im", "Kurbeti", "Fyelli i bariut", Misiri", "Varferia dhe Liria" etj. Vjershat "Sulltani", "Punerat e Perendise", "Greku dhe Shqiptari" dallohen per elementin satirik. Rreth viteve 1903-1905 Cajupi perfundoi poemen "Baba Musa Lakuriq", qe mbeti doreshkrim. Poeti ne kete veper perdori elementet biblik per te percjelle idete e tij. Ne historin e letersise shqiptare, Cajupi eshte dalluar dhe si dramaturg. Vend te vecante zene sidomos komedite e tij "Katermbedhjetevjec dhender" dhe "Pas vdekjes" (shkruar me 1910, botuar me 1937) me te cilat solli nje ndihmese me vlere ne zhvillimj e ketij lloji ne letersine shqiptare. Penes se Cajupit i perket dhe tragjedia "Burri i dheut" (botuar me 1937) Cajupi u mor edhe me perkthime. Pervc nje varg vjershash dhe fabulash qe botoi ne "Baba Tomorri", me 1921 botoi "Perralla te zgjedhura te vjershetarit te madh La Fontenit". Me 1922 u botua "Lulet e Hindit" permbledhje me vjersha te poeteve indiane. Cajupi vdiq me 1930. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Dashuria 12/9/2009, 14:32 | |
| *** Bukuria jote, lesherat e tua porsi pende korbi, te gjata mbi thua, ballete si diell, faqete si molle, qafa jot' e gjate, mesi yt i holle... dora si debore, fjala jote mjalte kurmi yt i derdhur, shtrati yt i nalte, gjithe me kenaqin, te tera i dua, po zemera jote u be gur per mua!
*** | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Vaje 12/9/2009, 14:33 | |
| Qė ditėn qė vdiqe, qė kur s'tė kam parė Lotėt qė kam derdhur, s'mė janė dhe tharė Shumė vjetė u bėnė sot u mbushen dhjete Qė kur mė ke lėnė dhe s'tė shoh ne jete!
Nė ē'kopshte me lule ke qėndruar vallė? S'tė vjen keq pėr mua?S'tė vjen mallė pėr djalė ? O ėngjėll I bukur mos meno nė botė Kthehu tė tė shomė tė na mbeten lotė
S'rrojmė dot pa tynė ti si rron pa neve? Motėmot qė rrojtėm bashkė s'mė urreve Atje tek rri janė qipariz' e varre Kthehu tė tė shomė mos na lėr pėrfare
Mos na lėr tė gjorė me zemėr tė ngrirė Kthehu tė gėzohesh kur tė shoē tėt birė E ke lenė foshnje tani u bė burrė S'arrite ta rritje s'tė ka parė kurrė
Pėr ty shumė herė ēoē do tė mė thotė Por s'mund ti pėrgjigjem se mė mbytin lotė Kthej kokėn mėnjanė dhe vėshtroj pėrpjetė Duke psherėtitur te zot' I vėrtetė
O zot I vėrtetė s'tė erdhi keq pėr djalė Kur i more mėmėn dhe mė le tė gjallė Tė mė keshe marrė do tė qe mė mirė Dhe tė rronte mėma tė rriste tė birė Me se rrojnė foshnjat ēi rrit ēiliminjtė Dashuri e mėmės dhe pėrkėdhelitė Doje dritė o qiell more dritėn time dhe ma mbushe jetėn plot me hidhėrime Tani rroj pa shpresė ndaj s'dua tė rroj Se dhe perėndinė tani s'e besoj.
P.S.: Poeti ja ka kushtuar kete bashkeshortes se tij e cila fatkeqesisht i vdiq kur i biri ishte ende foshnje. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:34 | |
| Vargjet e meposhtme janė marrė nga cikli "Dėshirė". Njė pjesė tė vjershave tė kėtij cikli Ēajupi pohon se i shqipėroi nga vjershėtori romak Tibuli. Vjershat i kushtohen pėrgjithėsisht motivit tė dashurisė, megjithatė poeti ynė gėrshetoi nė to edhe njė varg problemesh tė tjera shoqerore. Midis tyre shquan mendimi pėr dashurinė e sinqertė dhe jetėn e thjeshtė baritore, pėr dashurinė ndaj atdheut, pėr ndarjet e pabarabarta shoqėrore si dhe pėr degjenerimin e njeriut nė shoqėrinė e kohės.
Deshire
I
Kush lė mikenė qė ka edhe ndahetė me shokė pėr tė fituar para, nuk i ka mėntė nė kokė. Ikėni, more tė mjerė, ikni deti tek t'u nxjerrė, se pėr mua dashuria, ara, vreshti dhe shtėpia mė bėjnė tė rroj me gas, se s'dua tė lė gjė pas. S'dua tė iki si pėrpara, dua tė rroj nėpėr ara, mikja pranė tė mė ketė, tė punoj aratė vetė.
Fatmirosh, mot e nga mot grur' e misėr tė kem plot, tė kem raki, tė kem verė tė ėmbėlė si sheqerė. Tė vete me bagėti, me qe, me dhen e me dhi, dhe t'i shpie rrėzė malit, tė hanė majėn e barit; dhe kur tė pjellė njė dhi do t'i vė kecnė nė gji. Nuk iki nga Shqipėria si punojn' ata qė s'dinė, mos e dhėntė perėndia, tė ndahem me dashurinė, sa tė mund tė rroj mė pak, po kėtu tė bėhem plak. Dhe nė vuaj, le tė vuaj, tė mos vdes nė vėnd tė huaj! Tė shoh mėmėn e babanė, tė kem dhe motratė pranė, dhe kur tė vdes, tė mė qajnė pas zakoneve qė kanė.
Tė mė marrėnė nė duar, tė qajnė me lesh lėshuar, dhe mikja, kur tė vijė, ta qaj' e tė ulėrijė.
II
Ku janė vaftet e parė, stėrgjyshėt sa mirė qenė shkonin jetėnė pa ndarė edhe dojnin mėmėdhenė. S'kish pampor e s'kish gjemi, nukė vinin tė fitonin, atdhenė s'e lij njeri, po punonin edhe shkonin.
Kau nukė kishte zgjedhė, as fre pėr kalin e fortė, dhe si s'kish njeri tė vjedhė, shtėpitė qenė pa portė. Aratė s'kishnė sinuar, s'kish tė pasur e tė varfėr, dheu qe i lulėzuar, kafsh' e njerz rronin afėr. Nukė kishte njerz tė liq, se lufta s'kishte dhe dalė gjithė bota qenė miq, qenė vėllezėr nė ballė. Po tani, zot' i vėrtetė, njeriu ngjan me arinė! Nukė hiqetė kjo jetė, se njeriu ha njerinė' sot s'mbretėron dashuria, nukė kemi dashuri, s'na mbeti as trimėria, sot rrojmė nė robėri.
III
Sot e tutje nė shtėpi mikja tė mbretėrojė, cilido nga miqt' e mi pėr zonjė duhet ta njojė. Kur tė vete nėpėr ara, kur tė korr e kur tė mbjell, tė kem mikenė pėrpara, kur tė shij e kur tė vjel Dhe nė stan kur tė mė shohė, me qe, me dhėn e me dhi mikja t'i numėrojė se mos m'i vjedhė njeri, tė mė zbukurojė stanė, tė bėjė djathė tė butė, t'u hedhė qėnet tė hanė, tė na ruajn' nga hajdutė. Edhe nata kur tė vijė tė marr mikenė nė gji... Dhe hėnėza tė na ndrijė dhe tė na kenė zili.
IV
O shokė, ē'u prish dynjaja si pėr burra dhe pėr gra, tani shitetė sevdaja, mjer' ai qė s'ka para. I pasur, tė palltė varri, ti qė bleve dashurinė dhe nuk e le si nė pari, tė martė djalli shpirtinė! Ndėgjoni, more tė ri, ndėgjoni dhe ju tė ra: duani atė qė di, jo atė qė ka para. Duani dhe vjershėtorė barabar me perėndinė, se rri me lule nė dorė edhe kėndon dashurinė. Ata qė janė lėvduar, me kėngė nga vjershėtori, janė burra tė ndėgjuar dhe rrojėnė sa Tomori O ju tė ra e tė ri, u lutem tė mė kėndoni, qė tė kini dashuri, kur tė vdes tė mė kujtoni. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:34 | |
| MĖMĖDHEU
Mėmėdhe quetė toka
Ku mė ka rėnurė koka,
ku kam dashur mėm e atė,
ku mė nje dhe gur i thatė,
ku kam pasurė shtėpinė,
ku kam njojtur Perėndinė,
strėgjushėt ku kanė qėnė,
dhe varret qi kanė vėnė,
ku jam rritur me thėrime,
ku kam folur gjunė time,
ku kam fis e ku kam farė,
ku kam qeshur, ku kam qarė,
ku rroj me gas e me shpresė,
ku kam dėshirė tė vdesė. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:34 | |
| Perseri Cajupi
TRIMI SHQIPĖRISĖ
Kush ka qėnė trim njė herė?
Aleksandri Math i vjerė,
Pirua me shokė tė tjerė
Nė Shqipėri kanė lerė.
Po nga tė gjithė mi Zoti,
Skėnderbeu Kastrioti.
O mbret i dashur ku je?
Ku je, more Skėnderbe?
Si duron ti nėnė dhe?
Nukė tė vjen keq pėr ne?
Qė ditėnė qė na le,
vėndi yn u bė raje!
Tė lutemi dit e natė,
natė jetė ku ke vatė,
dėrgona shpres e uratė
tė mos rrojėmė si gratė
Tė ngriemi tė lėftojmė,
Turqit kėtejė ti dbojmė,
Shqipėrinė ta shpėtojmė
Dhe lir e me nder tė rrojmė. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:35 | |
| Nga cikli DESHIRE ... vazhdim
- 5 -
Moj mike, kam bere be Te marr syt' e mi te shkoj Se me nazet qe ti ke Me ty nuk mund te rroj! Nuk te bera faj kurre, Gje te lige s'te kam bere Dhe kur jeshe e semure S'me zinte gjumi te flere. Lutesha tek perendia Me metani dit' dit e nate, Te t'ape nga dit' e mia te kesh jetene te gjate Qysh te bej , more te mjere! Qe diten qe u sherua, Mikja zuri miq te tjere Edhe lot e qesh me mua! Nje dite iku e me la Se do nje qe ka para, Lanet paē moj dashuri. Se me trete si qiri! Dua te dehem me vere, Te mund te harroj qedere Dhe te ze mike te ra, Te me lene siē me la. Po as vera s'me ze kurre, As me mike s'benem burre Dhe me thone me meri: "Te kane bere magji" S' me zene magjite mua, Po kujtoj ate qe dua... | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:35 | |
| nga Dashuria
H
Kam dashur lulet, konxhet, trėndafilė zoqtė qė kėndojnė, thėllėzat, bilbilė, tani s'mė pėlqejnė, mė lėnė tė ftohtė se dua njė ēupė si hėnėz tė plotė s'ka shoqe nė botė
Kjo ėshtė pėr mua lule trėndafili konxhe, manushaqe, thėllėza, bilbili Kur mė shkon nė rrugė, me lule mė dorė leshtrat prapa krahve hedhur si kurorė e bardhė si borė
Mė mirrenė mendtė, nga sytė verbohem dhe nga dashuria digjem, pėrvėlohem, si digjen nė zemėr gjithė sa e njonė mashalla i thonė
I
Pika - pika bie shiu dhe dėbora flokė - flokė vetėtin e fryn veriu breshėri kėrcet mbi tokė
Le tė fryjė er' e ftohtė s'ka ē'mė bėn dimėri mua: dashuria mė mban ngrohtė se pushtoj atė qė dua
Kur fryn era me tallaz kur bie dėbor' e shi, sa fle njeriu me gaz kur ka miken nė gji! | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: erotike-KENGA E KANDARIT- A.Z.CAJUPI 12/9/2009, 14:35 | |
| Meqenese e kisha premtuar dhe meqe une i mbaj gjithmone premtimet e mija, po sjell ketu kete poezi erotike te A.Z.Cajupit te censuruar per mbi pesedhjete vjete nga diktatura famekeqe e te kuqve. Shpresoj te mos e censuroje stafi drejtues i ketij forumi. Lexim te mbare...
KENGA E KANDARIT
Grua po prishet kandari S'eshte me ai i pari Qe qendronte dite e nate Gati si barut i thate Qe punonte dimer e vere Pa u lodhur asnjehere Qe ishte i lehte si flete Qe mbante kryet perpjete Qe turrej si trim ne balle Qe kapte zocken te gjalle Qe rropatej neper shpella Ku ishin me te thella Tani s'e di se cka pesuar Here here rri menduar Kur ben ftohte e acar shume Struket e bie ne gjume Ndonese eshte i permalluar Gjuetine e ka rralluar Kerkon belushka te ngrohta Shijon shalushka te plota Dhe me to sa guduliset Fillon celet kapardiset Buckoset e i qesh nuri Edhe merr pamje prej burri Pastaj fillon nga zanati Si e ka bere dhe i jati Dhe rreshqet vrull si ngjale Drejte vendlindjes nga ka dale
Kenga e kandarit No2 Grua, lere se c'me gjeti nuk me bindet me aleti bandilli qe cante rete me s'e ngre koken perpjete
Vjet si kale turfullonte grate e fshatit kur shikonte tek i shihte p.icken e zbuluar sulej si qen e terbuar I pushtonte vete te ghitha zgavra, shpella, guva, verra fryhej si nje patllixhan kur shikonte nen fustan Sa i vinte mend zanati e uronin grate e fshatit po sot c'ka qe eshte i merzitur trup e shpirt i rraskapitur? Shiko cupat siseplota me shale te buta e te ngrohta nuset e bardha si bora qe s'te shpetonin nga dora Grate e reja sisemedhate qe i nderroje cdo nate dhe s'leviz te behet burre po mbeti vetem per shurre
Ah moj grua, moj e ngrate mbeti burri koqethate megjithemend nuk te ngop dot po dikur s'kam qene si sot Isha trim, djale i hedhur pak usta dhe per te zgjedhur buzeqeshja me te tera mjafton qe tu hante verra Vec me shume doja grate vithegjerat, sisemedhate edhe cupat shume i desha nuk i lija virgjeresha
Po te mbeteshin me barre i therja, u beja varre nuset e reja me naze i haja si qofte taze U ndukja siset me dhembe sa ngrihej fshati ne kembe isha bej, me nam e toka beja sic me thoshte koka.
Me Zagori qesh dere e pare me sejmen e hyzmeqarit kisha kuaj, lope e dhene dhe gra me shume se qene Vete i ujdisja te tera c'me tha koka e s'i bera?
Ne Europe s'lash vend pa pare kuplarate i mora mbare Shijova bjondet gjermane meskeputurat persiane rreth e qark iu solla botes po ne France lash ment e kokes Kush te doje ta provoje e mernin mikun ne goje ne Stamboll mos shkofsha kurre bashkohej burri me burre Thone se eshte ves i shemtuar ah, do vdes pa e provar se tani kjo pune e pati u mplaka, me la takati Te qaj hallin xhan o grua nuk ke faj qe s'fle me mua te jap fjalen, te betohem se neser do vizitohem
Preje burro, beje pace s'vjen rinia me ilace brodhe gjersa u kepute ku gjete vrime, u fute Dhe tani me lot me mpake u martove kur u plake hiqmu qafe, nuk te dua s'meriton te flesh me mua Jam e re, me zien gjaku s'me ngop nepsi i nje plaku u mundova te ta ngre s'qe e thene, po te le Ta lava me uje te ngrohte por c'e do, mundim i kote ti je plak, te gjithe e dine s'ndizet zjarri pa benzine!!!! | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Nje perle teper domethenese e Cajupit 12/9/2009, 14:36 | |
| A. Z. Cajupi
"Greku dhe Shqiptari"
Greku: Pse ju shqiptare kini djem te mbare te zgjuar, te zote, te fort, e te plote? Shiko djemte tane sikur nuke hane, te verdhe, te thate, te trembur si grate te liq, te pabese, pa turp e pa shprese... gjak ne zemer s'kane. Tuajte pse jane trima te vertete ?
