Pezi nga Naim Frasheri

Tradhëtorëtë

Shokë, kemi në mest tënë

Shum' armik' e trathëtorë!
Popo! mos u qoftë thënë!
Veç që s'kanë
gjë në dorë.

Harruanë mëmëdhenë
Dh' e lanë kombinë tënë
E një
tjatërë na gjenë!
Popo! mos u qoftë thënë!

Lanë zonjën e lëvduar

E zunë një kurvë shtrigë,
Të ndyr' e të mallëkuar,
Të fëlliqur e të
ligë.

Lanë mëmën të xhveshur
Dhe mundohenë për botë,
Pa dhe bota
duke qeshur
U thotë: mundohi kotë!

Qysh u bënë Efialtë
E nuk e
njohin të mirën,
Uthullën pandehin mjaltë
Edhe dritë errësirën!


Buk' e mëmëdheut zëntë
Tradhëtorët e pabesë!
Dhe Zoti dërrmën u
dhëntë,
Kurrë mos paçinë pjesë!

Miqt' armiq i kanë bërë,

Armikëtë miq i zunë,
Qysh janë fyell të tërë!
Ç'është kjo e madhe
punë!

Fajn' e math kur do ta njohin
Njerëzit e mallëkuar?

Dritënë pse nuk e shohin,
Apo janë të verbuar?

Janë së gjithash
të marrë
Dhe të liq me të vërtetë,
Mëmëdheut bëjnë varrë,
Po do të
bienë vetë,

Se mbretëron e vërteta,
S'del kurrë gënjeshtr' e shkretë

T'ish ashtu, qe prishur jeta,
S'kish mbetur gjë e vërtetë.

Ata
turpinë fitojnë,
Nder' e tyre posht' e hedhin
Dhe armikëtë gëzojnë
E
në errësirët bredhin.

Nuk është kurrë haruar
Dh'e mira dh'e lig' e
shkretë,
Të gjitha janë paguar,
S'ka mbeturë gjë në jetë.


Lerini, pa do ta gjejnë,
Të vërtetën do ta njohin,
Se tani s'e
dinë ç'bëjnë,
Janë të verbër e s'shohin.

O, popo ç'turp kanë marrë!

Janë bërë tradhëtorë
Dhe s'janë më shqipëtarë,
Se nga kombi hoqnë
dorë.

Me të huajnë u bënë,
Me armikn' e Shqipërisë,
S'duanë
gjuhënë tënë
Armikët' e Perëndisë!

Ndjej, o Zot, se nukë dinë
Se
ç'bëjnë, janë mahnitur,
Rrahin të prishin shtëpinë
Pun' e lig' edh' e
mërzitur.

Të gjorët janë në gjumë,
Të vërtetënë s'e dinë,
Do të
mundohenë shumë,
Pasdaj mënttë do t'u vinë.

Vëllazërin' e harrojnë

Dhe kombin e mëmëdhenë,
Dhe armikëtë dëgjojnë
Edhe s'dinë se ku
venë.

Hiqni dorë, hiqni dorë!
Mblithni mëntt' e tupërohi,
Mos u
bëni trathëtorë,
Se pasdaj do të pendohi.

Emri i Zotit

Zot i vërtetë,
Bota e tërë

Gjithë ç'ke bërë
E ç'ka në jetë
Të gjitha ç'janë
Yje dhe diej,

E dhé e qiej,
Një gjuhë kanë,
Që thotë emrin tënt!

Ngado që
shikonj,
Atë emër dëgjonj.
E shoh më ç'do vënt.
Dheu, që rrimë ne,

Duke mbleruar,
E kam dëgjuar,
Që thotë se ç'je.
Yjtë me dritë,

Duke kërcyer,
E duke kthyer,
Nat' edhe ditë,
Re me gjëmim

Zoqtë me fjalë,
Deti me valë,
Lumi me rrëmbim
Lulja me erë,

Dhe me bukuri,
E me mituri,
Kur çel në verë,
Emrin tënt thonë,

Ty të tregojnë
E të lëvdojnë,
Ty gjithë monë!
Po njeriu, o Zot!

S'ta di emrin tënt,
Se s'gjendet me mënt.
Ah! S'e thotë dot;

Njeriu nukë munt,
Se gjuhë s'i dhe
Që të thotë ç'je,
O fuqi pa
funt!
Dielli kur del,
A tek perëndon,
Zogu kur këndon,
E gjethi
tek çel,
Bukur tregojnë,
Emrin që ke,
Rrëfejnë ç'gjë je,
Dhe më
gëzojnë.
Në gjithë botë
Vetëm njeriu s'di
Rri si çilimi
E
s'mundet ta thotë!
Me zë të zjartë,
Donja të flisnja,
Edhe t'i
grisnja,
Retë si kartë,
Si vetëtima;
Apo si lumi,
Që s'e zë
gjumi,
Me oshëtima!
Falmë nga togu
Q'është e ç'shohëm
Nga gjithë
ç'njohëm,
Zën' e një zogu,
Të rri më një vënt,
Edhe më lerë,
Të
them një herë,
Një herë emrin tënt.

