Poezitë më të mira të shqipes

Njëqind poezitë më të mira të shqipes

Ju ftoj të gjithëve të sillni në këtë temë ato poezi që mendoni se meritojnë të hyjnë në “Njëqind poezitë më të mira të shqipes” për të gjitha kohrat.
Kemi për të zgjedhur midis mijra të tillave, qindra autorëve, dhe shekujve. Të jenë të shkruara në gjuhën shqipe, të kenë dalë fitimtare mbi kohën, të sjellin prej krijimit e në vazhdimësi mesazhin e tyre të pacënuar, për nga bukuria ti kenë shoqet e rralla, të jenë ato që mbajmë mend e ja recitojmë vetes a të tjerëve kur fjalët tona nuk mjaftojnë, shkurt të jenë më të mirat.
Do tju lutesha për dy gjëra,
Së pari, për një shënim të shkurtër a koment mbështetës në fund të cilësdo poezi që do të sillni, por dhe për të kundërtën, një shënim mospranues për ato të postuara nga të tjerët;
Së dyti, të robëruarit nën magjinë e një autori të veçantë të bëjnë ç’mundin që të mos sjellin më shumë se dy apo tre krijime prej tij, me dëshirën e mirë që kjo të jetë një buqetë shumëngjyrëshe.
E nesë e gjitha kjo bën përpara, mbase në tema të tjera, prej këtij trungu mund të ndajmë degë të tjera, “Njëqind poezitë më të mira të dashurisë”, apo ”Njëqind poezitë më të mira për atdheun”.

Po e nis postimin me më të rrallën midis tyre, atë që prej krijimit vazhdon ti ngrejë shqiptarët në këmbë, e prej të parit e deri tek i fundit i dinë dy vargje:

Asdreni

Betimi mi flamur

Rreth flamurit të përbashkuar
Me një dëshir’ e një qëllim,
Të gjith’ atij duk’ iu betuar
Të lidhim besën për shpëtim.
Prej lufte veç ay largohet
Që është lindur tradhëtor,
Kush është burrë nuk frikohet,
Po vdes, po vdes si një dëshmor!

Në dorë armët do t’i mbajmë
Të mprojmë atdhenë më çdo kënt,
Të drejtat tona ne s’i ndajmë;
Këtu armiqtë s’kanë vënt.
Se Zoti vetë e tha me gojë
Që kombe shuhen përmbi dhe,
Po Shqipëria do të rrojë;
Për të, për të luftojmë ne!

O flamur, flamur, shenj’ e shenjtë,
Te ty betonemi këtu,
Për Shqipërin’ atdhen’ e shtrenjtë,
Për nder’ edhe lavdimn’ e tu.
Trim, burrë quhet dhe nderohet
Atdheut kush iu bë theror;
Për jet’ ay do të kujtohet
Mi dhet mi dhet si një shenjtor!

DD urimet me te mira si inisiator i kesaj teme, mjaft te bukur.
Eshte veshtire te zgjedhesh midis nje numri te madh krijimesh dhe autoresh, ku secili ka bukurine dhe vecantine e vet.
Postimin e pare qe po sjell eshte poezia Fjala nga Xhevahir Spahiu. Eshte nje krijim mjaft domethenes, si simbol i lirise se njeriut.


FJALA

I thane fjales: tani je e lire
Po fjala s’ kish fuqi t’u thosh: nuk me duhet
E c’ me duhet
kur s’ u thashe atehere kur duhet?
Kam mbetur pa krahe,
Kam mbetur pa qiell,
Jam jete pa enderr,
Jam enderr pa jete.
I thane fjales: je e lire
Veshtire, tha fjala, sa veshtire
Te besosh se je e lire;
Pasi ke ngrene rrokjet e tua,
Pasi ke mbetur cung
Dhe liria behet burg .
I thane fjales: liria jeton.
Fjala ua ktheu :
S’jam si Kostandini qe pas vdekjes udheton
I thane fjales: ti je liria
Per ta kuptuar kete duhet fare pak
Ajo e besoi,
Ajo hapi gojen,
Por ne vend te tingujve
Prej saj doli gjak
__________________

Recital i Malcorit

O' si nuk kam nji grusht të fortë
t'i bije mu në zemer malit që s'bëzanë,
ta dij edhe ai se ç'do me thanë i dobët -
n'agoni të përdridhet si vigan i vramë,

Unë - lugat! Si hij'e trazueme,
trashëgimtar i vuetjes dhe i durimit,
endem mbi bark te mallit me ujen e zgjueme
dhe me klithma të paknaquna t'instinktit.

Mali hesht. Edhe pse për dite
mbi lëkure të tij, në lojë varrimtare,
kërkoj me gjete nji kafshate ma të mirë...
Por me rrenë shaka shpresa gënjeshare.

Mali hesht - dhe në heshtje qeshë.
E unë vuej - dhe në vuejtje vdes!

Po unë, kur? heu! kur kam për t'u qeshë?
Apo ndoshta duhet ma parë të vdes?

O, si nuk kam nji grusht të fuqishëm!
Malit që hesht mu në zemër me ja njeshë
Ta shof si dridhet nga grusht'i paligjshëm...
E unë të kënaqem, të kënaqem tu u qesh.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Migjeni
__________________

Nga Petro Marko...

APOLOGJIA IME
(JETES)

...Marrezi, turp turp dhe
mekate
per jeten e terbuar
se kur me ndal, o gjenerate,
qe vuan rruges ndonje nate,
me merr per te denuar
dhe, me nje ze qe vret,
ngahera me pyet:
-Ku linde, o i ri?
-O jete, linda ne shkreti!
-Ku rron dhe ku vete,
ne c'dhera e ne c'dete?!
-Cudi! C'kerkon prej meje ti
dhe si, o jete, pyet,
kurse ne varferi
me hodhe kur me gjete
te lindur nga skelete
pa drite, pa liri?
-Njeri!
Nga vete, as me thua?
-S'e di! Jo, Nuk e di!
Po lerme, o jete, c'ke me
mua?
-Dua ta di, po dua!
-Atehere, jete e krisur,
per mua mos pyet
se qysh ne n'agim kam nisur
te shkel si skllav i shkrete
mbi gjurma shprese drite...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
-O mekatar,
as faliu ligjes sime,
bindu i cmendur enderrtar,
s'jeton me shqetesime!...
-Mu thell' ne brendesire
ku ndjenja rron e lire,
ku dhembja dhemb e prekur
nga ligja jote e fuqiplote,
ne gjirin tim si hekur,
si hekur e celik,
qello,qello, o me kamxhik;
pa frik' e pa meshire
e pa pendim,
se mu ne thellesire
te shpirtit, ne nje kend,
lindi nje shqetesim
qe celi varrin tend...
__________________

Ndre Mjedja

Vaji i bylbylit

Po shkrihet bora,
Dimri po shkon;
Bylbyl i vorfën,
Pse po gjimon?

Pushoi murrlani
Me duhi t’vet;
Bylbyl i vorfën,
Çou, mos rri shkret.

Gjith’ fushët e malet
Blerimi i mbëloi;
Livadhi e pema
Gjithkah lulzoi.

Ndër pyje e ograja,
N’ma t’mirin vend,
Me rreze dielli
Po e gëzon gjithkend.

E tuj gjimue
Shkon rreth e rreth
Nji prrue që veret
Rrjedh nëpër gjeth.

A çilë kafazi,
Bylbyl flutro;
Ndër pyje e ograja,
Bylbyl, shpejto.

Kurrkush ma hovin
Atje s’ta pret;
Me zeher hajen
Kurrkush s’ta qet.

Kafaz ke qiellin,
Epshin pengim;
E gjith’ ku t’rreshket
Shkon fluturim.

Nëpër lamie,
Ke me gjrtë mel;
Për gjith’ prendverën
Njajo buk’ t’del.

E kur t’zit edi
Ndër prroje pi;
Te njato prroje
Që ti vetë di.

Tash pa frikë çerdhen
E mban n’ndo’j lis;
Nuk je si ‘i nieri
Që nuk ka fis.

E kur t’vij’ zhegu,
Kur dielli shkon,
Ti ke me këndue
Si ke zakon.

Rreth e rreth gjindja
Me t’ndie rri;
Prej asi vendit
Ndahen me zi.

A çilë kafazi,
Bylbyl, fluturo;
Ndër pyje e ograja,
Bylbyl, shpejto.

Ndër drandofille,
Ndër zambakë nga;
Ku qeshte kopshti,
Idhnim mos mba.

Po shkrihet bora,
Dimni po shkon;
Bylbyl i vorfen,
Pse po gjimon?

II

Por vaj! Se ‘i dimën tjetrë
Paske, o bylbyl i shkreti;
Pa da ty zemra t’treti
Mbas vajit që t’rrethon.

Me lulzim t’vet prendvera
Ty s’ta përtrin gazmendin:
Jo kurrë s’e njifke shendin,
Bylbyl, që po vajton.

A thue po kjan, se çerdhen
Ta ka shkatrrue skyfteri?
A thue po kjan, o i mjeri,
Se me rrnue gjallë s’ke mel?

Ndrrojn’ edhe stinët e motit,
E për çdo herë ndron era.
Mbas dimrit vjen prendvera,
Mbas borës blerimi del.

Veç ti me idhnime t’tuja
N’zemër gjithmonë po pihe,
E ditë e natë po shkrihe
Mbas vajit që t’mundon.

Kur a tuj ardhun drita
Ndihet tuj këndue shpendi,
E n’këngë i duket shendi,
Që zemrën ia gazmon.

Gjetiu ndër pem, ndër lule
Shkon e fluturon bylbyli;
N’at erë që jep zymbyli
Vjollca e zambaku nget.

Por ty, n’kafaz t’shtrëngueshëm,
Ty t’paska ndry mizori,
E kurrnjiherë nuk t’nxori
Me t’lëshue ku zemra t’thrret.

Ti kurr, nji kangë s’ia këndove
Diellit kur nadje çohet;
Zemra me vaj t’coptohet
E me pajtue nuk don.

Ndoshta kujdesi i t’tujve
Gjith’ ket hidhnim ta qiti,
E shendin ta shutiti
E vshtira që i mundon.

T’burguem i bani gjindja
Veç përse donë me ndie
Njat za që lëshojnë me hije
Që t’knaq e që t’ban rob.

Çdo krajl i madh ndër shpija
Ty t’mba m’u thanë i veti;
Vetë bukuria, o i shkreti,
Kena për ju nji kob.

Përse tu ndeja e t’mëdhajve
Nji shpend i vogël s’ndalet;
Shpendit i kande malet,
Çerdhen e t’parve do.

Me at zanin tand t’përmallshëm
Ndoshta ti ankon këto t’vështira;
Derisa t’kthejn’ e mira,
Bylbyl, papra gjimo.

III

Por njaj vaj që je tuj lëshue,
Bylbyl, zemrën ma copton;
Ditë e natë rri tuj prigjue,
Vaj për mue! Kush mund t’ngushëllon?

Gjama jote a porsi ankimi
I nji fëmijës që vetun mbet;
Gjama jote a si shungllimi
I nji t’zezës që gja s’ pre.

Porsi dnesë me futë në krye
Nana e shkretë që mbet pa djelm;
Njashtu tine rri tuj shfrye
Njat idhnim që t’u ba helm.

Puna jote, o i mjeri, m’mbyti
E kurrkund nuk m’len pushim,
Shkoi nji muej, po shkon i dyti
T’zezat t’tua s’kanë mbarim.

Tash ndër arë lulzoi qershia
E me borë dimni po shkon:
Kurr s’mbarojn’ t’zezat e mia,
Gjama jote kurr s’mbaron.

Si t’burguemit n’ishull t’detit,
Ku tallazi i thekshëm vrret,
O t’vijë t’ftoftit, o t’vijë t’nxetit,
Vaji zemrën ia pëlset;

E papra n’ankime t’veta
Vajton fisin që larg la;
E tu fëmija i shkon si zgjeta
Mendja e shkretë se mbet pa ta;

Njashtu ti rri tuj vajtue
N’njat kafaz që shungullon;
Fisin tand rri tuj mendue
T’zinë atdhe që s’e harron.

Për fat tand, për zogj që kishe
Ndoshta zemra, i mjeri, t’dhemb;
Me e pat dit’ të mjerët ku rrishe
Kërkue t’kishin gemb mbi gemb.

Me e pasë ndie njat za që lëshoshe,
Me e pasë ndie njat vajin tand,
Kishin ardhë kudo që t’shkoshe,
T’kishin lypun kand e kand.

Njat vaj tandin tuj kujtue
Pa mbyllë syt’ kan’ shkue sa net;
Pveshtin hanën tuj gjimue,
Pvetshin hyjt për prind të vet.

Por aj kob që hana e diti
E njaj vaj që ylli pau,
T’shkretve n’vesh kurr nuk iu mbrriti,
E kurr zemra nuk ju ndau.

Me ditë hyjt me bisedue,
Me pasë sy që me derdhë lot,
Vajin tand ju kishin prue
T’kishin kja për jet’e mot.

Nëpër fush’ e nëpër shpija,
Me kujdes që s’nep afat,
Rreth e rreth t’kishin ardhun fëmija,
Kjamun t’kishte i ngriti fat...

IV

Por ça ka toka, bylbyl, ndrron moti;
Ankimi e vaji nuk asht i zoti
Përgjithmonë zemrën me na coptue;
Fillo me gëzue.

Mbas boret t’dimnit çilet prendvera;
Nji ditë nuk gjindet që s’po ndrron era;
Sendet që patmë nuk janë tuj mbarue;
Fillo me gëzue.

Tuj dnes’ i vorfni se e mbluene t’kqijat,
Me ankime t’veta mbush rrugët e shpijat;
Lehtsim por s’mbramit gjen tuj punue;
Fillo me gëzue.

Kjajnë fëmijn e dekun prindt e shkretnuem
Me ‘j vaj që duket se s’ka t’pajtuem!
Por zemrën moti jua ndrron tuj shkue:
Fillo me gëzue.

Ndër ishujt t’detit kjan i burguemi
Për fmij, për grue që s’shef i shuemi,
Por prap durimi ka me ja prue,
Fillo me gëzue.

Shpend tjerë burgosi sa herë mizori,
E rishtas jashtë dikur i nxori;
Ndër fushë e male janë tuj fluturue;
Fillo me gëzue.

Flutrojnë ndër male, flutrojnë ndër lule,
Flutrojnë ku çerdhen motit e ngule,
E kangët e parshme nisin me këndue:
Fillo me gëzue.

Ndër zogj që kishe ndonjëherë do t’hasin,
Ndër pemë, ndër lule bashkë me ta ngasin;
Për ty t’vorfnuemit rrijnë tuj shpnesue:
Fillo me gëzue.

Bylbyl, ky shekull or e ças ndrrohet:
Bijnë poshtë të naltit, i vogli çohet;
Edhe natyra po don m’u ndrrue:
Fillo me gëzue.

Porsi motmoti ndrrojmë dhe na vetë,
Herë-herë gazmohna, herë rrijmë të shkretë,
Por vaji e ankimi kanë për t’u shue;
Fillo me gëzue.

Mbas vajit t’tashëm ka me t’ardhë shendi,
Ka me ta shëndodhun zemrën gazmendi,
Për mall, si motit, zanë ke me e lëshue:
Fillo me gëzue.

Kur t’shkojsh ndër fush, kur t’shkojsh ndër male,
Afër shpisë seme hovin tand ndale;
Mahnit’ at zanin tand tuj prigjue
Kam për t’u gëzue.

Forma e përkyer, gjatësie e vargut nis me katër-gjashtë rrokësh në pjesën e parë, tetë në të dytën, nëntë në të tretën, dhejtë dymbëdhjetë dhe gjashtë rroksh në të katërtën. Rrima abcb në pjesën e parë, abbc në të dytën, abab në të tretën, aabb në të katërtën. A ka bylbyl të këndojë më larmishëm e më gjatë pa iu dridhur zëri një herë të vetme?
Vargje shekspiriane:
Me ditë hyjt me bisedue,
Me pasë sy që me derdhë lot,
Vajin tand ju kishin prue
T’kishin kja për jet’e mot.
për Bylbylin, presje mbas çdo shkrimi të fjalës si një përulje të thellë për të.
Dymbëdhjetë herë, aq sa muaj ka viti, grishje “Fillo me gëzue”, e mbas tyre një mbyllje e papritur “Kam për t’u gëzue” që na bën ta nisim recitimin (leximi është i pakët) nga e para e nëse gjendet bylbyl të na shoqërojë të shohim kush i vajton më bukur fitores së jetës ndaj vdekjes, gazmendit ndaj idhnimit, lirisë ndaj burgut.
Me e pasë ndie njat za që lëshoshe,
Me e pasë ndie njat vajin tand,
Kishin ardhë kudo që t’shkoshe,
T’kishin lypun kand e kand.

Ne erdhëm. Bylbyl, fillo me gëzue.


-------------------------------------

Bageti e Bujqesia - Naim Frasheri

O malet' e Shqipërisë e ju o lisat' e gjatë!
Fushat e gjëra me lule, q'u kam ndër mënt dit' e natë!
Ju bregore bukuroshe e ju lumenjt' e kulluar!
Çuka, kodra, brinja, gërxhe dhe pylle të gjelbëruar!
Do të këndonj bagëtinë që mbani ju e ushqeni,
O vendëthit e bekuar, ju mëndjen ma dëfreni.
.................................................. .....................
Kur dëgjon zëthin e s'ëmës qysh e le qengji kopenë,
Blegërin dy a tri herë edhe ikën e merr dhenë,
Edhe në i prefshin udhën njëzet a tridhjetë vetë,
E ta trëmbin, ajy s'kthehet, po shkon në mes si shigjetë,
Ashtu dhe zëmëra ime më le këtu tek jam mua,
Vjen me vrap e me dëshirë aty nër viset e tua.
Tek buron ujët e ftohtë edhe fryn veriu në verë,
Tek mbin lulja me gas shumë dhe me bukuri e m'erë,
Ku i fryn bariu xhurasë, tek kullosin bagëtija,
Ku mërzen cjapi me zile, atje i kam ment e mija.
Atje lint diell' i qeshur edhe hëna e gëzuar,
Fat' i bardh' e mirësija në atë vënt janë mbluar;
Nat'atje'shtë tjatrë natë edhe dita tjatër ditë,
Në pyjet' e gjelbëruar, atje rrinë perënditë
.................................................. .................
Vashë bukurosh'e bariut! që vjen me llërë përveshur,
Me zemërë të dëfryer e me buzëzë të qeshur,
Me dy shqerëza ndër duar, të bukura si dhe vetë,
Në sythit tënt e shoh gazë, që s'e kam gjetur ndë jetë.
Dashi sysk e me këmborë, q'e ke manar, po të vjen pas,
Dhe qeni me bes' i larmë të ndjek me dëshir' e me gas.
Dashç Perëndinë, pa më thua, a mos na pe bagëtinë?
- Pash' atje pas më të gdhirë,... ja atje përtej tek vinë
.................................................. ...................................
O! sa bukuri ka tufa! Sa gas bije bagëtija!
Vinë posi mblet' e plotë! I bekoftë Perëndija!
Nëpër shesh' e nër bregore janë përhapurë shqerrat,
E kecërit nëpër rripat dhe në gjethet e në ferrat;
Sa me vrap e me gas bredhin edhe lozin shok me shok,
Aty përhapenë me nxit aty mblidhenë prapë tok,
Edhe prapë tufë-tufë përhapenë duke bredhur,
Duke ikur me vrap shumë, duke lojtur, duke hedhur.
Nxitojn' e s'lodhenë kurrë edhe, kur i merr urija,
Secili futet në tufë, suletë ne mëm' e tija,
Posa gjen mëmën e dashur edhe me vrap i hyn në gji,
Rri më gjunjë dhe zë sisën e qumështin e ëmbël pi;
Pa e ëma me mall shumë, ndo dhi qoftë a ndo dele,
Bir' e vetëm e merr në gji me gas e me përkëdhele.
.................................................. .............................
Sa të mirazë ke dhënë, Zot i math e i vërtetë!
E ç'nom të bekuar vure për çdo gjë q'është në jetë!

.................................................. ............................
Qielli sa ësht' i kthiellt e sa është sbukuruar!
E dielli sa ndrin bukur mbi lulet të lulëzuar!
Gjithë këto lule ç'janë, që u ngjallë menjëherë?
Ngaha qielli ke xbritur? Ver', o e bukura verë!
Çdo lulezë ka me vehte një emër e një fytyrë,
Një bukuri, një mirësi, një shtat, nj'erë e një ngjyrë,
Si dhe çdo dru e çdo pemë, edhe çdo bar e çdo fletë;
Sa është e bukur faq' e dheut! S'të zë syri gjë të metë.
Gjithë kjo bukuri vallë nga dheu të ketë mbleruar,
A me të matht të ti' Zoti pej parajs'e ka dërguar?

.................................................. ...........................
Gjithë këto farë lulesh e këtë të bukur erë,
Këtë mblerim, këto gjyrë vallë nga ç'vent'i kesh nxjerrë!
O sa e madhe bukuri! As më thua ku e more!
O bukuroshe, t'u bëfsha, ngaha gjiri yt e nxore?
Apo me dorët të bukur e more nga gjir'i Zotit,
Nga qielli, nga parajsa, nga prehër' e plotë i motit?
Kudo shkel këmbëza jote, gëzohet vendi e mbleron,
Tekdo heth sythit e qeshur, bukuri' atje lulëzon!
.................................................. .........................
Pa lodhur e pa këputur, pa djersë e pa mundime,
Njeriu i gjorë në jetë nukë gjen dot as thërrime,
Si të punosh dit' e natë e të bësh ç'duhenë gjithë,
Ahere kërko nga Zoti të t'apë bukëz' e drithë.

Njeri, puno, mos psho kurrë dhe lark nga makutërija,
Zëmërnë kije të gjerë, mos ki keq, pa t'ep Perndija.
Puna ka duk e uratë, Zot'i math e ka bekuar,
Njerinë mi faqet të dheut e dërgoi për të punuar.
.................................................. ..........................
Qysh rroit mblet' e uruar dhe ven' e vin e lëçijnë,
Ca huallinë ndërtojnë, ca nëpër lule shëndijnë.
O ç'punë me mënt punojnë, sa bukur e bëjn' e mirë!
N'apin dyllëtë, q'ep dritë, dhe mjaltë fjesht' ëmbëlsirë.
Dhe punëtorët' e mirë m'atë mëndyrë punojnë,
Edhe gjithë njerëzija me mundimt t'atyre shkojnë;
Njëri mih, jatëri lëron, njëri mbjell, jatëri prashit,
Kush t'harr, kush korr, kush mbledh duaj, kush shin, kush sharton, kush krasit,
Një bën pluar' e sëpatën, një parmendën, një shtëpinë,
Një pret e qep, një merr e ep, një mbath, një shikon mullinë,
Çdo njeri një farë pune bën në mest të shoqërisë,
Kjo ësht' udh' e Perëndisë, ky ë nom i gjithësisë.
Edh' ajo miza përdhese, ç'i duhetë për të ngrënë,
Eshtë rrahur e përpjekur e me kohëz' e ka vënë.
Ka një punë të punonjë si çdo gjë q'është në jetë,
Kshu e ka thënë me kohë Zot'i math e i vërtetë.
.................................................. ........................
Eshtë nj'udhëtar i gjorë, që ka mbetur në dëborë,
I kanë ngrirë të mjerit vesh' e goj, e këmb' e dorë;
Ngrihet i zot'i shtëpisë edhe të huajthin e merr,
E vë në kryet të vatrës me njerëzi, me të math nder,
Posa e shohënë që vjen, i ngrihen gjithë fëmija,
Se të huajnë më derë na e dërgon Perëndia,
Pa i bëjnë zjarr e ngrohet edh'e mbajnë me të mirë,
I sjellin shtresë të flerë edhe të ngrën' e të pirë.
Kështu të huajt' e miqtë njeriu q'është i uruar
I pret me krahëror hapur e i përcjell të gëzuar.
.................................................. ......................
Nga kjo baltë të kam bërë, rri këtu, më paç uratë,
Mos u loth e mos psho kurrë, po përpiqu dit' e natë,
Sheh si punon gjithësija? Ashtu të punosh edhe ti,
Të mos rrish kurrë pa punë e të vësh duartë në gji.
Mos u bëj i lik e i keq, i paudh' e i pabesë,
I rrem, i ndyrë, i dëmshim, i rënduar e pa shpresë,
Mërgohu nga të këqijat, pej çdo farë ligësije,
Pej nakari, pej lakmimi, pej vjedhjeje, pej marrëzije,
Mos vra, mos merr tek s'ke vënë, edhe ki nom dashurinë,
Bes' e fe ki urtësinë, të drejtënë, mirësinë.
Në bëfsh mirë, liksht s'gjen kurrë, po, në bëfsh liksht, mos prit mirë,
Ki dëshirë për të mirë dhe në zemërë mëshirë,
Ji i but', i urt', i vyer e mos u bëj kurrë makut,
I egër e i mërzitur dh'i mahnitur si madut,
Mos ju afro dhelpërisë, po së drejtësë iu nis pas;
Në dëgjofsh fjalët' e mija, do të jesh gjithënjë në gas.
.................................................. ...................................
Nga gjithë ç'pat gjithësia, të kam dhënë dhe ty pjesë,
Në u bëfsh si them, i mirë, emr'i math do të të mbesë.
Të kam dhënë mënt të mësosh, të vërtetën me të ta shohç,
Dhe zëmër' e vetëdijë, të mir' e të drejtën ta njohç,
Do të të lë dhe nevojën, udhën të të tregonjë,
Të të ndihnjë më çdo punë, të të psonj' e të të zgjonjë.
Gjithë të mirat që janë, këtu në dhet i kam mbuluar,
Po gjësendi në shesh s'nxjerr dot pa dirsur e pa munduar.
__________________

Gjergj Fishta - MRIZI I ZANAVET

GJUHA SHQYPE

1. Porsi kanga e zogut t'veres,
Qi vallzon n'blerim të Prillit;
Porsi i ambli flladi i erës,
Qi lmon gjit e drandofillit:
Porsi vala e bregut t'detit,
Porsi gjâma e rrfés zhgjetare,
Porsi ushtima e nji termetit,
Njashtû â gjuha e jonë shqyptare.
2. Ah! po; â, ambël fiala e sajë,
Porsi gjumi m'nji kerthí,
Porsi drita plot uzdajë,
Porsi gazi i pa mashtrí;
Edhè ndihet tu kumbue,
Porsi fleta e Kerubimit,
Ka'i bjen qiellvet tue fluturue
N't'zjartat valle t'ameshimit.
3. Prá, mallkue njaj bir Shqyptari,
Qi ketë gjuhë të Perendís,
Trashigim, qi na la i Pari,
Trashigim s'i a lên ai fmís;
Edhè atij i u thaftë, po, goja,
Qi e perbuzë ketë gjuhë hyjnore;
Qi n'gjuhë t'huej, kúr s'âsht nevoja,
Flet e t'veten lên mbas dore.
4. Në gjuhë shqype nanat t'ona
Shì prej djepit na kanë thânun,
Se âsht nji Zot, qi do t'a dona:
Njatë, qi jetën na ka dhânun;
Edhè shqyp na thanë se Zoti
Per Shqyptarë Shqypnín e fali,
se sá t'enden stina e moti,
Do t'a gzojn kta djalë mbas djali.
5. Shqyp na vetë, po pik' mâ para,
N'agim t'jetës kúr kemi shkue
Tue ndjekë flutra neper ara,
Shqyp mâ s'pari kemi kndue:
Kemi kndue, po armët besnike,
Qi flakue kanë n'dorë t'Shqyptarvet,
Kah kanë dekë per besë jetike,
Kah kanë dekë kta per dhé t'Parvet.
6. Në këtë gjuhë edhè njaj Leka,
Qi 'i rruzllim mbretnín s'i a xûni,
Qi kah bijte ai, shkelte deka.
Shekllit mbarë ligjë t'randë i vûni;
Në këtë gjuhë edhè Kastriota
U pat folë njatyne ushtrive,
Qi sa t'ndrisë e diellit rrota,
Kanë me kênë ndera e trimnive.
7. Prá, Shqyptarë, çdo fés qi t'jini,
Gegë e Toskë, malcí e qyteta,
Gjuhen t'uej kurr mos t'a lini,
Mos t'a lini sá t'jetë jeta,
Por per tê gjithmonë punoni;
Pse, sa t'mbani gjuhen t'uej,
Fisi i juej, vendi e zakoni
Kanë me u mbajtë larg kambet s'huej.
8. Nper gjuhë shqype bota mbarë
Ka me u njohtë se ç'fis ju kini,
Ka me u njohtë jú per Shqyptarë:
Trima n'zà sikurse jini.
Prandej, prá, n'e doni fisin,
Mali, bregu edhè Malcija
Prej njaj goje sod t'brohrisin:
Me gjuhë t'veten rrnoftë Shqypnija!