Shqiptari: Se i bejme vete. S'na ndihne te tjere si ju mor' te mjere. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:37 | |
| Atdhedashuria
Fyell' i bariut
Bariu, shokė, bariu, kur gjėmon e fryn veriu, ėshtė pėrjashta fatziu, e rreh breshėri dhe shiu! Barinė, shokė, barinė, mos e harroni fatzine, se lė gruan e shtėpinė t'u kullosė bagėtinė. kullotni, moj bagėti, ti, ti, ti. . . Kullotni, biro, kullotni, kur tė vdes te me kujtoni, Ndjesė pastė! tė mė thoni.
Shikoni barin' e gjore: nė diell a nė dėborė, bariu me shkop nė dorė ruan deshtė me kėmborė. Vėshtronje barinė mirė, me tė ngrėn' e me tė pirė, t'u marrė dhėntė pa gdhirė, t'i kullosė me dėshirė, tė rrijė bashkė me to, to, to, to. Hani, moj bagėti, hani, kur tė vdes do tė mė qani, pėr mua zi do te mbani!
Besa-besė
Gjithė vendetė gėzojnė, ti, Shqipėri, pse pushon? Gjithė njerėzit kėndojnė, ti, shqiptar, pse rėnkon? Gjithė duanė lirinė dhe pa tė njeriu s'rron;
ti, shqipėtar, Shqipėrinė nė zgjedhė si e duron?
Zgjohuni, o shqipėtarė, erdhi dita pėr liri! Zini luftė me barbarė, pėrpiqi pėr Shqipėri!
Tė krishter' e myslimanė, tė tėrė njė sua kemi; gegė, toskė, dibranė, gjithė shqipėtarė jemi.
Mblidhuni te bėjmė benė, tė gjithė dorė pėr dorė: Tė duamė mėmėdhenė, edhe malet me dėborė.
Qė ditėn qė u shkeli robėria dhe gjer sot nukė bėn mė bar Dhėmbeli dhe Tomori qan me lot.
Male me krye nė qieli, si duroni robėrinė? Ju qė shihni drit' e diell, pse s'ndrini dhe Shqipėrinė?
Ku janė vaftet e parė, qė kini dhėnė yrnek? Ku jini, o shqipėtarė, pse s'dėgjohet njė dyfek?
Apo humbi trimėria, apo s'doni mėmėdhenė? A u shua Shqipėria, qė ka pjellė Skėnderbenė?
Pse rrini lidhur me lak? Pse shpėtoni vėnd' tuaj? apo s'u mbeti mė gjak, se e derdhtė pėr tė huaj?
Mirri pushkėtė nė duar edhe bėni besa-besė:
Shqipėria do shpėtuar, kokė turku tė mos mbese!
DHEU
Dheu i gjat' e i gjerė, na jep buk' e na jep verė pėr tė ngrėn' e pėr tė pirė, kush di ta punojė mirė.
Si njeri i shtrėnguar, dheu nukė fal gjė kurrė, pa munduar, pa punuar' S'na jep as misėr, as grurė.
Do ta punojė njeriu dhe ta vadisė me djersė qė tė hajė buk' i ziu, nga uria tė mos vdesė!
Punoni, more tė mjerė, se dhe gjėri nė na mbetė, pas neve vinė tė tjerė, nukė sosetė kjo jetė.
Fshati im
Maletė me gurė, fushat me bar shumė, aratė me grurė, mė tutje njė lumė.
Fshati pėr karshi me kish' e me varre, rrotull ca shtėpi tė vogėla fare.
Ujėtė tė ftohtė, era pun' e madhe, bilbili ia thotė, gratė si sorrkadhe.
Burrat nėn hie, lozin, kuvendojnė, pika qė s'u bie, se nga gratė rrojnė!
Gratė venė nd'arė, dhe nė vreshta gratė, gruaja korr barė, punon dit' e natė.
Gratė nė tė shirė, nė tė vjela gratė, ikinė pa gdhirė, kthenenė me natė.
Gruaja pėr burrė digjetė nė diell, punon es'rri kurrė as ditėn e diel.
0 moj shqipėtarkė, qė vet' e nget qetė, edhe drek' e darkė kthehesh e bėn vetė;
Moj e mjera grua, C'e do burrė zinė qė ftohet nė krua dhe ti mban shtėpinė!.
Korriku*)
Na erdhi korriku prapė, me grurė tė ri, me vapė. Mirė q'erdhr, o korrik, gjithė bota tė ka mik, tė duanė varfėria, se s'vdes njeri nga uria. Korriku, si flak' e drizit, na ngroh palcėn e kurrizit. 0 korrik, o faqezjarr, gjithė lule, gjithė bar, dhe me pemė barrė-barrė, s'dimė ē'tė hamė mė parė. Nė korrik piqen me radhė pjeshkė, mollė, thanė, dardhė; kur afrohet korriku, zė tė piqetė dhe fiku. Nga gjithė pemėt e tjera, fiku na mbiftė te dera, se gjersa ka shporta fiq, gjithė bota janė miq... Me shpresė tė kėtij muaj, punėtor, puno e vuaj, tė punojmė qė tė gjithė, tė mos mbetemi pa drithė, se nė kėtė muaj zoti na kėrren nga tėrė moti. Ata qė kanė punuar, nė kornk janė tė gėzuar, Se nė kėtė deli muaj nuk ka lėmė pa duaj. Vjen korriku, punėtorė, mirrni drapėrin nė dorė, tė korrij kush ka punuar, kush ka mbjell' e ka lėruar. Dilni, dilni nėpėr ara e shihni, ē'ka bėrė fara: shikoni njė **** gruri, se sa ****, grurė pruri. Shikoni kallinjt' e verdhė, nė korrik duhenė mbledhė. Shihni, shihni kur fryn era, kallinjtė, lozin si shqerra; me diell, kur fryn veriu, si floriri ndrit kalliu, fusha, ara, palė-palė, duken si deti me valė. Fush' e gjatė, fush' e gjerė, pse mė bėn tė qaj ngaherė?! Me djersėn e varfėrisė gjith' arat e Shqipėrisė vaditen, e gjė s'kėrrejnė, se tė huajt' i rrėmbejnė! Shqipėtari, dėm e kotė, punon gjithnjė pėr botė; arat qė mbjell, ngaherė vjen' e i korrin tė tjerė! 0 korrik, o faqezjarr, je dukur dhe luftėtar: nė Francė, kush nuk e di, u ngre vėndi pėr liri; nė korik lufta u zu, u bė gjaku gjer nė gju... kryengritjet q'u bėnė, prej korriku janė zėnė; se zjarrė qė ndez korriku, nuk' e shuan dot armiku; se dielli ėshtė i ngrohtė, ndez gjakun nė gjithė botė. Gjaku i trimit vėrtetė pėr liri ndizetė vetė, gjaku yt, o shqipėtar, s'tė ndizet as nė behar! Tė ndeztė vap' e korrikut, t'i biesh nė kok' armikut!
Ku kemi lere
Ne c'vend kemi lere? Ku na bejne ndere? ..................--Ne Shqiperi.
Po njeriu vete, cile do ne jete? ..................--Do vend' e tij.
Ku i duket balta m'e e embel se mjalta? ..................--Ne vend te tij.
Ku munt te gezoje dhe me nder te rroje? ..................--Ne Shqiperi.
Perse te punoje dhe te lakemoje? ..................--Per vend' e tij.
Punėrat e Perėndisė
Zot i math e i vėrtete, ēdo pun' e ke bėrė vetė; bėre qiejtė dhe denė, bėre yjtė dhe dhenė, bėre diellin' me dritė, bėre nat, e bėre ditė, bėre erėnė dhe retė, bėre pemėtė me fletė, bėre hėnėzėn me yje, bėre fusha, male, pyje, bėre zogjtė, qė kėndojnė dhe lulet qė lulezojnė,
bėre dimėr' e beharė, bėre kuaj e gomarė, bėre misėr edhe grurė, po mė shumė bėre gurė. Si bėre kaqė tė mira, bėre dhe shumė egėrsira:
bėre arinė dhe derrė, bėre... po ē'nukė ke bėrė? Bėre botėnė tė tėrė, bėre dhe djallė me brirė! Ēdo pun' e ke bėrė mirė, po njė gjė bėre pa mėnde dhe prishe punėn tėnde:
Kur bėre derr' dhe arinė, Ē'deshe qė bėre Turqinė? Se tė mos qenkej kjo farė, bota do tė vinte mbarė, dhe do tė lulėzonte, Shqipėria do t'gėzonte.
Robėria
E dashura memedhe, te dua dhe kshtu si je! Po kur te te shoh te lire do te te dua me mire.
Qani pyje, fusha, gure, qani male me debore! Shqiperia mbet e gjore dhe nuke sheh drite kurre; nje mjegull e keq e shkrete e ka mbuluar perjete!
Nje gazep, nje erresire, vetetit edhe gjemon! Rrojme me zemer te ngrire, nga frika kerkush sgézon! Njerzit kurre skendojne dhe bilbilete vajtojne!
Qiameti, shkretetira! Zogu vete ze folene, njeriu le memedhene, se mbreteron egersira! Per Shqiperi desherojme se ne vend te huaj rrojme.
Roberine si duron, o moj Shqiperi e mjere? Shpetove vende te tjere, vete nen zgjedhe rron! Shqipetare beni bene te leftoni per atdhene.
E dashura memedhe, te dua dhe keshtu si je! Po kur te te shoh te lire, do te te dua me mire!
Shqipėtar!
Shqiperin' e mori turku, .................. i vu zjarr!
Shqipetar, mos rri, po duku, .................. shqipetar!
Mjaft punove per te tjere, .................. o fatkeq! Kujto vendin tek ke lere .................. dhe tek heq.
Te ka bere perendia .................. luftetar, si s'te lodhi roberia, .................. shqipetar!
Erdhi dita te ngresh koke, .................. te kerkosh lirine, bashke me shoke .................. te leftosh!
Mos beni si keni bere .................. gjer me dje, por te leftoni te tere .................. per Atdhe.
Peseqind vjet kemi rruar .................. me pahir, Lidhure me kemn' e duar .................. me zinxhir!...
Myslyman' e te krishtere .................. jemi keq! Te ngrihemi qe te tere, .................. djem e pleq!
Te ngrihemi te deftojme .................. trimeri; ja te vdesim ja te rrojme .................. per liri!
O moj Shqiperiz' e dashur, .................. memedhe, Te shoh me buze te plasur, .................. si me sheh.
U shkretove anembane, .................. Shqiperi, se shqiptaret s'kane .................. dashuri.
Gjithe djemte qe ke qare .................. dhe mban zi, per Morene jane vrare, .................. per Turqi!
Zhvish rrobat e roberise, .................. memedhe, vish armet e trimerise .................. se ke ne!
Sulltani
Jam sulltan, mbret i vertete, shok té tjere skam ne jete; gjaketor e zemerderr, nga frika me bejne nder! Dola nga fund i Azise si rrebesh i perendise: Vrava, preva e shkretova, boten me gjak e mbulova!) Kur zotova Anadolle, erdha mora dhe Stambolle, njerezit i shkova ne thike, dhe, kush mbeti, rron me frike!... Jam i keq si egersire, te urtet jane te mire, dua te quhem i marre, po puna te veje bare. Thera greker e bullgare, thera ermenet e mjere, thera sa munda te tjere! Egersire si ariu, me fytyre si njeriu, me dergoi perendia, qe te vuaj njerezia! Evropa qe me shikon, te me beje gje sguxon, se ka mejtime te tjera... Prisha, vrava, preva, hera! Bera.. po cnuke kam bere? Prisha botene te tere! Mysliman e te krishtere Kam derguar nate jete, me teper se cvdiqne vete! Jam i zoti, rroj me palle, sdua te shoh njerez te gjalle! Nat e dite gjak kerkoj, pa pire gjak smunt te rroj! Dhe tani qu beshe plak, nuke munt te fryhem gjak! Ata qe kam nene zgjedhe, te mundije tok ti mbledhe, me dore time ti vrase, te pije gjakn e rajase! Pse su be nga perendia me nje koke njerezia, qe ta prese menjehere, te mos mbeteshin te tjere! Te mbetej dheu i shkrete, se doje te rroje vete: me egersira te rroje, pa frike tc mbreteroje, se me duan e i dua, jemi nje gjak e nje sua! Slash njeri pa te keq! Gra e burra, djem e pleq, dridhene kur me kujtojne: memate me mallekojne, me mallekojne te vete edhe qajne dit e nate! Qajne! Po kush nuke qa? Qajne burra, qajne gra, qajne malete per pyje, qajne fushate per lule!... Kudo shkela u tha bari, cla pushka e dogji zjarri!... Egersire si ariu, hengra dhe mish njeriu! Si kam dashur kam punuar, pse nuke jam i gezuar? I lig jam, te liga dua, nga kush me vjen frike mua? Nuke di se ckam i ziu, nga frika gjaku me ngriu... Me punera qe kam bere, me duken armiq te tere, mysliman e te krishtere; sa dhe trimat shqipetare zun e me punojne varre! Humba Moren e Vllahine, Bullgarine me Serbine. Bosnjene me Mal e Zi, Gjiritne me Thesali. Keshe kombn e Shqiperise, direk i gjithe Turqise; pse sme priti sa te vdese pa te me dil i pabese! Me Shqiperi te leftonem, kam frike mos turperonem; kam frike nga Skenderbeu mos dale prape nga dheu!... Se cmendoj, a cjam i marri! Sme ben dot gje shqipetari dhe sa te jem vet i gjalle, nga zgjedha ska per te dale. Pas meje ne kete jete, guri mbi gure mos mbete!
Baba Tomori
Baba-Tomor, kish e Shqiperise, mal i larte, fron i perendise, tek ti vinin njerezit qe moti per te msuar se curdheron zoti... Tek te lutem dhe u duk e qare te msoj qthot dhe per shqipetare. Kane qene trima te levduar dhe ne lufte sjane turperuar, qene trima dhé memedhetare, besa, feja si kishne dhe ndare, Shkonin jeten me pucke ne dore, Donin shqipen, sqene tradhetore, lulezonte gjithe Shqiperia, se skish shkelur si sot roberia, gra e burra donin Shqiperine, djem e cupa kendonin Lirine. Sot qysh gjendet komb i Shqiperise! I permbysur nga zgjedh e Turqise, shqipetaret, si dhe bagetia, zbathur, zhveshur vdesen nga uria! Shqipetaret? Sot ska shqipetare, turku, greku na kane perndare! Prifti, hoxha, kisha dhe xhamia, Na genjejne... U prish Shqiperia... Mal i larte, me krye ne diell, fron i zotit qeshte mbret ne qiell, Baba Tomor, o mal i uruar, ckane ngjare, gjithe ckane shkuar, i di vete, sdubet te ti themi; Cdo te ngjajne, te lutem rrefemi, Sot e tutje, cthote perendia? Do te heqe shume Shqiperia? cfaj ka bere, cgjynahe paguan? Nga Turqia te tere shpetuan: Greku, serbi, velau, bullgari, nene zgjedhe mbeti shqipetari cthote zoti per kombine tone, do ta lere pene sulltan qene? Na shkretoi, na preu, na griu, na cnderoi dhe gjakne na piu, na mundoi, shpirtin na nxori!!1 Fshiu lotet dhe me tha Tomori:
0 shqipetaret e gjore, Ndegjoni Baba-Tomore: Kombi tuaj svete mbare se beset u kane ndare.
Besa e bashkon njérine: Ju pse e ndani perendine?
Si ungjilli dhe kurani: nuke na dihete fundi; me qiejte mos u mbani se nuke mbahen gjikundi. Te krishter e myslimane gjithe nje perendi kane; ini nje gjak, mor te ngere, se nde nje vend kini lere. Ini gjithe shqipetare, sini greker a tartare, hiqni dore nga rreziku, shihi se cpunon armiku i pabesi dhe i ligu.
Mblidhuni te béni bene, te kujtoni Skenderbene, te duani Memedhene, te mos e lini te shkrete... Ngrihi ta shpetoni vete, se u ndin zot i vertete, mos e peshoni Turqine, mos e besoni Morene te duani perendine; te duani Memedhene Erdhi dita te leftojme per lirin e Shqiperise; ja te vdesim, ja te rrojme si burrat e trimerise.
Trim i Shqipėrisė
Kush ka qene trim nje here? Aleksandr i Math i vjere, Pirrua me shoke te tjere ne Shqiperi kane lere, Po nga te gjithe mi zoti, Skenderbeu Kastrioti. 0 mbret i dashur, ku je? Ku je, more Skenderbe? Si duron ti nene dhe? Nuke te vjen keq per ne? Qe ditdné, qé 'na le, vendi yn u be raje)... Te lutemi dit e nate, nate jete ku ke vate, dergona shprese e urate te mos rrojeme si grate... Te ngrihemi te leftojme, Turqit ti debojme, Shqiperine ta shpetojme Dhe lir' e me nder te rrojme.