Falja

Zot i math e i vërtetë
Që kreve
ç'shohëm në jetë,
Edhe të tjerë që janë
Pa funt pa krye pa anë,
Edhe
kudo je ti vetë,
Syri yn tekdo shikon,
Që nga lint e gjer tek perëndon,

Më çdo vënt të sheh fuqinë,
Urtësin' e madhërinë,
Falna gjithë
mirësitë,
Epna dituri e dritë,
Tregona udhën' e mirë,
Mos na lerë
n'errësirë,
Dhurona gjithë të mirat,
Mërgona nga të pështirat.


Zot! falna vëllazërinë,
Dashurin' e miqësinë,
Epna dëshirë të
msojmë,
E të mirat të punojmë,
Bëna të but' e të qetë,
E të urt' e
të vërtetë,
Jetënë ta trashëgojmë.

Zonj' e Fatit

O moj plaka lozonjare,
Që
ndjek fatn' e njerëzisë
Dhe mas' e peshë s'ke fare,
Po me shkop të
marrëzisë.

Moj po me ç'sy e me ç'faqe
Më qasesh prap' e më çfaqe?


Të shoh që vjen posi hije
Ngadalë si qën i qetë
Edhe hi syvet më
shtije,
T'u thaft' ajo dor' e shkretë!

Ata sy të zgurdulluar
T'i
shoh, o e mallëkuar!

S'je e verbërë, si thonë,
Që s'sheh, s'di se
ç'bën në jetë,
S'je e shurdhër, pasha Zonë!
Dëgjon posi djalli vetë.


Po je e keqe dhe shtrigë,
E pabes' e zëmërligë.

Ti fjalëtë i
ke kthyer,
Prandaj na ke përvëluar,
A, popo, ç'na ke gënjyer!
Njeri
s'të ka trashëguar.

Dhe kur ndrin, ndrin si lugati,
Prandaj s'të ka
qëndrim fati.

Jakë, se jam dëshëruar
E më s'e duronj dot vrerë,

Qesh, mos rri e zëmëruar,
Makar për një copë herë.

Qesh një
herë, o leshrakrënde,
Me të qarë nuk u dënde?

Pellazgët - Shqiptarët

Ishte një ditë
Që
pellasgjitë
Posi një dritë
Mbuluan dhenë
Duall ng' Asia
Si
mizëria
Dhe me ania
E hodhë denë.

Pas pakë herë,
Duke
përzjerë
Ca me të tjerë,
Bënë elinët,
Dhe duke ndarë
Syresh një
farë,
Si ka të ngjarë,
Bëri llatinët.

Edhe të tjerët
E më të
ndjerët,
Të papërzjerët,
Pellasgjinj mbenë
Maqedhoninjtë
E
ilirinjtë
E mollosinjtë,
Gjith' ata qenë.

Dhe ata janë

Prindërtë tanë,
Pastaj na thanë
Na shqipëtarë
Mundim të themi

Ne ata jemi,
Atë gjak kemi,
Si dhe shtyparë.

Thot' Herodoti,

Në Tomor zoti
Shtëpi qëmoti
Kishte Dhodhonë
Eshtë m'e vjetër

Ngaha çdo tjetër,
Shumë më tepër,
Kjo gjuha jonë.

Ne
kurdoherë
Burra të ndjerë
Edhe të vlerë
Jemi treguar;
Me
grekërinë
Dhe me Persinë,
Me gjith' Asinë
Kemi lëftuar.

Me
Lekën vamë,
Muntmë Daranë,
Datën i dhamë
Gjithë Asisë
Burr' u
dëftyem,
Të gjith' i thyem,
Përmbys e kthyem
Fron' e Persisë.


Të tërë dhenë,
Den' e sterenë,
Sa kombe qenë
Në këmb i vumë

Dhe mbretëruam
Kudo që shkuam,
Tekdo lëftuam,
Vëndin e zumë.


Me Pirron vamë
Romës i ramë,
Llatint' i vramë
E i tmeruam;

Me Skënderbenë
Tyrqve sa qenë
U dhamë dhenë
Dhe i dëbuam.