Gjergj Fishta - MRIZI I ZANAVET

SHQYPNIJA

1. Edhè hâna do t' a dije,
Edhè dielli do t' két pá,
Se per qark ksaj rrokullije,
Si Shqypnija 'i vend nuk ká !
2. Fusha t' gjâna e kodra t' blera,
Zijes s' mnershme larg kû âsht droja,
Me gaz t' vet ktû i veshë Prendvera,
Si t' Parrizit t' larmet shtroja.
3. Nen nji qiellë perherë t' kullueme,
N' rreze e n' dritë pershkue unjí,
Bjeshkë e male të blerueme
Si vigâj shtiellen n' ajrí.
4. Ke ato bjeshkë e ke ato male
Kroje t' kjarta e t' cemta gurra,
Tue rrëmbye nper mriza hale,
Gurgullojn nper rrâjë e curra.
5. Mbi ato male e bjeshkë kreshnike
Léjn mande' ata djelm si Zâna,
Armët e t' cillvet, p'rherë besnike,
Janë permendë nder fise t' tana.
6. Atje léjn, po Toskë e Gegë,
Si dý rreze n' flakë t' nji dielli:
Si dý rrfé, qi shkojn tue djegë,
Kúr shkrepë rêja nalt prej qielli.
7. Oh! Po, e din i prûjtë anmiku,
Se âsht rrfé zogu i Shqyptarit,
Rijtun gjakut kah çeliku
N' dorë t' ktij shndritë per vend t' të Parit.
8. Ato male të madhnueshme,
Ato, po, kanë mûjtë me pá
Se sa forca e pafrigueshme
N' turr t' Shqyptarit pît ka rá.
9. Dridhet toka e gjimon deti,
Ndezen malet flakë e shkndija,
Ka' i frigueshëm, si termeti,
Atje rrmben kû e thrret Lirija.
10. Lume e shé para atij ngelin,
I a lshojn udhen dete e male;
Mbretent fjalen s' mund t' i a shkelin,
Turrin ferri s' mund t' i a ndale.
11. Shkundu pluhnit, prá, Shqypní,
Ngrehe ballin si mbretneshë,
Pse me djelm, qi ngrofë ti n' gjí,
Nuk mund t' quhesh, jo, robneshë.
12. Burrë Shqyptár kushdo i thotë vetit,
Qi zanát ka besë e fé,
Per Lirí, per fron të Mbretit
Me dhânë jeten ka bâ bé.
13. Sy per sy, po, kqyr anmikun;
Perse djemt, qi ti ke ushqyue,
S' i ka pá, jo, kush tue hikun:
Friga e dekës kurr s' i ka thye,
14. Kaq të bukur, kaq të hieshme
Perendija t' fali i Amshueshem,
Sá 'dhe deka âsht per tý e shieshme:
N' gjí t' and vorri âsht i lakmueshem.
15. Po, edhè hâna do t' a dije,
Edhè dielli do t' két pá,
Se per qark ksaj rrokullije,
Si Shqypnija 'i vend nuk ká !
16. Rrnosh e kjosh, prá moj Shqypní,
Rrnosh e kjosh gjithmonë si vera,
E me dije e me Lirí
Per jetë t' jetës të rrnoftë tý ndera.
__________________

Lasgush Poradeci

--------------------------------------------------------------------------------

VDEKJA E NOSITIT

Me zjarr ju flas... me zjarr.
Ne gjirin tim kam hapur varr...
Qe t'i jap shprese-edhe t'ja marr...

Un' ik liqerit zemerak
Fatlum dh'i paster si zembak,
Po zemra ime kullon gjak:

Se vijne-urtuar zogjte-e mi,
Dh'u jap ushqim me dashuri -
Nje dashuri per Ilaftari:

Pa nis ah! gjirin ta godas...
Dh'e hap ah! gjirin me nje cas...,
Dh'i nginj ah! zogjte-e vdes me gas !...

Ahere-helmohet e bucet
Pas mallit tim liqeri-i shkret,
E rrit tallazin posi det.

Ay e tund,ay e shkund,
Ay e hap sa me te mund,
Gjer mun ne gjit,gjer mun ne fund.

E shpirtin dyke ma percjelle,
Me thote ah! shih sesa 'sht'i felle
Ky gjir'i em qe te pat pjelle...


...Me zjarr ju flas,


Lasgushi, jo vetem lirikat filozofike, por edhe ato te dashurise i ka nga me te bukurat. DD, lejohet te postojme nga dy poezi? :)
__________________

Kadare

NË PARKUN QË MBULUAN FLETËT

Në parkun q'ë mbuluan fletët
Të dy ne ecim qetësisht,
Pas shijes saj ka shtruar vjeshta
Qilim të verdhë natyrisht.

Dhe ndoshta si një ëndërr e zbehtë
Ju fanit një muzg i vonë
Ky park q'ë kan' mbuluar fletët
Ku pas kaq shekujsh ti po shkon.

Nga vagabondët me cigare
Ti mos u tremb e dashur kot
Imazhin tënd as dinosaurët
Shekuj më parë s'e shtypën dot.

Që ti të vije kaq e bukur
Me këta flokë, me këtë hap
Toka të egrën klimë e zbuti
Dhe akullnajat ktheu mbrapsht.

Dhe s'kish se si të ndodhte ndryshe
Të ndodhte ndryshe s'kish se si.
U desh të zhdukeshin përbindshat
Që te kjo botë të vije ti...


--------------------------------------------

Nga Ismail Kadare:

VALLJA SHQIPTARE.

Tri herë opinga rrahu dheun
Sikur kërkoi leje prej tij;
Pastaj shamia palët ndehu
Me qetësi dhe madhështi.

Kështu mes qiellit dhe tokës
Vallja u lind, vallja u shpall;
Këmba sinjale i çon tokës
Dhe dora qiellit i jep lajm.

Dhe vallja rrokulliset tutje
Mbi kohra hedhur si hobe;
Prilli përsipër i hedh lule,
Dhjetori borën shkund atje.

Valle shqiptare, shënja në erë
Ylbere tirqesh tej-e-tehu;
Kush ju kërceu ju njëherë
Dhe këmbët rob s'i mbenë tek ju?

Kush ra midis vorbullës suaj
Dhe s'u përzhit dhe s'u përflak,
Ju bubullima me opinga
Që nëpër shekuj brodhët varg?

Nuk është rregull që njëqind më të mirat të jenë të njëjta me njëqind më të njohurat, qoftë dhe prej Kadaresë.


---------------------------------------------

Martin Camaj

Me falni diçka

Më falni diçka që më kënaq
si puthja e nanës në ballë;
më gëzoni një herë
si gëzohet gjethi i njomë në puhi
më shikoni si hana nëpër rremba
e kam me u falë gjithçka:
mordjen do të puthi ndër buzët e ngrime
dhe në zgarrat e synit të saj
do të derdhi lot.
Avitu njeri!
Nga palci i urrejtjes dëshiroj me dalë
si bima prej fare në pranverë.


------------------------------------------

Ali Podrimja

Unë do të kisha atdhe

Të kanë rrejtur
se je më i bukuri
ndër trimat me trimi
më i vjetri ndër të moçmit

Tjetër kush do të ishe

Të kanë rrejtur
se nënë ke ulkonjën
krahët e orakullit
se pi ujë në gurra të Drinit

Tjetër kush do të ishe

Të kanë rrejtur
se je Zoti i Dheut
se je Zjarr i Fshehur
se mbi Pashtrik hapet qielli
e pikë terri në pjatë të Djallit

Tjetër kush do të ishe

Dhe unë do të kisha Atdhe.


------------------------------------

Fan Noli

Rent, or Marathonomak!

Rent, or rent, rent e u thuaj
Se u-çthur ordi e huaj,
Se betejën e fituam
Dhe qytetin e shpëtuam!
Rent, or rent,
Rent, or Marothonomak!

Kap një degë prej dafine
Dhe vërtitesh ndaj Athine,
Nëpër fush’ e brek mbi brek
Këmba tokën as t’a prek,
Hip’ e zbrit,
Petrit, Marathonomak!

Ke një plagë, po s’e the,
Djers’ e gjak pikon për-dhe;
Do që ti të jesh i pari,
Për triumfin lajmëtari
Flamur-gjak,
Kuqo, Marathonomak!

T’u-tha gryka po s’të pihet,
T’u-mpi këmba, po s’të rrihet,
Se mileti po të pret,
Ankthi zemrat ua vret,
Vrer e tmerrr,
Shpejt, or Marathonomak!

Kurrë kaqë s’dogji djelli
Dhe si plumbi s’rëndovi qjelli,
Kurr’ aq ëmbël’ e bukur s’ftoj
Hij’ e lisit edhe kroj;
Tur-u tej,
Tutje, or Marathonomak!

Vapa mbyt e pluhri nxin
Ferra çjerr e guri grin
Afsha gjoksin përvëlon
Syrin avulli verbon;
Ur’ e prush,
Furr’o, or Marathonomak!

Gryka si gjyryk të çfryn
Prej Vullkanit flag e tym
Se ç’vëngon e se ç’gulçon,
Zëmra brinjët t’i çkallmon
Me tokmak,
Mbahu, or Marathonomak!

Nëna, motra, nusja dalin,
Ngrehin krahët të të ndalin,
Mos, se s’janë veç Najada
Magjistrica dhe Driada;
Lark, or lark,
Lark, or Marathonomak!

Hajde, ja Akropolia,
Ja qyteti e njerëzia
Që të pan’ e që të çpuan
Dhe fuqinë ta rishtuan
Ha dhe pak,
Hajde, or Marathonomak!

Ja, arrive, ua the:
Ç’gas e ç’helm qe kjo myzhde!
“E fituam!”, brohorite
Dhe për tok’ u-përpëlite;
Vdiq, or vdiq!
Vdiqe, or Marathonomak!

Rent kudo, dyke bërtitur,
Nëpër shekuj faqe-ndritur,
Se i vogli shtrin viganin
Dhe i shtypuri tiranin,
Veç e tok,
Tok, or Marathonomak!


----------------------------------

Azem Shkreli

Katrë këshilla vetes

Mos u bëj poet nëse s’mund të lindësh
Me secilin varg, të lindësh me secilën fjalë.

Ngrehu mbi veten në do t’rrokësh frerët e erërave,
Të shkelësh shpërgajt e mërisë dhe shtërgatat e gjakut tënd.

N’se dashurohesh, dashurohu n’flakë e n’valë,
Jo në sy të kaltër se bëhesh det i çmendur pendimi.

Mos u bëj poet nëse s’mund të vdesësh
Për secilin varg, të vdesësh për secilën fjalë.


--------------------------

Tek Maja e Çelur, një antologji e poezisë (1940-1990) botuar në 1994 Mitrush Kuteli nuk përfaqsohet. Për vete nuk e di si mund të shkohet tek Maja e Çelur (apo Maja e Çelitur) e Lasgush Poradecit pa Baltën Shqipëtare të Mitrush Kutelit.

Mitrush Kuteli

Balta shqipëtare

Të dua, baltë shqipëtare!
Të dua:
egërsisht!
dëshpërimisht! –
Si ujku pyllin,
si vala valën,
si balta baltën!

Se gjer mbi gju
jam brenda teje;
se lerë kam
këtu:
Si Baba
E Gjyshi.

Të dua, Baltë Shqipëtare!
e gjer mbi bel
e përmbi bel
jam brenda teje –
e s’dal dot,
Se s’dua!

Se ti më lidh
e më mban:
Me mjaltë
e me pelin!

Se vdekur ka,
këtu,
dhe Nëna,
Dhe Baba,
e Gjysh-strëgjyshi!

Të dua, Baltë shqipëtare,
magjistare,
e embël
si vetë vdekja!

Se thellë jam këtu,
brenda teje:
gjer mbi gju
gjer mbi bel
e gjer mbi krye.

Dhe dua fort të dehem
të prehem
(ah, që tani!)
Brenda teje.

Të të pushtoj
i dëshpëruar;
të të shtrëngoj,
të më shtrëngosh:
egërsisht!
dëshpërimisht!
e të më tretësh
si gjysh-strëgjyshnë
e si po tret
ah! Zemër-madhë
e flokë-bardhë
e trup-zhuriturin
Babanë!

Të dua Baltë shqipëtare,
magjistare:
ti mjalt e ëmbël, -
pelin e hidhur.
Të dua:
egërsisht,
dëshpërimisht,
si ujku pyllin,
si vala valën
si balta baltën!

Sefulla Maleshova (Lame Kodra)

Lypsi plak (Gjyshi plak)

Po del nga shpella ku e ka hedhur fati,
I mjeri plak i krusur nga mundimet,
I dridhen mjekra, këmbët, gjithë shtati,
Skalitur ka në ballë hidhërimet.
Ja, fill i vetëm udhën merr nga fshati
I urtë, i shëmtuar nga mjerimet.
Trastën në krahë, shkopin mban në dorë,
Shiu me breshër bie e ka dëborë.
Udhës mendon kur ishte si të tjerët:
Me bukë, me kasoll’ e dashuri
Dhe psherëtiu: Oh! S’paska për të mjerët
Në këtë botë vallë Perëndi?
Po ndjen në lukth një posi të prerët
Edhe hedh këmbët plaku me fuqi.
Torbën në krahë, shkopin mban në dorë.
Në një kasolle afër sheh një zjarr,
I ngrohet plakut shpirti si një varr,
Dhe drejt kasolles niset me të katra
Gëzohet edhe qesh edhe makar
Udhës kërcen e hidhet shatra-patra.
Trastën në krahë, shkopin mban në dorë,
Shiu me breshër bie e ka dëborë.
I valon gjaku plakut edhe shikon
Përpara gjithnjë duke çaluar.
Po te dera një djepe ç’e shikon.
I dridhen buzët; buzët duke ngashëryer,
Një gur atëhere këmbët i pengon
Edhe përmbys atje mbetet harruar.
Torbën me krahë, shkopin mban me dorë,
Shiu me breshër bie, e ka dëborë.


------------------------------------------

Fatos Arapi

Atdheu

Atdheu është dhembje, është dhembje,
Një prill i pikëlluar në shpirt.
Atdheu është kryqi, është kryqi.
E mban – edhe të mban ty – në shpirt.

Atdheu është toka e premtuar.
Ti shkel si një zot dhe s’e ke ndën këmbë.
Atdheu s’ka fjalë, ka sy të trishtuar.
Vdes dashuria në dashuri që të çmend.

Atdheu është buka e uritur:
Të ikën nga duart e dot nuk e ngop.
Ëndërr dhe ankth dhe shpresë e sfilitur.
Me sytë n’errësirë vetveten kërkon.

Atdheu është varr i hapur, është varr.
Një jetë drejt tij shkon me besë që bind.
Në një pikë loti mbyt lotin fatvrarë.
Në një pikë loti lirinë e lind.

Atdheu yt i vogli, i vogli,
ai hyjnori, i pavdekshmi – loti.


----------------------------------------

Fatos Arapi

Deti

I vogël, me pantallona të shkurtra,
Me këmbë të zbathura e një këmishë humaie,
që e qepte vetë gjyshja...
Ashtu darkë për darkë dilja në breg.
Ndër gishtërinj të këmbës së ftohtë me rridhte rëra,
Unë prisja me orë të tëra,
Gjersa përnjëherësh, tutje nëpër fushat e gjëra të natës,
Ngriheshin kope të çuditshme, të panumërta kuajsh të bardhë.
Nëpër hapësirat e pafundme suleshin aradhë – aradhë.
Turfullonin.
Binin me këmbë të thyera,
Rrokulliseshin duke gulçuar nëpër të zezat humnera.
Mbi ta fluturonin të tjerë.
Jelet e hakërruara dallgë-dallgë fushën e qiellit fshihnin.
Hingëllimat e frikshme para tyre bridhnin.
Ata vinin afroheshin drejt meje.
Gjokset e mëdha e të bardha
Lëshonin përpjetë; këmbët e para rrihnin në erë...
Sytë u flakëronin.
Një çast, dhe nën thundrat e tyre do të më coptonin.
Kur ja, me poterë,
si një gjëmim i madhërishëm përplaseshin
te këmbët e mia. Nga flegrat gjigante
miliarda grimcëza të kristalta shfrynin
për të fundit herë.
Të tjerë
hingëllinin nëpër fushën e gjërë të natës.
Me gëzim e frikë, orë të tëra
unë shihja kuajt e bardhë
të suleshin nëpër furtunë.
Thyenin këmbët, rrokulliseshin,
që të vinin sa më parë tek unë
shkelnin
fluturonin njeri mbi tjetrin.

Dhe tani, kudo që jam,
Ashtu fantastik e i madhërishëm,
më ndjek pas deti...


---------------------------------------

LASGUSH PORADECI


Zog’ i qiejve


Këng’ e lasht’ e vjershërisë më pëlqeu aq fare pak...
Do t’ja marr që sot e tutje si bilbili parëverak.
Që nga fund’ i vetëvetes do këndoj një mall të ri:

Brenda tufës së junapit që mbleroj me kaq stoli;
Kur po shoh ndaj ryn bilbili e sakaq ze qan nër fletë,
Këng’ e ti më ngjan kulluar posi këng’ e Zotit-Vetë.
E prandaj, dyke filluar, ay Lart i shpíje kryet
Dh’i ngreh sipër-e-më-sipër gjer sa qafa ment i thyet.
Asohere-e ndjej si dridhet me një zë pa shëmbëllim
Asohere-e ndjej si foli: Të jam falë, - o Zoti im!
E pastaj i ulet gusha më-përposh-e-më-përposh,
I venitet me-nga-dale syri-i-qarë-e bukurosh.
Ay sheh që nëpër fletë me vështrimin e çuditur
Ndaj çkëlqen nër mijë gjyra Vënd’i ti ku pati sbritur.
E pra ja q’i mbylli sytë, e që gojëzën e hapi:
Tungjatjeta! Tungjatjeta! Vënd o vënd ku çel junapi!

Haj! Bilbil, se Vëndi jonë ka liqere-e anë detesh,
Nëpër bimëzat e tyre po vërej si qan e tretesh;
Po dëgjoj prej largësire, si nër male.e si nër fusha,
Si nër kopshte jargavanësh dhemshurisht të fryhet gusha;
E çdo lis të gjelbër, e çdo pemë-e çdo rakitê,
E çdo bar i lulëzuar ças-për-ças t’i ndjen çuditë...
Ti këndon, o zog i pastër, ti këndon, këndon përherë,
Pa pushim të del nga zemra vaj’ e tingëllit të mjerë;
Ti vajton me zë të fshehur, se një zjarr kupton në gji:
Dheut! Ah dheut të përtëritur sot i falesh përsëri!
E si rron në gji të dherit dit-për-ditë-e nat-për-natë,
Gjir i dherit ku rreh jeta të fal brengë e përgjëratë:
Se prej mallit që të thyen permes pamjeve të tija,
Mun në fund të zembërës s’ate ritet fshehur dashurija.
E si ritet prej së fellash, më një ças fillon të nisë
Kënga jote-e papandehur q’është fjal’e dashurisë.
Ajo ngrihet…ngrihet…ngrihet…dhemshurisht e dyke qarë,
Pastaj sbret e parpalitet si një fluturëz e vrarë.
E kështu ti qan pareshtur bukuritë-e dashuritë,
Prej qepallës së përlotur të pikon një pik’e ngritë.

Asohere kënga jote shuhet dyke psherëtitur;
Ti fillon ta rrahish mendjen, e buçet me shpirt të mitur:
Se ç’gëzim përjetësije! E se ç’mall! E ç’dëshirime
Të pat falur dashurija në të qarët e një grime!
Prej dëshirës së zhuritur q’i dhe këngëvet, o zog,
Rrodhi vesa mëngjezore përmi lule borsilog...
Përmi lule ku rreh djelli ndrin me zjarr si pikë loti,
Zjarri fërfëllon e ngrihet me vetijen më-përpjetë-e-më-përpjetë,
Si mendim me hov të letë valon qiejve ti vetë:
Ha! Ç’të zotëroi Drita! Ç’të përshkoj një Gas i ri!
Seç të ndjell një Frymë-e largë tej nëpër paanësi!...
Nër paanësi të ndrijnë yjt’ e ndezur larg-e-më-larg...
…………………………………………………….............................. ...
-Që nga bota njerëzore, ku këndoj me shpirtin plot,
Prit-e, prit! Se po t’afrohet Zog’i Qíejvet, o Zot!
Fal-i Këngëtar-finoshit Gas të Thjeshtë mun në gji:
Posi lot në reze djelli ndrit-e në Përjetësi!


1921


------------------------------------

Lasgush Poradeci


Poradeci


Perëndim i vagëlluar mbi Liqerin pa kufir.
Po përhapet dal-nga-dalë një pluhurë si një hije.
Nëpër Mal e në Lëndina shkrumb i natës që po bije,
Dyke zbritur që nga qjelli përmi Fshat po bëhet fir…

E kudo krahin’e e gjërë më s’po qit as pipiëlim:
Në Katund kërcet një portë...në liqer hesht një lopatë…
Një shqiponjë-e arratisur fluturon në Mal të Thatë…
Futet zemr’e vetëmuar mun në fund të shpirtit t’im.

Tërë fisi, tërë jeta, ra...u dergj...e zuri gjumi...
Zotëroj më atër anët errësira...
Po tashi:
Dyke nisur udhëtimin mes-për-mes nër Shqipëri;
Drini plak e i përmallshëm po buron prej Shëndaumi.




Lasgushi piktor derdh naten pika pika mbi Fshatin. E shohim tablone impresioniste e mahnitemi me ate cka fshihet pas pikave e dridhjeve te shkronjave te pazeshme te qendisura ne pelhure. E sheh Liqerin nga te gjitha anet e tij Lasgushi, nga Poradeci e nga Shendaumi e sheh me syte e cdo centimetri toke shqiptare qe e rrethon ne naten qe ka rene e i ka ngujuar zemren ne fund te shpirtit. Femijet e gjumit aviten te puthin Drinin aty ku nis te pershkoje token qe e kane ndare te tjere.

Luigj Gurakuqi



QINDRESA


Me gusht shkon vapa, e me djelmni kalojnë

Gjithë përrallat e kohës së re,

Si n'dimen bora dhenë, kryet na zbardhojnë

Vjetet e kujdeset ne !

Me lule t'ershme e larca më dukej shtrue

Bota sa ishe i ri ;

N'gaz m'shkonte jeta, s'm'epej kurrë m'u ankue

Kurrë zemra s'm'ndjellte zi.

Por ! andrrat sot kaluen, prrallat djelmore

Janë zhdukun e kanë tretë ;

Idevet t'bukura, shpresavet lulzore

Veç emni u ka mbetë.

Veç një qëllim i naltë t'ban me durue,

E zemrën ta forcon ;

Ndër kundërshtime s'vyen kurrë me u ligshtue

Mjer' ai që nuk qindron !

Mitrush Kuteli

Më di a nuk më di


Më di a nuk më di se qaj,
më di a nuk më di se vuaj
në orët e thella të natës,
kur ngrihem i çmendur të shkruaj
me gjakun e zemrës të shkruaj.

Më di a nuk më di se agimet
më gjejnë pa gjumë në shtrat,
me shpirt të shkretuar nga dhembja,
e dhimbshëm i pres perëndimet,
me ankth i pres perëndimet.

Më di a nuk më di se sot
u drodha kur pashë pranverën, (vjeshtën)
që zbriste me flladet e prillit (tetorit),
e ëmbël siç ishte qëmot,
e hidhur siç ishte qëmot.

Më di a nuk më di se vuaj
në orët e thella të natës,
kur ndjehem nga jeta i huaj,
nga vendi i lemjes i huaj.
Më di a nuk më di...


----------------------------------------------------

Din Mehmeti

Kënga e thjeshtë

Ditën e tregut e ndesha shokun tim në tregtizë,
Kur më pa syve të mallur i shpërtheu një dritzë
e fytyra e mrrollur iu mbush me gaz, iu zgra,
si dikur kur shkonim së bashku maleve me gja...