Varfėria dhe liria
Jam i varfėr, po i lire, ndaj mė pėlqen varfėria; kush do tė rrojė mė mirė, s'urdhėron dot veten e tia. Mbreti, sikur tė mė thotė: «Hajde nė pallat me mua, tė gėzosh dhe ti nė botė^, do t'i them: «Zot, nukė dua; pėr tė ngrėn' e pėr tė pirė nukė mund tė shes lirinė; i varferi rron mė mirė s'ai qė do madhėrinė. S'mė duhet ergjėndi mua, dua lirine dhe ndere, dua te bej si te dua, jo si te duan te tjere. Kush mund e ben si do vete, ben si thote Perendia, nuke ka ne kete jete gje m'e vyer se liria.
Naim Frashėri
Vdiq Naimi, vdiq Naimi, moj e mjera Shqiperi! Mendjelarti, zemertrimi, vjershetori si ai!
Vdiq Naimi, po vajtoni shqipetarka, shqipetare! Naimne kur ta kujtoni, mos pushoni duke qare! ..................................
Vdiq Naimi, gjithč thone, qani turq, qani kaure! Bilbil i gjuhese tone sdo te degjohet me kurre!
Vdiq Naimi, qe kendoi trimerine, Skenderbene, vdiq Naimi, qe levdoi dhe nderoi memedhene!
Vdiq Naimi, po cte gjeti, o moj Shqiperi e mjere! Vdiq Naimi, po kush mbeti? Si Naimi ska te tjeve.
Vdiq Naimi! Vdekj e shkrete, pse more te tille burre? I ndrite shpirti per jete, mos i vdekte nami kurre!
ATDHEU DHE DASHURIA
Vitua nje pun' e madhe, e bukur si sorkadhe, nga gjithe shoqet shquan dhe gjithe trimat e duan. Per te tille bukuri kush nuke ka dashuri?
Nje dite qe vij ne krua, duke ecure mbi thua, poqi njč turk, trim te marre tjeter here se kish pare. Rrobate qe kish, i ndrinin dhe armet i vetetinin! Kur shtiu syt e e pa: «Vito, te dua! i tha. Vito, do te te marr grua!» Uitua u turperua, po me shum u hidherua dhe iu pergjegj: «Sje per mua, se unje tjetere dua, jemi nje bes e nje sua; po merre fjalene prape dhe shko ketej me vrape!» Kush eshte me trim se mua, qe do te te marre grua? Ai qe jam vluare (fejuar) dhe per te martuare; eshte trim sa sgjendete, i mire sa sbenete; ish vet i trete vella, kush ka qene si ata? Trima sa si zinte plumbi, njeri vdiq, i dyti humbi. Jorgjin e la perendia shprese per memen e tia; eshte i vetem e jetim, i dashur i shpirtit tim, dhe nga te tere me trim, perdor pallen e hanxhare, eshte i zoti te me marre! Ndaj, té lutem, mos me nga, te mos biesh ne hata, se shejtani pune ska!»
Turku me te tilla fjale, qiti te shkretene palle, nga inati u verdhua dhe thirri posi dragua: «Neshte mi zoti nga une, le te me dale ketune, ne me munte, besa-bese. Burri yt po le te jete, ne dergofsha nate jete, dije, do te te marr vete!» Vitua shumu frikua, lot i vinine si krua, dhe me shtepi, duke qare, rrefeu qi kishte ngjave. Po Jorgji, kur e degjoi, veshi armete dhe shkoi, u ngjit malite perpjete ashtu si ngjitene rete, dhe me zi te madh si shkembi po therret, sa tundet vendi: «Kush esht ai qu levdua, qe do te mundet me mua?» Me ze te math, si gjemimi, iu pergjegj ahere trimi.) «Une jam ai qe shtie dhe plumbi dem nuk bie. U jam ai qe kam vrare bejlere dhe pashallare, dhe kaure, mije vete, kam derguar nate jete! Dhe do te trembem tani nga nje fusharak si ti? Tani do ta shoq dhe vete kush eshte trim i vertete... Keto thosh turku dhe vinte, po dhe Jorgua e printe; hodhi armété perdheze dhe zuri te sgjeshe brezč, qe kish qepur Vitua vete, Si fustan e fermelete. Kur e kujtoi, u shemb, mos pandehni se u tremb, beri kryqn e fshiu lote: «Jam azer!» hidhet e thote, edhe me dore nje thike ju vcrsul turkut pa frike. Trimi rrembeu hanxhare dhe po hidhej si i marre, Fryjti era, nga rrembimi leshon flokatene trimi, Atje ku qe afčruar, me gjoks hapet leshetuar, ju duk, ne gryke te tij, varture nje hajmali. Jorgji, kur pa najmaline, syte permbi te i ngrine. Dale, tha, ashtu me rruash, pa leftojme kur tč duash, po, ne beson perendine, kush ta fali hajmaline? Nenia ne foshnjeri ma vari per mbaresi, po cte duhet kjo pune? Nje te tille kam dhe une! Shiko! Nena ma ka fale dhe mua, kur jesha djale! Te dy trimat hapne gjite dhe shikonin hajmalite qepur me pe te florinjte, si njera, si tjetera, te dya te vjetera; pérbrenda, pshelur') me karte, (mbeshtjelle) gjetén nga nje kryq te arte! Mbeten te mahniture dhe si te goditure! te tille pune, kur pane, u pushtuan dhe rane, Dhe te dy nje fjale thane: «Te kam vella, mor i mjere, nga njč bark paskemi lere! Jemi nje fis e n,je fare, jemi te dy shqipetare, po besa na paska ndaré, Sa na beri pér tč vrare! Sot qii dime vetčhene, duhet te bejme bene te duam memedhene. Tani te marreme male, te leftojme per lirine, te mos kthehemi te gjalle pa shpetuar Shqiperine! Tani Viton ta harrojme, me Turqine te leftojme, ta dergojme nga ka ardhe, te shome dite te bardhe.»
Mėmėdheu
Memedhe quhete toka ku me ka renure koka, ku me ka dashur mem' e ate, ku me njeh dhe gur' i thate, ku kam pasure shtepine, ku kam njohur perendine, stergjyshet ku kane qene dhe varret qe kane vene, ku jam rritur me therrime, ku kam folur gjuhen time, ku kam fis e ku kam fare, ku kam qeshur ku kam qare, ku rroj me gaz e me shprese, ku kam deshire te vdese. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:38 | |
| | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:38 | |
| Fragment nga drama "Burri i Dheut"
Murati*)
Ndėgjo mirė se ē'tė themi, Tė duamė gjithė ē'jemi sulltana, njė shqipėtarkė, tė mban pėr drek' e pėr darkė, dhe unė, ti e di vetė, tė nderoj me tė vėrtetė, tė mirat qė tė kam bėrė i di, zonjė, bot' e tėrė. Tė dua si time bijė, prandaj rende mos te vije, Tani nder' i Shqiperise dhe madhėri e Turqisė njė punė nga ti kėrkojnė dhe mir e ndė paq' tė rrojnė. Duhetė, ti dhe Selimi, q'u rrėfye kaqė trimi, me luftėra qė ka bėrė q'e lėvdon njė bot' e tėrė, duhetė, them tė bashkoni dhe qė sonte, tė martoni. Tė kam dashur si njė pjellė, shumė ligsht mė je sjellė, po shumė do tė tė dua, zonjė, po tė ndėgjosh mua, ndryshe do tė qash me lot, se me mua s'e nxjerr dot.
Mamica 0 sulltan, mos me trėmb mua, se nuk jam si ēdo grua, ti e di mirė se ē'jeshė dhe ē'jam; bijė mbretėreshė. Jam bij' e Kastriotit, c atij trimi qė vare, mos harro, jam shqipėtare! Po ē'mund tė bėj e mjera, kur s'mund tė dal dot nga dera, kur jam mbyllur ndė pallas si njė zog ndė njė kafaz! Po ndėgjo, sulltan Murati: Kastrioti ē'faj tė pati, qė vrave me tė pabesė katrė djemt' e vetė pesė? Ay tė dha miqėsinė, ashtu si kėrkove tinė dhe djemtė peng t'i dėrgoi fatziu, se tė besoi. Me ē'ke bėrė ti pėr mua, qahesh se nukė tė dua dhe ēuditesh, egėrsirė, se nukė tė sillem mirė? Qahesh sikur s'e di shkaknė, gjaku, sulltan, kėrkon gjaknė! Kur s'ka princėr shqipėtarė pėr mua mbeti kjo barrė; zot, n'ėsht' e rėndė pėr mua, me pahir tė vdes, ē'e dua, ē'e dua, zot, jetėn time, kur jam e shkretė, jetime? Zot, ē'e dua kėtė jetė, kur s'mund tė marr gjaknė vetė? Kur shoh vendė tek kam lerė tė zotuar nga tė tjerė! Kur shoh armikn' e shtėpisė, q'ėshtė mbret' i Shqipėrisė! Kur shoh atė qė ka vrarė tim at' me fis e me farė; kur e shoh ndė kėtė jetė tė kėnaqur e tė qetė! Kur e ndėgjoj tė mė thotė, qė s'ka tjetėr mbret ndė bote Gėzohem, sulltan Murati, se shoh qė tė zu inati pėr njė grua shqipėtare, qė nukė tė peshon fare, edhe tė shtyn, duke share, ta vraē njė ditė mė parė, se do tė vdesė mė nairė, se tė shoh njė egėrsirė. Mė le, duketė tė gjallė qė tė mė martosh me djalė, edhe, pėr nder tė krushqisė, mė fal fron' e Shqipėrisė! S'ėshtė jotja Shqipėria, Jo! E gjeē nga perėndia! Dhe fron' e saj nuk e dua me gjak nga duart' e tua! Ay qė do tė mė marrė, tė lajė gjaknė mė parė... Sa pėr Selimnė, tė qoftė! Ėshtė djali yt, tė rroftė! Murat, tė birė tėnd kurrė Mamica s'e do pėr burrė, se s'do tė tė bėjė vjehrr, se nukė tė bėn dot nder; bijė mbreti shqipėtare, Mamica s'tė peshon fare.
Murati Me kėto fjalė qė thua, sikur tė mos jeshe grua do tė mė zinte inati, do tė shoje ē'bėn Murati, me gjithė ē'fole pėr mua, unė pėrsėri te dua. Mė vjen keq se gjithė ē'bėra pėr ty, vanė dėm tė tėra: mė vjen keq se, po tė doje tani ndryshe do tė rroje; do tė keshe kupėtuar, sa mirė tė kam qėndruar, tė dua si time bijė, Mamica, keq tė tė vijė, pėr veten tėnde mė parė, ti kuvėndon si e marrė, tė lashė thuaj tė gjallė, tė tė marr nuse pėr djalė, qė tė mė shtohet fuqia ndė vend tėnd; po Shqipėria, Shqipėria jote trime ėshtė sot ndė dorė time, atje pėr ty s'ka nevojė Selimi tė mbretėrojė. Sot shqipėtarėt mė duan, sa dhe besėn e ndėrruan: myslimanė qė tė tėrė sot pak janė tė krishterė; Shqipėtarėt myslimanė mbret' e pejgamer mė kanė dhe pėrgjėrohen pėr mua. Me kėto fjalė qė thua ti nuk' i di, shqipėtarėt nuk janė si tė parėt, qė vriteshin pėr lirinė; sot janė ndėnė Turqinė, kanė zakone tė tjera, duan nishane, rytbera,*l) titull, pozitė) vetėm njė trimėri kanė tė vritenė pėr sulltanė, vetėm njė shpėrblim kėrkojnė; t'i mburrin e t'i lėvdojnė, dhe s'kanė tjatėr dėshirė janė shumė zemėrmirė, dhe punojnė pėr tė tjerė... Nukė janė si njė herė; liri s'dinė ē'do me thėnė, kėto ndjenja i pėrzėnė, se s'e duan Shqipėrinė, po luftojnė pėr Turqinė, janė kaq trima, burra, sa s'u bėn para lėkura dhe vriten me njėri-jetrė sot, pėr njė gunė tė vjetrė. Shqipėria u ndėrrua, nga faq' e dheut u shua, sot viset e Shqipėrisė janė njė cop' e Turqisė. Ata njerėz qė mė nderojnė, kėtu si duan punojnė, vrasėn, presėn, han' e pinė, se kanė ndihmė Turqinė. Ndonjė prej ta, kur ngre kokė, me pak a me shumė shokė sot s'mėnojmė ta qėrojmė me tė fala q'u dėrgojė... Kėtu mbretėroj pa frikė, se janė burra besnikė, prandaj trimat qė kam pranė gjithė shqipėtarė janė, s'duan tjatėr mbret, veē mua, pastaj zotrote je grua, nukė them, se s'je nga sua, po yt' at sot u harrua.
Mamica Mendjen time ta rrefeva qenke m'i lik seē pandeva, nukė paske gjak ndė faqe, kur pandeh se mė kėnaqe me kėto fjalė qė fole. Me kaqė prova qė solle pėr trimatė shqipėtarė, duke nuk i ke dhe parė, i gjete gafil,1) i qeshe prandaj punove si deshe; po Shqipėria s'u shua dhe dita u afrua, qė do tė ndizet si zjarr, tė shoē ē'punon shqipėtari, tė ligatė qė ke bėrė ndė turq edhe nė tė krishterė edhe gjakn' e Kastriotit, njė ditė do ta paguash. Friko, mburru sa tė duash. prishe, digje Shqipėrinė, me shumė ia shton fuqinė, mė tepėr ia shton inatnė pėr Turqinė, pėr Muratnė, sado tė bėsh tė kėqia s'humbet kurrė Shqipėria; pėr lirinė, shqipėtarėt, si tė sotmit2) dhe tė parėt, kanė vdekur, do tė vdesėn. Mburre, q'u ndėrrove besėn dhe pandeh se i ke ndarė? Ti nuk i njeh shqipėtarė: myslyman e tė krishterė janė vėllezėr tė tėrė, kanė njė gjak dhe njė shpresė, nuk kanė tjetėr besė, dėshirė kanė lirinė dhe besė shqipėtarinė. Leri tė sharat mėnjanė, se hie nuk tė kanė, Murat, leri qesėnditė, se do tė vijė njė ditė, dit' e bardhė, dit' e mbarė, qė do tė bėjnė varrė nukė tė vjen turp njė ēikė? Si s'mė binde dot me frikė, zure me ca dhelpėrira, dhe me ca fjalė tė mira tė mė qeē') e tė mė thuash, tė punoj si qė tė duash. Guxon mė flet pėr tim atė, qė vrave vetė me dorė, dhe pėr njerzt' e mi tė tjerė, qė dėrgove dhe u therė! Shihni, shihni gjakėtorė qė flet pėr kėta shėnjėtorė! Guxon tė mė kėshillojė, ju thaftė gjuha nė gojė!...
Murati Ti qėnke vėrtet e marrė, nukė lodhesh duke sharė? Si guxon e flet pėr mua? Nuk e di se, po tė dua, tė pres kokėn?
Mamica E di mirė, se ti je njė egėrsirė, egėrsirė si ariu, me fytyrė si njeriu. Nuk tė shoh dot pėrpara, prandaj dua me tė shara, Murat, tė tė ēoj inatnė, tė mė vraē si dhe tim atė: thermė me duar tė tua, pse trėmbesh sot nga njė grua? Ti do tė mė lesh ndė jetė, se ke njė qėllim tė fshehtė do tė m'apsh Selimnė burrė, se do tė tė bėhesh urė, tė bėhem urė tė shkosh, ndė vend tim tė mbretėrosh. Jo, Murat, jo! Shqipėria s'ėsht' jotja. Perėndia e mėrgoftė nga ky tmerr.
Murati N'ėsht' jotja, pse s'e merr, kur mund ta marē pa lėftuar, kur ta 'fal me tė dy duar, ecė zėre, paē uratė, fronė qė tė la yt atė. Po tė kesh Selimnė burrė, Kėtė fron s'e humbet kurrė, do ta trashėgosh pėrjetė, se ėshtė trim i vėrtetė. Mirė, mua mos mė duaj, se jam i lik, si mė thuaj, se tė verbon zemėrimi, po ē'tė ka bėrė Selimi? Pse rrėfenesh zėmėrgurtė sot pėr njė trim kaqė t'urtė? Ka trim ndė kėtė botė mė tė mir' e mė tė zotė? Ti nga se nuk e do vallė?