Kush i goditi
Posi petriti
E i cfiliti
Tyrqit, barbarët?

Bota s'kuxonte
Që t'u qëndronte,
Po kush lëftonte?
Ne
shqipëtarët.

Pastaj u ndruam,
Se s'kupëtuam
Dhe nuk e çquam

Të mirën tënë
Gjaknë për botë
E derthmë kotë,
Njeri ç'të thotë?

Nuk ishte thënë!

Mbajtmë Tyrqinë,
Ngjallmë Greqinë,
Ndihm'
Italinë.
Po Shqipërinë?
Pse s'u munduam?
Për kë lëftuam?
Neve
ç'fituam?
Ç'kemi taninë?

Urdhero , Zot i vertet.
E me dergo
tatepjete
Engjellin krahezjarrte
Fjaleembel' e kembearte.
Do te kendoj
urtesine,
E do te rrefej Aline,
Edhe femijen' e tija,
T'i mesonje
njerezija,
Te nxjerr nje pike nga deti,
Nje drutheze nga rremeti
E te
tregoj trimerine
Dhe durimin' e njerezine,
Pa te them dhe Qerbelane,

Edhe zoterinjte tane.
Jake, jak , o e vertet
Ulu pak tatepejte!
O
engejll i uruar,
Andaj te kane derguar,
Qe te nditosh njerezine
E tu
rrefesh urtesine.
Ti me gojet time fole ,
Se pa ty po s'hap dot
goje.
Pa eja , me embelsire
Na rrefe bukur e mire
C'hoqen zoterinjte
tane
Edhe c'na lane' e na thane
Komb' e arabit njehere
Ish i qete ' e i
pandjere,
Edhe i dobet' e i shkrete
Sikur s'ish fare ne jete.
Edhe
kishte marrezite,
Po me pastaj erth nje dite,
Zoti dergoj urtesine,
Qe
e nalteson njerine,
Pa qendroj ne mest te tyre
Ishte njeri prej
fytyre,
Ai ishte Muhameti
Po se besonte rremeti.
Edhe zune ta
mundonin,
Zemeren tia pervelonin
Si e benin kurdohere
Per shoket e tij
te tjere,
Q'i munduan e i vrane
Dhe gje pa bere s'u lane
I mberthyen e
i varre,
I ther' , i cane me sharre,
Kete me gure e zune,
E me shigjete
i shtune,
I bene shume mundime,
Te keqija hidherime.
Ebu-Zhehti dhe
Lehepi
Ta patundure si plepi
Shume me qafe i rane,
Ndonje kursim nuke
i lane
Sa mundim e te keqija
Hoqi Zoteri e tija!

Po me shume me Syfjane
Ndezi , q'i vrau
Hamzane
Te ungjin e tij te ndjere,
Q'ish trim' mi trimat' e tjere
Pa
Hinduja e pabese
Q'ish mem' e Mavijese,
I pat ngeren mushkerine
E
c'qeu si ujku dhine!
O Hindu moj egersire,
Gjakn, e njerezet ke
pire!
keshtu zemeren, ja ndoqne
Nga memedheu e ndoqne
E la domosdo
Meqene
Vate te zij Medinene
Ay shkoj po pas i rane
Armiket e nuk' e
lane,
Pa u psheh ndene nje shpelle
Mb'ane nj'are , q'ish e
mbjelle;
Merimanga lese thuri,
Pellumbi zoqthiite shpuri,
Armiket atje
vane,
Po s'ka njeri ketu thane,
Pane cergen e folene
Edhe me ment kshu
e gjene
Keta ng'armiket shpetuan
Edhe ne Medine shkuan
Medineja mir' i
priti
Dhe armiket' i goditi
Zot' i madh , q'e do njerine,
I fali
ndihmes Aline,
Q'ish dragoj i Perendise,
Edhe mbret' i trimerise,
Ishte
nje menge nga deti,
Brenda n'urtesit e tija
Dukej fjeshte
Perendija
Muhameti me Aline
U perpoqne per njerine
Ata te dy nje trup
ishin
Dhe nje trup te vetem kishin,
Ishin kusherinj te pare,
Dhe
t'afert e te pandare,
Te dy bashk' ata nje jane,
Muhamet_Ali u
thane,
Atje ish Zot' i vertet,
Edhe Krisht' i gjalle vete
Njer' ish
krej i gjithesise.
I dashur i Perendise,
Njer ;ish rrenj ' i
njerezise,
I afert 'i Perendise,
Kishin zoterinjte tane
Ungje Abasn' e
Hamzane;
Alin', Xhafer Tajare
Kish vella qe eshte vrare,
Ish njeri
shume i levduar
Edhe zot' i zoteruar
Kish dhe Ykajin' i ndjere,
Q'ish i
bute posi shqere
M'i dashur nga miqt' e tija
Ish Selmani nga
Persija
Ata kishin miqesine
Me te tere njerezine,
Po armikete s'i
linin
Ngado vijne pas u binin
Papo te gjithe u derdhe,
Edhe persiper '
u erdhe.
Po, kur pan'atje Aline
Muarre dhe agjirratine,
Sa muntn' e
shtuane vrapne
S'mbet asnje , po u perhapne,
Ca i beri trimerija,
Te
tjerate urtesija,
Arabija, q'ish e shuar
E ne bot' e
padegjuar,
Menjehere u lulezua
Vune ligj' e fe' e bese,
Njeriut i dhane
shprese,
Arabete me cdo ane
Gjith' u bene myslimane
Muhameti ca me
pare
Ish martuar e kish marre
Grua meme- Hadixhene
Me te beri
Fatimene
Bene Hasan' e Hysene;
Njeri'ish djell, njeri hene
Dhe ata dy
yj u bene