Na harrove – tha – s’të merr malli për ne në breg,
burri s’vdes për së gjalli, pa i gjetur vetes shteg...
E more rrugën e shkollës. Ani, të gjithë jemi krenuar, beso,
që edhe ne kemi shkollar, që fëmijët tanë i mëso’...

Por ti na ktheve shpinën, u ndave prej votrës sonë
e ne një vend në sofër për ty e kemi ruajtur gjithmonë.
Sa herë dasma kemi ba ke qënë i thirrur me na pri’
e sa herë ka vdekë kush vajtorët kanë derdhur lot edhe për ty...

E di: rëndë po të flas. Por, për besë, s’e kam me sherr,
s’e kam me gverr – dashuria e madhe shpirtin ta shtjerr...
A e di kur ti këndoje e unë të përcillja me fyell –
katundin e rritnim në melodi, i jepnim gaz, i jepnim diell?...

Mos e lë pa u ngjitur, dimrit na gjen në shtëpi,
bukë kallamoqe kemi, untë s’të lëmë – këngën me përtëri...


ulur çdo ngarkesë e mbingarkesë në raportet e: miqësisë, shoqërisë, klasave a shtresave, pronave, jetës e vdekjes, kohëve;

fjalë që lodhin akademikët: mrollur, zgra, gverr;

rima të brendshme:
Kur më pa syve të mallur i shpërtheu një dritzë
e fytyra e mrrollur
Na harrove – tha – s’të merr malli për ne në breg,
burri s’vdes për së gjalli,

lojë e këndshme:
unë të përcillja me fyell – (fiell)
katundin e rritnim në melodi, i jepnim gaz, i jepnim diell?...
ke qënë i thirrur me na pri’
e sa herë ka vdekë kush vajtorët kanë derdhur lot edhe për ty... (ti)

Kënga e thjeshtë është aq e thjeshtë sa thuhet por jo aq e thjeshtë sa duket.


------------------------------------------------

andon zako cajupi:

Shqipetar!

Shqiperin' e mori turku,
i vu zjarr!

Shqipetar, mos rri, po duku,
shqipetar!

Mjaft punove per te tjere,
o fatkeq!
Kujto vendin tek ke lere
dhe tek heq.

Te ka bere perendia
luftetar,
si s'te lodhi roberia,
shqipetar!

Erdhi dita te ngresh koke,
te kerkosh
lirine, bashke me shoke
te leftosh!

Mos beni si keni bere
gjer me dje,
por te leftoni te tere
per Atdhe.

Peseqind vjet kemi rruar
me pahir,
Lidhure me kemn' e duar
me zinxhir!...

Myslyman' e te krishtere
jemi keq!
Te ngrihemi qe te tere,
djem e pleq!

Te ngrihemi te deftojme
trimeri;
ja te vdesim ja te rrojme
per liri!

O moj Shqiperiz' e dashur,
memedhe,
Te shoh me buze te plasur,
si me sheh.

U shkretove anembane,
Shqiperi,
se shqiptaret s'kane
dashuri.

Gjithe djemte qe ke qare
dhe mban zi,
per Morene jane vrare,
per Turqi!

Zhvish rrobat e roberise,
memedhe,
vish armet e trimerise
se ke ne!
__________________

DD, ate poezine Atdheu, Arapi e ka botuar ne fillim te viteve '90 ne mos harroj ne nje reviste per se pari, ne kohen kur ka qene plaga e ambasadave, ne mos gaboj. Me ka bere shume pershtpyje atehere, shume e bukur...

Sejfullai, aka lame kodra, ka nje poezi dashurie shume te bukur qe nuk e gjej dot tani, por kush ta kete ta sjelle ju lutem...


FAN NOLI:

JEPNI PER NENEN

Ç'thot' ajo e ve e gjorë,
-Mbretëreshë pa kurorë-
Faqe-çjerrur, lesh-lëshuar,
Shpirt e zëmër përvëluar;
Gjysm' e vdekur: "O Shqiptarë,
Nënës mos ia bëni varrë!"
Mbahu, Nëno, mos kij frikë
Se ke djemtë n'Amerikë.

Qan e lutet Nën' e mjerë,
Kërkon vatrën edhe nderë,
Do lirinë dhe atdhenë,
Si ç'e pat me Skënderbenë,
Bijt' e besës thërret pranë.
Kur i thirri dhe s'i vanë?
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n'Amerikë.

Cilët jan' ata tiranë
Që të pren' e që të vranë
Që të therrë bij e bija,
Dhe t'u-nxi, t'u-mbyll shtëpija?
Derthni plumba, o Shqiptarë,
Gjakn' e Nënës për të marrë,
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n'Amerikë.

Cilët bij të trathëtuan
Dhe të doqnë dhe të shuan
Dhe të lan', o Shkab' e ngratë
Pa fole, pa zog, pa shpatë?
Këta qena, o shok' i mbytni,
Mbushni gjyle që t'i shtypni.
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n'Amerikë.

Sa kërkon e sa të duhen?
Burrat nga detyra s'ndruhen!
Trim i mirë do të japë,
S'kursen jetën as paratë;
Hithni, hithni tok dollarë,
Të mos mbetemi të sharë.
Mbahu, Nëno, mos kij frikë.
Se ke djemtë n'Amerikë.

Do të ndihim pa kursyer
Për ty, Nëna jon' e vyer,
Që me drit' e nder të thuresh
Dhe me bijt' e tu të mburesh.
Cila Nënë lyp paranë?
Cilët bij me shpirt s'i dhanë?
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n'Amerikë.

Armë dhe fishekë mblithni,
Qesen edhe shpirtin hithni:
Për lirin' e vëndit t'onë,
Sot -se nesër është vonë-
Jepni, Nënën të shpëtoni,
Komb e vatra të nderoni.
Mbahu, Nëno, mos kij frikë
Se ke djemtë n'Amerikë.

edhe kete e pelqej shume nga Driteroi:
KUR TE JESH MERZITUR SHUME
Ketu s' do te jem, do jem larguar;
Ne toke i tretur si te tjeret,
Ne kafenene e preferuar
Nuk do me shohin kamarieret.

Dhe neper udhet ku kam ecur,
S'do ndihet kolla ime e thate,
Mbi varrin tim do te rrije i heshtur
Nje qiparis si murg i ngrate.

Ti do trishtohesh atehere,
Se s'do me kesh ne dhome gjalle,
Dhe, kur ne xham te fryje ere,
Do qash me eren dalengadale.

Po kur te jesh merzitur shume.
Ne raft te librave kerkome,
Atje do te jem i fshehur une,
Ne ndonje varg a ndonje shkronje

Mjafton qe librin pak ta heqesh
Dhe une do zbres, do vij pas teje;
Ti si dikur me mall do qeshesh,
Si nje blerim pas nje rrekeje.
__________________

xhevoja eshte babaxhan njeri, i thjeshte po me bote te madhe, i thinjur dhe me halle:

Borxhet e mia

Do te vdes,
do te vdes i mbytur ne borxhe,
s'eshte asgje mbytja ne lume a ne dhomat e gazit,
i kam borxhe nenes qe s'ia ngrita varrin,
i kam borxhe lisit qe s'ja hodha pjergullen,
i kam borxhe dashurise qe i vodha te dielen,
i kam borxhe krimit qe si vura emer.
Do te vdes,
do te vdes i mbytur ne borxhe,
i kam borxhe fjales qe s'e pashe ne enderr,
i kam borxhe korbit qe s'ia zbardha pendet,
i kam borxhe vitit '13 qe s'ia mbylla plaget,
i kam borxhe ardhmerise qe e lashe te pragu
ne terrin e nje kohe te larget.
Do te vdes,
do te vdes i mbytur ne borxhe.
U kam borxhe te gjalleve ,
u kam borxh te vdekurve,
gurin e varrit do ta shes,
te laj borxhet.

Dhe ve piken ketu.

Tani mund te flisni
per borxhet qe me keni ju.

__________________

Jorgo Bllaci
***************
Kendej armik,andej edhe me zi,
Edhe ne gjoks,edhe ne shpine plumba.
Kurse, me klithma, neper qiellin gri
Perplasin flatrat tufa me pellumba,
Pa ditur nga t'ia mbajne...Eh,o njerez!
C'e paskeni kaq mllef me njeri tjetrin?
Nje cast duroni,vec nje grimez here
Pushojeni kete orgji te eger,
Te pakten ,gjersa ne te tjera vise
Te cajne e te ikin, mbase pergjithmone ,
Keta te mjere zogj te dashurise,
Qe i tromaksi cmenduria jone !
(1992)




Elinda Marku
**************

Njerezore

Mbas nje te qare
besoj se jam njeri,
mbas nje te qeshure
gezohem se jam njeri,
mbas nje 'pse'-je
krenohem se jam njeri.
S'prish pune se i pabere,
i papjekur,
i pagdhendur,
i paformuar...
E perseri
fund e maje,
e brenda
njeri jam .
( Dhe
e di qe me duket vetja i bukur?!)
Ne fund te fundit,
c'jane njerezit e perkryer
me teper se skulptura ???
(2003)
__________________

Gjergj Fishta - LAHUTA E MALSISË

Kanga e Trembëdhetët

TE KISHA E SHNJONIT

Prendoi dielli, n'qiellë duel hana,
n' Veleçik po pingron Zana :
Ehu ! ju malet e Shqipnisë,
n' t' cilat strukë shqipja e lirisë
n' t' bardhat kohë, qi kanë prendue, 5
s' lête anmik, jo, me iu afrue !
E din shpat e di' edhe përrue,
e din landë e di' edhe gurë,
Shqiptarisë kryq e tërthuer,
se sa gjak atëbotë i anmikut 10
vojti rrëkajë prej t' bardhë çelikut,
qi flakote n' dorë t' Shqiptarit,
porsi rrëfeja majes s' Sharit.
A kisht' mujtë kurr n' atë kohë t' lume,
(me lot gjakut sot t' lotueme !) 15
veç nji troe t' tokës shqiptare
me rëmue dora grabitçare ?
Ah ! jo kurr : t' isht' çue mbarë bota...
Pse ndo'i Lekë a i' Gjergj Kastriota
do t' kisht' dalë atë dorë rrëmbyese 20
m'e cungue me armë ngallnyese,
t' cilat n' shekull do t' përmenden
hanë e hyj sa qiellëve t' enden.
Por kanë ndërrue sot moti e stina
për dhé t' ngritë, ku rreh « martina » ! 25
Gjinde e mbajtun me lot t'shu'mit
qi n' djersë njomë busat e umit,
ja qi n' kullmë rreshket kumbuese,
ja npër detë bjen valës shkumbuese,
për me mbajtë nji grue te shpia 30
s' cilës bukë i lypin fëmija,
edhe i lên, ndoshta, me kjá,
përsè e mjera bukë nuk ká :
gjinde, s' cilës Zot i âsht ari,
t' zezën bukë, qi i ngratë Shqiptari 35
shtrêjt me gjak e pat fitue,
pa ndo'i dhimbë, kjoshin mallkue !
sot m' e dá duen copa copa :
e përsè ? Pse don Europa...
Uh ! Europë, ti kurva e motit, 40
qi i rae mohit besës e Zotit,
po, a ky â sheji i qytetnisë :
me dá tokën e Shqipnisë
për me mbajtë këlyshët e Rusisë ?
Po, ti a kështu sot na i përligje 45
njata burra, qi m' këto brigje
për ty vehten e bâne flie
kur ti heshtëshe prej ligështie ?
Ti, qi i kalle flakën diellit
e i shestove rrathët e qiellit, 50
Ti, prej eshtënsh t't' ngratë Shqiptarëve,
qi bânë dekën për dhé t' Parëve,
bân sot t' bijnë fatosa t' ri,
t' cilt nji troe t' kësajë Shqipní
mos t' ia lanë Shkjaut n' dorë me i rá 55
krejt në gjak nji herë pa e lá !
Lum, oj Zana e Veleçikut,
qi m' ia lëshon ti namët anmikut,
qi m' i uron djelmtë e Malsisë,
qi m' ia kjanë hallin Shqipnisë ; 60
kësaj Shqipní e cila motit,
n' zâ kah pushka e besa e Zotit,
pat kenë çmue prej fisesh t' tana
kah bjen dielli e kah merr hana !
Por, sado qi poshtë ka rá 65
sot me sot e rrin tue kjá
n' pluhun t' tokës, prej njerëzve shá,
prap, oj Zanë, shkëndia e burrnisë
nuk â' shkimbë n' male t' Shqipnisë,
qi, manà, edhe n' këto kohë t' reja 70
ka 'i herë ndezet flakë si rr'feja.
S' kanë mbetë shkret, jo, armët besnike,
përsè Arbënorja, grue fisnike,
bân se bân fatosa t' ri,
t' cilt trimënisht për ketë Shqipní 75
e për besë e t' bardhën Fé
e bâjnë dekën si me lé.
A po i sheh ti njata burra,
qi kah Brigja nepër curra,
tue hecë natën porsi bisha, 80
janë t'u ngjitun drejt kah kisha ?
Ata janë, po, Krenët e Hotit
qi m' u lidhë duen me besë t' Zotit
për me i dalun zot Shqipnisë,
për me i lanum nderë Malsisë. 85
Po, Çun Mula mbi shpinë t' kalit,
ua çoi lajmin Krenëve t' malit :
ua çoi lajmin n' derë t' konakut,
për me u mbëledhë n' kuvend t' bajrakut ;
e si rrokull kjenë rreshtue, 90
kështu xên Çuni me ligj'rue :
« Fol tash, Masho, ç'po na thue ?
Un qe Krenët t'i kam bashkue,
t' cilve mundesh me u besue,
pse armët kryq i kemi vu, 95
si na e lánë të Parët kanu ».
Atëherë Mashi xên kadalë :
« Pa ndigjoni, o trima, 'i fjalë,
qi po u thom me besë të Zotit,
porsi nipave t' Kastriotit : 100
katërqind e s' dí sa vjet
janë qi i bâjmë Mbretit hysmet,
kush ushtrí, kush angarí,
me armë n' dorë, me zjarm në gjí,
me 'i kambë mbathë me tjetrën zdathë, 105
bukën n' strajcë e shpí senjurin,
dyshek tokën, jastek gurin,


t' mbramë te hika e t' parët te mbeta :
trima n' zâ, çëse â' xanun jeta :


-----------------------------------------------

Kadare

Balada a Nenes

Ne mbremje u kthye ai ne shtepi
i lodhur, i ngrysur, me traktet ne gji.

Mesnates se shurdher, se erret, se shkret’
do ngjise ai traktet kudo ne qytet.

-Mesnates ti sonte, o nene, me zgjo!
-Mir’, biri nenes, fli, bir! – tha ajo.

Ai si i vdekur ne gjume! ra pastaj
dhe nena mbi te nuk i ndan syte e saj.

Shikon ajo traktet dhe lutet mbi te
<<Fli, biri i nenes, se ora s’eshte nje.>>

Akrepi leviz, me ngadale leviz
pas perdesh, pas xhamash: e zeze nata pis.

Ne enderr ai buzeqesh e po sheh,
nje fushe te bukur, nje qiell pa re.

Dhe nena e tij me te bardha vallezon,
ne fushe te sahatit me dore tregon.

Akoma akrepi s’ka shkuar ne nje,
ndaj nena s’e zgjon, ndaj akoma po fle.

Por befas ne fushe u degjua qe larg
nje krisme perreth: trak a trak, trak a trak!

Dhe nena u zhduk si ne mjegull atje,
sahati i thyer sec ra permbi dhe.

I mbytur ne djerse u zgjua ai
<<O nene>>, dhe doren e vuri ne gji.

Atje trakte s’ka. <<O nene ku je!>>
Pas perdesh, pas xhamash po gdhin dite e re.

<<O nene!>>, por nena nuk eshte me perqark
diku mitralozi troket: trak a trak!

Dicka neper mendte atij shpejt I erdh’
u hodh drejt nga porta: kuptoi e u zverdh.

Ne dor’ revolverin, ne rrugen e shkret’
vrapoi n’erresire, kudo ne qytet.

<<O nene, o nene, o nene, ku je!!!!>>
Ja, zbardhin mbi mure ca trakte atje.

Vrapon, po nuk duket gjekundi ajo,
…<<Ndal!>> ndihet tek-tuk. Vrapo shpejt! Vrapo!

N’agim afer pyllit, ne an’ te nje perroi
pas drureve ai u mbeshtet e vajtoi.

…Qe biri te flinte i qete gjer n’agim,
mesnata per nenen s’do kete mbarim.


--------------------------------------

Arshi Pipa

LAMTUMIRE

Mos loto, qi n'kujtese
Te ruej pa turbullue
Kqyrjen tande plot shprese
Magdalene pikellue!

Mos qaj fisnike, zija
kur vetn nuk e shaplle.
Ashtu nga dashunija
Ti vdiqe pa u ngjalle.

E zymte dita e motit
Nuk dij a kem me u pa
N'se jo, ti lutju Zotit
Sa mire na jemi nda.

MARTIN CAMAJ


Vrasja e poetit


Liria e fshehun mbas vargjeve
Të poezisë
Nuk ishte vetëm:
Para tyne rrishin galue roje
Shpend mishngranës
Me fytyrë njerëzore.

E ti ishe për ta nji bletë
Tue u rropatë ka drita në qelq,
andej kufijve të botës
njerëzore.


------------------------------------------

Skënder Rusi

ATA DY PLEQ

Një plak. Një plakë. Dhe një park.
Edhe një stol. Dhe bëhen katër!
Dhe një neon që ndizej, shuhej,
Sikur ta shkelte syrin natën!


Po pas një viti mbetën tre.
Një plak. Një stol. Një park i gjelbër.
Dhe një neon që më nuk ndizej,
Që mbeti si një sy i verbër!


Në vjeshtë, ah, mbetën veç dy.
Një park. Një stol krejt i vetmuar.
Që pret mos kthehen prap’ aty,
Ata dy pleq të dashuruar!…

--------------------------------------------------------------------------------

Koçi Petriti

Dashuri

Ish nje vajze e ish nje djale,
vajza e donte e djali e donte,
po Shkumbini i madh me vale
i kish ndare e s'i bashkonte.

Dhe therrisnin: O o o, te dua!
po kjo klithme e lashte fjalesh
u degjohej: Jooo, s'te dua!
neper thashetheme valesh.

E humbisnin te dy shpresen
e shpresonin prap me teper,
sic humbet dhe drita vesen
dhe e gjen mengjesin tjeter.

Ooo, te duuaa, nisej fjala,
Jooo, s'te duuaa, mberritne zallit,
vajza thosh: Me pifte vala!
Te perpifte! I vinte djalit.

Bot me buze, bot me duar
anes dallgeve nderkryer,
here per jete dashuruar,
here per vdekje te zhgenjyer.

Hidhnin fjalen ta kalonin,
shprishej porsi plisi i kumit,
hidhnin gurin te qellonin,
binte mu ne mes te lumit.

Nje cast lumi s'ish me lume
mes dy brigjeve te mallit
dhe u bind e ra ne gjume
dhe u hap e fjeti zallit.

Rendi vajza e rendi fjali
sa u ngrit nje ere e marre,
qe rrezoi shkembinj nga mali
e nje bresher qe s'ish pare.

Zgjaten duar, vune gure,
shtruan dhimbjet qe nuk thuhen
gjer mbi lume u bene ure,
te kalojne ata qe duhen.


-----------------------------------------

MIMOZA AHMETI

Qe ti je gomar kjo eshte dicka qe duket

Fytyre e bukur dikur,tani stigmatike,
ne gjurmet e tua gjej vrasjen qe te kane bere,
ne grate qe i humbe,qe i braktise,a shpetuan duke ikur prej teje,
per mbetur gjalle diku
ne lemoshe ndjenje.
Fytyre e bukur dhe sot,me gjithe prishjen,dyshimin,
dekompozimin,
trup qe zvarrisesh e birresh ne toke te mallkuar.
Mase vigane dhe e deshperuar njekohesisht.
Nje vath ne vesh-dic ja nxit kotesise kuptimin.
Cdo dite humb dicka nga cilesia e yllit,
vdiresh ne rere.
Cdo nate fiton dicka nga pamortesia e vdekjes.
Oh,tani qe po shuhesh,ndersa vazhdon akoma te shuhesh
vervit ne ajer tentakula te tmerrshme vetmie te shthurur
me lak fshikullues kap,terheq e shtrengon,
roberon
me buzet sterile,trupin e pandjeshem.
Shepsh kam rene ne gjurmet e bjerrrjes sate,shfrimit
menyres se terthorte te shfaqjes,helmimit,
fshehjes,sofizmit,lekundjes,se paqenes,
asaj paqendrueshmerie qe nuk ngre dot baze.
Ndjenja luksoze,ne esence shkaterruese,
gerryejne si macet gjire grash te lena.
Rrugehumbur i bukur qe vazhdon te humbesh,
qe di te sillesh por qe etika s'ta permush dot shpirtin.
Jam jotja,me ke,gjithmone me ke pasur,
mbeshtetje,fryme,shteg ne rruge pa krye,
Por ti s'e kupton,ngaqe je gomar,
dhe ky eshte shkaku
qe une te dua tmerresisht.
__________________

MÝGJENÝ

Të birtë e shekullit të ri

Na t'birt e shekullit të ri
që plakun e lamë në "shejtnin" e tij,
e çuem grushtin për me luftue
nder lufta të reja
dhe me fitue...
Na të birt e shekullit të ri,
filizat e një toke së rimun me lot
ku djersë e ballit u dikonte kot -
se dheu i yne qe kafshatë e huaj
dhe ne marrëzi duhej shumë shtrejtë t'u paguejm
Na t'birt e shekullit të ri
vllazen të lindun e të rritun në zi,
kur tinglloi çast'i ynë i mbramë
edhe fatlumë
ditem me thanë:
s'duem me humbë
në loje të pergjaktë të historis njerëzore,
jo! jo, s'i duem humbjet prore
duem ngadhnjim!
Ngadhnjim ndërgjegje dhe mendimi të lirë!
S'duem për hir
të kalbsinave të vjetra që kërkojne "shejtnim"
të zhytemi prap në pellgun e mjerimit
që të vajtojmë prap, kangët e trishtimit,
- kangen monotone, pa shpirt, të skllavnis -
të jem' nji thumb i ngulun nder trutë e njerëzis.
Na të birt e shekullit të ri
me hovin tonë, e të ndezun peshë,
ndër lufta të reja kemi m'u ndeshë
dhe për fitore kem me ra fli.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



Shkodra në mengjese

Kendojnë bashkë në mengjese pesë kumbonare,
kendojnë në ajri mbi Shkoder ende fjete:
mbi Maranaj qet vetllen kureshtare
agimi e hjedh në liqe synin e qete.

Perhapë lajmin e zgjimit rrezja e parë
të parat pershendetje dridhen në heshti të lete,
e shpejt në at lavdi dielli, qi e veshë fare
Shkodra kumbon me zane, zhurmë e jete.

E ai diell prendvere i ri shprazet në shtepija
udha e lulishta tue ngjallë ngjyra e shkendija,
tue mbshtjellë gjithshka si nji tis ari, i holle:

skaj ne skaj si lum gzimi tue rreshqite
në syt e vashave, qeshë, e mbush me drite
kacurrelat e tyne kur shkojnë në shkolle.

Ernest Koliqi


---------------------------------------------------------------------------

ATDHEU ...
Fatos Arapi
gjendet në postimet më lart ( D D)
__________________

Diabolis Dassaretis

Vajkali

Na ishte një djalë, na kishte një kalë
Një vraç një kuqal, si veriu në mal.
Na ishte një vajzë, e brishtë si majëzë,
Me sytë përdhe, nuk kishte shoqe mbi dhe.

Na ishte një djalë, na kishte një kalë
Për mëngjez shaluar për sytë e kulluar
Të vajzës si bora nën lajthitë kurora
Hingëllimë dhe trok, ah të ishim tok.

Na ishte një vajzë, e brishtë si majëzë,
Që mbante një shtambë e shkonte më këmbë,
Shkonte faqepjeshka për ujë tek lajthjeshka,
Kreshtës tek burimi, ku hidhte hijen trimi.

Na ishte një djalë, na kishte një kalë
Që mbante bagëtinë, edhe blegtorinë
Që të kishte tundë, derdhte djersë e mund
Derisa në fund, binte muzgu mbi katund.

Na ishte një vajzë, e brishtë si majëzë
Mëkonte manaren, rudën lozonjaren.
I çonte ujë në arë të atit fshatar,
Që punonte me shatë se rronin në fshat.

Na ishte një djalë, na kishte një kalë,
I bukur si yll, flokëderdhur si pyll,
Vajzës i doli para kur ju bë e mbara,
Dhe u panë mu aty, të dy sy ndër sy.

Na ishte një vajzë, e brishtë si majëzë,
Djalit ja ktheu "po", kur ky i tha "më do?",
Dhe u ngjit në shalë pa thënë një fjalë;
Dhe rrahën e ndalën në një va kur nata ra.

Na ishte një djalë, na kishte një vajzë
Kalin të kulloste e la në luadhet në va.
Na ishte një vajzë, na kishte një djalë
Me shpirt e mëkonte dhe e dashuronte.

Na ishte një djalë, na ishte një vajzë
Kalin kishin saraje dhe gjirin për pajë (Kali ishte kalaja, gjiri ishte paja)
Ashtu u çiftuan edhe u martuan
Ndërtuan shtëpinë në atë lëndinë.

Ku bëhet përrua uji nga një krua
Atje në një va një fshat shtëpitë ka
E pat nisur një djalë atje në rrëzmal
Ku zbriti vajza nga kali ngrihet Vajkali.

Na ishte një djalë, na kishte një kalë
Një vraç një kuqal, si veriu në mal.
Na ishte një vajzë, e brishtë si majëzë,
Me sytë përdhe, nuk kishte shoqe mbi dhe.


------------------------------------------------

Lekë Matrënga

Këngë e përshpirtëshme

Gjithëve thëres, kush do ndëlesë,
të mirë të krështë, burra gra,
mbë fjalët e Tinëzot të shihi meshë,
se s'ishtë njerii nesh çë mkatë s'kaa;
e lum kush e kujton se ka të vdesë,
e mentë bashkë mbë Tënëzonë i kaa,
se Krishti ndë parrajsit i bën pjesë,
e bën për bijr të tij e për vëlla.


Nëse është e para poezi në shqip (1592).