Mamica S'e dua. se e ke djalė') mos ma trego, e di vetė q'ėshtė trim me tė vėrtetė; vendet qė ka sot ndėr duar, ay trim i ka zotuar; tėrė bota e lėvdojnė me gisht tė tėr' e tregojnė, Selimi shum' u ndėgjua. Do tė qe burrė pėr mua, tė mos e keshe ti djalė, kėtė trim kaqė tė rrallė. Murat, preje kėtė shprese, hiq dorė nga kjo martesė, se Selimi zėmėrmirė s'ka sot tė tillė dėshirė, dhe di qė s'mund ta marre burre, kjo krushqi s'bėhet dot kurrė, Mamica, tė thonė, mori tė bir' e njė gjakėtori? Sot' bij' e Kastriotit, o sulltan, s'trėmbet tė vdesė, po s'e do kėtė martesė, thermė, vramė, e ke nė dorė, po me njė turk s'vė kurorė. Dua burrė shqipėtar, burrė tjetėr nukė marr, burri qė do tė mė marrė, eshtė mbret per shqipėtarė, dhe kėta, sido qė thuaj, nuk duan mbret tė huaj, Murrat, kete dije mire: Ose me ler sot te lire dhe m'ep prapė ē'mė ke marrė, mbretėri ndėr shqipėtarė, a, nė mos ke kėto mėnde, thermė sot me dorė tėnde. Shqipėria s'pret nga mua, s'ka nevojė pėr njė grua. Sot lajme tė mira mora: tė ka shpėtuar nga dora Skėnderbeu Kastrioti. im vėlla, me faltė zoti. N'ėshtė e vėrtetė kjo fjale, nė kam sot vėlla tė gjallė, ėshtė mbret' i Shqipėrisė, dridhu, sulltan' i Turqisė, dhe futu vėtė mbė vėrė, se shumė faje ke bėrė.
Murati Ah' Beson kėtė pėrrallė qė ke njė vėlla tė gjallė? Yt vėlla, moj kokėtrashė, ka vdekur, po ti shėndoshe, ka njėzet vjet q'u varros, tani u tret e u sos.
Mamica Mjaft, se nga fjalėt e tua zemėra m'u copėtua. E di, kėto janė fjalė, e di, kjo ėshtė pėrrallė, Murat, unė te di mirė, Skėnderbeut ia ke pirė gjaknė, qėkur ishte djalė, po ay trim qė ka dalė
Murati sot si bir' i Kastriotit, duket do tė ketė ngjarė dhe gjaknė do t'ia marrė. Sot vetė kam pėr tė dalė, tė vėrtetoj kėtė fjalė, ta gjej kudo qė tė jetė, ta njoh pėr vėlla tė vetė; shqipėtarėt do besojnė, do tė ngrihen, tė lėftojnė. Sot duhetė tė pandejnė qė shikojnė Skėnderbejnė dhe kėshtu, ne ktė mėnyrė, o sulltan me dy fytyrė, qė nukė fryhesh me gjak, mbase t'i vimė pėr hak...
Murati Bushtrė, me kėtė kuvend tani do tė tė vė mend. Tė ka marrė koka erė, do tė bėsh dhe shok tė tjerė, dhe me ca fjalė tė rrėme, tė mė punoni llagėme?1) Me tė sharat qė ndėgjova, dosė, shumė tė durova, tani t'u mbarua fati se tepėroi inati; nesėr nisu ja pėr ,varr, ja pėr martesė!
Mamica Barbar, Mamica s'trėmbet tė vdesė, po s'do tė tillė martesė!
Murati Nesėr shomė.
Mamica
Ē'do tė shoē?
Murati
Burr' a varr do tė kėrkosh.
---- *) Fragmenti ėshtė marrė nga drama nė vargje «Burri i dheut». Drama u mbarua nė vitin 1907. Miku i Ēajupit, Sofokli Ēapi e botoi nė Kajro tė Egjiptit (1937) veprėn e lėnė dorėshkrim. Ēajupi shkruante se kėtė dramė ia kushtoi atdheut dhe njėkohėsisht porosiste tė birin, Stefanin, qė tė nderonte pėrherė kujtimin e heroit tė madh, Skėnderbeut:
Me kėtė vepėr qė shkrova, pėr atdhenė them punova, dhe pėr djalėn tim Stefanė, qė tė kujtojė babane tė nderojė Skėnderbenė qė ka nderuar atdhene!
Subjekti i saj ka tė bėjė me ngjarje qė zhvillohen nė pallatin e sulltan Muratit. Problemi themelor ėshtė njohja e Skėnderbeut tė vėrtetė, «zhdukja» e tė cilit ėshtė ndėrthurur nė njė intrigė disi tė ngatėrruar. Dihet historia e zhdukjes sė djemve tė Gjon Kastriotit, por nė ē'rrethana shpėtoi Gjergji? Rreth kėtij shqetesimi Ēajupi thurri nje subjekt, i cili, siē thote vetė nė parathėnie, nuk i pėrgjigjet me besnikėri fakteve historike. Sipas kėtij subjekti, Skėnderbeu shpėtoi nė sajė tė pėrpjekjeve tė Fatimesė, njė grua shqiptare, e cila ka pranuar tė martohet me sulltanin pikėrisht pėr tė kryer kėtė mision tė rėndėsishėm. Nė fshehtėsi tė madhe, ajo ka kėmbyer djalin e sulltanit, Selimin, me Skėnderbeun, qė u rrit sikur tė ishte i biri i sulltanit. Nė njė ēast tė caktuar, kjo e fshehtė del nė shesh dhe fillon hakmarrja e shqiptarėve kundėr sulltan Muratit dhe vėllait tė tij. Nė kėtė fragment do tė ndiqni dialogun e ashpėr e tė ten-sionuar midis sulltan Muratit dhe Mamicės, motrės sė Skė-nderbeut. Pėr tė arritur synimet e tij, Murati do ta martojė Selimin (tė cilin e pandeh si birin e vet) me Mamicėn. Ky dialog pėrbėn rastet mė tė arriratė dramės, ku, nė mėnyrė tė vecantė, spikat portreti i Mamicės, vajzės me cilėsi tė larta morale.
| |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:39 | |
| Fragmente nga komedia "Pas Vdekjes" I
Zeneli, Adham-Uti (Hyjne bashke ndode te klubit, ku gjenden do karreklla, nje tryeze ne mes, ngarkuar me gazeta, me doredoreshkrime. Me te djathte, njč dollap; me te mengjer, nje telefon ne mur.) Adham-Uti:(Me zemerim.): Cude! Smund te marr vesh! Yt zot, kryetar i klubit, me dha fjale te piqemi ketu me 8 pasdreke, dhe ti me thua qe ska dhe ardhe! I the, bre, se kush jam une? A i tregove qe jam une, doktor Adham-Uti, qe po rri e pres?... Zeneli:(Duke qeshur nen buze.): Doktor efendi, nuk i thashe gjesendi beut, se seshte ketu sot! Adham-Uti:Dreqi te marrte!... Zeneli:Qysh! Mos e thuaj prape kete fjale se... Adham-Uti: Ma paske gjuhne si bilbil! Zeneli:(Me vete.): Qenka i cmendur! Adham-Uti-Zeneli-Vurkua Vurkua:(Duke hyre me rrembim): Zenel, a erdhi Skendo beu? Zeneli:Jo, zoti Vurko, po sbesoj tč menojé. Prit pakez,ne mos ke pune. Vurkua:(Duke ndenjur.): Do ta pres te vije. Adham-Uti :(Madheshtor.): Do te rri dhe pakez, sido qe kam pune shume! Vurkua:(Ne vesh te Zenelit.): Kush eshte ky? Zeneli:(Duke folur fort.): Si! Se njojtke, a? Zotenia eshte doktor A-dha-mu-ti nga Frasheri, nga katund i Naim beut dhe... Adham-Uti:(I pret fjalen.): Naimi ishte nga katundi im! Msou te flac!... Zeneli:(Duke qeshur nčn buze.): Me ndje, zoteni, po...(Duke ulur kryet) me ndje, doktor Adham-Uti! Vurkua:(Duke qeshur.): Lot a qesh, o Zenel? Cfarč emčr ky, me qafsh? Adham-Uti:(I vrenjtur.): Duket ste pelqen! Vurkua:(Me qetesi.): Jo, zoteni, fort i bukur, per bese! Adham-ati yt i pari dhe Uti emer i dyt i Udhisit, si thote Omeri... Zeneli:(I habitur.): Ja se cdomethene te jesh i ditur!Un i gjori ket emer e pandeje shqip... Dhe duke ditur se doktori esht i krishtene, po mendoneshe se cdite luset shent Adham-Uti qe te veje ta uroje dhe ti thoshe: per shume mot gezuar! Adham-Uti:(E rende.): Sido qe duket ky emčr, (keqyr Vurkon) un e kam nderuar! Zeneli:(Veshtron Vurkon): Včrtet, včrtet! Zotenia eshtč sheronjes i ndegjuar Adham-Uti:Dhe shkronjetor, vjershetor! Vurkua:(Duke unjur): Tu ngjate jeta, doktor Adham- -Uti! Besa gezonem qe njojta sot zoterine tende! Nder i math, per zone! Une jam Vurkua, korres- pondenti i gazetes «Rrufeja». Adham-Uti:A! Qenkej gazetar! Vurkua:Ndaj te lutem te me thuash cmendonen njerzt e medhenj per Shqiperine qé te shkruajme ne gazeten tone. Adham-Uti:Domethene, ti kerkon sot nga une «interview»? Vurkua:Po, Zoteni, qe ta botoj te "Rrufeja". Adham-Uti:Mos thuaj «Rrufeja» po thuaj "Rrufea"! Rrufe, rrufea; liri, liria dhe jo lirija! Do ti them dhe Skendo beut! Kjo gjuhe qe perdorni ju sot seshte shqip! Pun e gjuhes ka rene ne duart te liga dhe kurre ska per te vatur mbare!... Abe tari qe perdorni ju sot seshte per te qene!... Vurkua:(I mbire.): Qysh! Po e ka vendosur Kongres i Manastirit... Adham-Uti:(Me rrembim.): Kongres i Manastirit. ceshte Kongres i Anastirit? Kush vate? A vajta une? Vurkua:(Duke qeshur.): Pse svajte, or zot? Adham-Uti:A! a! Perpara me thoshe: doktor efendi, tani qenkam vetem zot, se fola te verteten! Thash ato qe jane! Dhe guxon te me kerkosh «interview»! Jo, jo, skam zakon une, te jap "interview", jo, per gazetat tuaja. Vurkua:Spandeje kurre..., ste dije per armik te gazetave! Adham-Uti:Ja ku e- msove tani dhe thuaje ne gjithe bote me ane te «Rrufese», ne ka njerz te kendojne te tille flete!... Keto jane fjalet e fundit! Vurkua:Jane mjaft pir tu cuditur! aOl-Uti (Me zemerim.): Pse per te quditur? Adham-Uti:(Me zemerim)Pse per te cuditur? Fundi, fundi, s'me dersin veshi per bote mua! Dreq o pune! Ndčgjo. Cfitim do te kem une kur te shkruash ti per mua: «Doktor Adham-Uti, sheronjes i ckelqyer, qe ka botuar kaqe vepra te bukura ka gjetur nje bar te ri per ethet, nje tjeter me te quditshem, me te nevojshim per grate shterpa, ka sot gati per te botuar nje abetar fort te mbaruar per shqipen me letra te ra, dhe per abetar eshte munduar dhjete vjet plot edhe tre muaj? Gazetat mua sme ryjne ne pune! Levdata nuke dua nga kerkush! Po te kerkoje te tilla gjepura, mor zot, do te marre sot me te mire do te te rrefeje se per cpune kam ardhe ! Skendo beu... ti tregoj vetem ket abetar te msoj a mund te jet i pelqyer te xhonturqit a u vjen mbare qe te perhapet dhe te perdoret nde shkolla te Shqiperise; a duan te ma blejne a mund te shpres nga qeveria ne Stamboll pune te mire per kete sherbim te madh! Skendo beu me tha ta sjell sot nde klub abetar keqyrin bashke me zonjezen Lulushe, qesht mesonjese per cupa, dhe po te jete kjo per mbare, do ta vere perpara nde shke qupave; dhe mu dorezua per xhonturqit, te kenaqen teper dhe dic do te bejne per mua: mund te me dergojne deputet ne Stamboll!... Vurkua:Po ky abetar pse do te viret vetem nde shkolla te cupave? Zeneli:Vertet! Pse? Adham-Uti(Fodulll): Po se kuptoni, a? Vłrkua:Per syt e ballit, jo! Zeneli:(Me gaz.): Un e gjeta! Se cupat jane femra, u pjell mendja!... Adham-Uti:Cdel nga kjo gje? Zeneli:Qysh? Jane me te zgjuara se nga djemte dhe do te nxene me mire abetarin... Skam arsye!Seshte e vertet? Vurkua:Si dy e dy bejne katre. Adham-Uti(I rende.): U kripsha trute... Shkaku i vertete eshte ky: cupat behen gra... dhe burrat bejne si thone grate... Per kete send kam shkruar nje liber te gjer e te gjate. Vurkua:Ahere, zoteni, pun e abetarit eshte ne dore te zonjezes Lulushe? Adham-Uti:Edhe ne dore te Skendo beut, se ky e ka fort mire me xhonturqit, i ka miq me te vertete. Vurkua(I habitur.): I ka miq! Adham-Uti:Prandaj, si te thashe, as pyes fare per njerz te .tjere dhe per lepushkat tuaja!... VurkuaAs per «Bashkimin e Kombit», as per «Diellin»? Adham-UtiJo! Vurkua:As per «Rrufene», as per «Shkopin»? Adham-Uti:Aspak!... Mor zot, pse ben dem fjalet? Skerren dot fjale nga une... spres nder nga njeri kurre... levdata sdua! Sido qe te thone, sheronjes si une jane te rralle: sheroj sy, veshe, hunde, kembe! Cdo lengate druhet nga une!... Do te thuash qe s'kam shume «mushterinj»! Kurre mos arcin! Leri te vuajne! Kush u ka faj? Vurkua:Po abetarin pse kerkon ta shec te xhonturqit? Pse sia fal Shqiperise? Adham-Uti:Ah, ta fal!... Te vras mendjen une! Te punoj dhjete vjet dit e nate... dhe pastaj ta fal... dhe kujt? Shqipetareve!... Dhe te mos ma dine!... Sa vjet qe punojne shqipetaret per gjuhen ahqipe dhe sgjejne dot nje abetar per te qene!... Une vetem e gjeta dhe tek e kam nde xhep! Zonjeza Lulushe, ne ka dy **** mend, do te cuditet kur ta kendoje! Do te lere mende!... Vurkua:Skam dyshim! Do te vije dhe ajo sot ketu? Adham-Uti:Posi, po! Skendo beu rae dha fjalen. Vurkua:A e nje zonjezen Lulushe? Adham-Uti:Po si se njo! Tervit kish temen me pak ethe. Per kete lengate kam gjetur, si te thashe, nje bar te cuditshem: kush esh' per te sheruar sheronet, ne mos po vdes ne gjume pa kupetuar, pa u munduar aspak, Keshtu, pra, kur e piu e em e Lulushes... Vurkua dhe Zeneli(Bashke.): U sherua! Adham-Uti:Vdiq, vdiq ne gjume, si ckeshe thene!... Zeneli:Bar i mire; nje me nje!... Adham-Uti(Te Vurkua.): Keto jane, zoteni, veprat e mia! Levdata sdua! Fjalet i merz era!... Pune, pune.. Cdel nga gazetat? Kurrgj':... Prandaj mos u mundo kot, mos'humb kohen: nuke kerren dot asnje fjale prej meje! Vurkua:(Duke qeshur pak.): Mjaft jane keto qe fole, zoteni. Tani, tu ngjate jeta! Lamtumire, doktor efendi!..