-----

Kur erdh koha per te ndare,
Muhameti duke
marre
Aline me Fatimene
Edhe Hasan e Hysene
Posi s'quka zoqt' i
mblodhi
Peqinjte siper u hodhi
Djemt' e mij, tha, keta jane;
Ali Aba
ndaj u thane.
Mblodhi shoket ne mbledhe
Dh'ata erdh e bene rredhe*
U
tha : Keta te mi doni,
Kurre te mos m'i mundoni
Kush me ka dashur
mua,
Te doje keta qe dua!
Te paret u le Aline,
Ta kini si
Perendine"
Keshtu tha dhe psheretiti,
E nje pike lot' i zbriti!
Gjithe
shoket e tij qane,
Dhe u ndane' e me se pane.
E mbaroj punen e tija
Dhe
vate te Perendija
Shpirti me trup u zberthyen,
Dhe prape nga erdh' u
kthyen,
Njeri nga Zoti kish zbritur
Tjetri nga dheu ish ngritur
U
mblodh gjithe njerezija
Pleqesi e vegjelija
Ca te urte e ca te marre
Te
vinin nje te pare!
Thane shume thashetheme
Te verteta e te rreme
U bene
fjal' e trazine
Dhe hoqne shume mundime,
Zjuadhen Eba_Beqire*
Ate gjene
me te mire
Pa Beqiri la Ymere
Q' ishte ndaj soje m'i ndjere;
Pas ati
vune Osmane
Q'e kishte ungje Syfjane!
Me qen' Aliu ne jete
Burr' i
urte' e i vertet,
Tjetre njeri s'duhej vene
Po c'te duash! ishte
thene.
Vertet i par ish Osmani,
Po mbreteronte Mervani,
Q'ishte nip i
Syfjanit
Kushurir' i par' i Osmanit,
Njeri shume i mallekuar,
dhe i lik
e i debuar
Fajtor i keq kish qene
Pa e kishin perzene,
Osmani ate e
solli,
Gjithe ligesite i ndolli,
C'hoqen vendesit e gjore,
Q'i pat
Mervani ne dore;
Kish Jemen e Arabine,
Persine , Irakne,
Sirine
Eghyptene e te tjera
Mbreteri shume te gjera
Mblodhi
Mervan'Osmane
Gjithe faren e Syfjanit,
Edhe i vuri ne pune,
Pa ate
kosene vune!
Ishin te liq te tere,
Nuke lane dhe* pa bere,
Botene
gjithe e munduan,
E rropne dh'e perveluan.
Mavijes i dha Sirine,
E
lartesoj faqezine!
Q'ishte bir i Syrjanit
I kusherir' i Hinduse
shtrige
Q'ish e nemure dh'e lige.
Hoqi shume njerezija,
Mori kembet
ligesija!
Bota me kembe u ngrine,
Dhe osmanit po i vine,
Egjyptasite si
me pare
Po vinin duke share,
Me te gjeture Osmane
Gjithe menjehere' i
rane
Te gjithe vellezer jemi,
Te mos ish imam* Hasani;
U ashpersuan te
tere
Rremuje e madhe ish' bere



rredhe* - rrethim
Ebu_Aba*-
Tituj fetare
dhe*- gje
imam*- titull fetar.