------------------------------------------


Zef Serembe (Xhuzepe Serembe)

Këngë malli

Më rri e pikur me mua nuk di ç’ke,
O e së humburës parajsë molla më e mirë,
Thuajmë ç’të bëra, i shkreti, që ashtu më le,
Sa jetën po e shkoj pa asnjë hir!

Oh, sa të mjera shkuan ditët kur fare
Nuk i pash’ bebzat të qeshnin në ata sy,
Që zemrën time e bënin aq krenare,
E gjirin ma mbushnin plot me dashuri.

Dhe ballin e stolisur rrezesh dielli
Më te dritarja jote nuk e pashë,
As të bukurën buzë, si lule qielli;
Pothuaj më su duke ti, mori vashë.

Gjin’ ma mbushi malli e zemrën me zjarr,
E trutë seç m’u harbuan në mendime,
Pushim dot nuk gjej e paqe më nuk kam.
Ti, vashë, ma dërmove jetën time.

............

Po dëgjomë fjalën që zemra të thotë:
“Do thyej prangat që më bënë të shkretë,
shpatën do t’rrëmbej edhe mburojnë time,
në luftë do t’vete si petrit i shpejtë.

E në ardhtë lajmi se vdiqa unë i mjerë,
Thuaj për mua të zin’ një fjal’ me mall.
Do t’shkojnë dimër mbi dimër e pranverë,
Jeta do t’lulëzojë, un s’do jem i gjallë.

............

Po ti, moj vashë, që të kam dash’ si sytë,
kur të më zgjohesh mëndjekthjellët menatë,
posa mëngjezit hyn dielli në shtëpit,
dërgoma këtë kujtim brenda në shtrat:

“I mjeri, oh! Një ditë ish gjithë hare,
kur rrinte në katund plot me trimëri;
si era shkoj për jetë, si një re,
e tash fle në një vend që unë s’e di...”

.........

Kur era të t’pëshpërijë si një herë
Fjalët që për mua do dërgojë malli,
Do t’më ngjajë varri posi pranverë,
Varri do t’më duket i ëmbël si zalli...


-------------------------------------------

O MOJ SHQIPNI - Pashko Vasa

O moj Shqipni, e mjera Shqipni,
Kush te ka qitë me krye në hi?
Ti ke pas kenë një zojë e rande,
Burrat e dheut te thirshin: Nanë!
Ke pasë shumë t'mira e begati
Me vajza t'bukra, me djem t'ri.
Gja e vend shumë, ara e bashtina,
Me armë të bardha e pushkë ltina,
Me burra trima, me gra të dlira,
Ti ndër gjithe shoqet ke kene ma e mira.
Kur krista pushka si me shkrep moti,
Zogu i shqiptarit gjithmonë i zoti.
Ka qënë për luftë e n'luft ka vdekun,
E dhunë mbrapa kurr s'i ka mbetun.
Kur ka lidh besën burri i Shqipnisë,
I ka shti dridhën gjithë Rumelisë.
Ndër lufta t'rrepta gjithkund ka ra,
Me faqe t'bardhë gjithmonë asht da.
Po sot, Shqipni, pa m'thuej si je ?
Po sikur Lisi i rrxuem perdhe,
Shkon bota sipri, me kambë të shklet
E një fjalë të ambël askush s'ta flet.
Si mal me borë, si fushë me lule,
Ke pas ken veshun, sot je me cule
E s'të kan mbetun as emn, as besë
Vet' i ke prishun për faqe t'zezë.
Shqiptar', me vllazën jeni tuj u vra,
Ndër njëqind çeta jeni shpërnda...
Qani ju shpata e ju dyfeqe,
Shqiptari u zu si zog ndër leqe.
Qani ju trima bashkë me ne,
Se ra Shqipnia me faqe n'dhe
E s'i ka mbetun as bukë as mish,
As zjarm në votër as dritë as pishë,
As gjak në faqe as nder ndër shokë,
Por asht rrëxue e bamun trokë.
Para se t'hupet kështu Shqipnia,
Me pushkë n'dorë le t'desë trimnia,
Çoniu shqiptarë prej gjumit, çoniu !
Të gjithë si vllazën n'një besë shtrëngoniu !
E mos shikoni kisha e xhamia,
Feja e shqiptarit, asht shqiptaria !
Qysh prej Tivarit deri n'Prevezë,
Gjithkund lshon dielli vapë edhe rrezë
Asht toka jone, t'paret na e kan lane,
Kush mos na e prekë se desim t'tanë !

Dritëro Agolli

Mëzi i vogël

Hëna si e verdha e vezës
Çau guaskën e malit dhe doli,
I shkanë këmbët e lodhura pelës
Dhe ra në hendek dhe gjaku i rrodhi.

Karroca e përmbysur s’bënte më zhurmë
Dhe dridhej pela ende e mbrerë,
Mëzi i vogël shikonte gjakun me shkumë,
Gjakun që dilte nga goja e nënës së mjerë.

I zoti ia hoqi pelës palldëmë e litarë
Dhe mëzin e mori për jele me vete,
Mëzi kthente kokën nga nëna e vrarë,
Mëzi thundrat përplaste dhe dridhej në ethe.

Pastaj në shtëpi ai heshti me kokë nga hëna,
Vetëm kur porta u hap e rënduar,
U nis përsëri me trok nëpër natë nga nëna
Dhe ishte vrapimi i parë në jetë krejt i vetmuar.

U fut në hendek dhe pelën në ballë lëpiu
Dhe ndjeu ftohtësinë e tmerrshme në gjuhë,
Ngriti kokën lart e në qiell hingëlliu,
Hingëlliu fillikat nën hënë i përhumbur.

Kjo ndodhi një natë kur të verdhët e hënës pikonte,
Mëzi këtë e mbajti në mendej aq gjatë
Dhe kur hënë në cepin e qiellit vështronte
Hingëllinte përnatë...

Dritëro Agolli

Kali

-Baladë-

1.
Limo Labinoti hipi kalin
Dhe u nis të blinte një qemane,
Në pazar takoi evgjit nallbanin,
Ia la kalin, hyri në mejhane.

Pa ia nisi gotave t’i zbrazte,
Pa ia nisi lodrat me çingjitë,
Pa çingjive ç’iu pëlqente nazet,
Ç’iu pëlqente këmbët, gjinjtë.

Mburrur mes çingjive tha një fjalë:
-Kush e ka qemanen më të mirë,
Për qemanen unë i jap një kalë,
Që s’e ka arab në shkretëtirë.

-Unë e kam! Tha një nga muzikantët
Dhe qemanen vithe – femër ngriti.
Sytë e tij të turbullt e të vakët
Feksën në lëkurën prej evgjiti.

Limo Labinoti i ra ballit:
Si t’ia jepte kalin një zuzari?!
Ky evgjit nuk vlen sa bisht i kalit.
Kali im këtij i ve samarin!

Kalë, o kalë, plumbin s’e përfillje,
Me revan ia pritje rrugën plumbit;
Kalë, o kalë, hënën e përpije,
Kur e ngrije kokën anës lumit.

Kalë, o kalë, ç’m’u fanit qemania,
Ç’më plagosi këngë e saj pa emër,
Do ta nxjerr qemanen nga mejhania,
Do ta ngjit në mal t’i fut një zemër!

Harkun e qemanes ta bëj kalë
Dhe qemanen kodër mbi një fushë,
Të trokasin thundrat valë-valë,
Kur ta vë nën sup, ta mbaj në gushë.

2.
Ky evgjit nallbani qimedrizë
Solli kalin drejt e në mejhane,
Ia dha sazexhiut mustaqespicë,
E la Limon vetëm me qemane.

Limo Labinoti sazexhinë
E vështroi me dy thingjijtë e vëngër:
- Merre kalin, hidhu në lëndinë,
Të krekosesh ti, çomagë e shtrëmbër.

Po më prit, evgjit, nga hija e ftonjve
Të dëgjosh me smirë e ngashërimë
Nga qemania trokun e potkonjve,
Vërshëllimë jelesh, hingëllimë...

Dhe i tha: - Evgjit, unë ta jap kalim,
Veç ma ler çingjinë ta nxjerr jashtë,
T’i tregoj si hëna rri mbi malin,
Si përgjon mullarin tim me kashtë;

Ta mësoj si barku i mullarit
Bëhet shtrat nga shtretrit më të lumtur,
Ku pikon nga hëna pika e arit
Dhe vjen erë e lumit të përhumbur.

3.
Limo Labinoti hop! në kalë,
Hop! mbi kalin bashkë me çingjinë
Dhe vrapuan ngjitur në një shalë
Një kurriz, një bark plot përcëllimë...

Vrap e vrap dhe zbritën pas mullarit,
Ku këndonin bulkthet këngë shumë,
Ku përgjonte breshkëz e ugarit
Zgjatur qafën samari i murrmë.

Heshtni, bulkthe, mos kërkërini,
Dhe ti, breshkëz mbaje brenda qafën!
Limo Labinotin do ta shihni,
Kur mullarit plak t’i futë flakën!

Odo-bo mullar, ç’të panë sytë,
Obo-bo ti kashta e florinjtë!
Hënë e kallajisur tok me yjtë
Panë si kërcejnë valle gjinjtë!

Panë si kafshon cingjia kashtën,
Kur përdridhet si purteka e thanës,
Panë si shalon një pelë natën
Limo Labionti i qemanes.

Panë si ky Limo Labinoti
U bë hark qemane mbi çingjinë,
Harku nxirrte tinguj, pika loti,
Në fërkim me barkun dhe me gjinë.

Lumë, o lumë, mos i trego fushës
Britmat e çingjisë dhe ofshamat,
Kur ia vinin buzët zjarrin gushës
Tek kumbonin cicat si kamabanat!

Kalë, o kalë, mos rrëfe ç’ke parë,
Mos rrëfe për pelën që kam hipur,
Kjo çingjia-pelë krejt mullarë
Ma rrëzoi përdhe me këmbët ngritur...

4.
Kur u thyen gjithë evgjitët panë
Qafën e kafshuar të çingjisë
Dhe qemaneve në aheng u ranë
Shtrembëruar sytë prej rakisë.

Lëre, lëre limo Labinotin,
Nga qemania mëndtë seç iu prishën!
Jashtë kali qante për të zotin.
Brenda kurva në akull ftohte sisën.

Mjegull e mejhanes ra mbi brengat,
Gjokset e çingjive u mbuluan.
Heshtën harqet, u nemitën këngët.
Gotat flakën blu në buzë e shuan.

Limo Labinoti ngriti telat
Pa i ra qemanes më të qarë.
Qau për kalin gjersa thirrën gjelat
Dhe kur shkoi në fshat i thanë: “I marrë!”...


--------------------------------------------

Lasgush Poradeci

KUR NUK NDIHESH FARE MIRE

Kur nuk ndjehesh fare mire,
(Sepse shpirtin e ke plot),
Ze kendon ne vetesire
Pa te derdhen pika lot.

Pika lot, si pika dylli,
Oe te derdhen aqe shpesh,
Kush qepallat nuk i mbylli...
Nuku mund t'i marre vesh :

Kujt s'ju dha t'i rrahe mente,
Ne shtepi kush nuk u mbyll,
Me nje hov kur shpirt'j shenjte
Ndrin e digjet posi yll -

Nuku mund t'a dije fare,
As qe do te ndjeje dot
C'pruri kenga mendimtare
Me cdo varg prej pikash lot.

Kush te tall me verb te kote,
Nuku mund t'i ndjeje gjiri
C'Drit' e bardhe djeg ne bote
Me cdo pike prej qiriri.


----------------------------------------------

Lasgush Poradeci

PIKË E LOTËVE TË MIA

Në kuvëndin e përzjerë
Pate pyetur mik i ngratë
Ç'punë bëj e ku kam lerë
Në kam Nënë e në kam At.

Varg e varg me përgjërata
Para sysh më venë e vinë
Seç m'u ndrit ky lot që pata
Miq-o kimani zilinë.

Unë që atëhere dot nuk munda
T'i përgjigjem me një çast
Pasi vonë ta mata shtatin
Kam vendosur të të flas.

Më pat lindur vendi i Zotit
Dhe bëj punën e njeriut
E për prind kjo pikë e lotit
Nga më zbriti vetvetiu.

E në dhembjet venë e vinë
Jam gati të vuaj më
Kush s'ma njohu dhemshurinë
S'më pat njohur kurëgjë.

Bukuria-bukuria
Më pat puthur mu në ballë
Pikë e lotëve të mia
Vetëtin si gur i rrallë.


-------------------------------------------------------

Si s'të desha pak më shumë - Fatos Arapi

Unë e desha përtej vdekjes,
Ashtu dashurova unë
Edhe prap s'ia fal dot vetes:
S'i s'e desha pak më shumë...

Pak më shumë ku shpirti thyhet,
T'i them ndarjes: - Prit, ca pak...
Të gënjejmë mallin që s'shuhet,
Kujtimin të gënjejmë pak.

Përtej vdekjes, përtej botëve,
Atje ku nis "ca pak" tjetër,-
Asaj që më rri mes Zotave:
"Si s'të desha pak më tepër...".

Ali Asllani

Vajza shqiptare


I
Kush të ka dërguar, hëna apo djelli?
Pa më thuaj, të lutem, sa pate ka qjelli?
Nëpër ato pate, madhëri e artë,
Ka të tilla shtate, si të zotris’ sate?

Në je ndonjë ëngjëll, udhën ke lajthitur,
Apo sjell melhemin zemrës së goditur?
Në je ndonjë valë, kush ësht’ ai mall,
Që të ndez e derdhe e utrin’ mbi zall?

Në je ndonjë çupë, do të mbaj mbi sup,
Do të ngjesh në zemër, do të pi me kup’!
Në je ndonjë lule, e ku do keç mbirë,
Si mundet e bënet lulja kaq e mirë?

Në se je sorkadhe, lumthi kush ka çapa,
Lum ai q’i vete zotris’ sate prapa!
Kush të paska rritur, kush të ka selitur?
Trupi i yt i bukur si flori i situr!

Në je ndonjë xhinde, xhinde e arratisur,
Cilin ke vithisur, kujt i je kolisur?
Ku është ai pyll, ku është ai mur
ku ti vete fute dhe qëllon me gur?

II
Kush të ka dërguar, Hëna apo Djelli?
Pa më thuaj, të lutem, sa yje ka qjelli?
Ka të tilla pyje nëpër ata yje?
Ka të tilla xhinde nëpër ata pyje?

Qofshi të ërgjënda, ka të tilla xhinde?
Rrofsh e qofsh, sa malet, zotrote ku linde?
Desha që ta dija ku është ylli yt,
Desha që ta dija ku ësht’ pylli yt!

Në je ndonjë dritëz, dritëz perëndie,
Lum kush të ka afër, kurse nata bie;
Në je ndonjë hije, hije hyjënore,
Kthema zemrën time, zemrën që ma more!

Në je ndonjë erë, një veri në ver’,
Nga se po të digjet trupi ylyver?
Në je ndonjë ëndërr, shum’ të lutem shum’,
Në të dasht’ qejfi të të shoh në gjum’!

Në je xhevahire, nga se ku je dukur?
Nga se xhevahiri rri në kuti futur?
Në je ndonjë flutur, kush të ka qëndisur?
Kush është ajo dorë, që të ka stolisur?

Pa le ta dëgjojmë një herë e dy herë,
fol, moj dallëndyshe, që këndon mbi derë!
Fol moj dallëndyshe, se sa më vjen mirë,
Mos je ndonjë vajzë nga një vend i lirë?


- Un’ jam një arbreshe, rroj këtu në rrëza,
Një gjak e një gjuhë kemi me thëllza;
Pullumb e sorkadhe jemi farë e fis,
Kemi dhe shqiponjën gjyshen e shtëpisë!

Çdo të mira kemi, djelli si ar
Derdhet përmbi neve nga çdo vënd më par’,
Lul’ e vëndit tënë katër stinat çel
Edhe erë e bukur na deh e na vel!

A e more vesh kush më ka qëndisur?
Është dritë e djellit që më ka stolisur,
Është drtië e djellit, është dritë e hënës,
Më shum’ nga të gjithë është sisë e nënës!


-------------------------------------------------------

BILAL XHAFERRI


Baladë Çame

Ylberi, si një përshëndetje e përlotur lamtumirë,
u zhduk matanë largësive,
mbi kreshtat e flakëve,
nëpër shi...

Matanë largësive u zhduk e përflakur Çamëria
dhe të gjitha rrugët tona shpien në veri.
Ulërin era e Mesdheut mbi trojet e lashta epirote,
mbi të shtrenjtat troje tona stërgjyshore.

Në kullotat e braktisura kullosin rrufetë.
Ullishtet e pavjelura gjëmojnë si dallgë nëpër bregore.
Dhe kudo toka çame,
mbuluar nga retë,
rënkon e mbytur në gjak e lot,
e mbetur shkretë,
pa zot.

Na e tregojnë drejtimin plumbat, që vërshëllejnë në errësirë.
Na e ndriçojnë rrugët flakët, që gjithë tokën kanë përpirë
Pas shpinave tona përplas tufani dyert e shkallmuara të shtëpive
dhe rrugët zgjaten e zgjaten si veri.

Ne, popull muhazhir, ecim nëpër shi...
Lamtumirë, Çamëri!







Eja, trishtim

Eja, trishtim,
eja me hapa fletësh që bien nga degët,
eja me hapa shiu që këputet nga fletët...
Eja, trishtim,
Eja me hapa tingujsh që dridhen në mbrëmje,
eja me hapa zemrash që rrahin me dhimbje...
Eja, trishtim,
o prehër i ëmbël që nuk më braktise kurrë,
o strehë e qetësisë sime,
o ëndërrime të mia,
o gji i shpresës sime!
Eja, trishtim,
trishtim,
eja.


---------------------------------------------------

Gavril Dara i Riu

nga Kënga e sprasme e Balës

Kënga e Beratit

“O Berat, o Berat!
(Këndoi Mara që menatë)
sa bonjakë na ke lënë!
Sa të veja shkulën flokët!
Ditë vrasje, ditë e zezë
Mos ardhsh kurrë më në jetë!
Nata e vdekja të mbuloftë!
Dielli kurr’mos të gëzoftë!
Nga të katër an’t e dheut
Tufa-tufa vinin qiftet
E nga gjith’shpellat e malevet,
Zbrisnin bisha këtu-atje;
Gjak në erë, gjak në re,
Gjak në ujë, gjak në dhe;
Gur më gur një copë mish
Kreje a llëre trimash kish!
Zonj’Mamica atë natë
Pa një ëndërr keq të gjatë,
Se iu duk i shoqi i verdhë
Me gjith’kurmin copëtuar
E kurorëzat mbi shtrat
I mbuloi me shqep të zi;
Hoq unazën e martesës
E ia ndau më dy pjesë,
Një e mbajti, një ja dha,
Pra u zhduk e gjë s’i tha.
Natë e ditë ajo vajtoi,
Por nga varri dot s’e çoi”.
Ashtu Mara më këndoi,
Nuk këndoi, por rënkoi;
Që nga oda e dëgjoi
Zonja Lenë e ma qortoi:
-“E përzishme, zonja nuse,
T’u çel kënga që menatë;
Mos ndonjë ëndërr të keqe
A të vdekur ti ke parë?”
- As ndonjë ëndërr të keqe
As të vdekurit kam parë,
Por e kam zemrën të thyer
E pahir më dalin lot.
Çfardo shoh, e shoh në zi.
Ububu! Ky Niku ynë,
Kur u nis, seç u helmua
Dhe unazën më kërkoi!...
Vemi, nën’, vemi mbi kodër,
Tek zbulohen gjithë fushat,
Mbase Nkiu na rikthehet!”
Van’ të nxirat përmbi kodër,
Tek zbulohen gjithë fushat,
Mbase niku na rikthehet!”
Van’ të nxirat përmbi kodër
E vërejtën djathtas-majtas,
Kur përderësin me shkop
E me trastë pan’tek qante
- “O përderës, derëzi,
Paç uratën, përse qan?
A mos kafshët t’i kan’ vjedhur,
A koliben ta kan’ djegur,
Apo birëthin e humbe
Në këto luftra të shkreta?”
- As kafshët e as koliben,
As dhe birëthin es’po qaj...
Sytë e mi u bënë lumë,
Që për Arbërin kullon...-
- “Fol’ti, zë i fatit t’keq!
(thirri vasha si e zalisur)
Ç’mizori pe në ushtri,
Si ra Arbëri në zi
Fol’! Ndër flamurët e luftës
Qift’n e Petës a e pe?”
U përgjigj ai derëziu:
- “Them, un’them se dje menatë
atje lart në Myzeqe
ndiheshin gjëmë e llumabardhat
gjithë bota seç gjëmonte,
tymi i dyfeqevet
gjith malet mjegullonte;
zbardgëllimet të shpatavet
gjithë fushat seç shkëlqenin,
gjakut të ushtarëvet
lumenjt’seç mbuloheshin;
nga copat eushtavet
bëheshin ura e ngriheshin male;
si tallazi i detit bie,
pastaj kthehet në thellësi
e si arat e bleruara
tunden erës, që i përthyen,
vej e vinin duke u shtytur
gji më gjin ushtar më ushtar.
Por në orën që lëshon qetë
Punëtori e sanë u jep
E para kolibes s’vet
Kafshon pakëz buke e kripë,
U ndryshua pamja e luftës,
Pse nga e djathta si shkrepëtimë
U sul mbreti e shpoi gardhin,
Gardhin e shkretë të heshtavet.
Tek e rënda kordhë binte,
Binin krerët breshërimë.
E kaloi plot me zhurmë
Duke shkelur me murgjarin
Të vdekur e të plagosur,
Ndërsa më të mëngjërën
Dukagjini, që e pa,
Mbi armiqt si një shkëmb ra,
por ndër grykat me Baderin
Juniçerët u shtrënguan,
Trup më trup duke bashkuar
Dhe mburojën me mburojën
Porsi ndonjë ledh i hekurt,
I patundur dhe i tmerrëshëm.
Më kot trimat guximtarë
Kryet përpoqën n’të ledh,
se goditur përdhe ranë.
Atëhere dhjet’kalorës,
Dhjet’dragonj u ranë shporevet,
Dhjet rrufera në stuhi,
U vërvitën mu në mes;
Zgjatën ushtat si purteka,
shtinë, vranë, copëtuan,
ngritën pirgje k’tu e përtej
me të vdekur e t’plagosur
edhe hapën dyer të gjëra,
shtruan një udhë keq të gjatë
si një brazdë ndër të mbjella.
Ashtu Drini i Zi në dimër,
mbushur nga përrenjtë e malevet,
vjen i fryrë e i tërbuar,
përpjek uj’rat e liqenit,
i merr zvarrrë e i ndan dysh;
Ngrihet lart tallazi i bardhë
E rreth brigjeve gjëmon;
Por si uj’rat e liqenit,
Që, si ndahen, prapë kthehen,
kthehen vrap e bëjnë shesh,
sa dhe lumin e mbulojnë,
ashtu bë’kopeja e egër;
(Si pa që pak po sulmonin),
duke u mbledhur dhe shtrënguar,
prapa t’dhjetëvet u mbyll.
Mbreti aherë e Dukagjini,
Si shpërndan’tjerët, u kthyen
Dhe ran’ bashkë mbi Baderin.
Para, prapa; k’tej’andej,
I coptuar e i thyer,
qeni i shkret’zu e u zbyth;
Po i pazgjidhur e i tërë
Brenda vaut ai u mblodh;
Si ariu i Tomorit,
I përzënë nga barinjtl,
Njërin vret, tjetrin e shqyen;
Sado i çjerrë e përgjakur,
Po pa frik’ në t’madhen zemër,
Kthehet shpatit prej nga doli,
nginjur gjaku e ngopur mishi.
Si u ngrys, mbreti u tërhoq
Me të gjith’ushtrin’në fushë,
Ndezi dhe zjarret e natës,
Për t’plagosur u kujdes...”
- “Mos, të zëntë nëma e zezë”
(Thirri Mara si e çmendur)
Qifti i Petës a u mblodh,
A ma pe ndër të plagosur?” –
Ai heshti, s’u përgjigj,
U zverdh e me sy në truall
Lotët i binin pikë-pikë.
Kuptoi vajza e drejt udhës
Zbriti duke ulëritur;
Jo, nuk zbriti, u rrokullis
E nga malet perëndoi.
............
(edhe këtu mungon një pjesë)