('Del jashte me vrap.) Adham-Uti(Me inat.): Ah, i mallekuar! Me bere te flas shume! Pa dashur te dhashe «interview»! Po te mos me dalc perpara syve tjater here! III Adham-Uti, Zeneli Adham-Uti(Shikon oren.): Cudi! Ora 8 1/2 dhe Skendo beu sduket te vije!... Bre Zenel, po as zonjeza Lulushe serdhi? Zeneli:Jo, zot, jo! Spashe asnje grua te na vije sot ketu! Adham-Uti(Me zeinerim): C'domethene! Mos qeshin me mua... Dreq o pune! (Rri prane tryezes dhe merr e kqyr doreshkrimet qe gjenden mbi tryeze. Pas pak, ngrihet me vrap, i habitur, duke thene me rrembim.): Vdiq Haxhi Aliu! Dreq o pune. Mos me bejne syte!... Po jo! Paska vdekur pa prite e papandyer! Une e lashe mire! Pak i dobet, po jo per vdekje! I gjori Haxhi Ali! I mjeri Ali Haxhi! I gjori deputet, e keshe mik! Dhe kerkonte te me vinte ne buke te qeverise! Fatziu Haxhi Alil Haxhi! Paska vdekur! Zeneli:Jo, zot, jo! Ska vdekur! Po mbase heq shpirt! Adham-Uti:Ska dhe vdekur!... Po ahere, cthoni ketu? (Kendon doreshkrimin.): «Me hidherim te math mesuam se deputet i ckelqyer Haxhi Aliu dha shpirtin»... (Te Zeneli): Dreq o pune! Ju i vdisni n]erezit me te pahir!. Zeneli:Tu ngjate jeta, duet te dish se nje gazete me rendesi si «Liria» duhet te kete gati shkrime per cdo puni, per cdo gjeme qe mund te takoje nje dite, qe te mos ndodhet gafil. Per shembell: kete nate, ne mes te nates, mund te na vije nje tel-shkrim te na lajmeroje se Haxhi Aliu henngri buk e fiq e vdiq! Drejtor i «Lirise » ska kohe ahere te msoje se kur lindi i ndieri, nga kush lindi, ku lindi, cka bere dhe cnuke ka bere ne jete te vet. Per kete shkak, Skendo beu ben gati shkri-met... dhe keshtu Haxhi Aliu mund te vdese kur te doje, gazeta jone do te shkruaje per te gjer e gjate qate cast. Adham-Uti:(Keqyr doreshkrimin.): He, he! Pa dyshim, Haxhi Aliu do te kenaqej fort sikur te kendonte kete shkrim plot me levdata!... Pra, me thuaj, bre Zenel, sa dit jane qu shkrua ky artikull? Zeneli:Jane mjaft dit, zoteni, se drejtori i «Lirise » di cpunon kurdohere; per gjithe njerzt e ckelqyer kemi gati shkrime te vdekjese! Kemi per mbretret, se jet e ketyre varet shume here nga nje filxhan me kafe, nga nje thike, nga nje revol!... Kerai shkrime gati dhe per deputenjte, se me te shumet jane pleq... kemi per shkronjetore te ndegjuar, per njerz te medhenj, me nje fjale. Adham-Uti:Per njerz te medhenj? Zeneli:Po si, po! K per shembull, nje sheronjes i math mund qe te beje kembet bige si cdo njeri tjeter... Adham-Uti:Ashtu bir, ashtu vertet (Si mendohet do pak.). Nuke me thuaj, pag urate, me ke a sme ke per te math, mua Adham-Utin? Zeneli:Mi pyet ne je plak? Adham-Uti:Jo, bre bir! Te pyes a me ke mua pe raath? Zeneli:Ne je fort i gjate? Adham-Uti(Me betesi): Zo, bre Zenel! Dua te me th ne jam dhe une nje njeri i math, domethen jam i ndegjuar si sheronjes, si shkronjetor ment?... Zeneli:Ashtu thuaj, de!... Adham-Uti:Fole pa ndrim. Une, doktor Adham-Uti a ajam njeri i math? Zeneli(Me ndrim):. Ne je?... Adham-Uti:Njeri i math? Zeneli:Besa! Sdo pyetur: je i math? Adham-Uti(i kenaqur): Mos qesh me mua!... Zeneli:Jo, per koke te Skendos, ska dyshim qe je i raath! Adham-Uti:Nga m0 kuptove? Zeneli:Se nuke je i vogel. Adham-Uti:Tjeter shkak? Zeneli:Se ke mjeker dhe ske qime ne krye, je shinik, ma ke si kungull! Ndaj them se jesh a qeros,a i mencur. Adham-Uti(I kenaqur): Ditke dhe tc tilla? Zeneli:Mi ka mesuar gjyshja, ndjese paste! Adham-Uti:Ndjese paste! Paska qenur e mencur. Beut yt, Skendo beu, do te kete bere gati dhe per mua nje shkrirm te vdekjes. Fole, bre Zenel, me qafsh! Zeneli:Sdo pyetur! Ska dyshim; se vertet sje deputet po sje sot trim i ri, je burr i thyer... fjala mos na dalte e dalte e marrte dhene!... Adham-Uti:Mire, mire! Po, bre Zenel, a mund te te ve bese? Zeneli:Per cpune? Adham-Uti:A mund ti mbash fjale te fshehur? Zeneli:Sa per kete gje, mos ki frike: Jam si pishku... S'me kerren dot fjale as me dare. Shpyrti me del po fjala sdel nga goja ime! (Me vetehe). Nde kish e nde xhami... Adham-Uti:Fort mire! Me kenaqe... Na merr kete mexhite. Zeneli: Sido qe jam mysliman me vjen te bej kryq me dy duar... Adham-Uti: Pse? Zeneli:Thone qe je fort doreshtrenguar. Adham-Uti:Mos beso boten. Zeneli:Nje mexhite per mua? Adham-Uti:Kam dhe dy te tjera per ty, bre Zenel, sikur te me tregonje... Zeneli:Dreq o pune! E mora vesh, per zone! Do te shoh cka shkruar im zot dhe per ty... shkrimin qč do te botoje «Liria» kur te na lesh shendene? Adham-Uti:Te lumte, a ma rrefen?, Zeneli:Dreq o pune! Pse jo! Po te lutem dhe une, ne vend te mexhiteve te me besh nje te mire tjeter qe ste koshton gjisend prej xhepit, se thone qe jot shoqe tep vetem pese grosh diten... Adham-Uti:Ēkerkon nga une, bre djale? Zeneli:Ketu, skerrej gjesendi, vetem sa jetoj si mos me keq. Adham-Uti: E?... Zeneli:Mendonem te vete ne Misir, nAleksandrie. Adham-Uti:E pastaj? Zeneli:Ty, zotni, ste behet fjala dy, ndaj te lutem te mapsh nje leter per kryetarin e «Bashkimit» te me vere ne pune. Adham-Uti:Po a e di emerin e kryetarit? Zeneli:Besa jo! Emri sme vjen nder ment, po me kane thene qeshte nje mustaqemath me nje trup atje lart dhe me dy sy... Adham-Uti:Do te thuash: nje cope mish me dy sy! Ha, ha, ha... doemos qe ka te holla?... Zeneli:Po, zoteni, ka do ara nga e shoqja; eshte nga ata burra qe rrojne nga grate! Adham-Uti:Seshte per te share per kete pune, mor i mallekuar, se dhe une vete... po cna duhen keto fjale? Thuaj pra, cpune do te kerkosh nga kryetari i «Bashkimit»? Zeneli:Faqja me nder te me vere tellall nde burse. Adham-Uti:Po a di ti te besh nje te tille pune? Zeneli:Po si po! Te kam nje ze si shpelle... Adham-Uti:Ze te forte ka dhe veshgjati, po s'rryn dot ne burse, bre Zenel. Pastaj sa mund te fitoje nje tellal qe te ushqeje vedin dhe familen e vet? Zeneli:Une, doktor efendi, familje skam. Vertet rroj me nje grua disa vjet, po se kam me kurore. Adham-Uti:Mos thuaj «kurore», po thuaj ti je mysliman. E mira eshte ta besh grua, qe te rrosh rne nder ne sy te botes. Zeneli:Bota pandeh se une jam i martua: them kurdohere dhe gazeta "Kuvendi" keshtu ka shkruar. Adham-Uti:Po kini genjyer ti dhe "Kuvendin"? Zeneli:Zoteri, genjeshtra eshte kripa e se vertetes, si me ka thene sekretar i «Bashkimit» mot qe pat ardhur ne Selenik. Adham-Uti:Kush, bre dreq? Zeneli:Smbajtke ment fare, bre djale, i paske trute si hirre! Per kete lengate kam shkruar nje liber fort te cuditshem. Zeneli:Doktor efendi, e gjeta! E gjeta! Adham-Uti:Se thon Arkimidhi, jo; sekretar i "Bashkimit" quhet zoti Maci!? Adham-Uti:E cte thosh zoti Maqi? Zeneli:Me thosh se nde Misir gjithe shqipetaret jane te verber dhe vetem ay eshte me dy sy, pa i genjen dhe i mjel pareshtur. Adham-Uti:E verteta eshte se shqiptaret e Aleksandrites kane qene gjithmone grekomane te rrepte dhe zoti Maci(Leonidha Naci) ca me teperr, njeri i poshter, njeri rrugash, i ka hequr nga hunda, per te tradhetuar atdhene, sikurse kane veperuar doktoret e mallekuare Harisi, Harisi, Naumi dhe Tru-Tuli(M. Turtulli) qe arriti ne shkalle tč nalte me thashethome, me llageme, me djallezira, me dhelperira. Pra dhe Maci yt, bre Zenel, kčte rruge ka zenč. Mos me keq, o zot!... Zeneli:Ahere qenkam krejt budalle qe se paskam kupetuar. Te te them te verteten: dic rmora erč...por kur e pashe te veshur kaqe bukur, pusho Zenel, thashe me vetehe, se ky zoteni do te jete doemos nje shqipetar i ckelqyer. Adham-Uti:Veshur bukur, po! Por duet te dish se petkat i kish blere duke grabitur arken e «Bashkimit»! E di fort mire une kéte faqezi! I duket vedi buall dhe eshte vetem nje krimb i dheut. Le te veje pra ne dreq te math bashke me miqte e vet, dhe te vime ne punen tone. Ku e kishim f jalen? Zeneli: Ku e kishim fjalen? Adhani-Uti:A! Fjala ishte per jeteshkrimin qe do tč botoje «Liria» per mua kur te vdes. Qe te ma tvegosh, te faIa nje mexhide. Zeneli:Dhe mč dhe fjalen e nderit dhe per dy mexhide te tjera. Adham-Uti:Sa bukur mbajtke ment kur te vjen mbare! Tregoma pra, dhe kur te shkoc ne Misir do ti shkruaj kryetarit «Bashkimit», kushdo qofte, mustaqemath a nje cope mish me dy sy, te te ndihmoje, Zeneli: Besa! Adham-Uti:Besa-bese, more dreq, vetem te me tregosh shkrirain qe ka bere gati per mua Skendo beu. Zeneli: Pse jo: po tani skujtonem dot se ku gj6ndet. Adham-Uti: Kerko, me rrofsh Zeneli: Po duet te ma kthesh prape qe ta vloj. Adham-Uti: Ska dyshim. Zeneli: Fort mire! Kur ta gjej, nje dite... Adham-Uti: Cdite, bre burre! E dua tani. Zeneli:Tani? (Kercet telefoni dhe Zeneli vete me vrap e pyet me telefon): Allo!... Une Zeneli!...Kush? Posi, po; erdhi dhe po te pret ketu doktor Adham--Uti, po zonjeza Lulushe ska dhe ardhe. (Te Adham-Uti) Esht im zot, Skendo beu. Adham-Uti:A! Dale te flas vete me bejne. (Shkon ne telefon). Allo!... Jam une Adham-Uti... Shume mi-re, po ti qysh je?... o si, po, kur me the i vajta ne shtepi... Po, i dhemb nje sy... Cduhet bere? Pas mendjes sime syr i semure duet kerryer me vrap, qe te mos i dhembe dhe tjetri!... I thashe po nuke kandiset. Ti vete prape? Fort mire, po kush do te me paguaje?... A! Zotrote, fare mire!... Kur? Qe kete cast vete ti kerrej syne, ne me lente!... Ashtu po, pas dy ore do te kthenem ketu te flasem per abetarin shqip... do te shoq, do té shoq se ceshte!...Ma, te te gjej vertet nde klub!... Po si, po: edhe zonjeza Lulushe duet te gjendet -ketu... Te fala shume... Qofsh me shendet! Zeneli: Kujt i dhemb syri, doktor efendi? Adham-Uti: Si se paske mesuar? Mehdiut. Zeneli: Mutesarifit? Adham-Uti: Skendo beu me lutet ta sheroj. Zeneli: Dhe zotnia jote kerkon ti kerrej syne? Adham-Uti:Ndryshe sbehet, se i pelcasin qe te dy. Une e kam gjetur kete methode te re: te dhemb nje ' dore? Preje qe te shpetoje tjetra! Te dhemb nje kembe? Me vrap sharroe qe te shpetosh tjetren! Te dhemb nje sy? Kerre,je qpejt qe te mos se-muret dhe tjetri! Keshtu m'ra dhe per time shoqe: i dhembi nje dite syr i djathte: me vrap ja qita dhe sot syr i mengjer eshte shendosh e mire, sa shikon edhe naten... Zeneli(I habitur): Dreq o pune! Sheroke fort bukur! Ahere, zoteni, po te dhembi do kujt koka, i dash'ka prere? Adham-Uti:Pusho, bre Zenel! Keto gje'ra jane te larta, te thella; ti si kupeton dot... une kam ngrenur jeten time...Po mos harro, te lutem, fjalen qe me dhe per jeteshkrimin. Zeneli: As zotrote mos harro te dy mexhidet. Adham-Uti:Peshin, bre burre! Po kerko te gjesh sa te vete te Mehdiu dhe te kthenem. Ah! Po te vije zonjeza Lulushe ketu, thuaj te rrije te me prese. Zeneli: Fort mire, doktor efendi. Udha e mbare!... (Adham-Uti del jashte). --- Fragmenti eshte shkeputur nga komedia "Pas Vdekjes", qe eshte nje nder veprat me te arrira artistikisht dhe me te fuqishme, per demaskimin qe u behet perfaqesuesve me tipike te pseudo patrioteve, atyre qe per interesat vetjake ishin gati te sakrifikonin cdo ceshtje te atdheut. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:40 | |
| 14 Vjeē Dhėndėr
Pamje e parė: Burrė e grua*) (Ėshtė natė. Brėnda nė njė odė pėr tė fjetur, zoti Vangjel e zonja Tanė bėhen hazėr pėr tė rėnur. Nė fund tė odės ndrit njė llambė afėr shtratit.)
Tana Dėgjo, burrė... Vangjeli C'ke, moj grua? T. (Rėnkon.) Jam sėmurė.
V. Qė kur! Ē'thua?
T. Ē'them? Ja them qė jam sėmurė, koka mė digjet si furrė, s'e keshė pėsuar kurrė.
V. Po tani, vallė, ē'pėsove? Mė duket se u ftove; gjithė natėn u zbulove dhe s'mė lė fare tė flėrė!
T. Gjithė ditėn ē'keshe bėrė? Ti pėr bar e pėr dru s'vete dhe qahesh se nukė flete? Tėrė ditėn ngas qetė dhe drek' e darkė bėj vetė, gjithė puna pėrmi mua!
V. Pėrse tė kam marrė grua? Gratė pėr punė po janė.
T. (Qesėndis.) Edhe burratė tė hanė dhe tė rrinė nat' e ditė!
V. (Me inat.) Mos mė bėn tė tė godit. se zakonė s'e harrova, sonte shumė tė durova. Nga hunda s'mė heq dot kurrė, se nuk' jam si ēdo burrė! Jam shqipėtar i vėrtetė, do tė bėj si dua vetė! Ē'ke qė s'pushon duke qarė? Nga une ē'tė ligė ke parė? S'tė kam lėnė si tė tjerė, Vetėm, tė shkret' e tė mjerė. Nukė ika kurrė nga fshati, eja, s'tė shkoi inati? Ngreu tė biem tė flėmė dhe kėto fjalė t'i lėmė.
T. Bjer e fli, mua s'mė flihet.
V. Nesėr, porsa qė tė gdhihet, do t'dėrgoj djalėn me vrapė tė bjerė jatronė1) prapė.
T. Cinė jatro?
V. Adhamutnė.2)
T. S'e shoh dot me sy ēifutnė, as pėr mace s'i vė besė!
V. Le. moj grua, ta thėrresė, kokėn mund tė ta shėrojė.
T. Nuk' e dua tė mė shojė! Tė bukur jatro qė gjete! Mė p'hair tė ruaj qetė.
V Mos kuvėndo kėshtu, moj grua.