Ne mest te ati rremeti
Qe zjente gjithe
qyteti,
Del Aliu me te mire
E me shume embelsire
Fjale te bukure
zuri
Punen nde udh' e vuri.
E tere bota pushuan,
E fjalen tej ia
degjuan,
U bint gjithe njerezija
Ne fjalet t'embla te tija,
Sicili i
urte ndejti
E njeri nuke bezejti,
Po te tere u qetuan,
Unjte kryet e
pushuan.
Ate rremuje' e pushojti,
Dhe u ngrit' e me s'menojti,
Vate te
shite* Osmane,
Aty la imam Hasane,
I thote Osmanit Aliu:
"Eshte si
foshnje njeriu.
Po t'i kellac djallezine,
E mahnit fare njerine,
Behete
si egersire,
Dhe soje s'vjen pun' e mire,
Kur ti tregosh urtesine,
E
ben si engjell njerine.
Ligesi shum' u rrefye
Andaj bota ngriti
krye.
Nje njeri qe esht' i pare
Eshte shume nene barre
Dhe ndaj Zotit
te vertet,
Dhe ndaj njeriut ne jete,
Bariu ka bagetine,
I madhi sheh
njerezine,
S'i bejne dem bagetise,
Qysh t'i bejme njerezise!
Sillej
mire Muhameti
Pa e doj gjithe rremeti,
E di c'hoqme ti dhe une,
Sa i
ndrejtme keto pune
Ne kohet e atija,
Qe na shihte Perendija?
Kush i ben
liksht njerezise,
Ka nemen e Perendise,
Jane shume te keqija,
Rendesi e
marrezija,
Ne mest tene ndryshim s'kemi
Te gjithe vellezer jemi
Duhet
te jemi te mire,
Te kemi dhembj' e meshire
Me njerezit qe
dergoni,
Botene po e mundoni.
Abdullahu, qe ka vatur
N'Egjypte, doren
ka zjatur,
Pa renkim i varferise
Cpejt i vete Perendise.
Degjo dhe neve
nje here
Abdullahn andej e ngrene
M'ate vent dergo Mehmene,
T'ardhurit
bashke te vene,
E deshne Eba_Beqire
Do ta duan dhe te bire,
Ky
n'Egjypte te dergohet
Rremuja kshu te qetohet.
Atje te zer'
urtesine,
Te deboje marrezine,
Te perzere ligesite
Dhe gjithe
makurite
Me Perendi te punonje,
Gjithe punet t'i ndertonje
Te
veshtronje varferine
Edhe gjithe njerezine,
Pas udhes se Perendise,
Pas
mendjes e urtesise.
Lakmim te mos bejne kurre,
Po te jet' i drejt' e
burre.
S'e hedh poshte Perendija
Ate q'e do njerezija"


shite*--
shihte , shikonte

Kshu tha mbret' i urtesise,
Shtyll' e lart' e
njerezise
C'fjale the, te qofsha fale!
Fjala jote tunde male!
Erdhi e
shoq e Osmanit
Najleja si ftuj e stanit;
I tha: " Plak degjo Aline,
Qe
te tregon urtesine,
MOs degjo Mervan e marre
Qe rreh te te benje
varre"
Keshtu e bintne Osmane,
Beri sikunder i thane.
U ngrit e hipi
Mehmeti
Edhe doli nga qyteti.
Egjyptjanet
pas i rane
Dhe te tjeret'u
perndane
U hap gjithe c'ish rremeti,
Qyteti ne prhej mbeti.
Po nuke
flij djallezija,
Qe lint soje ligesija,
U ngrit shum'e
shemetuar
Menxyra e mallekuar,
Djallezija fjeshte vete,
Dhe po vij
rrotull e qete;
Ndenj ne zemert te Mervanit,
Q'ishte i zot' i
Osmanit.
Papo erth u sgurdullua
Edhe qendroi u mejtua,
Djallezija e
mesonte
Dhe ay po me s'menonte.
Njeri n'Egjypte derguna
Dhe Abdullahut
i shkruan:
"Po te vjen aty Mehmeti,
Bashke me te dhe rremeti,
Ti
veshtro te vrac Mehmene
Edhe ta perndash rremene,
Se u be me te
perdhune,
Pa dashure ne , keto pune,
Dhe veshtro e mos i lere
Te vine
tjatere here
Njerezija ketu kurre,
Po qendro trim dhe burre."