***

Gjithë natën, gjithë ditën
Me kalorëtit e mi
Unë brodha pa pushuar;
E përshkova nëntë fusha,
nëntë fusha e nëntë male
Duke prerë, duke vrarë
Qentë e shprishur dhe të ikur.
Si u zhdukën dhe të sprasmit
Përtej brinjls së Mokreut
Edhe dita si u ngrys,
hoqa shokët e u ktheva.
Sa më shumë i qaseshim fushës,
Vrehej, errej zemra ime,
Prekur vrasjes së trazuar,
Pasi zjarri u shua në hi.
Se gjith’drizat e barishtet
Ishin lyer në të kuq
Edhe brazdat e hendeqet
Ishin plot me gjak të piksur.
Afër vaut në Vajkal,
Ku u ndez e ashpër lufta,
Ishin t’vdekurit mal-mal,
E ndër stivat e të vdekurvet
Qen e ujq buzëngjyer
Grisnin, shqyenin bark e zorrë,
Ndërsa, duke krakëllitur,
Si re diellin mbulonin
Korba, sorra e skifterë.
Sa e bukur djalëri,që gjer dje i hante retë
Sot ka heshtur përgjithmonë
Porsi pleh shtënë në dhe!
Në sa trajta vdekja e shkretë
M’u dëftua në atë pamje!
Këtu një ushtar i ri
Mbylli sytë duke qarë
Mëmëzën duke kujtuar,
Që e priste, oh, më kot!
Atje armiku krah armikut
Si dy qen kafshoheshin,
Se dhe t’vdekur donin t’vriteshin.
I trazuar e i helmuar,
Hoqa syt’nga pamja e keqe,
Ktheva syt e afër urës
Pash’papritur një murgjar
Me kryet ulur mbi truall
E me frerat nëpër këmbë,
Me mbulesën copë-copë
E me shalën-o nën bark.
Un’iu qasa jo pa droje,
Se mbulesa në ar qëndisur
Një dyshim të lig më ngjalli,
Se m’u duk një luaneshë
N’fush’të gjelbër e qëndisur.
Pranë murgjarit një ushtar
Me dhjet’shigjeta në gji
Shtrirë ish si ka i therur.
Me dhëmb’ flamurin shtrëngonte,
kordhën e mbante në grusht
E me ballin kthyer qiellit
Edhe vdekjen e përbuzte.
As nga pendët e shqiponjës
As nga parzmor’ e argjëndtë,
Por nga vetullat e trasha
E nga sytë e zgurdulluar
Pal Golemin unë e njoha;
E kërceva mos ish gjallë;
E tërhoqa me kujdes,
Ku ish bari më i shkriftë.
Rripta ia preva parzmores,
Vura dorën përmbi zemër
E ajo m’u tund nën të.
Shpejt vrapova gjer te lumi,
Mora e solla një pikë ujë
E ia derdha përmbi faqet;
Ai u shtriq me psherëtimë
si njeri në gjum’të rëndë,
Tundi kryet e m’u kthye;
Si më njohu, pa lënguar,
me një t’humbët zë më tha:
“Lëri të vdekurit në vend,
lem’ të fle përgjithmonë
te ky shtrat i nderit tim,
mu tek eshtrat e të vrarëvet,
e të vrarëvet nga kjo dorë
që gjithmon’do m’jen’ kurorë.
Na këtë flamur e mbretit
Të m’i thuash këto fjalë:
“Pal Golemi edhe i vdekur
i tmerroi armiqt’me sy
e, si ikën, pra ai ra.
E t’u thuash shokëvet t’mi:
Pal Golemi nuk ka vdekur,
Zëri i luftës do ta ngrerë
E do jen’gjithmon’me ju
Krahu, kordha e zemra e tij.
Tashti, Balë, në atë lis
Var mburojën e parzmoren,
Shtoji karkallin e zi
E mbi to dhe kordhën time.
Pra, kur dielli të shkëlqejë
E me rreze t’i qëllojë,
Prej shkreptimavet të tyre,
T’kapur tmerrit, do të bien
Gjithsa m’u trembën në jetë;
E në qetësinë e natës
Ata hekura e çeliku,
tundur erës së Mokreut,
një ushtri e gjall’do t’i duken
Qenit t’qasur n’errësirë.”
Foli e kryet i ra në gji.
Shtrembëroi sytë përdhe
Me të gjtih’kurmin u shtri.
Unë u ngrita, se m’u sos
E nga shokët-o u ktheva
Që t’i hapnim bashk’një Varr.
Atje poshtë i pashë ata
Duke prur’ një të plagosur;
Tezgën bër’ kishin me llërë.
Si u afruan, u zalisa,
Kur e pash’të artin qift
Sqepin ngritur, krahët shtjellë
Mbi atë karkall prej bronzi.
Ish i bardhë si qiri,
Kryet rënë kish mbi supq,
flokët i ngisnin përdhe,
gjaku i rridhte pika-pika
qafës s’hapur si një shegë,
jeta mbledhur i ish në sy.
Si më pa, me dhemshuri
Më vërejti e buzëqeshi:
“Mos më qaj, vëllauthi im,
Mos më qaj në zulmën time,
Në kët’ditë flamurtare,
Në kët’ditë t’Arbrit tonë!
Po në ushtri kthehu e thuaju
E t’i thuash edhe darës:
- Malli i mir’në djalëri
Eshtë si vajtë e kandilit;
Niku dhëndërith i ri
Dasmën me luftën ndërroi
Edhe vallet me Vajkalin,.
Njëqind qenër m’u vërsulën
E të njëqind dhe po hanë;
Pastaj Bader tradhëtari
Që nga prapa më qëlloi.
E t’i thuash edhe mëmës:
-Niku u nis e do mënojë,
po ti, nënë, mos e prit.
Pse për birëthin, që humbe,
Ai një bijëz të ka lënë,
ty ta ka truar përjetë!
Pra lart ngjitu në çardhak,
nuses sime të m’i falesh,
S’bukurës së Lalës-o,
Ndërsa ajo më kujton,
Më kujton me zemër-o:
-Këtë unazë ta dërgoi
Niku yt, se t’u martua,
T’u martua me një plakë,
Me një plakë kaq të zezë
E ti, e bukur t’i martohesh “ –
Sosi fjalën e m’u shgua
Si kandili, kur s’ka vaj,
Si një lulëz e këputur,
Që dhe e fishkur erë mban.
E, ndërsa ne po mendonim
që në varre t’i mbulonim,
përkëtej urës një vajzë
na u dëftua si një hije.
Flok’t i kishte të ndërliksur,
Syt’ të futur thell’në ballë,
Me fustanin copë-copë
E me këmbët të përgjakura:
“o ushtarë, o vëllezër,
ju përher’ të lumë qofshi!
Mbase pat’në këtë fushë
Një kalorës trim të ri
Me një karkall-o të artë,
Ku një qift i fluturon?
Ar’i karkallit përzihet
Me një tuf’flokësh të verdhë,
E ka ballin porsi dielli
Ka dy sy si sy shkëndija,
Dy shkëndija të shkreptimës;
E ka gojën si uanzë
Edhe fjalëzën të ëmbël
Porsi hojet e pranverës...
Deh, ju lutem, më kallzoni!”
Sy ndër sy ne u vërejtëm,
në lot sytë na u mbytën,
Helmi buzën na e qepi.
Ajo u zverdh e na vështroi
E u kthye dhe, sa e pa
Shtrirë t’vdekurin mbi dhe,
Dha një britmë e në krahë
E ftohtë si borë i ra.
Vam’t’i flisnim, s’u përgjegj,
Vam’ta preknim, nuk lëvizi,
Vam’ta ngrinim e na vdiq.
Zemra e mbushur m’Nik’n e saj,
Rritur me mall e hare,
Si u rëndua helmit t’keq,
Më s’i nxuri dhe i plasi.
Jan’ dy varre në Vajkal;
Fle te njëri Pal Golemi
E mbi të mbiu një lis
Me gjith’ gjethet në blerim.
Fle te tjetri Niku i Petës,
Vasha e lalës i fle pranë,
Se, si u deshën përmbi dhe,
Ashtu duhen dhe nën dhe;
Atje mbiu një qiparis,
Mbiu dhe molla e bardhë!
Mori bijë, bija e Lalës,
Moj e bukur, e trishtuar,
Pse m’kujtove mot’n e shkuar?


--------------------------------------------

Laokoonti - Ismail Kadare

Me shihni tek mbytem nga gjarperinjte
ne muze te Luvrit ne Madrid , ne Nju-jork
Para syve tuaj e aparate turistesh.
qindra vjet kam qe vuaj
nga qe sflas dot
Si te flas?
A mundet nje nofull mermeri
te levize nje grime, te korrigjoje dicka?
vini re syte e mi, te zgavrat e thella
nje enigme, si amebe te thare atje ka.

Nje te fshehte te madhe ndrydh brenda gjoksit
para syve tuaj, ne Paris, ne Madrid.
Ah, do te doja dyfish te m'i shtonit,
vec sekretin e madh te shkarkoja nje dite.

Tek me vini rrotull, une them me vete
kaq te verber te jeni sa te mos te ndjeni kete,
qe ky ngerc e ky ankth ne qenien time
s'eshte nga gjarperinjte, por nga nje tjeter gje?

Mijera here ne mijera net e dite
te verteten e frikshme perseris pa pushim.
Me shpresen e marre se nga kjo perseritje
ndoshta mermeri peson nje ndryshim.

Po s'nderron ai kurre.
Art i skulptures
genjeshtren mbi te ka ngrire pergjithnje.
I mberthyer ne deshmine e saj te rreme,
te verteten kujtoj e qaj per te.

Si cdo gje e tmerrshme eshte i thjeshte sekreti,
qe brenda boshlleku i gjoksit mban.
Afroni, pra, kokat te degjoni te verteten,
mua s'me mbyten gjarperinjte por trojanet me
vrane.

O, sikur te mundja gjithcka te tregoja.
Si do te ngrinit para meje si gur,
por une i denuar mes rropames suaj
moskokecarese
monologun te thurr.

Ju e dini se perpara Trojes ahere,
kali i drunjte, dhurata e grekeve u shfaq.
Ky kale ne dy grupe i ndau trojanet:
ta pranonin ate, ose ta flaknin sakaq.
Pajtim me armikun, ulerinin tradhtaret
mjaft me me lufte, zjarr edhe helm.
Erdhi koha qe shpatat ti kthejme ne parmenda
armiqte ne miq erdh koha te kthejme.

Ne mbledhje te gjate "pro" dhe "kundra" kalit,
une "kundra", kryesova me terbim.
Dhe juve ju kam thene ahere se hyjnite
gjarperinjte me derguan si ndeshkim.

C'perralla kalamajsh, c'trillim per budallenjte
une gjarperinjte do t'i mbrapsja me nje shkelm.
Po c'ti bej fushates se tradhtareve kunder meje
shantazheve,letrave anonime plot helm.

Dite e nate e me jave polemika vazhdonte,
nga shtresat e mesme e gjer lart ne qeveri.
Ishte vjeshte.
Nen qiellin e hirnosur me ere
kali i drunjte perjashta priste ne shi.

Ate kale une i pari e kisha goditur,
ndaj, e dija, kete s'do te ma falnin perjete.
Me ne fund "vije e bute" fitoi mbi te "ashpren",
dhe ne "kokefortet" na vune ne arrest.

Ne burg, me goten e ujit, ne mesnate
helmin na dhane ata te pijme
ata qe ulerinin kunder dhunes e shpates
Qe dinin te kafshonin tamam si gjarperinjte.

Ne mengjez qe pagdhire ne breg te detit
ma hodhen kufomen drejt mbi zhavor.
Rapsodet anembane perhapen
versionin fals te gjarperinjve hyjnore.

Ky ishte mbarimi i polemikes per kalin,
ju e dini me Trojen se c'ndodhi pastaj.
Tre mije vjet rrjesht,
nga muzeu ne muzera,
une hamalli i mermerte, genjeshtren mbaj.

Tre mije vjet...Akoma zjarret e Trojes
si floknaje e kuqe me rrine ne sy.
Po me i tmerrshem se zjarret, kumet e vomet
ishte fundi fare,
kur u be qetesi.

Troje e braktisur.
Germadhe.
Hi i ftohte;
dhe poshte ne te vdekurit shtrire rresht.
Dhe papritur, ne muzg siper tokes se mardhur
u ndje dicka qe ate cante permes.

C'ish kjo gervime keshtu, kjo jehone?
Vume veshin. Kuptuam. greket e ligj
permbi qendren e qytetit me parmende leronin
per te thene se Troja perjete vdiq.

Ja me ne fund dhe parmenda e tyre.
Ah, plugu i saj si na cante me dysh!
Nga tradhetia e Trojes, nga gjithe dhembjet,
ky kafshimi i parmendes me i hidhur ish.

T'i kthejme shpatat me ne fund ne parmenda.
Keshtu therritnin atehere ata.
Midis fjaleve tuaja, si mallkim, si gjeme
veshet me kapen edhe kete hata.

Me kane lodhur me shume, besomeni, ca fjale,
se kjo peshe e neveritshme gjarperinjsh.
Ju, qe gjer ne hene kini shkuar, si valle
s'depertoni dot deri ne gjoksin tim?

Gumezhina juaj si zhaurime deti
me vjen nga cdo ane me perplaset ne vesh,
nga copera bisedash shumegjuheshe rreth meje
shqetesimet e medha te botes marr vesh.

Degjoj emra shtetesh te reja qe kane dale,
emra kombesh e popujsh te rinj degjoj,
vec ai, i vjetri, i tmerrshmi kale,
ashtu si ahere ka mbetur njelloj.

Prej potkonjve te tij une rreqethem akoma
dhe keshtu ne mermer i mbrojtur sic jam,
kurse ju, te panjohurit, ju prej mishi dhe kocke
vertiteni mosperfilles nga salla ne salle.

Vertiteni,
flisni per teatrin e per plazhet,
per gjithfare motoresh e gjithfare qeverish,
pa ju shkuar mendja qe ai mund te shfaqet
ne nje dite te rendomte, nje mengjes me shi.

Ashtu si ahere...
po mjaft,
u lodha.
Nga vertitja juaj po me erren syte,
nga rropama juaj veshet me gjemojne
ne muze te Londres ne Luver e Madrid,

ne pafshi ndonje dite te behem copera,
nga marazi, sic thone, te plas, t'ia bej "krak"
jo kujtimet e Trojes, as gjarperinjte monstra,
por indiferenca juaj
do te behet shkak.
__________________

Diabolis Dassaretis


Kangjëll Hekuri Katror


Në vend të fundit

Po është more është e vërtetë,
Ç'të ze dhe nuk e heq në jetë,
Ja më shihni mirë, më shihni mua,
Murrosur me kanë këmbë e duar,
Mua Kangjëll Hekuri Katror,
Dikur nderin e dheut Arbëror.

I

Kam lerë përpara ca mijrave vjet,
Zjarr farke Ballkani, zjarr vërtet,
Hekur më derdhën, sëpatë më bënë,
Pëllëmbë vend pa shkelur s'kam lënë.
Hej të ndërtuar, botën ndryshuar,
Pesë breza, dhjetë bishta ndërruar.
E qindra e qindra vite kështu shkuan,
Kur ligjet dhe kohët e vjetra ndërruan,
Më shkrinë, më rrahën më bënë shpatë,
Luftova me burrat luftova me gratë,
Ngado fituam dhe mbrojtëm lirinë,
Luftuam sa Hyll Drite e bëmë Ilirinë.
Kam luftuar me trimresha e trima,
Armiku dridhej e futej në vrima.
Dhe plagë të rënda kam marrë,
Më dysh jam thyer, jam prerë, e jam çarë,
Deri në fund me Skënderbeun,
Hej ç'vite, balli i Evropës, tundëm dheun.
Pastaj më tretën më bënë parmëndë,
E ktheja dheu mbi dy pëllëmbë,
Se luftrat dhe ligjet kishin ndryshuar,
Me pushkë e penë atëhere duhej luftuar.
Po kam punuar, oj të punuar,
Pyesni këto toka, pyesni ato qe e kuaj.
E bëja shkëmbin të nxirrte xixa,
E në majë malit mbinin filiza.
Punova në luftë punova në paqe,
Djersa dhe Dielli më shndrisnin në faqe.
Pastaj më vjen turp ta them,
Më harruan, më harruan ata djem,
Që papritur në të ikur u kujtuan,
Kangjëll Hekuri Katror më shndruan,
Jo se druheshin nga armiqtë,
Po në mes tyre qenë të liqtë.
Ja kështu duarlidhur kam duruar,
Gjithë këto vite të mallkuar.
Murrosur me llaç e me gurë,
Fatin tim mos e paçi kurrë.

II

Këtu gjithë kohën i murrosur,
Ngrohem në Diell si i marrosur,
Dhe kur ka Hënë me të rri kuvendoj,
Pa të Rrugën e Qumshtit vështroj.
Nuk jam mësuar unë, as brenda as jashtë,
Kështu të rri papunë, të tretem si kashtë.

Kështu kur sapo vjen Pranvera,
Me lulet e kumbullës te dera,
Ja marr me zogjtë që cicërojnë,
Kur tek unë për pak qëndrojnë,
Me ciu ciu e gu gu gu,
Sa shumë duhemi ne të dy.
E luaj me degën që rreh në xham,
Moj shpirtja ime sa të kam xhan,
Me dallëndyshen lozonjare,
Që vjen e shkon e s'ndalet fare,
Por ah, kur ajo nis e mërgon,
Foleja bosh më pikëllon.
Po gjithë këto s'më ndalin mua,
Të kujtoj ç'jam, të kërkoj ç'dua.

Kështu kokulur Vera më gjen,
Tek shoh rrugët e shkreta pa djem;
Shoh nuse të shkretën ç'e gjeti.
Që pret atë të vijë nga kurbeti,
Se sapo erdhi ai ditëziu,
Drejt e në dhomë, drej e shtriu,
Krahët hapi ajo shqiponjë,
E la djaloshin ta ledhatojë,
E perdet tutje janë tutur,
Oj çfarë të puthur, po të puthur,
S'pyesin për yje, s'pyesin për Hënë,
Me duart pas meje zënë,
E ç'dashuri që kanë bërë,
Ashtu mbërthyer natën e tërë.

Kështu shkon djali vjen Vjeshta me stuhi,
Mbahuni - ju them degëve - me fuqi,
Shoh fëmijët që vrapojnë në shkollë,
Disa faqezverdhur disa faqemollë,
E shoh dhe nusen brenda në shtëpi,
Me cërre ne dorë me letra në gji,
E shkon dorën lehtas tek barku,
Jo, vetëm nuk është oxhaku.
Jashtë fryn erë e marrë e bie shi,
Ajo e vetme loton në shtëpi.
Unë me nënë qiellit i hakrohem
Po prej tij rrufe më lëshohen.
Mos u takofshim qiell një ditë,
Në mos ta mban mblidh perënditë.

Kështu Dimrin me tufan pres,
Si plakun që radhën ka të vdesë,
Çdo gjë e ngrirë, çdo gjë ndër akuj,
Po rreth shtëpisë ka ujq e çakaj.
Ah, që m'u kthefshin majat brirë,
T'ja u tregoja more faqenxirrë.
E gjatë dhe e gjatë dhe e gjatë nata,
Veten me dhëmbë kafshon e ngrata,
Shpejt vjen mamia, mjekja shkund borën,
Për në dimër Shkurti e kishte orën,
Ho ho ç'buçko, ho ç'kokoroç,
Ditë si kjo ke qejf ti shikosh.
Paçka se janë të ralla, eh sa të ralla,
Janë të vërteta, s'janë përralla.

Po nuk më duhen zbukurime,
As kundrandryshk e as kostume,
Le të më shkrijnë lopatë a plor,
Mjaft më Kangjëll Hekuri Katror.
Po është more është e vërtetë,
Me punë bën vendi përpjetë.

Në vend të fillimit

Po mi ç'murrosni këto këmbë e duar,
O Shqiptarë, gra e burra të bekuar,
Mi zgjidhni shpejt në keni besë,
Në ju vlon në gjak një shpresë.
Të japim krahët, pasurinë, diturinë,
Gjigande ta bëjmë Shqipërinë!


----------------------------------------------------------------

Anton Zako Cajupi

--------------------------------------------------------------------------------

Memedheu

Memedhe quhet toka
ku me ka renure koka,
ku me ka dashur mem' e ate,
ku me njeh dhe gur' i thate,
ku kam pasure shtepine,
ku kam njohur perendine,
stergjyshet ku kane qene
dhe varret qe kane vene,
ku jam rritur me therrime,
ku kam folur gjuhen time,
ku kam fis e ku kam fare,
ku kam qeshur ku kam qare,
ku rroj me gaz e me shprese,
ku kam deshire te vdese.
__________________

Ali Asllani

Hakërrim

Që nga Korça gjer te Shkodra mbretëron një errësirë,
Nëpër fusha, nëpër kodra, vërshëllin një egërsirë!
Pra, o burra, hani, pini, hani pini or’ e ças,
Për çakallin, nat’ e errët, është ras’ e deli ras’!

Hani, pini e rrëmbeni, mbushni xhepe, mbushni arka,
Të pabrek’ ju gjeti dreka, milioner’ ju gjeti darka!
Hani, pini e rrëmbeni, mbushni arka, mbushni xhepe,
Gjersa populli bujar t’ju pergjigjet: peqe, lepe!

Ai rron per zotrinë tuaj, pun’e tija, djers’ e ballit,
Ësht’ kafshit pë gojën tuaj. Rroftë goja e çakallit!
Shyqyr zotit, s’ka më mirë, lumturi dhe bukuri,
Dhe kur vjen e ju qan hallin, varni buz’ edhe turi!

Hani, pini e rrëmbeni, është kohë e çakejvet;
Hani, pini e rrëmbeni, është bot’ e maskarenjvet;
Hani, pini, vidhni, mblidhni gjith' aksione, monopole,
Ekselenca dhe shkëlqesa, tutti quanti come vuole!

Nënshkrim’ i zotris suaj nëpër banka vlen milon,
Ju shkëlqen në kraharuar dekorata ”Grand Cordon”!
Dhe kërkoni me ballhapur (!) komb i varfër t’ju thërres’
Gjith’me emrin tingëllonjës: Ekselenca e Shkëlqes’
Dhe të quheni përhera luftëtar’ e patriot’,
Në ka zot dhe do duroj’, posht ky zot, ky palo zot!

Grand Cordon i zotris’ sate, që në gji të kan’ vendosur,
Ësht’ pështyma e gjakosur e atdheut të veremosur;
Dhe kolltuku ku ke hipur, duke hequr nderin zvarr’,
Ësht’ trikëmbëshi që përdita varet kombi ne litar!
Dhe zotrote kurulldise, diç u bëre e pandeh,
Kundër burrit të vertetë zë e vjell e zë e leh!

E na tunde, na lëkunde, nëpër salla shkon e shkunde,
Mbasi dora e armikut ty me shok’ të heq për hunde.
Rroftë miku yt i huaj, që për dita los e qesh,
Të gradoi katër shkallë, pse i the dy fjal’ në vesh!

Koha dridhet e përdridhet, do vij’ dita që do zgjidhet
Dhe nga trasta pem’ e kalbur doemos jasht’ do hidhet!
Koha dridhet e perdridhet, prej gradimit katër shkallë
Nuk do mbetet gjë në dorë veçse vul’ e zez’ në ballë!

Mirpo ju që s’keni patur as nevoj’ as gjë të keqe,
Më përpara nga të gjithë, ju i that’ armikut: “Peqe”!
Që të zinit një kolltuk, aq u ulët u përkulët,
Sa në pragun e armikut vajtët si kopil u ngulët!
As ju hahet, as ju pihet, vetëm titulli ju kihet...
Teksa fshat’ i varfër digjet... kryekurva nis e krihet!

Sidomos ju dredharakë, ju me zemra aq të nxira,
Ju dinakë, ju shushunja, ju gjahtar’ në errësira!
Ç’na pa syri, ç’na pa syri!... Hunda juaj ku nuk hyri:
Te i miri, te i ligu, te spiuni më i ndyri!

Dallavera nëpër zyra, dallavera në pazar,
Dallavera me të huaj, dallavera me shqiptar’
Vetëm, vetëm dallavera, dhe në dëm të këtij vëndi
Që ju rriti, që ju ngriti, që ju ngopi, që ju dëndi!

Në se kombi vete mbarë, nesër ju veproni ndryshe,
Dylli bënet si të duash, kukuvajk’ dhe dallandyshe...
Kukuvajka gjith’ me lajka, nesër silleni bujar,
Nënë dorë e nënë maska, shkoni jepni një kapar!

Dhe kujtoni tash e tutje me të tilla dallavera
Kukuvajka do përtypi zog e zoga si përhera
Ja, ja, grushti do të bjeri përmbi krye të zuzarve,
Koha është e maskarenjve, por Atdheu i shqiptarëve!

Edhe ju të robëruar, rob në dor’ të metalikut
Fshini sofrat e kujdoj’, puthni këmbën e armikut!
Që ta kesh armikun mik e pandehni mënçuri,
Mjafton bërja pasanik, pasanik dhe bej i ri,
Dhe u bëtë pasanikë, me pallate, me vetura,
kurse burrat më fisnikë japin shpirtin në tortura!

Vendi qënka sofr' e qorrit, vlen për gojë e për lëfytë,
Bëni sikur veni vetull’, shoku shokut kreni sytë...
Dhe për një kërkoni pesë, po me mir' njëzet e pesë
Le të rrojë batakçiu dhe i miri le të vdesë!

Po nje dit’ që nis e vrëret do mbaroj me bubullimë,
Ky i sotmi, zër' i errët, bënet vetëtimë
dhe i bije rrufeja pasuris' dhe, kësi lloj,
Nuk ju mbetet gjë në dorë, vetëm nje kafshit’ për goj’!

A e dini që fitimi brenda katër vjet mizor’
Nuk ësht’ yti, nuk ësht’imi, është i kombit arbëror,
Ësht’ i syrit në lot mekur, ësht’ i vëndit djegur, pjekur.
Ju do thoni si të doni…po e drejta dërmon hekur!


-------------------------------------------------------------------------

A thua se s'qenkam, thjesht, nje gur i lehte - Naim Berisha

Nga xhepi nxjerr celsin e portes
Dhe fletet e saj hap qete e qete
A thua se s'qenkam i udheve te botes
A thua se s'qenkam, thjesht, nje gur i lehte.

Se guret e rende ne atdhe qendrojne
Atje bejne kalane cdo dite e me shume
Per guret e vegjel, me mall mendojne
Per guret e ikur, nuk vene sy ne gjume.

Guret e shtepise me kujtojne humbaq
Ndoshta edhe druret, mund te me bejne me faj
Iku, thone, humbi, u zhduk dhe aq...!
Ndersa une, per ta, jam gati te qaj.

Une qe kam kenduar per zogjte dhe lulet
Dhe falle kam shtije me vijat e pellembes
Ylbere kam shkrepur per dhenderit e nuset
Kam ngritur poema per hiret e nenes.

Per blune valevitese te qiellit t'atdheut
Sa shume kam mall, brenge e dashuri!
Per guret e rende dhe balten e dheut
Per gjithe cfare ecen ne Shqiperi...

Mire te gjeca vendlindje, zemerembel!
Jam une, i rrezuari ne dashurine tende.
C'ke qene, c'je dhe c'do te jesh eshte ender
Eshte menyra kryelarte e jetes prej endrre.

Nga xhepi nxjerr celsin e portes
Kanatat e saj, mbyll qete e qete
Une, humbaqi, i udheve te botes
A thua se s'qenkam, thjesht, nje gur i lehte.
__________________

Xhevahir Spahiu

Rekuiem per oren 6......

Ora 6
akrepat si dy krahe te hapur qe presin
dhe ti s'po vjen
ti s'po vjen as ne 6 e nje minute
ne 6 e dy minuta vetmia ish me mua
une isha me vetmine ne 6 e tre minuta
ne 6 e kater bota ishte po ajo
6 e pesta i ngjante 6 e gjashtes si dy pika uji,
6 e shtate, 6 e tete, 6 e nente, 6 e dhjete,
ti s'po vjen
S'po vjen
Ti s'vjen
as ne 6 e pesembdhjete
hodha syte si dy vetetima ne fushen e ores se qytetit
akrepat u thyen si dy krahe te nje zogu
qe s'ekziston

Une morra pikellimin per dore
dhe ika
__________________

Ismail Kadare

M A L L

Ca pika shiu rane mbi
qelq.
Per ty une befas ndjeva
mall.
Jetojme te dy ne nje qytet,
dhe rralle shihemi sa
rralle.