T. (Me inat.) Nuk' e dua, nuk' e dua! Pse s'shėron gruan e tij? Se nga ajo ha e pi. .. Ndaj e mori me njė sy, i dalēinė qė tė dy.
V Ē'jatro tė tė bie unė? Mitrua s'ėshtė kėtunė, dhe Naum kokėshiniku kėtejė natėn iku. . . Nė vende tė tjerė vanė, kėtu vetėmė na lanė, ikn' e muarė Misirė, u hante koka pėr brirė
T. Prapa diellit tė venė, se ēnderuan mėmėdhenė, s'jam sėmurė pėr jatrua, se s'mė ka gjė koka mua, Po tė mė ndėgjosh njė fjalė.
V. Folė, ē'do tė thuash vallė! Do t'mė lėsh dhe sot pa gjumė?
T. Kemi ara, vreshta shumė. . .
V. Tė gjitha ē'duhen i kemi, si do zot vetė jemi; si ne s'ka shumė tė tjerė.
T. Sa qe e ndyera vjehrrė, pas takatit pleqėrisė, bėnte punėt e shtėpisė, dhe kur ktheneshė nga ara, gjejė darkėnė pėrpara. Po tani, ē'tė bėj mė parė, nė vrėshtė tė jem a nd'arė? Tė tė bėj dhe drek' e darkė? Tani s'mund, se jam mė plakė.
V. Plakė? S'je plakė, moj grua, po je ashtu si tė dua.
T. (Me tė lutur.) Tė tė vijė keq pėr mua: punėtė janė tė rėnda, S'punoj dot jashtė dhe brėnda. Puno sa tė duash vetė arat jepi me tė tretė Kjo punė s'bėnetė kurrė, po djali na u bė burrė. Ndaj tė lutem ta martojmė, erdhi dita tė gėzojmė. Ne pa nuse pse tė rrimė? Kur tė kem nusenė ndihmė, punėtė bėnenė vetė, nukė rrojmė me jetė! Pse s'mė flet?
V Ē'tė them, moj grua? Ēuditem me ē'fjalė thua! Katėrmėdhjetė vjeē djalė do ta martosh?
T. Sa jam gjallė, dua tė gėzoj si mėmė!
V. Eja tė biem tė flėmė.
T. T'i ē'mė thua, u ē'tė them! Sikur kemi shumė djem! Me Gjinė mbeti kjo derė.
V. Qasu tė tė bėj tė tjerė, tė pjellē, pa mbushurė moti...
T. (Duke qarė.) Me fjalė je shum' i zoti.
V. Ē'ke qė qa prapė taninė?
T. (Me lot.) Ku tė mos qaj un' e mjera? Une tė flas me perėndinė, ti mė flet fjalė tė tjera!
V. Eja moj grua nėr mėnde.
T. Ēuditem me kokėn tėnde.
V. Sado qave, ngreu bjerė.
T. S'je baba si tė tjerė! Thuajmė, pėr perėndinė, pse s'do ta martojmė Gjinė?
V. Ėsht' i vogėlė, moj Tanė!
T. C'thua! Pa shikoi shtanė bota nukė shonė vjetė. Shihe sa mori pėrpjetė: duketė njėzet vjeē djalė, kur hipėn e bredh me kalė. Me mua kur u martove, sa vjeē jeshe, mos harrove? Tani pėr djalėnė tonė do tė ndėrrojmė zakonė?
V. Mos kėrko ē'bėnim njėherė, Po shiko ē'bėjnė tė tjerė: Shiko bejnė rrėnjėdalė, nukė ka dhe ai djalė? Kur i thashė ta martojė, «Le tė bėjė si tė dojė, s'mė ha malli pėr tim birė, u pėr vete tė rroj mirė" mė tha dhe mė ktheu kratė.
T. I muarė mėntė gratė! Tė bukur njeri qė gjete! Ai tė kish mėnt pėr vete, nukė shkretonte shtėpinė, s'kish marrė porropotinė! Mėndjeprishur, zemėrligu, la tė shoqenė dhe iku! E zeza grua se ē'hoqi'. Njėzet vjet e la i shoqi dhe nė pleqėri s'e poqi, (Tė mos arrij' tė kish ardhė!). nukė pa ditė tė bardhė: nat' e ditė duke qarė nga turpetė qė kish parė. E mba mėnt ē'grua ka qėnė? S'kishe shoqe nė vėnd tėnė: e nderēme, zėmėrmirė, punoi e rriti tė birė. Ka qenė grua pėr mbretnė. burri s'ja diti kimenė. Dhe tani nė pleqėri, dashuri mė dashuri! E gjetė nga perėndia, se prishi shtėpin' e tia! Gruaja vdiq nga qederi! Kėtė kėrkonte dhe derri: tani mban disa tė tjera, i vaftė shpirti nė ferral
V. Pse kuvėndon kėshtu, moj Tanė? Njerezit e mėdhenj kėshtu e kane: njerezit e tyre i mundojnė duan ata q'i lėvdojnė.
T Nė bėjnė kėshtu tė mėdhenjtė, djalli t'i marrė pėr jetė! Beu djalėn ta martojė! Me sy nukė do ta shojė, se nė turpe do tė rrojė, si ka rrojturė ngaherė! Dhe guxon e mson tė tjerė! Ka lojturė nga fiqiri. Njė ditė mė thosh i biri: "Baban' e mirė nderoje, baban' e lik duroje" Do tė bėhet djal' i mbarė, se me mėmėnė ka gjarė Po nė ngjaftė me babanė. ..
V Minji gdhietė, moj Tanė! Tani lė bejnė mėnjanė dhe hajde tė flemė pranė, eja se mė mori gjumi. (Shtrihet.)
T. Dhe mua mė marrtė lumi!
V. Pa dhe nesėr kuvėndojmė
T. Djalėnė do ta martojmė?
V. Pa tė shomė. . .
T. Ēo tė shoē? Nukė do tė mė ndėgjoē! Ndėgjo dhe mua njė herė.
V. Tė ndėgjoj, po hajde bjerė.
T. Tė vi, po tė mė apē fjalėn, qė do tė martojmė djalėn.
V. Puna, s'bėnet me njė natė, do menduar gjer' e gjatė.
T Ē'do menduar, pa mė thua?
V. Ē'vajzė do t'i apėm grua?
T. Mos e ki kėtė qeder: djalėn tėnė kush s'e merr? Kush nuk' e do Gjinon tim, q'ėshtė nga trimat mė trim?
V. Trimėrinė s'ja nxė dheu!
T. Nukė ėshtė si djalė beu. .. po ėsht' i mir' e i mbarė, kush ta rrėmbejė mė parė. S'ėshtė ndonjė djal' i mbetur unė nusen ia kam gjetur.
V. Ja ke gjetur! Po ē'e thonė?
T. Ēupėn e gjitonit tonė.
V. Cinė ēupė, Marigonė? Ēupėn e zotitė Kore?
T. E bukur e .punėtore. Mos e pyet ē'grua ėshtė! Si pėr ara dhe pėr vrėshtė, pun' e saj s'gjėndet nė jetė, Punon vetėmci sa dhjetė! Nukė them mirė? Ti ē'thua?
V. Nė do tė mė ndėgjosh mua, Gjini Katonė tė marrė, tė bėhem krushk me korēarė. . . Ara, vreshta shumė kanė.
T. Ti pse s'e do Marigonė? Ajo nuse bėn pėr mua.
V. Po ėsht' e madhe, moj grua. Njėzet vjeēe!...
T. Kaq e dua, nukė marr nuse pėr sisė, po pėr punėt e shtėpisė; tė dijė tė ngasė qetė, se nukė mund t'i ngas vetė, tė na bėjė dru nga mali.
V. Mirė ti, po ē'thotė djali? Gjini me tė do tė rrojė.
T. Doemos qė do tė dojė! Pse kuvėndon kshtu, mor burrė? Pyeten fėrnija kurrė? Ta martojm' ashtu mė rruash.
V. Moj grua, bėn si tė duash dhe mė qafė t'i kesh vetė!
T. Em kėtu, em n'at jetė!. . . Nesėr do t'vete tė bluaj, tė shėtunė tė gatuaj, tė diel tė bėjmė dasmė, gjithė miqtė t'i gėrshasmė (Qan).
V. Tani pse qa?
T. Qaj nga gazi, mė shpėtove nga marazi. Tani do tė bėnem vjerrė!
V. Shuaj dritėn dhe shko bjėrė. (Tė dy bien tė flėnė nė shtrat. Perdja mbyllet.)
Pamje e Katėrt; Dit' e Dasmės
(Ndė odė tė krushqet, sofra plot me mish tė pjekur m hell. Burra, gra, ēupa, djem, kėndojnė a hedhin valle. Ēoku kėrcet ndonjė pushkė. Burrat e shtrojnė me dolli, dhėndri rri mė kėmbė, dhe dy a tri trima qerasin kru,- shqit pas urdhėrit "dollibashit". Kėto tė gjitha bėhenė mė darkė.)
I. Gratė vetėm:
A tė pėlqen nusia, more djal' o lulia? Ėsht' e mir' e shoqe s'ka, m'e mirė nga gjithė na. Nusia si zogė deti, sikur ėshtė bijė mbreti.
Gra e burra bashkė:
Ē'mirė ja bėm' krushkėsė, q'i muarm tė bijėnė, atė mė tė mirėnė, Maro gjeraqinėnė.
Burrat vetėm, nė valle:
Moj unaza rreth me ar, per grua do te tė marr, gjithė tė kanė nakar.') nakar le tė kishninė, sa tė mos pėlcisninė. Moj unaza rreth flori, gjithė tė kanė zili, se do tė tė marr ndė gji. Zili le tė kishninė, sa te mos pėlcisninė.
II
(Burrat rrinė pėrdhe tė pinė me dolli.)
Nuni: Djalė, bjerė, shtjerė verė shtjerė, shtjert-- nė tė tjerė. Pini vere, mor tė mjerė, se qederė do tua nxjerrė.
Gjithė burrat:
Kush e pi kėtė dolli? Zoti nun me trimėri, i gėzofshim mė shtėpi!
Nuni te prifti: 0 prift, tė kam gjetur! Pa pirė ke mbetur, tė gjej me kupė me verė lė ėmbėl si shqerė.
Prifti Tek unė mir' se tė vish.
N. Kėtė ta dish e ta pish pėr shėndet tė dhėndėrit, qė rri mė kėmb' e dremit.
Gjithė tok Shėndet tė mirė tė ketė, tė trashėgohet pėr jetė! (Kėrcet njė pushkė).
P. (Te nuni) Zoti, nun, mir' se mė erdhe! Po verėn pse na e derdhe?
N. (Te prifti) Mir' se tė gjeta, uratė, tė kesh jetėnė tė gjatė. Kupėn e piva me fund dhe mė tutje, mo e tund.
P. S'e pi dot, jam prift njeri.
N Tė di, uratė, tė di. . .
P. Kur e bėn emėrė vete pike nė kupė mos mbete! Ti qė vure sot kurore, pagezofsh edhe me dore,
Gjithė tok Nuni qė vuri kurorė pagezofte e me dore urdher, o nun se jam plak tė lutem, bėmė konak.
N Konak? Gjej Vangjel' e shkretė.
P Kėtė kėrkojė dhe vete' Vangjel, e mira tė gjete.
V Me njė kupe ē'do tė jetė?
P. E di mirė kush martonet? Djali tė tė trashėgonet. Do ta pi pas urdherit, shendet te dhėndnt!
Gjithė tok Dhėndėri tė trashėgonet, tė gėzonet e tė shtonet!
V S'e pive tė tėr' uratė!
P. Pėrmbys e ktheva, s'e patė?
V. 0 prift, mirė se urdhėrove, rrofsh e qofsh qė mė nderove! Dhe dollibashi na rrofte, dhėndėri ju trashėgofte' Gėzofsh dhe nė dere tende'.
N Dhe zoti tė dhėntė mėnte!. ..
V. Unė verėn s'e kam pirė qė tė mos kuvėndoj mirė.. . Po dilni, paskam mėnt pak, tė lutem bėmė konak.
N. Ē'konak kėrkon tė mė thuash?
V. Dėrgomė ku do tė duash!
N. Zotnė Brodanė tė gjėsh dhe si tė duash tė bėsh!
V. 0 zoti Brodan, tė gjeta!
B. Mir' se erdhe, t'u ngjatė jeta'
V. Kėtė kupėzė, ta dish, pėr dhėndėrin plot ta pish.
Gjithė tok Dhėndėri shumė tė rrojė, jetė tė mirė tė shkojė!
B. Zotrote qė gjete mua, mė shtėpi ta paēa hua! Dhe dollibashi me nder, u bėftė dhe vetė vjehrr dhe rroftė sa shkėmb' i malit.
N. Gėzofsh mė dasmė tė djalit!
B. Ku do t'mė dėrgosh tė pshtetem, se do tė pi e mos dejtem.
N. Ecė pshtetu te Abazi, s'ka pir' e ju tha gurmazi.
B. Tė gjeta, Abaz i mjerė!
A. Kshtu tė mė gjesh kurdoherė!
B. Kėtė kupė do ta kthej pėr shėndet tė kėtij bej. (Rrėfen dhėndėrin.)
Gjithė tok Me nuse tė trashėgonet, nga e liga tė mergonet!
A. (Te nuni) Dollibash, tė qofsha falė, zoti tė faltė njė djalc'
N. Rrofsh e qofsh!
A. Kush mė ka gjetur?
N. S'e ndėgjove? Keshe fletur? Tė ka gjetur Brodan Duni.
A. Mė ke gjetur, thotė nuni, tė gjet' e mira pėrjetė, tė rrosh sa tė duash vetė.
Gjithė S'mba mėnt? U deje pa pirė?
A. Dhe nė mos kuvėndoj mirė, un, i mjeri jam ēoban; sos jam, i ziu, nė stan, dhe sos jini dhėn e dhi, tė di pėr cinė tė pi.
N. Ky ėshtė shėndet i parė, pėr dhėndėrin, mor i marrė.
A. Sa malet, o nun, tė rrosh! Tani ku do t'mė dėrgosh'; Se dua tė pi njė verė.
N. (Numėron) Njė, dy, tri,. . . s'ka mė tė tjcrė.
A. Numuroi dhėntė mirė.
N. Le tė kollet kush s'ka pirė... Me mua, zoti Abaz.
N. Tė gjeēa kurdo me gas. Kėtė kup do ta pi pėr shėndet. tė dhėndrit tė ri.
Gjithė tok. Shėndet tė mirė tė ketė dhe tė gėzojė pėrjetė! I zot' i shtėpisė rroftė dhe djali ju trashėgoftė!
(Soset dollia dhe prifti ngrihet e zė vallen me burra, duke kėnduar).
Do tė them njė kėngė vetė, kėngė prifti tė vėrtetė, rroftė vėshti dhe dhėria, rroftė vera dhe rakia, q'i ka bėrė pėrėndia. Se dhe zoti Krisht njė herė mori uj' e bėri verė. Moj verė, burim i gjakut, gaz' i djalit e i plakut! 0 raki, moj bukuroshe, qė na hedh qoshe mė qoshe! Se ē'bėn vera e rakia, pin' e dejen trimėria, sa vjen rotullė shtėpia! Det i madh e det i gjerė, pse s'tė bėri zoti verė, se do ta pinim pa blerė?
IV
(Ėshtė natė: krusliqit zėn' e ikin duke uruar mėmėn e dhėndėrit, zonjėn Tanė, qė ėshtė shumė e gėzuar.)
N. Tė tė trashegonen!
B. Si bletė tė shtonen!
A. Me jetė t'u rrojnė!
P. Dhe t'u pleqėrojnė!
T. U paēa, tė rroni, gjithė tė gczoni!
(Njė nga nje ikin tė tėrė dhe mbeten vetėm ndė odė Tana me djalė e me nuse.)
T. (Tek i biri) Rri me nusen, djalė, dhe doli dy fjalė, tė mos ketė frike.
Dhendėri (i thotė s'ėmės) Ngreu mėm' e ikė.
(Tana ikėn.)
V.
(Dhėndri me nusen mbeten vetėm)
DH. Lozėm ndonjė lodėr? Tė dua si motėr.
N. Ē'motėr mė ke mua, o lum' e pėrrua? Ti mė more grua.
Dh. Pse u zemėrove dhe u hidhėrove? Kur s'lot ndonjė lodėr, s'tė dua si motėr, tė dua si mėmė! Po hajde tė flemė, se mė mori gjumi.