Kartene e shkroj Mervani,
Edh' e vulosi
Osmani,
Nuk' e dime vete deshi,
Apo Mervani e qeshi.
I derguari
s'menojti,
Po mori karten e shkrojti,
Tek vij njeriu i gjore,
Te mos na
bjere ne dore!
Mun' ne doret te mehmetit,
Ne mes te gjithe
rremetit!
Papo kartene ja gjene
Edhe koken ia prene!
Karten ne dor' e
rrembyen;
Te tere prape u kthyen
Thane: "Opopo , c'na qeshne
Edhe na
bene si deshne!"
Keta shume t'ashperuar,
Edhe fort te idheruar,
E
rrethuan Medinene
Dh' e tuntne gjithe qytene.
U mbyll ne shtepi
Osmani,
Me ca shoke dhe Mervani,
Se ata Mervane donin,
Pa Osmane s'e
kerkonin.
Te dy zoterinjte tane,
Hasani, Hysejni, vane,
Muarren dhe
Kambere,
E qendruane me dere,
Qe ta ruanin Osmane,
Edhe shoket e
Mevrane,
Pa arme ne dere rrinin.
Njeri te hyj nuke linin;
"Pa ren' une,
tha Hasani,
Nuk vritete Osmani
Djal' i meme Fatimese".
Nga dera me s'u
la shprese.
Bota gjithe mesuan
Dhe armiket u shtuan
U bene si
mizerija,
U mbloth gjithe njerezija.
Ne rremet i njerezise
I vane prpap
shtepise,
Pa e rrezuan mure
E' duke hequre gure,
Bene shtkn' i hyne
Osmanit,
Gjene shoket e Mervanit;
Me vertik te math u rane
E te tere
c'qen i vrane.
Njeri heq korthen e prehte,
Q'ishte posi pend' e
lehte
Edhe Mervani i bije,
Si shakull perdhe e shtije!
Pastaj shtine me
Kambere,
U plagos dhe ra ne dere,
E Hysejni me Hasane
Te dy bashke
brenda vane,
Ne mest te tyre u hyne,
E ne gjak te dy u mbyne;
Ca nga
armiket i vane
Dhe tek rrijne e vran' Osmane,
Aliu me arme dolli
Dhe
pake shoke pas solli,
Po armiket u perndane,
Si e vrane dhe Osmane,
As
nje aty nuke mbeti,
Po dualle nga qyteti
Aliu vdekure plakne
E gjet , e
topile gjakne,
I erth keq pa afr' i erdhi
Qau e lot shume
derdhi,
Pastaj e qertoj Hasane,
Qe s'e shpetoj dot
Osmane.


-----

Pa Telhane q'u gezua,
Pa shume ju zemerua
Tha:
" E patme shoke ne jete,
Dhe ish njeri shum' i qete,
Miku per mikne
helmohet,
S'eshte mire te gezohet,
Pa dhe vdekja s'eshte bere
Per nje,
eshte per te tere".
Po Mervani c'behet valle?
Ra, po dhe ish i
gjalle!
Qafene ja kishin prere,
Pa kish ren' e ish ndere,
Kur hyri
brenda Hasani,
U permend pake Mervani,
Sherbetor i tij e
mori,
Pshehtazi me krah' e nxori
Tek nje plak' e ve e shpuri,
Ajo
plagene ja zuri,
Qafa e shtrember i mbeti,
Qe vdekj' e zeze s'e
gjeti!
E shpetoj imam Hasani,
Pa kish vatur Mervani;
Kish me pune te
punonte
Andaj e thena s'nxitonte!



----

Njerezit gjithe u mblodhne,
Aline te par 'e
zgjodhe,
Edhe Telhaj me Zybere
E gjithe burrat e tjere
I thane:" Te
veme Aline,
E te zeme njerezine,
Gjithe kush dore te marre
E ta kemi te
pare"
Aliu:" Mua me ndjeni,
U tha, nje tjetr te gjeni"
Ne kete pune s'i
qeshi
Me te vertet se deshi
Po e tere bota e donte
Kete barre t'ja
ngarkonte.
Kshu u mbloth' e u permblodhe,
Barrene siper ja hodhe,
Edhe
telhaj me Zybere
Dhe gjithe shoket e tjere,
Thane: "Puna s'vete
mbare,
Po s'vum Aline te pare"
Ata te tere kshu thane,
Ay tha:"Vini
Telhane"
Telhaj tha:"Perpara teje
S'del*, mos kini shprese meje"
Ay tha
:" Vini Zybere,
Po ka dhe shume te tjere;
Ke te doni, ate vini,
U lutem
mua me lini,
Une nga gjithe me pare
Doren e tij marre,
Do ta kem mik e
krye".
Maliq Eshteri ju kthye,
Tha: " Eshte e jotja kjo pune,
Pas
fjalese qe di une,
Memedhene mos e lere
Te prishet far' e te bjere,
Nuk
e la ne doret tene,
M'i pari yne, c'ka thene?
Punen e drothm' e
perdrothme,
Dege me dege e hothme,
Gjersa hyne djallezite
Na prune me
kete dite!
Punes pse i rri i huaj?
Ke pret ta benj, as me thuaj!
S'sheh
se c'beri ligesija?
E qysh u be Arabija?
Nga vdekj' e te parit
tene
Vjet njeset e pes' u bene.
Bota ngadale po vine
Ne rripe e ne
gremine;
Puna jone u cakerrye
Edhe fat ' i bardh u thye.
Gjithe c'beme
dem na vane
Ligesite ne sheshit jane,
Puna q'eshte marre zvarre
Te mos
permbysete fare.
po s'more ti paresine
Do' ta qajme Arabine,
Se nuk' i
le ligesija
E rremja dhe dhelperija
Djallezit' e marrezite,
Te qasene
miresite!
Nuk; s'bejne dot te tjere,
Pa te hysh ti kete here
Ka nevoje
njerezija;
Tani ti dhe perendija!
Puna eshte me qaf tende,
C'te kane
thene permende!
Ne na lenc dhe kete here
Neve vame ne
sketerre,
Genjeshtre te madhe ngjalle,
Se vertetes t'i kesh malle!
Epna
dorene ta zeme,
Se ne tjetre njeri s'veme"
Keshtu tha Maliq_Eshteri,
Pa
Telhaj edhe Zyberi
U leshuan menjehere
Edhte te tjer' e te tjere,
E
tere c'ish njerezija
Muarren doren e tija;
Gjithe dore duke marre,
E
bene Aline te pare