Edhe m'u duk pak e
çuditshme
Si erdh kjo vjeshte, ky
mengjes.
Qiejt e ngrysur pa lejleke
Dhe shirat pa ylber ne
mes.

Dhe thenia e vjeter e
Heraklitit
Seç mu kujtua sot per dreq:
"Te zgjuarit jane
bashke ne bote,
Kurse te fjeturit jane
veç".

Ne ç'enderr kemi rene
kaq keq,
Qe dot s'po zgjohemi
valle?...
Ca pika shiu rane mbi qelq
Dhe une per ty seç
ndjeva mall
__________________

...

--------------------------------------------------------------------------------

SHPETIM KELMENDI



Dikur


Dikur
Diku
Nji dite
Nji emer

Nji rruge
Nji hap
Nji za
Nji fjale


Nji mur
Nji gur
Dikush
Dikur





Astrit CANI



Vargje te lira



Te dashuroj me vargje te lira
Te dashuroj me vargje te lira
Te dashuroj me vargje te lira
Te dashuroj me vargje te lira dhe te pastra, patjeter
Te dashuroj me vargje te lira qe perseriten
Te dashuroj me vargje te lira qe perseriten
Te dashuroj me vargje te lira qe perseriten
Qe perseriten
Dhe per ty therresin
Ne naten infinite....




Poezi e bardhe


















18 dhetor 2000

--------------------------------------------------------------------------------

Diabolis Dassaretis

Një pasqyrë

E gjeta çdo në këtë dhomë ku kurrë njeri s'ka hyrë
Prej vatrës deri lart në gjithë oxhakun kjo pasqyrë.
Që sytë e mi bojë kërcunjsh e gjethesh mbështjellë
Të shohin veten në flakët e flokëve të tu shtjellë.

Para argjëndit të pasqyrës të shoh o zjarri im,
Unë gërxhua trutharë pa tym si në një vegim,
Dhe një lot e le të bjerë në bojvajin shkrumb të zi,
Në atë vatër të rremë ku kurrë kush zjarr s'ndezi.

E tillë është jeta, me plot sende të rreme e të vërteta.
Pulitem me prushin por me sytë në pasqyrë mbeta,
Bebëzat e syve zmadhohen e gjithçka rreth e nxijnë
Në djegie përflakja e flokëve të kthehet hi e thinjë.

Por ti më buzëqesh, të shkëlqejnë dhëmbët si fildish
Dhe s'mundesh apo nuk e thua "Të pres a do të vish?"
Paçka, unë mjerani i hipnotizuar rend matanë
Por një "Oh jo!" lëshoj se s'mund dhe kokën përplas në xham.

Mos qesh as mos qaj, se nuk të ndihmon as të bën mirë,
Dhe siç e di në dhiballlin tim të fortë i kam dy brirë,
Që gjithçka copash e thyen e lanë të qelqta dy sy,
Përtej dritares të shoh kaltrimin e qiellit që aty.


-------------------------------------

Ismail Kadare

K R I S T A L

Ka kohe qe s'shihemi dhe ndiej
Si te harroj un'dalngadal
Si vdes tek une kujtimi yt
Si vdesin floket dhe gjithçka.

Tani kerkoj une posht' e lart
Nje vend ku ty te leshoj
Nje strofe a note a nje brilant
Ku te te le, te puth,te shkoj.

Ne s'te pranofte asnje varr
Asnje mermer a morg-kristal.
Mos duhet vall'prap te te mbart
Gjysem te vdekur, gjysme te gjalle?

Ne s'gjetsha hon ku te te hedh
Te gjej nje fushe a nje lulnaje
Ku butsisht porsi polen
Gjithkund, gjithkund te te shperndaj.

Te te mashtroj ndoshta keshtu
Dhe te te puth e t'ik pa kthim
Dhe nuk do te dime as ne, askush
Harrimi ish ky, a s'ish harrim.

Vaj
Andon Zako Çajupi

Që ditën që vdiqe, që kur s'të kam parë,
lotet që kam derdhur s'më janë dhe tharë!
Shumë vjet u bënë, sot u mbushën dhjetë,
që kur më ke lënë dhe s'të shoh në jetë!
Në ç'kopshte me lule ke qëndruar vallë?
S'të vjen keq për mua? S'te vjen mall për djalë?
0 ëngjëll i bukur, mos mëno në botë,
kthehu të të shomë, të na mbeten lotë.
S'rrojmë dot pa tynë, ti si rron pa neve?
Motet që rrojtëm bashkë, s'më urreve.
Atje tek rri janë qipariz' e varre. ..
Kthehu të të shomë, mos na le për fare!
Mos na le të gjorë, me zemër të ngrirë,
kthehu të gëzohesh kur të shoç tët birë;
E ke lenë foshnje, tani u bë burrë,
s'arrite ta rritje, s'të ka parë kurrë!
Për ty shumë herë çoç do të më thotë.
po s'mund t'i përgjigjem, se më mbytin lotë:
Kthej kokën mënjanë dhe vështroj përpjetë,
duke psherëtitur te zot' i vërtetë.
0 zot i vërtetë, s't'erdhi keq për djalë,
kur i more mëmën dhe më le të gjallë?
Të më keshe marrë, do të qe më mirë
dhe të rronte mëma, të rriste të birë.
Me se rrojnë foshnjat? Ç'i rrit çilimitë?
Dashuria e mëmës dhe përkëdhelitë.
0 zot, të jam falë, mos më le të mjerë,
dërgom' Evgjeninë ta shoh dhe një herë!
«Pse s'kuvëndon mirë, more punëbardhë,
cili vdiq njëherë dhe prapë ka ardhë?
Gjith' humbasën gruan, mëmën e babanë,
po ata që mbetën si ti nukë qanë:
të vdekurin lotët s'e bien në jetë,
po lutu dhe falu të rriç djalën vetë.
Doje drit, o qiell, more dritën time
dhe më mbushe jetën plot me hidhërime!
Tani rroj pa shpresë, ndaj s'dua të rroj,
se dhe perendine tani s'e besoj!



Fshati im
Andon Zako Çajupi

Maletë me gurë,
fushat me bar shumë,
aratë me grurë,
më tutje një lumë.

Fshati për karshi
me kish' e me varre,
rrotull ca shtëpi
të vogëla fare.

Ujëtë të ftohtë,
era pun' e madhe,
bilbili ia thotë,
gratë si sorrkadhe.

Burrat nën hie,
lozin, kuvendojnë,
pika që s'u bie,
se nga gratë rrojnë!

Gratë venë nd'arë,
dhe në vreshta gratë,
gruaja korr barë,
punon dit' e natë.

Gratë në të shirë,
në të vjela gratë,
ikinë pa gdhirë,
kthenenë me natë.

Gruaja për burrë
digjetë në diell,
punon es'rri kurrë
as ditën e diel.

0 moj shqipëtarkë,
që vet' e nget qetë,
edhe drek' e darkë
kthehesh e bën vetë;

Moj e mjera grua,
C'e do burrë zinë
që ftohet në krua
dhe ti mban shtëpinë!.


Besa-besë
Andon Zako Çajupi

Gjithë vendetë gëzojnë,
ti, Shqipëri, pse pushon?
Gjithë njerëzit këndojnë,
ti, shqiptar, pse rënkon?
Gjithë duanë lirinë
dhe pa të njeriu s'rron;

ti, shqipëtar, Shqipërinë
në zgjedhë si e duron?

Zgjohuni, o shqipëtarë,
erdhi dita për liri!
Zini luftë me barbarë,
përpiqi për Shqipëri!

Të krishter' e myslimanë,
të tërë një sua kemi;
gegë, toskë, dibranë,
gjithë shqipëtarë jemi.

Mblidhuni te bëjmë benë,
të gjithë dorë për dorë:
Të duamë mëmëdhenë,
edhe malet me dëborë.

Që ditën që u shkeli
robëria dhe gjer sot
nukë bën më bar Dhëmbeli
dhe Tomori qan me lot.

Male me krye në qieli,
si duroni robërinë?
Ju që shihni drit' e diell,
pse s'ndrini dhe Shqipërinë?

Ku janë vaftet e parë,
që kini dhënë yrnek?
Ku jini, o shqipëtarë,
pse s'dëgjohet një dyfek?

Apo humbi trimëria,
apo s'doni mëmëdhenë?
A u shua Shqipëria,
që ka pjellë Skënderbenë?

Pse rrini lidhur me lak?
Pse shpëtoni vënd' tuaj?
apo s'u mbeti më gjak,
se e derdhtë për të huaj?

Mirri pushkëtë në duar
edhe bëni besa-besë:

Shqipëria do shpëtuar,
kokë turku të mos mbese!


Roberia
Andon Zako Çajupi

E dashura memedhe,
te dua dhe kshtu si je!
Po kur te te shoh te lire
do te te dua me mire.

Qani pyje, fusha, gure,
qani male me debore!
Shqiperia mbet e gjore
dhe nuke sheh drite kurre;
nje mjegull e keq’ e shkrete
e ka mbuluar perjete!

Nje gazep, nje erresire,
vetetit edhe gjemon!
Rrojme me zemer te ngrire,
nga frika kerkush s’gézon!
Njerzit kurre s’kendojne
dhe bilbilete vajtojne!

Qiameti, shkretetira!
Zogu vete ze folene,
njeriu le memedhene,
se mbreteron egersira!
Per Shqiperi desherojme
se ne vend te huaj rrojme.

Roberine si duron,
o moj Shqiperi e mjere?
Shpetove vende te tjere,
vete nen zgjedhe rron!
Shqipetare beni bene
te leftoni per atdhene.

E dashura memedhe,
te dua dhe keshtu si je!
Po kur te te shoh te lire,
do te te dua me mire!

Migjeni


Lutje

Të lutem, o perëndi,
për një simfoni
me tinguj t'argjantë
e akorde t'artë.

Të lutem, o perëndi,
për një simfoni -
plot dashuni
të nxehtë si tu vasha gjitë
kur vlojnë ndijesitë.

Të lutem, o perëndi
për një simfoni
të dëfrej në lumni
t'u u përkundë n'ani
të bukur t'andrrimeve
të kaitër, ku të fantazmeve
buzët më tërheqin zjarrtë
e më digjen syt e flaktë.

Të lutem, o perëndi,
për një simfoni -
e kurr, e kurr ma mos të zgjohemi.


Kanga e Rinisë

Rini, thueja kangës ma të bukur që di!
Thueja kangës sate që të vlon në gji.
Nxirre gëzimin tand' të shpërthejë me vrull...
Mos e freno kangën! Le të marri udhë.

Thueja kangës, rini, pash syt e tu...
Të rroki, të puthi kanga, të nxisi me dashnu
me zjarrm tand, rini... Dhe të na mbysi dallga
prej ndjenjash të shkumbzueme q'i turbullon kanga.

Rini, thueja kangës dhe qeshu si fëmi
Kumbi i zanit te përplaset për qiellë
dhe të kthejë prap te na - se hyjt ta kanë zili


e na të duem fort si të duem një diell.
Thueja kangës, Rini! Thueja kangës gëzimplote!
Qeshu, rini! Qeshu! Bota asht e jote.



Kanga e të burgosunit

Nëpër hekra të kryqzuem të dritores seme
shof qiellën të coptueme në katërdhetë copë
edhe shof diellin sa një pare serme
- aq larg asht qielli nga e emja gropë.

E kjo gropë e eme e ka emrin burg.
E dini se burgu nuk asht për dëfrim.
Prandaj burg' i em asht shum i ultë
dhe më bani palmuç dhe më mbyti në trishtim.

Hekrat e kryqzuem dhe ndërgjegj' e eme,
dy anmiq të betuem, luftojnë dit' e natë;
por hekr' i fortë e mund ndërgjegjen teme
dhe në dëshprim përplasem si një qen i ngratë.

E kur nata vjen dhe xhixhillojnë hyjt
gëzohem fort, se hekrat nuk m'i kryqzojnë syt',
por t'u sjellmen mbrapa shof dritën e smutë
edhe hijën teme tu' u zgjatë në murt

si një kërcnim ligji, posi një dajak.
Dhe atëher tërbohem dhe urrej pa masë
dritën, hijën, vetën, muret edhe hekrat
edhe e ndjej vetën lua të ndryem në kafas.

Nëpër hekra të kryqzuem të dritores seme
shof qiellën të coptueme në katërdhetë copë
dhe zemra e eme ndien po aq të breme
në mes të katër murve sii në një gropë.


Vetmia

Më plak mërzitja
që vetmiamë sjell;
përbuzja, urrejtja
të gjith sendet m'i mbështjell
që kam shumë anmiq
të liq
në këto sende pa shpirt,
Nuk flasin.
As sy s'kanë.
Po mue më bahet
se aty janë
vetëm që të më plasin
zemrën.
Së paku, të më shajnë:
I mallkuem!
Së paku, të anë tallin:
I uruem!
Së paku, të më këndojnë:
-I yni zot!
Ose të më thonë:
- Jeton kot!
Të flasin, të flasin se fjalë due
në kët vetmi me ndigjue.
Ose të më tregojnë historinë
e tyne, autobiografinë:
ndoshta ty do gjej gjasim
mejeten tcme pa tingllim
që në vetmi po e kaloj -
dhe s'po dij a rroj e s'rroj.
Sendet heshtin. - sa të pamëshirë!
Më bajnë dhe mue të hesht me pahirë,
pse gojë s'kanë
dhe nuk flasin,
aty janë
vetëm të më plasin
zemrën teme që po vuen
dhe në mërzi vetveten truen


Poema e Mjerimit

Kafshatë që s'kapërdihet asht, or vlla, mjerimi,
kafshatë që të mbetë në fyt edhe të ze trishtimi
kur shefftyra të zbeta edhe sy tëjeshilta
që të shikojnë si hije dhe shtrijnë duert e mpita
edhe ashtu të shtrime mbrapa teje mbesin
të tanëjetën e vet derisa të vdesin.
E mbi ta n'ajri, si në qesendi,
therin qiellën kryqat e minaret e ngurta,
profetënt dhe shejtënt në fushqeta të shumngjyrta
shkëlqejnë. E mjerimi mirfilli ndien tradhti.

Mjerimi ka vulën e vet të shëmtueme;
asht e neveritshme, e keqe, e turpshme;
balli që e ka, syt që e shprehin,
buzët që më kot mundohen ta mshefin -
janë fëmitë e padijes e flitë e përbuzjes,
të mbetunat e flliqta rreth e përqark tryezës
mbi të cilën hangri darkën një qen e pamshirshëm
me bark shekulluer, gjithmon i pangishëm.
Mjerimi s'ka fat. Por ka vetëm zhele,
zhele fund e maje, flamujt e një shprese
të shkymë dhe të coptuem me të dalun bese.

Mjerimi tërbohet në dashuni epshore.
Nëpër skaje t'errta, bashkë me qej, mij, mica,
mbi pecat e mykta, të qelbta, të ndyta, të lagta
lakuriqen mishnat, si zhangë; të verdhë e pisa;
kapërthehen ndjenjat me fuqi shtazore,
kafshojnë, përpijnë, thithen, puthen buzët e ndragta
edhe shuhet uja, dhe fashitet etja
n'epshin kapërthyes, kur mbytet vetvetja.
Dhe aty zajnë fillin të marrët, shërbtorët dhe lypsat
që nesër do linden me na i mbushë rrugat.

Mjerimi në dritzën e synit te kërthini
dridhet posi flaka e mekun qirini
nën tavan të tymuem dhe plot merimanga,
ku hije njerzish dridhen ndër mure plot danga,
ku foshnja e smueme qan si shpirt' i keq
tu' ndukë gjitë e shterruna të së zezës amë,
e kjo prap shtazanë, mallkon zot e dreq,
mallkon frytn e vet, mallkon barrn e randë.
Foshnj' e saj nuk qesh, por vetëm lëngon,
e ama s'e don, por vetëm mallkon.
Vall sa i trishtueshëm asht djepi i skamit
ku foshnjën përkundin lott edhe të fshamit!

Mjerimi rrit fënnin në hijen e shtëpive
të nalta, ku nuk mrrin zani i lypsis,
ku nuk mund t'u prishet qetsia zotnive
kur bashkë me zoja flejnë në shtretënt e lumnis.


Mjerimi pjek fëmin para se të burrnohet;
don ta msojë t'i iki grushtit q'i kërcnohet,
atij grusht që në gjumë e shtërngon për fytit
kur fillojnë kllapitë e etheve prej unit
dhe fetyrën e fëmis e mblon hij' e vdekjes,
një stoli e kobshme në vend të buzqeshjes.
Një fryt kurse piqet dihet se ku shkon
qashtu edhe fëmia në bark të dheut mbaron.

Mjerimi punon, punon dit e natë
tu' i vlue djersa në gjoks edhe në ballë,
tue u zhigatun deri në gjujë në baltë
e prap zorrët nga uja i bahen palë-palë.
Shpërblim qesharak! Për qindenjë afsh
në ditë - vetëm: lekë tre-katër dhe "marsh!".

Mjerimi kaiher' i ka faqet e lustrueme,
buzët e pezmatueme, mollzat e ngjyrueme,
trupin pënnendore e një tregtis së ndytë,
që asht i gjikuem të bijë në shtrat të vet i dytë;
dhe për at shërbim ka për të marrë do franga
ndër çarçafë, ndër fëtyra dhe në ndërgjegje danga.

Mjerimi gjithashtu len dhe në trashigim
-jo veç nëpër banka dhe në gja të patundshme,
por eshtnat e shtrembta e në gjoks ndoj dhimbë,
mund që të len kujtim ditën e dikurshme
kur pullaz' i shtëpis u shemb edhe ra
nga kalbsin' e kohës, nga pesha e qiellit,
kur mbi gjithçka u ndi një i tmerrshmi za
plot mallkim dhe lutje si nga fund i ferrit,
ish zan' i njeriut që vdiste nën tra.
Kështu nën kambë të randë të zotit t'egërsuem -
thotë prifti - vdes ai që çon jetë të dhunuem.
Dhe me këto kujtime, ksi lloj fatkeqësinash
mbushet got' e helmit në trashigim brezninash.

Mjerimi ka motër ngushulluese gotën.
Në pijetore të qelbta, pranë tryezës plot zdrale
të neveritshme, shpirti me etje derdh gotën
në fyt për me harrue nandhetenand' halle.
E gota e turbull, gota satanike
tu' e ledhatue e pickon si gjarpni -
dhe kur bie njeriu, si gruni nga drapni,

nën tryezë qan-qeshet në formë tragjikomike.
Të gjitha hallet skami në gotë i mbyt
kur njëqind i derdh një nga një në fyt.

Mjerimi ndez dëshirat si hyjet errsina
dhe bajnë tym si hejt q'i ban shkrum shkreptima.

Mjerimi s'ka gëzim, por ka vetëm dhimba,
dhimba paduruese që të bajnë të çmendesh,
që t'apin litarin të shkojsh fill' e të varesh
ose bahe fli e mjerë e paragrafesh.

Mjerimi s'don mshirë. Por don vetëm të drejt!
Mshirë? Bijë bastardhe e etënve dinakë,
të cilt në mnyrë pompoze posi farisejt
i bijnë lodërtinës me ndjejt dhelparak
tu' ia lëshue lypsiti një grosh të holl' në shplakë.

Mjerimi asht një njollë e pashlyeme
në ballë të njerzimit që kalon nëpër shekuj.
Dhe kët njollë kurr nuk asht e mundshme
ta shlyejnë paçavrat që zunë myk ndër tempuj.



*Shpresoj mos jene permendur dhe me pare krijimet me lart. Sot sikur jam harruar ne leximin e shkrimeve te tilla...


---------------------------------------------

DËSHIRA

Zot!
Sot
Jam,
Kam,
Shoh,
Njoh,
Rronj,
Shkonj;
Kam gas
Dhe flas
E them
Të kem
Ditë,
Dritë,
Jetë,
Vetë,
Ah, dua,
Që thua,
Të mos vdes,
Po të mbes
Përjetë
Të ketë
Shpirti im
Pa mundim
Shëndenë
Të jenë
Me mua
Sa dua.
Sonte jam gjall',
E jam mirë,
Po kam dhe mall
E dëshirë,
Zot i vërtetë
I gjithësisë!
Të rronj përjetë
Ndaj njerëzisë!
Ti ke në dorë,
Çdo gjë që të duash;
Nukë je i gjorë,
Arrin që të thuash;
Pa bëhenë gjithë ç'dua,
Po të më dëgjosh mua,
Le të bëhetë thua,
Dhe gjithë janë bërë!
Atë që thua ti vetë,
Zot i math e i vërtetë!
Ajo bënetë në jetë,
Edhe mbaronet' e tërë!
Ti epi jetë njerëzisë,
Shto e beko dhe bagëtinë,
Se ti je Zot' i gjithësisë,
Në dorëz' e ke mirësinë
Njerëzis' epi jetë të gjatë,
Mundimet fare nga jeta ngreji,
Djepinë shkret' e lugënë thatë
Mos e shih kurrë, po mbushur leri.
Fal
Dhe ep
Gjithë ç'ke
Nga të mirat,
E të pështirat
Hidhi këtje,
A vari më ndonjë grep,
A mbuloji më ndonjë mal,
E lërë vetëm mirësitë,
Fal edhe dritë e jet' e ditë
Le të prëhet gjithë njerëzija
E të mos ketë kurrë të këqija;
Ligësitë, djallëzitë e marrëzitë
Le të mos rrojnë paskëtaj edhe një ditë
Veç mirësija në këtë jetë të mbretëronjë,
Urdhëri yt, puna jote, Zotth' i math e i vërtetë,
E vërteta le të rronjë, gënjeshtra le të pushonjë
Bëj si të duash, ç'të them unë Zot i vërtetë? Ti e di vetë!

- Naim Frashëri -



----------------------------------------------------

Kush do ta vrasë Ujkun - Ali Podrimja
F. Altimarit


Dhe lëtini tha
Po qe se takon
Arbëreshin dhe Ujkun
Vraje Arbëreshin
Dhe kur fjala i ra në vesh
Arbëreshi buzëqeshi
Dhe drodhi një cigare
Po qe se më vret mua
more i gjorë
Kush do ta vrasë Ujkun?!
Mjerë kopeja
__________________

ALI PODRIMJA

NJE NATE NGA NETET PA GJUME

Zgjohu, Kosovë! Zgjohu, nëna ime e dashur,
Balli dhe emri im i shkelur,
Zgjohu, oj! A po e ndjen vajin tim?
A po sheh si t'i kam ngulur sytë
Mu në zemër, mu në shpirt,
Si t'i kam hedhur duart rreth belit
Për të përqafuar unë, ashti yt?
Zgjohu, Kosovë!

Nga degët e mia të thyera kush po dahet,
Kete catër kush po e le?
Ç'janë këto gjurmë gjaku që po shtohen
Nëpër fytyrën tënde,
Këto varre e murana që po sillen vërdallë
Rreth shtëpisë sime?...
Zgjohu, Kosovë! Zgjohu, nëna ime e dashur,
Balli dhe emri im i shkelur,
Zgjohu, Kosovë!...

Sonte vetëm mbeta e
Në derë t'oborrit askush më s'po më troket,
Askush me, thua vdekur jam e harruar
Në këto troje e suka gjaku.

Thua më është e shkrimbur hisja
E mbyllur dera e konakut...
Zgjohu, Kosovë, flakë e hershme e ashtit tim
t'pëlcitur.
Bota në ty le të kallet!
__________________

Monologu i te vetmuarit


Tani une ngjitem lart dhe s'kam asnje gezim.
Ketu ku kam arritur me ftohte eshte, me vetmi.
E dija kete, por padurimi i vdekur
Me shtynte te shpejtoj te ky sinor i kote.

Krahe grash te thyera mbi supe si te prera nga nje
morg
Me japin nje gezim po aq te vdekur.
Me duket ende dimer ndonese esht prill.
Kam ftohte.
Kam ftohte.

ISMAIL KADARE
__________________

LETER POPULLIT TIM

Populli im, buken e mengjesit nen sqetull,
nje cigare tymzeze,
sy rrathenxire nga pagjumesia.

Ku po shkon kete fundshekull?

Hapat e tu-. simfoni e nente bethoviane,
mengjesi. dileme hamletiane,
mesdita-. plak urt, femije rebel,
ne c'enderr hyn, valle naten,
nga c'enderr ne mengjes, valle del?

Ti, i pasigurti si nje syth marsi,
Ti, i sigurti si deti,
me i urte se vete Buda,
Me martir se Krishti,
Me profet se Muhamedi.

Lerme te t'i puth syte
serish
S
E
R
I
SH
Syte, ah, syte,
fole dhembjesh,
arene tragjikomedish.

T putha dhe putha gjithe pellumbat,
Te qafova dhe qafova gjlthe detet.

Ku po shkon, i bukuri im, kete fundshekull?

Kudo shkofsh me merr me vete.

Me merr ashtu thjesht,
pa karrige, pa veture.


BARDHYL LONDO
__________________

KOSTANDINOJADE
Rrasen e varrit e zhvendosa
fare pak dhe dola,
si ne legjende.
Shalova zemren,
troku i saj eshte i lehte,
nuk te tremb.
Fantazma ime dhe perqafja,
kundermojne ere dheu,
ere malli
si ne legjende!
C'kerkon ashtu me duar,
me gishta
mbi dhe midis
supeve te mia?!
Koken?!!
Ajo me mungon.
Rrasen e varrit e zhvendosa,
fare pak dhe dola.
Fantazmes time te persosur,
i mungon vec koka.