N. Fli tė marrtė lumi!
************************** 1)Mjek 2) Ēajupi e ka fjalėn pėr Adhamidh Frashėrin, njė ndėr figurat kryesore oportuniste tė lėvizjes sė shqiptarėve tė Egjiptit.
Fragmenti ėshtė marrė nga Komedia "14 vjeē dhėndėr",e cila ka nė qendėr problemin e martesave midis ēiftesh me mosha tė papėrshtatshme. Tana dhe Vangjeli qė nė fillim dalin si pėrfaqėsues tė mentalitetit patriarkal tė kohės,si bartės tė njė psikologjie tė prapambetur. Dialogu midis dy bashkėshortėve ėshtė ndėr ēastet mė tė realizuara nė komedi. Vini re si ndėrthuren nė tė disa gjendje emocionale tė Tanės:trishtimi, gėzimi, mospermbajtja dhe kėmbėngulja pėr tė arritur synimin e saj.Nga ana tjetėr; pėrballe Tanės, ėshtė Vangjeli, indiferent, dembel, i gatshėm tė miratojė martesėn e pahijshme vetėm qė tė ruajė qetėsinė e vet. Kėto dy figura, veēanėrisht Tana, kanė hyrė nė galerinė e portreteve realiste mė tė goditur tė letėrsisė sonė tė traditės. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:41 | |
| "Baba Musa Lakuriq"
Vanė mėnt' e mia, vanė,1) njė mejtim mė prishi trutė, Glithė profetėt pse janė ja arapė, ja~ēi£utė? Pse s'ka profetė tė tjerė? Kėtė s'e kuptoj dot... Gjėrat qu bėnė njė herė pse nuk' bėhen dhe sot? Gjėra qė s'i kuptoj.
Mos u habitni me mua: nė duhet qė t'i besoj, do t'i besoj, dua s'dua. do tė besoj shėn, Mėrinė, kėtė grua tė bekuar, e cila polli Mesinė1) me frymėn e. shėnjtėruar; Do tė besoj, or tė mjerė, Krishtin qė nuk e kam paro, qe slipėtoi njerėz te tjere; dhe la tė tjere tė varė. Do tė besoj, kur mė thonė: Krishti vdiq (gjė e vėrtetė), dhe qė tė mos zemėrohi, besoj q'u ngjall prapė vetė! Si gjithė besoj dhe unė sa shėnjtorė kanė qėnė, po besoj dhe tjatėr punė, besoj mėndja na ka lėnė!
S'ka si Mesopotamia,1) pėrveē, thonė, Shqipėria, vėnd' i bukur dhe i mbarė, qė nxjerr burra luftėtarė; ato fusha, ato male ku dhėntė kėrcejnė valle, atje ujėt tė ftohtė, atje bilibli ia thotė, atje leu trimėria, atje rnbretėron liria, atje do tė dalin trima tė flakėt si vetėtima, per atdhe, do tė lėftojnc, per jete do ta nderojnė, Pu ē'ndegjoj? Ē'mė shonė sytė? Njerėz tė egėr, njerėz tė ndytė! i vinė rrotull paprerė... Hapi syt', o komb' i mjerė, se armiqtė qė ke pranė, pėr tė zotuar tė kanė! Dhe tek fryn' er' e lirisė, do tė fryj er' e zisė!... Eliezer,*) jetėgjatė, (personazh Biblik) mos u ēudit, paē uratė, me kėto fjalė qė bėra; jam profet, i di tė tėra Ē'do tė ngjajnė, ē'kanė ngjarė tek pashė dritėn e parė. Nė kėtė vend tė bekuar, tė bukur, tė lulėzuar, tė veē e tė kėrkosh mirė, tė gjeē nuse pėr tim birė, tė zgjedhėsh atė qė tė duash, se ne kėtė vend tė mbarė, mos harro, ashtu mė rruash, kam sua, soj, fis' e farė; me tim vėlla, kur u ndashė, brenda nė Kanaan e lashė. Nahari sot s'ėsht' i gjallė, po thonė se la njė djalė, Vathuil mė ngjan, i thonė dhe nderon shtėpinė tonė. Tek ay tė veē nė ballė, nga unė bėni tė falė, dhe nė do tė gėzojsh mua, kėrko ēupė nga ky sua, Edhe merre bjere vetė,» Eliezer, plak' i gjorė, kur foli kėto patriku, u ngre e puthi nė dorė, q'at dit' u nis e iku. mori pesėdhjet' devera kurrizdala dhe zverkgjata, mori dhe shumė tė tjera tė Paēmuara dhurata: unazė, komsa dhe vathė, lidhur me gur' tė paēmuar, pėr devetė mori bathė dhe iku duke gėzuar. Fatmirosh, sytė ē'i panė udhės nuk tregonet, se bukuria qė kanė kėto vise, nuk ēmonet: Brigje, kodra lulėzojnė me gjethe dhe me dafinė, mali, fusha gjelbėrojnė, me bar e me trėndelinė. Pėrroj' tė gjat' e tė gjerė, me rrėmbim te lumi shkojnė, nėpėr pyll tė paprerė, ku zogjtė rrin' e kėndojnė. Nė kėtė vėnd udhtari nukė nginjet nat' e ditė, se era qė del nga bari, gėzon shpirtin, rrit mėlēitė. Eliezeri, plak' i vjetėr, betohej pėr perėndinė, se nukė kish parė tjetėr vėnd si Mesopotaminė. Ditėn ēlodhej nė stanė dhe hante djathė tė butė, natėn e gdhinte nė hanė se kish frikė nga hajdutė. E vėrteta do treguar, ky vėnd i mir' e i mbarė, kėto vise tė bekuar janė mbushur me kusarė, njerėz tė liq ka kurdoherė. Udhėtari, pa tė metė, nė Kanaan u afrua dhe qėndroi me devetė jashtė fshatit, tek njė krua. "Ti e di Patrikun plak dhe barrėn qė mora unė, zot, tė lutem nga ky shkak, ndimė, qė tė mbaroj punė. Ajo ēupė qė tė vijė, tė marrė ujė tė ftohtė dhe tė rrijė tė mė ndijė, t'u ap tė pinė devetė, tė flas me mua plaknė, ajo nuse le tė jetė pėr t'im zot, pėr Isaknė"
Eliezer' i bekuar, lutjen s'e kish dhe mbaruar, kur pa njė vajzė nė krua, me vrap e iu afrua. Dhe qė ta shohė mė mirė, lipi ujė pėr tė pirė dhe zu qė tė bėjė fjalė. E reja u kuq nė ballė, pastaj me llėrė pėrveshur mbush dorinė duke qeshur, Me uj' akull si dėborė dhe ia ep plakut nė dorė, mė pastaj merr dhe devetė njė nga njė i ujit vetė. Eliezeri shikon, fėrkon sytė, se s'beson, kjo ēupė qė ka pėrpara, kaq' e bukur, kaq' e mbara, e kujt ėshtė do ta dijė.
E kujt je ti, moj bijė? Sa gėzohem qė tė gjeta.
Unė jam, t'u ngjatė jeta, e mbes' e Nahorit ndjerė, nė Padan-Aram kam lerė, Vathuil quhet im atė.
Ti si quhesh, paē uratė?
Rebeka, tė qofsha falė, irn' atė ka dhe njė djalė. Po zotrote ē'bėn kėtunė?
Nė kėtė fshat kam njė punė, rri kėtu, se jam i huaj, Nė ka vėnd nė shtėpi tuaj, Ec e thuaj; tek yt atė, Tė vij tė gdhi] kstė natė.
Zot, ē'janė kėto kuvėnde? Nė shtėpi kemi plot vėnde pėr shumė jo, pėr ty vetė, kemi vėnd dhe pėr devetė, po t'u jap vetė tė hanė; vete tė dėrgoj Llabanė, tim vėlla, njė djal' i iTibare, tė vijė kėtu t'u marrė, Kėto tha vash' e bekuar dhe me dy dori nė duar u largua si thėllėzė, dhe si njė sorkadhe mėze U ēudit Eliezeri dhe qėndroi si mermeri, s'harriti ta ngjatėjetojė, mbeti me fjalė nė gojė. Llabani nė krua shkoi, se Rebeka e dėrgoi, Njė orė nukė kish shkuar, Eliezeri i bekuar brėnda nė shtėpi kish vatė me Llabanė, pastė uratė; Rebeka mori devetė ne oborr i lidhi vete. I shkreti Eliezer U prit me njė barrė nder. Vathuil pėr nder tė mikut, pėr shėrbėtor' e patrikut, theri dashin mė tė mirė, bashkė me njė qėngj tė pirė, dhe Rebeka, pa pėrtuar, ndėnji bėri njė lakruar, po dhe Llabani s'pėrtoi, shumė gjellėra gatoi: mish me qepė, me patate, mish me pras' e me domate, njė paēa qė nuk ēmohet njė kukurec qė s'tregohet, njė pilaf si tė Sulltanit pruri dhe nga vėnd' i stanit njė pėrshesh mbytur nė gjalpė orle, djath, kosė, shtalpė. Po dhe Vathuil i ndjerė nuk' ndenji kėtė herė me duarlidhur, i qetė: Nė hell dashin e vuri vetė, vetė e poqi, vetė e ktheu, vetė kur u poq e preu, dhe pastaj, nė darkė herė, vet' u nis der' mė derė dhe grishi ca miq tė tjerė, pėrveē nga Eliezerė. , Kur u mblodhėn gjithė bashkė, u pėrshėndoshėn mė ashkė, pastaj i zot' i shėpisė mori kupėn e rakisė, dhe me gjithė miqt' e tjerė uroi Eliezerė. Dhe me njėri-tjetrin thanė Pas zakoneve qė kanė: --Mirė se erdhe, t'u ngjatė jeta! --Zotėrinj, mir' se ju gjeta! Ju qė nderoni sot mua, njė ditė ua paēa hua; u ardhsha dhe pėr tė mirė, tani s'jemi dhe pirė, as me raki, as me verė, ndėgjoni Eliezerė... Tė mėsoni pse kam ardhė, nė kėtė ditė tė bardhė. Abraam, imzot i ndjerė, nė kėtė katund ka lerė, dhe Nahorė, pastė ndjesė, e kishte vėlla me besė. Kur shkoi nė dhe tė huaj, kėtu la babanė tuaj, kur u largua kėtejė, nuk' la vėnd tė mos vejė, sa dhe nė Misir ka vatė me nipin e tij dhe me gratė, dhe nė kėtė vėnd, si thonė, u njoh dhe me faraonė; nuk' di ē'punė punoi, po shumė para fitoi. Duke qėnė shumė vapė, nga Misiri iku prapė, u kthye nė Kanaan, q'atė ditė rron nė stan. S'i numėrohen devetė, kuajt, lopėt dhe qetė, dhen e dhi tri mijė kokė, zemėrmirė qė s'ka shokė. Nga tė mirat qė ka bėrė e nderon bota e tėrė. i dha zoti dhe njė djalė, Qė nuk' ēmohet me fjalė, mė i mėnēur burrė s'ka lerė nė kėtė botė tė gjerė. Isaku, po tė rrojė, far' e fis do tė nderojė, trim qė nuk' ka tė sharė, lum ēupa qė do ta marrė; kush ka vajzė pėr martesė Gėnjehet me kėtė shpresė. Nė Kanaan, ku vdiq Sara, tė tėra shtėpitė e para te patriku ven' e vinė, pėr tė mbaruar krushqinė, po Abraami, plak me mėnd, s'pėlqen nuse nga ky vėnd. Njė ditė dolli mė thirri dhe me tha, veē nga i biri:
«Dua, sa jam vet' i gjallė, o Eliezer, paē uratė, tė gjesh njė nuse pėr djalė, Se jeta s'hiqet pa gratė. Doje tė mos ta martojė me turpet qė shoh nė botė; tė tjera thash me gojė, tė tjera zemra mė thotė. Me njė kėmbė nė varr jam, dit' e fundit kur tė vijė, djalin e vetėm qė kam ta le prapa me fėmijė. Mė ke shėrbyer me besė, dyzet vjet qė je tek unė, ndaj tek ti vetėm kam shpresė tė mbarosh dhe kėtė punė. Po kėtu nė Kanaan, tė lutem grua mos kėrko, se je rritur nė stan, nuk' shkojm dot me to. Tė veē nė Padan-Aram, vend' i bukur dhe i mbarė, se atje shumė njerėz kam, nga njė fis e nga njė farė. Me tim vėlla kur u ndashė, me Nahor, ndjesė tė ketė, brenda nė Haran e lashė, sot s'ėshtė nė kėtė jetė, po tė veē tė gjeē tė birė Vathuil, falju nga mua, dhe do bėsh shumė mirė tė. zgjedhėsh ēupė nga ky sua Zotit Vathuil i thuaj: dua ta martoj me Isakne, po ēupė s'dua tė huaj, se s'dua tė trazoj gjaknė, tė lutem mos kėrko shumė bukuri, ar dhe ergjend, tė gjitha venė pėr lumė, kur s'ėshtė nderi nė vėnd. Kush do tė rrojė me grua jetė tė mirė tė ketė, lė marrė ēupė nga sua, pra e varfėr le tė jetė, vash' e mirė, ē'e do gjėnė? Burrat qė rrojnė nga gratė, s'janė burra pėr tė qėnė, turpėrohen dit' e natė...» Abraami, kėto fjalė tha dhe mė puthi nė ballė, e putha dhe un' nė dorė dhe ika pas dy-tri orė.
******************
Vathuil, t'u shtoftė nami, tė bėn tė fala Abraami, Ai tė do si yt atė, tė dėrgon njė barr' uratė, dhe tė lutet me dėshirė t'i apėsh nuse pėr birė, Rebekėn, rroftė pėr jetė, se kėshtu do zot' i vėrtetė.»
******************
Vathuili me Llabanė Eliezerit i thanė: «Rebeka juaja qoftė, me Isakn' u trashėgoftė !»
Kur u bėnė kcto fjalė, u shtruan nė mėsallė,1) gjithe tok hėngrėn e pine, duke kėnduar u gdhinė. Nė mėngjes. pa ardhė dreka, u nis pėr udhė Rebeka, bashkė me Eliezerė. Sa lot qė derdh mėm' e mjerė, Po qysh tė mos qaj e mjera? Sos ka dhe ēupa tė tjera. Dhe Rebeka nuk' mbahet, se nga mėma s'mund tė ndahet. I ati u fshin lotė, i kėshillon dhe u thotė: Ē'janė kėto qė punoni? S'ju vjen turp qė turpėrohi? Gra si ju nuk' kam parė; S'ėshtė ditė pėr tė qarė. Ē'vajzė nuk' ėsht' e gėzuar, kur niset pėr t'u martuar? Dhe cila mėmė s'gėzohet, e bija kur i martohet? Po dhe ty, moj jetėgjatė, tė vetėm tė kish yt' atė, kur tė martoi me mua, jot ėmė sa u gėzua; Vajza s'na vete, si thuaj, nė vėnd dhe nė njerz tė huaj, Isaku, moj punėmbarė, mė ka kushėri tė parė. Tani, tė lutem, fshij lotė, dhe kujto ē'bėhet nė botė: njeri nuk' vė kurorė, pa marrė pajė nė dorė. Njė burrė qė s'ka tė hajė s'pėlqen ēupė qė s'ka pajė; sot nuk' ėshtė si njė herė, burrat dalin pėr tė blerė... Ke tė holla, burra shumė, le tė jesh lum' e pėr lumė, le tė jesh e ēalė e qorre, thuaj se burrėn e more; Je faqekuqe, si molla, e bukur, po s'ke tė holla? Tė rruatė bukuria, s'tė nxjerr njeri nga shtėpia; nė mos daltė ndonjė plak tė ranė dhėmbėt nė prak... Ēupa jonė kėmbėmbarė, merr burrė qė s'ka tė sharė, dhe ē'burrė, njė bir patriku; shėndoshė na qoftė miku; martoj vajzėn pa njė grosh; kėto gjėra tė mendosh, se s'ėshtė fitim i pakė, mendoju si grua plakė, mos qaj se lotė dėm venė, mos i prish ēupės kėsmenė, po ngrehu epi uratė tė ketė jetė tė gjatė, 0 bijė, pushoi lotė, se jot ėmė s'di se ē'thotė, eja tė tė puth dhe vetė, tė trashėgohesh pėrjetė"
Rebeka me kėto fjalė, u bė gati pėr tė dalė. Gjithė fshati pėr tė dolli, gjer te kroi e pėrcolli, gra e burra tė gėzuar tė tėrė duke kėnduar:
Ku je nisur pėr tė vatė, shelege bejk' e ēobanit? Ku lė jot ėm' e tyt atė dhe gjithė shoqet e stanit? Thėllėza gurė mbi gurė, trimat rėnkojnė pėr tynė, nga foleja mos dil kurrė, se ta kanė vėnė synė...