S'del* -- Nuk dal

nje sqarim

Muarren doren --- i dhane doren

do te thote qe e pranuan per Prijes dhe i dhane besen. tek arabet dhenia e fjales behej me shterngimin e dores... prs sa here te shikoni "i mori doren i moren doren etj" ta keni parasysh qe behet fjale per premtim.

vazhdo White se na knaqe

Barrene siper ja shtune
Aliut me te perdhune.
P'ay s'e doj madherine
kish te beje me Perendine,
Gjithnje ne kete jete
Ishte me Zotn' e vertet,
Kishte mik farferine,
E kish t'ulete shtepine,
Madherine nuk e donte,
Perpara njeriu s'shkonte,
Makuterin' e perzinte,
Lakmimete s'i dinte,
Te varferit kujtonte
Edhe qant' e aferonte
Ne prak te tij kushdo shkelte,
Duar thate nuk delte;
E prishte gjen'e shtepine,
Per t'ushqyer varferine,
Dhe shpirtine t'i kerkonin,
"kurre" jo, nuke degjonin,
Nje te dij qe s'ha nje dite,
S'vinte ne goje kafshit;
Kujdo i flit me te mire
Dhe me shume mebelsire,
Njeriu edhe ta shante,
Kurr'ay meri s'i mbante;
Gjithe c'eshte njerezija
Ishte femijez e tija;
Per cdo njeri kish meshire,
Dhe kujdo i bente mire
Armik kurre nuku kishte,
Me gjithe boten mik ishte,
Punonte per Perendine,
Duke dashur njerine;
Perendine atje e gjente
Ajo udhe i pelqente.
Dituria, njerezija
Miqesija, dashurija,
Urtesite, miresite
Te gjitha ishin te tite,
Ashtu edhe trimerija
Ish e tere e tija.
Djallezite, ligesite,
Pabesite, marrezite
Kurre afere s'i shkonin,
Engjellite ja mergonin,
Thua q'ish zot' i vertet
Cfaqure ne kete jete.
Aliu kishte deshire
Qe te bij diten e mire,
Te vij lige* njerezine
Edhe urtesine
Mendj' e tij ish shum' e larte
Nuke shkruhet ne karte!
Po njerezit' e Mervanit
Fara e fis e Syjanit,
Persiper e kishin marre,
Sicili ish ber' i pare,
Gjithkush mbret ishte bere,
Edhe te rende te tere
Pa njeri nuku peshonin,
E fjale nuke degjonin.
Po m'i lik edhe m'i ndyre
Dhe me djall' e me mynxyre
Gjithe ligesija vete,
Qe s'kishte gje te vertete,
Qe permbysi miresine,
La perjete djallezine
Ishte i bir' i Syfjanit,
M'i dashuri i Mervanit,
Mavijeja paste neme
Qe ishte mynxyr e gjeme!
Ish i lik e i pabese,
Prej njerezije s'kish pjese;
Djalli vete ish faqeziu
Me fytyre prej njeriu!
Popo! e madhe mynxyre!