ELINDA MARKU
__________________

Ervin Hatibi

--------------------------------------------------------------------------------

E SHTUNA E MOTRES
(Incestit tim)

Kete te shtune
Dashuria hapi kemishen e saj prej nape
Krisen kopsat perdhe
Ne u derdhem te kafshonim gjinjte e saj prej smalti
Ne dihatnim, nuk dihet a vertet deshem kete:
Ca puthje me jehona alkooli
Teksa gishtat na rrezohen-panik ne keneten thithese
Te llastikut te brekeve te tua
Syte i kemi mbyllur (shihet here pas here)
Mbyllur kushedi sa po vuaj
Me kenaq habia, ti munde te mos me neveritesh
Bejme si te pire qe ta harrojme
U hapen kopsat varfer sic dritat ndizen
U therrasim taksive te dashurise, si e ka sot emrin kjo?
Vraje lodhjen
Kjo eshte dashuria, kjo qe po te jap per hir te dashurise
Ti terheq barkun, fryma mbarohet
Ti pengon doren qe shtyhet tek sharrat e qimeve
Po, aty tek fushe-arrezi i pabraktisur
Aty ku zhurmojne vatanet e bariut
Do doja te isha ti
Ta ndaloja, ta mbaja doren e tjetrit, gishtat
si ullinj ne dege
Pastaj te zgjidheshim, te m'i ndaje djerset si taste flauti
Nga ashkla e zemres brenda preherit
Te me ndizej uji i rralle
E shtune. Ra kembana e dashurise
Ra ne kuptimin "u rrezua"
Perdhe qe nga maja e kembanares
Ra dhe litari i brejtur me dhembe
Si dhe kembanari ra gjithashtu me koke poshte
Me duart e buhavitura nga litari
I kremtimeve te te tjereve

ERVIN HATIBI (1994)

__________________

Citim:
Postuar më parë nga kulla
kam nje kerkese. me sillni dot ketu laokontin e kadarese?


Laokoonti

Me shihni tek mbytem nga gjarperinjte
ne muze te Luvrit, ne Madrid , ne Nju-Jork
Para syve tuaj e aparate turistesh.
qindra vjet kam qe vuaj nga qe s'flas dot

Si te flas?
A mundet nje nofull mermeri
te levize nje grime, te korrigjoje dicka?
vini re syte e mi, te zgavrat e thella
nje enigme, si amebe te thare atje ka.

Nje te fshehte te madhe ndrydh brenda gjoksit
para syve tuaj, ne Paris, ne Madrid.
Ah, do te doja dyfish te m'i shtonit,
vec sekretin e madh te shkarkoja nje dite.

Tek me vini rrotull, une them me vete
kaq te verber te jeni sa te mos te ndjeni kete,
qe ky ngerc e ky ankth ne qenien time
s'eshte nga gjarperinjte, por nga nje tjeter gje?

Mijera here ne mijera net e dite
te verteten e frikshme perseris pa pushim.
Me shpresen e marre se nga kjo perseritje
ndoshta mermeri peson nje ndryshim.

Po s'nderron ai kurre.
Art i skulptures
genjeshtren mbi te ka ngrire pergjithnje.
I mberthyer ne deshmine e saj te rreme,
te verteten kujtoj e qaj per te.

Si cdo gje e tmerrshme eshte i thjeshte sekreti,
qe brenda boshlleku i gjoksit mban.
Afroni, pra, kokat te degjoni te verteten,
mua s'me mbyten gjarperinjte por trojanet me vrane.

O, sikur te mundja gjithcka te tregoja.
Si do te ngrinit para meje si gur,
por une i denuar mes rropames suaj
moskokecarese
monologun te thurr.

Ju e dini se perpara Trojes ahere,
kali i drunjte, dhurata e grekeve u shfaq.
Ky kale ne dy grupe i ndau trojanet:
ta pranonin ate, ose ta flaknin sakaq.

Pajtim me armikun, ulerinin tradhtaret
mjaft me me lufte, zjarr edhe helm.
Erdhi koha qe shpatat ti kthejme ne parmenda
armiqte ne miq erdh koha te kthejme.

Ne mbledhje te gjate "pro" dhe "kundra" kalit,
une "kundra", kryesova me terbim.
Dhe juve ju kan? thene ahere se hyjnite
gjarperinjte me derguan si ndeshkim.

C'perralla kalamajsh, c'trillim per budallenjte
une gjarperinjte do t'i mbrapsja me nje shkelm.
Po c'ti bej fushates se tradhtareve kunder meje
shantazheve, letrave anonime plot helm.

Dite e nate e me jave polemika vazhdonte,
nga shtresat e mesme e gjer lart ne qeveri.
Ishte vjeshte.
Nen qiellin e hirnosur me ere
kali i drunjte perjashta priste ne shi.

Ate kale une i pari e kisha goditur,
ndaj, e dija, kete s'do te ma falnin perjete.
Me ne fund "vije e bute" fitoi mbi te "ashpren",
dhe ne "kokefortet" na vune ne arrest.

Ne burg, me goten e ujit, ne mesnate
helmin na dhane ata te pijme
ata qe ulerinin kunder dhunes e shpates
Qe dinin te kafshonin tamam si gjarperinjte.

Ne mengjez qe pagdhire ne breg te detit
ma hodhen kufomen drejt mbi zhavor.
Rapsodet anembane perhapen
versionin fals te gjarperinjve hyjnore.

Ky ishte mbarimi i polemikes per kalin,
ju e dini me Trojen se c'ndodhi pastaj.
Tre mije vjet rrjesht,
nga muzeu ne muzera,
une hamalli i mermerte, genjeshtren mbaj.

Tre mije vjet... Akoma zjarret e Trojes
si floknaje e kuqe me rrine ne sy.
Po me i tmerrshem se zjarret, kumet e vomet
ishte fundi fare,
kur u be qetesi.

Troje e braktisur.
Germadhe.Hi i ftohte;
dhe poshte ne te vdekurit shtrire rresht.
Dhe papritur, ne muzg siper tokes se mardhur
u ndje dicka qe ate cante permes.

C'ish kjo gervime keshtu, kjo jehone?
Vume veshin. Kuptuam. Greket e ligj
permbi qendren e qytetit me parmende leronin
per te thene se Troja perjete vdiq.

Ja me ne fund dhe parmenda e tyre.
Ah, plugu i saj si na cante me dysh!
Nga tradhetia e Trojes, nga gjithe dhembjet,
ky kafshimi i parmendes me i hidhur ish.

T'i kthejme shpatat me ne fund ne parmenda.
Keshtu therritnin atehere ata.
Midis fjaleve tuaja, si mallkim, si gjeme
veshet me kapen edhe kete hata.

Me kane lodhur me shume, besomeni, ca fjale,
se kjo peshe e neveritshme gjarperinjsh.
Ju, qe gjer ne hene kini shkuar, si valle
s'depertoni dot deri ne gjoksin tim?

Gumezhina juaj si zhaurime deti
me vjen nga cdo ane me perplaset ne vesh,
nga copera bisedash shumegjuheshe rreth meje
shqetesimet e medha te botes marr vesh.

Degjoj emra shtetesh te reja qe kane dale,
emra kombesh e popujsh te rinj degjoj,
vec ai, i vjetri, i tmerrshmi kale,
ashtu si ahere ka mbetur njelloj.

Prej potkonjve te tij une rreqethem akoma
dhe keshtu ne mermer i mbrojtur sic jam,
kurse ju, te panjohurit, ju prej mishi dhe kocke
vertiteni mosperfilles nga salla ne salle.

Vertiteni,
flisni per teatrin e per plazhet,
per gjithfare motoresh e gjithfare qeverish,
pa ju shkuar mendja qe ai mund te shfaqet
ne nje dite te rendomte,nje mengjes me shi.

Ashtu si ahere...
po mjaft, u lodha.
Nga vertitja juaj po me erren syte,
nga rropama juaj veshet me gjemojne
ne muze te Londres ne Luver e Madrid,

ne pafshi ndonje dite te behem copera,
nga marazi, sic thone, te plas, t'ia bej "krak"
jo kujtimet e Trojes, as gjarperinjte monstra,
por indiferenca juaj do te behet shkak.

Shiko postin #51.
__________________

NEVERIA
Visar Zhiti

1.
Në shetin më konservator në botë
ku të burgosin
për një pikturë nudo,
në burgun e këtij sheti hermetik
WC-të janë pa dyer,
të hapura,
radhë-radhë,
përballë njëra-tjetrës.

Gjithë turp mund të shohësh padashje
kufoma seksesh
që lëkunden si të varur.

2.
...dhe më është kujtuar biruca...
Hetuesia.
Sëmundja ime...
Më patën dhënë një enë të vjetër
për të derdhur ujët e hollë natën.
Aty lëkundeshin muret e trasha
absurditeti qikllopik,
pasqyrohej drita
e mbështjellë me një rrjetë teli
si turinjtë e qenve të policisë,

Shihja të më dilnin kokposhtë udhëheqësit.
Ish ekrani televiziv
më i pisti në botë
ajo enë e vjetër.

Dhe mallkoja,
thërrisja me zë të lartë brenda vetës:
kështu ju pafsha të përmbysur
spiunë, redaktorë poezish, sekretarë,
kongrese, yje.
Në shurrën e popujve të bërë det,
mbytuni, mbytuni
copa tribunash të kuqe
si anije të gjakosura, të shkatërruara!

3.
Erë e keqe, neveritëse, mbytëse
e WC së shteteve
nëpër botë.

Spaç, dimër 1982

PS: Nuk e di se kjo është një nga poezitë më të mira në gjuhën shqipe, por një poezi e tillë si produkt i komunizmit duhet të jetë lexuar çdo ditë, se njeriu nuk duhet të harrojë kohat kur liria ishte më rëndësishme se jeta.

----------------------------------------------

Dhjetor i ngrirë

Në gishtat e mi dhjetori ka ngrirë
Rruga fryn erë, tym del nga gjaku
Në grykë përvëlon shpërfillja e shkrirë
Zi e akullt…

Më kyç e më shkyç pas portash cinike
Më vdes e më ngjall në role të reja
Mbi flokë një kurorë si brirë drenushe…
Si thonj rrufeje

Ç’po bëhet, më thuaj, po vdesim dhe ne ?
As dhimbje, as lot, ky fund pa maraz
Dhjetori ka ngrirë, rruga fryn erë,
Zi buzagaz...

Pentesilea
__________________

100 poezite me te mira te shqipes

--------------------------------------------------------------------------------

Uje blu

UJE BLU

Ujë blu pi kali në lumin hënor,
Ju vinit të fshehur në shpatin e malit
Unë endja ngadalë pëlhurën e zjarrtë
Dhe djersët i fshija në jelën e kalit

Pastaj në faqe atë grykën e ftohtë
Dhe sytë i picërruat pa pikën e turpit.
Mbi gjoksin lulëkuq të vajzës së gjorë.
Më hodhët të mekur si zogun e fatit.

Ju ikët të fshehur në faqen e malit
Të dehur me trupin e vajzës së gjorë
Në jelën e kalit u dogj pëlhura
Ujë blu pi kali në lumin hënor...
__________________

Nje sinteze e flakte patriotike...

--------------------------------------------------------------------------------

Anës Lumenjve


Arratisur, syrgjynosur,
Raskapitur dhe katosur
Po vajtoj pa fund, pa shpresë,
Anës Elbës, anës Spree-së.


Ku e lam' e ku na mbeti
Vaj-vatani e mjer-mileti
Anës detit i palarë,
Anës dritës i paparë,
Pranë sofrës i pangrënë,
Pranë dijes i panxënë,
Lakuriq dhe i dregosur,
Trup e shpirt i sakatosur?


Se ç'e shëmpnë derbederët,
Mercenarët dhe Bejlerët,
Se ç'e shtypnë jabanxhinjtë
Se ç'e shtrythnë fajdexhinjtë,
Se ç'e pren' e se ç'e vranë,
Ç'e shkretuan anembanë,
Nënë thundrën e përdhunës
Anës Vjosës, anës Bunës!


Çirem, digjem i vrerosur,
Sakatosur, çarmatosur,
As i gjall' as i varrosur,
Pres një shenj' e pres një dritë,
Pres me vjet' e pres me ditë,
Se ç'u tera, se ç' u-mpaka,
Se ç' u-çora, se ç' u-mplaka,
Lark prej vatrës dhe prej punës,
Anës Rinit, anës Tunës.


Çakërdisur, batërdisur,
Përpëlitur dhe zalisur,
Endërroj pa fund, pa shpresë
Anës Elbës, anës Spree-së.


Dhe një zë vëngon nga lumi,
Më buçet, më zgjon nga gjumi,
Se mileti po gatitet,
Se tirani lebetitet,
Se pëlcet, kërcet furtuna,
Fryhet Vjosa, derdhet Buna,
Skuqet Semani dhe Drini,
Dridhet Beu dhe zengjini,
Se pas vdekjes ndriti jeta,
Dhe kudo gjëmon trumbeta:
Ngrehuni dhe bjeruni,
Korrini dhe shtypini,
Katundar' e punëtorë,
Që nga Shkodra gjer në Vlorë!


Ky ilaç e ky kushtrim
Më bën djal' e më bën trim,
Më jep forc' e më jep shpresë,
Anës Elbë-s, anës Spree-së.
Se pas dimrit vjen një verë
Që do kthehemi një herë
Pranë vatrës, pranë punës,
Anës Vjosës, anës Bunës.


Arratisur, syrgjynosur,
Raskapitur e katosur
Brohoras me bes' e shpresë
Anës Elbës, anës Spree-së.


'Fan S Noli'

PER NAIMIN (A.Z.Cajupi)

--------------------------------------------------------------------------------

Vdiq Naimi,vdiq Naimi
Moj e mjera Shqiperi
Mendje larti ,zemer trimi,
Vjershetori si ai!

Vdiq Naimi.po vajtoni
Shqipetarka,shqipetare
Naim bene kur ta kujtoni
Mos pushoni duke qare


Vdiq Naimi,gjithe thone
Qani turq,qani kaure
Bilbili i gjuhes tone
S'do degjohet me kurre!


Vdiq Naimi qe kendoi
Trimrine ,Skenderbene
Vdiq Naimi ,qe levdoi
Dhe nderoi memedhene


Vdiq Naimi,po c`te gjeti
O moj Shqiperi,e mjere!
Vdiq Naimi,po kush mbeti?
Si Naimi s`ka te tjere!


Vdiq Naimi, vdekje shkrehte
Pse more te tille burre?
I ndrite shpirti per jete,
Mos i vdekte nami kurre!
__________________

Qerbelaja (Naim Frasheri)

--------------------------------------------------------------------------------

Per ju e per memedhene
teperpiqni nate e dite
Sa te daleme ne drite
Zot i madh e i vertet
Mos na ler kurre shkrete
Ti je zot i gjithesise
Perendi e Shqiperise
Urdheri yt po te jete
E po te duash ti vete
Gjithe punet mbarohen
Gjekundi nuk ndalohen
Fali.fali Shqiperise
Gjithe c'ke te miresise
Edhe ju gjithe te miret
Mos na lini n'errsiret
Zot i madh per Qerbelane
Per gjithe ato mundime
Per ngasherimene time!
Shqiperine mos e lere
Te prishet e te bjere
Po te jete gjalle perjete
Gjithe ci duhet ta kete
Te rojne e te mbreteroj
Te jete lulz' e zonje
Fali ti vecez urate
Qe te jete jetegjate
Shqipetari trim me flete
Si ka qene le te jete
Te ket' gjithe urtesine
E ta doje Shqiperine
Te vdese per memedhene
Te jete trim e i imire
Po te mos jete egersire
Te jete i qyteteruar
I ditur e i mesuar
Ti ape nder Shqiperise
U befte e Perendise
__________________

Mgjs Timo Flloko, ndoshta nuk eshte figure me emer ne fushen e letersise, mendoj qe ne kete poezi ka shprehur mjaft bukur - ikjen, mallin dhe dashurine qe leme pas...

Zogjte

Atje tani eshte ne prag pranvera,
po kthehen zogjte shtegtare...

Te munduar nga fati,
qe kurre s'na ndriti
me pengun e ikjes lemsh ne fyt
te lame Shqiperi
morem arratine
mes eres qe kujiste, detit me stuhi.
(Sa here na i perpine endrrat,
poshte, vorbullat ne thellesi...!)

Si erdhi' kjo ndarje kaq e larget, Shqiperi?!
Ketu perendon dielli, kur lind atje te Ti...

Me vret syte shkelqimi larg vendit tim,
Paris, Londer, New York, Rome, Zyrih, Berlin...
Zgjohem, endem, kurrkund s'gjej qetesi,
qyetit pa nate, udheve pa mbarim,
te rrejne me iluzione, te vrasin me vetmi
keto qytete te ftohta, me qiej te zymte!
Atje te ti, mbi Adriatik e Jon
te magjishme netet, praruar me yj!

Ne largesi pertej shquaj
karvane zogjsh shtegtare, mbi re,
lus Zotin te vije pranvera
porsa te mberijne atje!

Pse parndjej zhgenjim ne shpirt
mos te eshte ftohur dashuria ne gji
rrenuar ura mes nesh
perjete jemi ndre, Shqiperi?!
Zoti mos e dhente, se ky mall
ma shkallmon kraharorin pa pushim
dashuria me e pamate u beka
kur kapercen largesi pa kufij!

Druhem, qiejve mos mbes,
para se aty te mberrij...!

Si nizam i kthyer, rrok syri horizontet
nena kerrusur, ati ne varr prehet
me kryet perkundruall qiejve atje
ku zogjte ngahere kthehen!

Nje grusht dhe...heshtje...
Rane ne paqe shpirtrat e te pareve
u krye amaneti, mbetur pezull
si peng ne jeten e te gjalleve!
Shtati u tret,
ne dhe te vet!

*

Ka zogj fatlume qe shkojne e vijne
ka zogj qe nisen, por kurre, s'mberrijne
nga udhe e gjate, padurimi
ne fluturim ngrijne.
Dhe tek i sheh atje lart
ne kthimin prej se largu
s'di jane te gjalle, a malli i ka ngrire
ne vdekje krahehapur!

Los Angeles, Shkurt 2001

Fan Stilian Noli

Rent or Marathonomak

Rent, or rent, rent e u thuaj
Se u çthur ordi e huaj,
Se betejën e fituam
Dhe qytetin e shpëtuam!
Rent, or rent,
Rent, or Marathonomak!



Kap një degë prej dafine
Dhe vërtitesh ndaj Athine,
Nëpër fush' e brek mi brek
Këmba tokën as t'a prek,
Hip' e zbrit,
Petrit, Marathonomak!



Ke një plagë, po s'e the,
Djers' e gjak pikon për-dhè;
Do që ti të jesh i pari,
Për triumfin lajmëtari
Flamur-gjak,
Kuqo, Marathonomak!



T'u tha gryka, po s'të pihet,
T'u mpi këmba, po s'të rrihet,
Se mileti po të pret,
Ankthi zëmrat ua vret,
Vrer e tmerr,
Shpejt, or Marathonomak!



Kurrë kaqë s'dogji djelli
Dhe si plumb s'rëndovi qjelli,
Kurr' aq ëmbël' e bukur s'ftoj
Hij' e lisit edhe kroj;
Turru tej,
Tutje, or Marathonomak!


Vapa mbyt e pluhri nxin
Ferra çjerr e guri grin
Afsha gjoksin përvëlon
Syrin avulli verbon;
Ur' e prush,
Furr', or Marathonomak!


Gryka si gjyryk të çfryn
Prej Vullkani flag' e tym
Se ç'vëngon e se ç'gulçon,
Zëmra brinjët t'i çkallmon
Me tokmak,
Mbahu, or Marathonomak!


Nëna, motra, nusja dalin,
Ngrehin krahët të të ndalin,
Mos, se s'janë veç Najada
Magjistrica dhe Driada;
Lark, or lark,
Lark, or Marathonomak!


Hajde, ja Akropolia,
Ja qyteti e njerëzia
Që të pan' e që të çquan
Dhe fuqinë t'a rishtuan
Ha dhe pak,
Hajde, or Marathonomak!


Ja, arrive, ua the:
Ç'gas e ç'helm qe kjo myzhde!
"E fituam!", brohorite
Dhe për tok' u përpëlite;
Vdiq, or vdiq!
Vdiqe, or Marathonomak!


Rent kudo, dyke bërtitur,
Nëpër shekuj faqe-ndritur,
Se i vogli shtrin viganin
Dhe i shtypuri tiranin,
Veç e tok,
Tok, or Marathonomak!

Arshi Pipa

KANALI

Nga Korça bumbullon. Currila shiu
rrjedhin prej mushamás mbi krena e shtroje.
Pështillen, struken gjindja ndër mbuloje:
nji lamsh ku qelben recka e mish njeriu.

Mbramje. Dikush përbrî qet gjak për goje.
Këndon letas mbatanë nji fmí arxhiu.
Ky grindet për pakë uj qi shoku i piu;
ai shán se i vodhën bukën. Hyn nji roje.

Shkopinj e shqelma. Britma. Fryn bilbili.
Pushim. E dergjet lodhja, prân secili,
e flên kush mundet për atë natë me fjetë.

Si lazaret rënkon e fshân baraka.
Nesër të gjithë i pret kanali, brraka,
veç atyne qi pret nji vorr i shkretë.


... dhe më të dhimbshmet

__________________

Autori i kesaj poezie, postuar me 27 janar 2006 tek alforumi ku quhet Djep, ketu ne forumin shqiptar, quhet Orion_DYRRAHU.


Piedestali

Dale... Prit... S'ka me kuptim...
Oh sa gjate qe kam vrapuar!
Kesaj udhe pa mbarim
asnjehere nuk kam ndaluar.

Jam rrezuar gjate rruges,
gjunje e brryla kam derrmuar.
Dhimbjen kurre s'ia fsheha turmes,
me gjithe shpirt kam renkuar.

Perseri ne kembe u cova
rraskapitur, sakatuar.
Sfilitjen me dhembe e blova,
etjen me djerse e kam shuar.

Asnjehere ama s'qendrova
te mbledh forcat, te pushoj.
Me revansh, vetem vershova
pa e ditur ku po shkoj.

E pse renda? Cfare fitova?
Me kaq ngut, ku kam arritur?
Ke lashe pas? A triumfova?
C'piedestal me kane ngritur?

Lashe pas lojra e gezime,
shoqeri e miqesi,
shpresa, endrra e zhgenjime,
flirte, zenka e dashuri.

Lashe pas njerez e zakone,
rruge, rrugica e shtepi.
Lashe deshira e pasione,
kenge motive e poezi.

Lashe nje jete te pajetuar
ku hapat hidhen ngadale
te peshuar, te shijuar,
pa harbuar si i marre...
.....
Kete vetes s'mund t'ia fal,
e nje lot s'ma fsheh dot helmin...
Ku dreq eshte ai piedestal
t'i hidhem e t'i ve shkelmin!


-----------------------------------------------------------

Kur te jesh merzitur shume - Dritero Agolli

Këtu s'do të jem, do jem larguar;
Nën tokë i tretur si të tjerët,
Në kafenenë e preferuar
Nuk do më shohin kamarierët.

Dhe nëpër udhët ku kam ecur,
S'do ndihet kolla ime e thatë,
Mbi varrin tim do të rrijë i heshtur
Një qiparis si murg i ngratë.

Ti do trishtohesh atëherë,
Se s'do më kesh në dhomë të gjallë,
Dhe, kur në xham të fryje erë,
Do qash me erën dalëngadalë.

Po kur të jesh mërzitur shumë.
Në raft të librave kërkomë,
Atje i fshehur do të jem unë,
Në ndonjë varg a ndonjë shkronjë

Mjafton qeë librin pak ta heqësh
Dhe une do zbres, do vij pas teje;
Ti si dikur me mall do qeshësh,
Si një blerim pas një rrëkeje.

Ku shtrohet vala - Lasgush Poradeci (Ia dedikoj dikujt)

Ku shtrohet vala përmi zall
E fryn një këng' e pakuptuar,
Të pashë, motër, plot me mall,
më pe me shpirt të llaftaruar.

Q'aherë silleshim me nge
Gjith vet-i dytë, vet'e dytë...
Dh'i shtinja sytë gjith përdhe-
Gjithë përdhe m'i shtinje sytë...

Po me t'u ndarë vet e vet,
Më s'kishim turp që s'kishte fjalë...
Na ritej malli posi det,
Posi një det që vjen me valë:

E prapë silleshim me nge
Gjith vet-i dytë, vet-e dytë;
E prapë sytë gjith përdhe,
Gjithë përdhe pikonin sytë.

Q'aherë qamë plot me mall
Atë vështrimin e kaluar,
Ku shtrohet vala përmi zall
E fryn një këng' e pakuptuar.

Se kish kuptim që s'kish kuptim,
Kuptim'i fellë-i mallit t'onë;
Se malli jon'ish zotërim,
Që robëron përgjithëmonë;

Se s'dashuronja-as un' as ti,
Po dashuronte dashurija:
Një dashuri - një fshehtësi
M'e fshehur sesa fshehtësija.


--------------------------------------------------

Arshi Pipa

KANALI

Nga Korca bumbullon. Currila shiu
rrjedhin prej mushamas mbi krena e shtroje.
Peshtillen, struken gjindja nder mbuloje:
nji lamsh ku qelben recka e mish njeriu.
Mrambje. Dikush perbri qet gjak per goje.
Kendon letas mbatane nji fmi arxhiu.
Ky grindet per pake uj qi shoku i piu;
ai shan se i vodhen buken. Hyn nji roje.
Shkopinj e shqelma. Britma. Fryn bilbili.
Pushim. E dergjet lodhja, pran secili,
e flen kush mundet per at nate me fjete.
Si lazaret renkon e fshan baraka.
Neser te gjithe i pret kanali, brraka,
vec atyne qi pret nji vorr i shkrete.


II

Rreshtohet puntorija: ndahet corba,
dy-tri patate qi vosisin n'uj.
E shtrihen duert e dridhshme... Por shumkuj,
pse normen nuk e kreu, s i njomet vorba.
Ky ngjyen buken me krype, ai nji kepuje
qepe qeron. E shkunden xhepa e torba.
Per nji fundrri kazani mu si korba
t'etshem mbi kerma sulen me rremuje.
Mbasdreke. Diell. Tash lahen, hjekin llucen
nga kofshet; terin petkat; ngjesin arnat.
Dikush morritet. Njeni zien do barna,
Si shtese per darken; tjetri qepe kepucen.
Nji profesor me syza vetullcil
bythca duhani mbledhe e i ban fitil.