Moll' e kuqe bukuroshe pse tė dalē e pabesė? Kur s'na doje pse s'na thoshe, po na gėnjeje me shpresė? S'tė dinim kaqė fodulle, manushaqe qė mban erė, tani qė lėshove lule, tė trashėgojnė tė tjerė.
Ndėgjoni shoqet e mia, diē t'u them e diē t'u qahem: do tė ndahem nga shtėpia, nga njerėzit e mi do tė ndahem. Obobo, ē'ėshtė kjo punė? Moj nėnė pėr ku mė nise? Pse s'mė martoni kėtunė? Ē'mė vjen keq pėr kėto vise!
Ikė, zogė, se pret zogu, qė kėndon pranė folesė, rnbi njė degė borziloku dhe shikon udhėn me shpresė. Ikė, bėfsh udhėn e mbarė, tė pret miku tė martoni, tė dy bashkė tė pandarė, pėr jetė tė treshėgoni!
* * * As kėndoni tė kėndojmė, ju e dini kė martojmė; 0 Isak, jeta t'u ngjatė si mbret tė marton yt atė, more nuse si je vetė, tė trashėgohenė pėrjetė. Nuni qė vuri kurorė pagėzoftė edhe me dorė. Dhėndėr, o lule lejmon, hip e rri nė kėtė fron. Tė tė laj, tė tė ndėrroj te nusja tė tė dėrgoj. A tė pėlqen nusja, more djal' o lulja? Ėshtė' e mirė, shoqe s'ka, m'e mirė nga gjithė na. Moj nuse buzėqershia, S'tė ēmonet bukuria, Tė lėvdon bot' e tėrė. Lum mėma qė tė ka bėrė.
Thėllėza, gurė mbi gurė, me gojė s'mė fole kurrė, mė, do a s'mė do pėr burrė? Moj, nė mė do sa tė dua, lė jot' ėm e rri me mua.
Moj lulja vergje, vergje, tė fola, pse s'm'u pėrgjegje? Moj, mos je sėmur' e dergje? As sėmurė s'jam, as dergjem, po s'dua tė tė pėrgjegjem, se kam frikė nga im atė, qė pėrgjon nat' pėr natė.
Borziloku fletėgjerė, ēuditem se kur u rrite, ditėn qė tė mora erė, m'u nė zemėr mė godite...
Shum' e bukur je, moj vashė, u ēuditēė kur tė pashė, cullufet fije-fije, besa sa tė kanė hije; faqet si moll' e kuqe, goja jote si burbuqe, mesi yt unazė dore, sa mėnd qė kesh' m'i more, me dy sy tė zezė nė ballė si dielli mė tė dalė. Vetullat pse t'u nxinė? Mos u ke vėnė mazinė? Jo, besa, pėr perėndinė, e kam vetė bukurinė,
Vura njė kopsht me mollė, nusja si selvi e hollė; falmė, falmė, moj selvi, mollėt qė ke nė gji... Vura njė kopsht me dardhė, nusja jonė fort e bardhė; nėmė, nėmė, moj selvi, dardhėtė qė ke nė gji... Vura njė kopsht me pjeshkė, nusja jonė njė syzezkė, eja, eja, moj selvi, eja me pjeshkė nė gji!...
0 shoko, more shoku, dhėnt' e mia kush i do? Se s'mund tė vete me to; me miken dua tė rri nat' e ditė nė shtėpi, tė los e ta marr nė gji. Do tė los ballė pėr ballė, Posi luga nėpėr dhallė, do tė los faqe pėr faqe, tė marr erė manushaqe, do tė los gushė pėr gushė, posi shtjerratė nė fushė.
Moj nuse ē'ėshtė kjo punė, qė ditėn qė je kėtunė, pse na rri duke menduar? Vallė, kush tė ka qortuar? Pse na mban sytė pėrdhe, turp tė vjen a frikė ke? Mos u mendo, paē uratė, harro jot' ėmė e yt' atė; kėtu rrotull sa jemi gjithė far' e fis tė kemi, dhe burrin qė more vetė nukė ka shokė ndė jetė. 0 zot, shitet njeriu si njė lopė, si njė kalė! Ē'janė kėta qė rėnkojnė? Nuke janė njerėz tė tėrė? Po si njerėz pse nuk' rrojnė? Zbathur e zhveshur pse janė? Pse punojnė pėr tė tjerė? Pse nukė kanė tė hanė? Ē'janė kėta njerėz tė mjerė? Ku i shpienė si dhėntė? Nė treg pse duan t'i shesin? E tillė jetė mos qėntė, Mė pahir ėshtė tė vdesin. Skllav! Kjo fjalė na tregon njerinė si njė gomar, tjatėr njeri e mundon e blen, e shet a e var. Ju qė mbroni skllavėrinė, ju qė bėni tė kėqija, ju qė mundoni njerinė, e gjeēi nga perėndia!
--------- Ėshtė poemė e gjatė, me mbi 6000 vargje, e ndarė nė 49 kėngė. Poema mbeti pėr shumė kohė dorėshkrim, me gjallje tė poetit nuk u botua dhe deri vonė nuk njihej. Fillimisht poeti i vuri titullin «Dhjai.' e vjetėr e cfacune», por mė vonė e korrigjoi duke e emėruar "Baba Musa lakuriq".. Ky ndryshim lidhet me synimin e Ēajupit pėr tė paraqitur plagėt e shoqėrisė sė kohės, ashtu lakuriq, siē ndesheshin nė realitetin e atyre viteve. Nė vitin 1903 Ēajupi i shkruante mikut tė tij, poetit tonė Asdrenit: «Sa pėr njerėzit e liq dhe pėr tradhtarėt e kombit, nuk do tė rreshtem kurrė t'i rrėfej nė botė e tė pėrēaj ashtu si duhet, pėr tė mirėn e shqiptarisise,dhe nga ky shkak po bėj gati njė tjetėr librė shqip me emrin "Dhjat' e vjetėr". | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:42 | |
| Fabula (shqiperime + origjinale)
-Bretkosa qe desh te fryhej sa nje ka -Cinxrri dhe milingona -Dhelpra dhe cjapi -Djali dhe dhaskali -Gjeli dhe dhelpra -Lopa, dhia, delja dhe luani -Luani dhe miu -Macoku dhe miu plak -Ujku me dhelpren gjykohen nga majmuni -Millonai i biri dhe nje gomar -Njeriu dhe fytyr' e vet -Ujku dhe qengji -Korbi dhe dhelpra -Ujqrit dhe dhente | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:45 | |
| Bretkosa qė do te trashet sa njė ka
Bretkosa sa njė ve, pa nje ka sa njė deve dhe nakari nuk' e la, desh tė trashet sa njė ka. Kur vu kėtė gjė ndėr mėnd, vate u shtri ndė njė vėnd duke ngrėn e duke pirė, qė tė fryhet sa mė mirė. Shihni, shihni, sa u rrita, thėrrit e thoshte pėrdita. Mos u mburr' e mos u mbaj, - i thoshnė shoqet e saj. Shihni, nukė jam sa demi? Jo! Shikoni. Jo, tė themi. Pa shikoni kėtė bark si tė kaut. Jo, je lark! Bretkosa, nga marasi, u fry, u fry gjersa plasi. Shumė njerėz ndė kėtė botė thone se janė te zote; si bretkosa mendohen mburren e lėvdohen. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:45 | |
| Cinxeri dhe milingona
Cinxer' i marre gjithe behare e shkoi duke kenduar nde kopshte te lulezuar Po behari shkoi, cinxeri pushoi dhe zuri tė qajė se s'kish se ē'tė hajė. T'i mos vdesė nga uria njė ditė del nga shtėpia, dhe miligonės i thotė:
-.Zonjė, sot bėn shumė ftohtė. s'ka ē'tė ha dhe jam sėmurė, po nėmė dy **** grurė, ta kthej prapė nė korrik. nė mė ke gjiton dhe mik Tė tė vijė keq pėr mua. Po milingona s'ep hua se ėshtė fort e shtrėnguar Nė behar s'paske punu Thotė zonja milingonė.
Kendova, pėr zonė, beharė tė terė ndė fush' e ndė male,
Fort mirė ke bėrė, tani hidhu valle! | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:46 | |
| Lopa, dhia, delja dhe luani
Ndė kohė tė vjetėr, njė lop' e njė dhi dhe njė dele tjetėr bėnė shoqėri bashkė me luanė dhe pėr gja tok vanė. Njė ditė tė shtunė, njė zorkadhe zunė brėnda nė njė ferrė. Luani, sakaqėherė, e mori e ēau, me thonj vet' e ndau. Bėri katėr copa, ashtu si desh lopa: «Cop' e madhe, tha, pėr mua, se jam luan dhe kshtu dua, Cop' e dytė, besa-besė, mė bie vetė nė pjesė, doni, s'doni, do ta marr, se sot s'jemi barabar. Dhe kėtė copėn e tretė jam i zoti e marr vptė, si kam gjithnjė zakonė, Cop' e katrėtė, pėr zonė, imja qoftė, pa dyshim, se jam trim. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:46 | |
| Luani dhe miu
Nė kėtė botė sa rrojmė njėri-tjetrin tė ndihmojmė: i math, i vogėl, tė tėre ē'jemi, pėr njėri-tjetrin nevojė kemi nė kėtė jetė. Pėr kėtė gjė tė vėrtetė dy pėrralla do tė themi. Njė mi kur doli nga dheu, ndė thonj tė luanit ra; po luani kur e pa, zemėr tė madhe rrėfeu, se minė tė gjall' e la. Po dhe miu kur shpėtoi, tė mirėn nuk' e harroi, me tė tepėr ia pagoi. Njė luan, njė egėrsirė, pa tė mirė nga njė mi, si s'e pandente njeri: Nė njė pyll nė shkretėtirė, i mjeri luan, u zu me dhokan; thėrret, bėrtet, qan me lot se nga dhokani s'del dot, q'e zuri nė kėmbė. Po miu me dhėmbė, ep e merr sa e nxjerr; hyn e del, prish njė tel, tė tėrė dhokanė dhe shpėton luanė. Fuqia dhe zemėrimi s'mbarojnė ē'mbaron durimi. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:46 | |
| Maēoku dhe miu plak
Tregojnė se njė maēok ish i fortė sa s'kish shok, kur dilte tė gjatonte, asnjė mi nuk' i shpėtonte, minjt' e gjorė desh u shuan, ca tė pakėt qė shpėtuan, nė vrimė rrinė tė tėrė nga frika se mos i zėrė, maēi pėrgjon nat' e ditė, po s'dalin nga vrima rnitė, rrinė ndėnė prak. Po pėr kėtė shkak, maēi, njė mėngjes, shtiret sikur vdes dhe nė njė litar nga kėmbėt u var, as tundet, as flet, mitė, me tė parė, pandejnė vėrtet se. maēokn' e kanė vrarė, Nė dhomė, guxojnė qasen mengadale, nga gazi kėndojnė dhe kėrcejnė valle, i vdekuri qeshi, (u ngjall si Lazari) dhe ra nga litari, zuri minj sa deshi, ata qė shpėtuan me vrap u larguan. «Tekdo qė tė vini, thosh maēi me vete, shpėtim nukė kini se di marifete, di tė them tė rreme, di tė bėj llagėme.»- Maēi njė tė diel. U lye me miell. Minjtė kėtė dhunė, Nuk' e kupėtuan dhe ju afruan, njė nga njė u zunė. Njė mi plak me mėnd, i ditur, i vuar, s'u qas n'atė vėnd: «Tė kam kupėtuar, dhe miell nė ke s'tė bie nė duar se tė di kush je sot s'mė gėnjen dot, s'mė qesh dhe thes me miell tė jesh, nuk qasem, mos ki shpresė.» Tha miku dhe iku. Armikut, kush s'i vė besė, shpėton nga rreziku. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:47 | |
| Ujku qė gjykohet me dhelprėn pėrpara majmunit
Tregojnė se nje ujk plak zu njė dhelpėr vjedharak dhe nukė priti, ndė gjyq e ngriti. Njė majmun ishte kadi, Avokat s'vunė njeri, tė dy palėt vetė vanė, kuvenduan kundėrshtuan, tė dy shumė fjalė thanė. Majmuni, kur i ndėgjoi, kupėtoi atė ditė djallėzitė. «U di mir',e di, tha zoti kadi. U mora vesh ē'ini: qė tė dy faj kini, qė tė dy do t'u gjykoj dhe do t'u dėnoj Ti, ujk, qahej sot pa vrarė, se gjėsend s'tė kanė marrė; ti, dhelpėr, me kėtė kokė, je vjedharak qė s'ke shokė". Kurdoherė, qė keni pėr tė ,gjykuar njerz tė liq, s'duhet menduar gjat' e gjėrė. | |
| | | Admin Administrator
Numri i postimeve : 3223 Age : 38 Location : I Don't now Job/hobbies : I Don't now Humor : I Don't now Registration date : 12/11/2007
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi 12/9/2009, 14:47 | |
| Millonai, i biri dhe njė gomar
Njė millona me tė birė u nisnė pėr nė pazar, pėr tė shitur njė gomar. Qė ta shesėn ca mė mirė, qė tė mos lodhet gomari, e shpėtuan nga samari. Kur e lidhė mbi njė tra, e muar tė dy nė kra njėri pas, tjetri pėrpara. Gjenė ndėpėr ara, njė tjetėr udhėtar: Ky u tha kur i pa: Nga kėta tė tre nuk' ėshtė gomar ay qė pandeni, ndaj mos u gėnjeni. Millonai, q'e ndigjoi, e mori vesh kėtė fjalė dhe me vrap, bashkė me djalė, nė shesh gomar' e lėshoi, e zgjidhi nga druri, pėrpara e vuri. Kur hipi tė birė, vetė, me gas dhe me dėshirė u vete pas. Do, s'do veshgjati shkon duke qare. se i pėlqente mėnyr' e parė. Tre njerėz q'i panė, djalit i thane Ti s'paske turp fare, nukė paske gjak' Zbrit nga gomari, t'ja hypi yt' at. q'ėshtė shumė plak. Djali me inat zbret nga veshgjati, - ja hipėn i jati. Mė tutje gjen tri gra, nga tė tria njėra tha: Mbyty, mbytu, millona, qė shkon hipur si dhespot! Shiko, djali s'ecėn dot. ndė kėtė rrėpirė. Millonai plak grave u dha hak, mori nė vithe tė birė. S'kishnė bėrė njėzet ēape, poqnė tė tjerė njerz prapė; njė nga tė tėrė kėta, kur i pa hipur u tha: S'kini turp tė turpėroni? Mos ini tė dy tė marrė? S'u vjen rėndė qė mundoni kaqė shumė sot gomarė, Vanė mėnd e mia, vanė, (thotė millonai), sot kurkush nukė kėnaq dot gjithė botėn dhe babanė! Ēdo njeri me mėnd tė vet... tani gjė tjetėr s'mė pret, nga gomari tė zbres, qė tė mos thyhet nė mes, Pas kėto fjalė, hidhet nė shesh bashkė me djalė. Gomari qesh,. se u lecua nga barra. Vunė gomare pėrpara, vetė pas i venė, Pa vatur nė trek, njerez tė tjerė gjenė, sipėr te njė brek. Kur u vanė pranė, tė tėrė tok thanė. Shihni mėndjehollėt, shihni dy tė marrė, qė grisin shollėt, kursejnė gomarė, se i kanė gjarė, U hodh e tha millonai: Vėrtet jam gomar, per zonė, tek un' ėshtė gjithė faji se kėrkoj tė bėj ē'mė thonė. Shani, qeshni sot me mua; sot e tutje kurdoherė do tė bėj vetėm ē'tė dua, jo si tė duan tė tjerė. | |
| | | Sponsored content
| Titulli: Re: Andon Zako Ēajupi | |
| |
| | | | Andon Zako Ēajupi | |
|
Similar topics | |
|
Similar topics | |
| |
| Drejtat e ktij Forumit: | Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi
| |
| |
| |