III

A mund te quhen njerz? Qe shikoj.
Fetyra dheu ku syt e shojtun ngrohen
kur shofin buken; faqe qi gropohen
e nofulla qi dalin si patkoj.
Kambet s i mbajne e krahet u rrezohen.
Si dordoleca lkunden qi vendoi
mbi hunj kopshtari. Njerez kta ksisoj?
Shaureten jane qi nga vorrezat cohen.
Njerez kane qene. Sot jane vec zhele mishi,
automa kockash, nji bersi, nji pleh,
ku vec prej emnave dallon e njeh
bujkun nga beu, tregtarin nga dervishi,
kusarin, simahorin, lakanderin
prej atdhetarit qi luftoi per nderin


IV

Por eja tash e shifi ndaj kanalit:
njimijetreqind vete, nji mizeri.
Lopata e bela tunden me furi
e qerrkat mbarin plisat e mocalit.
Tri metra e gjysem kub per cdo njeri.
Qofsh babagjysh qi ke djalin e djalit,
a qofsh i smunde sa dalun prej spitalit,
bani ja vdis: ankimi s ban dobi.
Shef te gjymtuem e pleq ngarkue mbi shpina
dhogate randa e qerrkat mbi kaptina,
qi bine e ngrihen e zvarnisen krrut.
U mshon polici me dajak sa mundet.
Por ndodh sa here qi njeni sish nuk tundet.
Me vig e cojne e vigu mberrin tabut.


V

Kur bora e Prillit ndritte mbi Gramoz
derisa bryma e vjeshtes rini kneten,
punuem na pa pushim tue hapun shtreten
nder baltat e mocalit veshe n'rrogoz.
I futeshim kanalit vec me sheten,
bela e lopata. Shunjzat vijanoz
na thithshin edhe at gjak tuberkuloz
qi kishte ngele sa me na mbjatun jeten.
Sa zente cquhej nata nga mengjezi
nder balta zhyteshin deri te brezi.
Humbojshim, shkajshim, bijshim laradash.
Ngulej qorras per fund lopata e qitte
nji ndrag gjirizi qi si zifti ngjitte
e duhej flakun tutje mbi tre pash.


VI

Kur rojeve u tekej me u-zbavitun
merrshin ndokend nga puna, zakonisht
fetare e njerez shkolle, dhe me bisht
u hyjshin sa t'ishin merzitun.
Mandej nji doc i hypun mbi kerbisht
qi e ngitte porsi kalin tu'e shetitun
pergjate kanalit, "hyja", tue i britun...
E ja diftojshin puntoris me gisht:
"Sabotator i poshter! klysh i Carit!
Sabotoni po deshet ju te tjeret!"
Zgerdhiheshin, ngerdhesheshin. At'here
dy-tre zuzare ma t'ligj, shoket e t'parit,
shtymen i jepshin n'gjol qe nga skarpati,
dhe t'qitmen kryet me hunj i rrijshin gati.


VII

Pushonte puna, niste cfaqja vrik.
Merrshin ata qi normen s kishin krye
dhe i futshin prap n'kanal tue u-nderkrye
ma keq mbi ta, ma t'dobtit, n'epsh sadik.
Nji tregtari t'dukuem qi u-rrokullye
nga pesha e qerres te skarpati thik
dy pernjihere i futen me kamxhi,
me shqelma neper llacna tue e shkrrye.
Nji babaj zhgulin mjekrren, e peshtyjne.
"Pa shih, derri! akoma bark me ka!
Ngre kembet, sqap!... Mos ki merak, baba!
Ta heqim ne!" Mandej n'hendek e shtyjne.
E i kqyre nji idiot me gojen hape... I kllasin
befas nji grusht me dhe... mandej gajasin.


VIII

Por thue se vec me kaq ngopeshin djajt?
Cilat tortura lane ata pa cpikun.
Kur u-merziten vete tue rrahe, tue fshikun,
frroten ndersyem mbi ne posi cakajt.
Cubin qi vrau per placke, sifilitikun
rrufjan i s'motres dhe spijun i t'vllajt,
horin qi hangri buke turpin e faj't,
ata mblodhen, atyne u dhane kamxhikun.
E "Bini atyne qi s punojne! - u thane-
Bini, palaco, t'poshter! Mire e keni,
qi anmiqt e popullit ende kurseni!
Qi ju gabuet ata n'erresine ju lane.
Dhe shpejt pushteti ju ai do t'ju fale.
Por kta ktu do t'cfarosen dalngadale!"


IX

Diten asht vallja, naten sarabanda.
Se rraskapitesh diten, naten flen?
Nuk thom per morrin, qi per trup e gjen
(u-msuem me te) si miza dheu nder banda.
E zgjohesh trembshem... Ndien a veshi t'rren?
Kelthitje t'cjerruna, renkime t'randa...
Torturohen tash shoket te komanda,
e radha e jote neser ka me qene.
E c'nuk na bajshin! Na rrihshin me tel,
lakuriq, e mandej n'ujna handraku
na zhytshin, trupin plage n'currila gjaku.
E na lidhshin me fill prej telefoni
per shtyllat aty prane krahnuer e bel,
qi t'na peshtynte nesret divizjoni.


X

Proza, jo vargu i mallengjyem lyri,
t'i thote me rend te gjitha sa ktu pati:
t'i cohen floket, t'i perqethet shtati
kujdo lexon kanalin satanik.
Shtate muej me radhe kjo pune e poshter ngajti.
Kanali i Klosit, tjetri n'Libonik,
dhe Dunaveci i namun, per anmik:
njizet mije metra me Devollin mati.
E nuk besojshim qysh i kishim ba.
Gjithe ket fuqi ku, vall, e paten trupat,
kufomat tona t'shtrydhuna si shtupat?
Kur larg qe puna kater milje e ma
na zgjojshin naten dhe me shiut llacit
na nisshin trok nen rythmin e kerbacit.


XI

Zbathun ishim shumica e natja e brymte
na futej deri n'eshtnat e krahnorit,
anjtun kambesh prej ndragut dhe prej zorit,
me mishin plage qi dukej mish i krymte.
Ashtu punuem nen diellin e Qershorit
qi ndezte ngjeshun koje dheun e lymte;
ashtu punuem edhe kur qielli i zymte
mbi ne perplasi shinat e Nandorit.
Me vegla e barre gjithnduersh mbi sup e krye,
sulmue prej rojeve tue na perzane
prej mbrapa si kope mbas pune s'lane,
shpesh here pa buke pse normen s kishim krye,
duhej me nga. O mjere kush ra e ngeli!
Mbeti aty lmuc si turma e shtypi, e shkeli.


XII

Cuditen bota, e nuk cuditen kot,
qysh pyramidat ngrehu Faraoni
dhe Koloseun Romaku ku Neroni
i shpallej shekullit artist e zot.
Skllevnit i bane: ashtu pat qene zakoni.
Kjo ndodhte para nesh me mija mot.
Por eni ktu e binduni ju sot!
Sklleven modern na jemi: krahazoni.
Kanale si njato qi nga Moskova
lidhen me volgen, penda me centrale
hydroelektrike e ara qi mocale
e stepa qene, deshmina jane e prova
cka munden skllevnit kur te jene miljona.
Nji miniature e tyne punet tona.


XIII

N'infermerin e kampit, nji kasolle
anash rrethue me haser, nalt me kashte,
dergjen nder qelbesina pese a gjashte;
njiqind, dyqind i ke gjithmone okolle.
Pushim ankojne. Por vjen rreshteri i vrashte
dhe krisin hunjt e cizmet n'ato golle
jete s'percudun ngelun vec gezholle,
e shpesh me shqelma i qet nga shtrati jashte.
E vdesin fatkeqijt aty te praku,
vdesin hendeqeve nder brraka gjaku,
vdesin nen shtrat ku mshehen per me vdeke.
Vdesin tue pritun buken, nder gjiriza
tue ba nevojen, vdesin posi miza,
dhe si coftina i kallin nder hendeke.


XIV

Ju shelqet e Vlocishtit qi shkelzeni
kur lete puhija gjethin ju valvite,
te djerri qi vec kallma e driza rrite
uzdajen time ndofta shembelleni?
Sa here trishtueshem un ju kam sodite.
Sot thuprat tueja me na fye i keni.
Por cka ju pate, deh, melodi shperbleni
kur fej zanore do t'jene ato nji dite.
O lemeri qi goja s mund ta thote!
Sa vete u-pushkatuen aty me t'kote
a-thue-deshen me kalue pertej!
Sa tjere me shqelma ose me hunj u-mbyten,
e ende per s'gjalli te ajo grope u-zhyten
qi hapen vete e mbushen tjere mandej!


XV

Eshtnat pa vorr u kalben sot te djerri.
E ashtu sa tjere u-varen vete me lak.
Cka s pane kta sy. Dy plage plot qelb e gjak
le t'ishin, t'ishin pus ku drita shteri:
ma pake do t'dhimbshin. -O begime tmerri!
Kujtese e dobet qi m'ban prorew lak!...
Por sille fleten e pakryeme: cak
qi s mund t'arrihet prej gjithkuj asht Ferri!
O ti qi veten ndryshe din nga kafsha!
Ktu eja e shif e shpejt do t'ulet lafsha!
Menyrat, shijet, etiketa e nalte,
sjelljet e kandshme? Koje t'imta ngjyre
qi qytetnimi la mbi brum natyre.
Kruje bilurin pake. Cka doli? Balte!


XVI

Shif, vizatoje! Floket cue si iriq.
me krahet e shpuluem qi duken krraba!
E zhgule prej dheut, si ta rrembente shkaba....
Cka? Nji panxhar!... E e dhamcon lakuriq!
Ktu kemi pa si grinden djali e baba
per nji kulac, per nji panxhar dy miq;
si vdekja e shokut asht nji sihariq
kur me fundrrit e tija t'fahet zhaba!
Kuader i denje per Goya-n: mnere e krup!
Njerez ktu pame nder grahma, synin shpelle,
tu'e zgurdullue per buke, e tu'e percjelle!
E shoket fill tu'e prekutn neper trup
posa dha shpirt, e tu'i plackitun krodhen
e bukes, krypen e cka n'torbe ju-ndodhen!


XVII

E pame se qysh nga halet mblidhen trohet,
qysh jepet per nji buke e vetmaj kmishe,
qysh hahet djathi qelbun, voeja prishe,
qysh brehet kocka, bokla qysh thermohet.
E si mandej cingarja ndahet trish
(se dysh u0nda nder burgje qysh prej kohet).
E pame si prej urije pezmatohet
e bahet kafshe njeriu e bahet bishe.
E kem'provue c'asht etja: kur na lejshin
gjith diten n'diell pa uj (e jo pse s gjejshin),
e ngjitej gjuha zam per quellze pa jarg.
E pijshim uj kanali. Aty ku bani
shurren ndonjeni e tjetri edhe pegani,
nji shok i rreshtun piu, dy hapa larg.


XVIII

E kemi pa se si njeriu nga dhuna
qi mbyte burrnin ma poshte se shtaza ra,
se si nga friga meshkujt bahen gra,
e bahen shkardha e bahen der spijuna.
Njerez qi dijshim koca kemi pa
kameleonta tue u-ba, majmuna.
Por edhe tjeter pame: si burra e cuna
vdesin torturash, pa kallzue, pa u-qa.
E nxume se qysh e ku provohet trimi,
si regjet karakteri nga mundimi,
dalluem se kush asht shok e kush kodosh.
E njoftem te urtin, burrin e martyrin,
e njoftem turmen, njoftem panairin
e shpirtenve qi jepen per dy grosh.


XIX

Miqsis ktu i endi lavd qi posi cam
qendron i gjelber pa ju-veshkun fleta,
ate qi koha ma nder endje t'veta
forcon e rrite kur t'jete ngulite per shkam!
Larg nga familjet nder kto vende t'shkreta
sa here nji mik i mire na u-ba vellam,
aq ma i cmueshem ku s ka vec brenge e skam,
aq ma i dashun ku ma pake duhet jeta.
Ma i langte ullini sa ma i ashper dheu.
Pisha e madhnueshme qi mbi curr shpertheu
virtytin cfaqe qi lindi prej durimit.
Harrohet shoku me ke hove hove
bunjte, defreve, nxune ose punove;
por nuk harrohet kurr shoku i mjerimit.


XX

N'oret e clodhjes kur kujtesa e mpime
shkundet ngadale nga pesha qi e mertise,
vidhen prej fundit rrahjet e dashnis
e tingullon nji heh n'anderrr t'nji grime.
O paqe e votres, ambelsi e fmis!
Rrewze e nji malli t'forte qi nuk u-shkime!
A dot'i shofim prape ato bekime?
A vine ma dit'e humbuna t'rinis?
Ashtu mbas andrash bota ktu perralet,
dhe hulumton mbi shenjat e mbi fallet
se kur ma kjo sketerre do t'kete nji fund.
N'ato perbindsha ku pergjon gjithkund
m'nji qoshe barku Mortja pa u-perpushe,
endet e ndrojtun shpresa si vejushe.


XXI

Ky gjol, fole malarje, qi limanin
e lashte romak me t'socmin lidhe kundrejt,
nji qytetnim nen vete ndryn qi u-ngrejt
para se vendi t'kishte zot Romanin.
O c'anderr burgu qi m'i ndezi dejt
kur vepres me mendim i bajsha planin!
Poet i kombit ktu naloje zanin!
Kreshnike asht vepra dhe qellimi shejt!
E shifsha njerzin e lire me vegla
neper kanale tue shpejtue si thnegla,
token e hapun der te rranza e malit...
E shifsha nji qytet tue dale nga fundi...
Nji sage ilire tue burue ndokundi...
Por ka ndrsyshim kanali prej kanalit.


XXII

O Buchenwald, OMajdanek, Dachau!
Kangen per ju qi nisa e nuk e sosa
kto do ta kryej ku n'mishin tim vulosa
gjithcka n'anmiq Gjermani dogj e vrau!
I huej ai qe, mizuer per t'huej. Por dosa
ne nuk na polli e nuk na llani shqau.
Nji gjak, nji gjuhe prej kombesh tjere na ndau
qi e murmurojne dy Drinat e Vijosa.
Qysh pra velleznit tane punuen mbi ne
t'atille nji dhune qi s'bane as turq as Shqe?
Nga trolli i vendit duel e u-rrit kjo fare?
Nji djall e mbolli te nji vend i verben.
Shqiptare ata qi e sollen? Queji Serben,
Bullgare e Greke e Ruse!... Por jo Shqiptare!


XXIII

Se qysh tepruem nuk din kush te pergjigjet.
Topitet shkenca n'pamundsin e vet.
Natyra mshhka mbrenda nji vullnet
te cilit mendja ende s ja mati ligjet.
Se kamp pune ky kurr nuk qe vertet
por kamp cfarimi ku ndryshojne vec shtigjet.
O Majdanek ku trupi n'furra digjet!
Por pllambe e dhe, Vlocisht, ke ti skelet!
Sa nji per tre, sa nji per pese punuem.
Hoqem urin, lengaten e torturen.
Rranjet e thella jetes ja diktuem.
Jo te sasija e vjamit, as e gjakut,
as te pejzit qi veshin armaturen.
Por te besimi i ngulte, te forca e shkakut.


XXIV

Ajo na mbajti gjalle. Si luleferre
nga rrota e qerres shkelun rrafsh me token,
por qi nuk shtrohet per me vdeke e koken
neserejt dielli plot uzdaje i pjerre,
ashtu nen rroten qi per ne qe moken
me shpirt nder dhambe duruem na ket sketerre,
lirin andrruem te nata e bame stere,
e zemrat tona ate per flamur rroken.
Se nuk dyshuem na kurr qi shpejt a vone
nga tyranija e rande atdheu do t'shkundesh,
dhe si nji perle e nxjerrun thelle prej fundesh
Ma e bukur do t'shkelqente besa jone.
Vuej por qendro! Merr zemer te burrnija!
E vdis tue brohoritun: Rrofte Shqipnija!


---------------------------------------------------

Dhjetor i ngrirë

Në gishtat e mi dhjetori ka ngrirë
Rruga fryn erë, tym del nga gjaku
Në grykë përvëlon shpërfillja e shkrirë
Zi e akullt…

Më kyç e më shkyç pas portash cinike
Më vdes e më ngjall në role të reja
Mbi flokë një kurorë si brirë drenushe…
Si thonj rrufeje

Ç’po bëhet, më thuaj, po vdesim dhe ne ?
As dhimbje, as lot, ky fund pa maraz
Dhjetori ka ngrirë, rruga fryn erë,
Zi buzagaz...

Pentesilea
Vargu i Saffos....
Kjo qenka vertet perle poetike, perle e zeze ne mes te debores!
Nuk mund ta analizoj, se do ta ndotja qofte sfondin e bardhe, qofte stoline ne mes te tij...
Respekt per ke e ka bere...ke te tjera si kjo?
DP

Frederik Rreshpja ( Zoti e bekofte atje ku prehet!)


Ku ishe ti?

Ku ishe ti kur dola i vetëm nën hënë?
Në ç’hënë barisnje vallë?
Ku ishe ti kur vizitova profilin tënd
në xhamin e muzgut që krisi dhe u thye me trishtim?
Pastaj erdhi nata mbushur me mungesën tënde...
Pastaj erdhi prap nata
dhe kështu ka për të qenë deri në ditën e fundit të netëve.
Zbrita tek kroi
duke mbajtur në duar vazon delikate të agimit
Pashë sytë e tu ruajtur në kujtesën e ujrave.
Lisi plak lëshoi përdhe kurorën e vjeshtës
si një sovran që abdikon.
Ani, mua më zuri ky mallkim.
Po qysh bën pylli pa ty? Si del vjeshta?
A ndofta nuk do të ketë kurrë më vjeshtë?
Atëherë në emër të kujt do të bien gjethet?
Në emër të kujt do të vijnë shirat, mjegullat, ylberët?
Ah, zemra ime, eja vër dorë mbi stinët!
__________________

Dy nga te preferuarat e mija:

--------------------------------------------------------------------------------

Kristal---Ismail Kadare

Ka kohe qe s'shihemi dhe ndjej
Si te harroj une, dalengadale,
Si vdes tek une kujtmi yt
Si vdesin floket dhe gjithshka

Tani kerkoj une lart e poshte
Nje vend ku une te te leshoj
Nje strofe, note a nje brilant
Ku te te le, te puth, te shkoj.

Ne s'te pranofte asnje varr
Asnje mermer as morg-kristal
Mos duhet valle prape te te mbart
Gjysem te vdekur, gjysem te gjalle?

Ne s'gjetsha hon ku te te hedh
Te gjej nje fushe a nje lulnaje
Ku butesisht porsi polene
Gjithkund, gjithkund te te shprendaj.

Te te mashtroj ndoshta keshtu
Dhe te te puth e t'ik pa kthim
Dhe nuk do te dime as ne, askush
Harrim ish ky, as s'ish harrim.



Nje shkrepse---Dritero Agolli

Ndizme, vella nje shkrepse
Nen qiellin e zi.
Nje shkrepse te brishte shprese
Ne erresiren me shi.

Ne erresiren e dhjamur si pelte.
Kur ndihet te zbrese acar.
E dini cdo te thote nje shkrepse,
Nje fije e holle si bar?

Ah, zemra ime, eja vër dorë mbi stinët!
Në emër të kujt do të vijnë shirat, mjegullat, ylberët?
Atëherë në emër të kujt do të bien gjethet?
A ndofta nuk do të ketë kurrë më vjeshtë?
Po qysh bën pylli pa ty? Si del vjeshta?
Ani, mua më zuri ky mallkim,
Si një sovran që abdikon,
Lisi plak lëshoi përdhe kurorën e vjeshtës.
Pashë sytë e tu ruajtur në kujtesën e ujrave,
duke mbajtur në duar vazon delikate të agimit.
Zbrita tek kroi
dhe kështu ka për të qenë deri në ditën e fundit të netëve,
Pastaj erdhi prap nata,
Pastaj erdhi nata mbushur me mungesën tënde...
në xhamin e muzgut që krisi dhe u thye me trishtim?
Ku ishe ti kur vizitova profilin tënd?
Në ç’hënë barisnje vallë?
Ku ishe ti kur dola i vetëm nën hënë?


p.s a ju pelqen keshtu?

Kur në sulm hodhën turqit
Hordhitë e pambaruara,
Kështjellat e sintaksës
S’i muar, që s’i muar.

Kur panë se gjuhës
S’i hodhën dot prangat
Lëshuan drejt saj
Gjithfarë merimangash.

Parashtesa e pjesëza
E lidhëza së prapthi,
Të bukurën gjuhë
Ta bënin leshharapi.

Të të bënin ty, donin,
Shqipëri, memece.
Po ja, erdhi Naimi,
Si yll mbi ty ecte.

Dorën e zbehtë
Mbi ballë ta vuri
Të të hiqte zjarrllëkun
Prej të sëmuri.

Dhe vdisnin pjesëzat,
Thaheshin merimangat,
Ndriste si perlat
Poezia e madhe.

Gjuha Shqipe - Kadare

Kur në sulm hodhën turqit
Hordhitë e pambaruara,
Kështjellat e sintaksës
S’i muar, që s’i muar.

Kur panë se gjuhës
S’i hodhën dot prangat
Lëshuan drejt saj
Gjithfarë merimangash.

Parashtesa e pjesëza
E lidhëza së prapthi,
Të bukurën gjuhë
Ta bënin leshharapi.

Të të bënin ty, donin,
Shqipëri, memece.
Po ja, erdhi Naimi,
Si yll mbi ty ecte.

Dorën e zbehtë
Mbi ballë ta vuri
Të të hiqte zjarrllëkun
Prej të sëmuri.

Dhe vdisnin pjesëzat,
Thaheshin merimangat,
Ndriste si perlat
Poezia e madhe.

Gjuha Shqipe - Kadare

L Poradeci


SHPIRTIT



Te lus, o Lajmes i qielluar!
O Frym' e Zotit, vete Zot!
Me hirin t'end te pashteruar
Qe ka mburim perjetesije,
Hirplot, o Shpirt, ner gaze Ti-je.
Dhe ner mjerime je hirplot!

Ti botës sonë-i prure lajmin
E nj'ëndërimi të pafaj:
Për mallin tënd më të pastajmin
Ti kuvendon që përmbi botë,
Dhe në gëzim i bije lotë,
I bije gas në zi të saj.

Kur del mi male yll'i dites
e shuhet nata prapa ti,
Ti me veshtrimin vetetites
Ckelqen ne fund te zemres s'ime
Dh'i ben prej kenges se nje grime
Nje te perjetshme- harmoni.

E kur pat humbur jet' e dherit,
Kur syr' i lodhur m'u pergjum,
Ne shkendijim te kandilerit
M'i cfaq ylberin e nje rruaze...-
Fatlum, o Shpirt, ti j ner gaze,
Dhe ner mjerime je fatlum!

Sot hapa syte qe-me-nate
E po kendoj si kurrekush:
drejt lartesise se pamate
Ah. meshiro te ngjite- i cmuar
Prej gjirit t'im te perveluar
Fjalim'i mallit t'im mjerush.

Urim per vitin X


Nese me pyet :
-Si qe ky vit qe shkoi?
Te pergjigjem:
-I zi!
Ky vit qe vjen
O zot se s'te besoj
Ne mos i bardhe
Te pakten qofte gri

Xhevahir Spahiu

Vesa dhe Loti

I mburrej vesa lotit me një të shkrepur djelli :
Përdhe ndaj baltësirës ty fat'i zi të flaku :
S'më shëmbëllen ti mua që jam një bijë qjelli,
Që jam e motr' e erës dhe shoq' e çdo zambaku.

Dhe loti tha : " Vërtet! Më lindi dhimbj' e zezë,
Dhe dal nga syr' i vuar i zemrës njerëzore :
Po kur se ti prej qjellit pikon vetëm përdhezë,
Un' ik nga balt' e rëndë drejt kaltërsish qiellore.

E thjeshte, e kuptueshme,kuptimplote dhe gjithnje aktuale...

A. Z. Cajupi


"Greku dhe Shqiptari"

Greku: Pse ju shqiptare
kini djem te mbare
te zgjuar, te zote,
te fort, e te plote?
Shiko djemte tane
sikur nuke hane,
te verdhe, te thate,
te trembur si grate
te liq, te pabese,
pa turp e pa shprese...
gjak ne zemer s'kane.
Tuajte pse jane
trima te vertete ?

Shqiptari: Se i bejme vete.
S'na ndihne te tjere
si ju mor' te mjere.
__________________

Fan S. Noli

Zgjidh e merr

A të duhen luftëtarë
Gjithë botës t’i vesh zjarrë
Do arratinë të marrë
Merr nja dhjetë Kosovarë.

Njerëz të zgjuar me lezet
që i gjenë në çdo anë
që të bëjnë hallvë e salep
këta janë mjeshtrit Dibranë

A do njerëz për ahenge
për tryezë e për kuvend
burra e gra kërcejnë me lodër
këta i gjen veç në Shkodër.

A të duhen gënjeshtarë
Matrapazë dhe kokëtharë
Që rërën ta shesin për farë
Merr krutanë dhe je i larë.

Po qejfli a të duhen
që me jevga dinë të kruhen
zonja që pjellin çdo vit
Vetëm Elbasani i rrit.

Do ministra kolonjarë
Se mbahen burra me mend
Duan kudo të jenë të parë
Në mexhlie dhe në kuvend.

Do budallenj që veç hanë
Hajvanë me dy këmbë
Pasuri s’dinë të venë
Merr shëtit gjithë Myzeqenë.

A do të ruash florinë
Katandinë e shtëpinë
Me dy qofte mbushin sininë
Do e merr Gjirokastrinë.

Do të hash e të bësh qejf
Sofra shtruar si për mbret
Pastërti e për hismet
Të tillë gjen veç në Përmet.




A do male me dëborë
Trima të fortë e malësorë
Fort bujarë e burrërorë
Shko në Kukës i ke në dorë.

Këta Matjanë burra të zotë
Që dikur kanë bërë barot
Se i njeh gjithë vendi mbarë
Janë të aftë për xhandarë.

A do trima e sejmenë
Kapardisur kudo venë
Pa i zënë gjumi mos flenë
Për tre Mirditorë bëjnë benë.

Do dembelë për Stamboll
Mos u lodh të bezdisësh dynjanë
Në Tiranë rresh tabane
Vetëm të zgjasësh një dorë.

Do për punë një Korçar
I ke bujq e ushtarë
Të gjithë bashkë venë në arë
Kokë e këmbë s’i ke të sharë.

Halli madh me Skraparllinë
Ka rrezik të hedhë dhe dru
Dy ministra le të rrinë
Se na duhen dhe pa tru.

A do urtë njerëzit të rrinë
Në komandë të kesh ushtrinë
Në trabjat të kesh njerëzinë
Merr të gjithë labërinë.

Or të gjorë harruam Vlorën
Se kjo punë lahet me gjak
Dy shirit e një medalje
Kësaj gjëje i vë kapak.

A të duhen sharlatanë
Që të lëpihen në çdo anë
Që të përçajnë vatanë
Ke sa të duash Tropojanë.