Lige*--- Ligj

Aliu ish e verteta,
Qe mbahete soje jeta,
Ishte vete njerezija,
Q'atje eshte perendija;
Mavijeja nj' egersire,
Shpirterret e pa meshire,
Ish i rend' e i merzitur,
I paushe' e i manhnitur,
S'donte te shih njeri i mire,
Per te liga kish deshire
Ket' armikun' e Perendise
Demetar' e njerezise,
Kush e nxorri prej sketerre?
Zoti i math, ti pse ta lere,
Kush e pru , q'ish i perzene?
Ti , o shtig', o moj e thene!
Zot i madh e i vertet
Dem i math u be ne jete!
Mavijeja marrezite,
Dhelperit' e ligesite,
Dhe djajte te gjithe i mblodhi
Punene ne mes e hodhi,
Pa ata te tere c'qene
Nje nga mezi e gjene!
U ngrit far e Syfjanit
Kerkonin gjakn' e Osmait,
Thoshin Aliun ta marre
Andaj e vume te pare.
Nuk e donine Aline
Se s'e vrau njerezine!
Gjaku nga kush duhej marre?
Ke te vrisnine me pare?
Mavijejene dhe Mervane
Q'e ngatarruan Osmane,
Ata qe dy djajt' e ndyre
E prune ate mynxyre!
Ne shtek ish gjaku i shkrete,
Pa nuk ish fjal' e vertet
Se syfjanasit e vrane,
Edhe pune' e tij , Osmane.
Aliu njerez te mire,
Me ment shume' e me meshire,
Zgjodhi e i vu ne pune,
Po te shumtet ju perzune!
Se fare turp s'kishte mbetur,
I vertet kishte vdekur!
Genjeshtra mbreteronte,
Dhe djallezija gjykonte;
Bota u be e pa bese
Per shtepit e Fatimese!
Shume te keqija u bene
Popo, mos u qofte thene!


----

Pas vdekjes se Hadixhese,
Nga vashat e Medinese
Muhameti punembare
Dhe gra te tjera kish marre,
Nje ng' ato ish Ajisheja,
Q'e genjeu Mavijeja;
M'e rend ish nga gjithe grate,
Eba-Beqir' e pat ate.
Fatimeja kishte shkuar,
Pas t'et me s'kishte shkuar,
Gjalljen pas ati* s'e deshi
Dhe me buza nuk i qeshi!
I la femijene krere*
Zonj' e madh' e shum' e ndjere,
Ate breng' aqe te gjate
Ta hiq dita , behej nate!
Dhe e dinte Fatimeja
C'do te bente Mavijeja!
Aliu per Fatimene
Dhe Hasani me Hysene,
Qante gjithe njerezija,
Pa jeten e mbuloj zija!
O mema jon' e vertet,
Te qofshim fale perjete!
C'zemere te bardhe pate,
Te keqen e baltes sate!
Ate q'e do, Perendija
I ep shume te keqija!
Shih Ibrahimn' e Musane,
Dhe Mejremen , dhe Isane,
Isufne edhe Jakupne,
E te varferin Ejupne,
Dhe Dautn' e Sylejmane,
Zeqirjane e Jahjane,
Dhe Mensur e Nesimine,
E Myhjdin Arabine;
Per njerine u perpoqne,
Nga njeriu brenge hoqne!
S'ja merr mendja njerezise
Punerat e Perendise!
Ish martuar tjatre here
Aliu dhe djem te tjere
Kishte, si Abas Aline,
Si Muhamet Hanifine
Edhe te tjer' e te tjere
Burra te mir' e te ndjere.
Ngrihet atje djallezija,
E gjette nga Perendija!
Merr fytyren e Nymanit
Edhe fjalet e Mervanit,
La qytetn' e Medinese,
I derdhete Mavijese,
Vate n'ate Shamt te shkrete
Djallezija vet' e qete
Merr dhe linjen' e osmanit,
Ja sjell te birt te Syfjanit!
Linjene ne shesht e nxjerrin,
E te rreme shume tjerrin,
Nden linjene e Osmanit
Vete i bir ' i Syfjanit,
Dhe ze e levdon Osmane
Edhe shoket' e Mervane,
Bota qajne' e me s'ushtojne!
Edhe gjakn' e tij kerkojne!
Pa i dergon Ajishese
Nj'a dy a tre te pabese.
Si e mesoj Mavijeja
Del ne Meqe Ajisheja
Edhe xegit njerezine
Bint te ter' ata qe s'dine,
Dhe kerkon gjakn' e Osmanit!
Si tha i bir i Syfjanit!
Ngrihete djalli me kembe
E ha njerezit me dhembe!



ati*-- atij
krere*-- radhe- radhe

Edhe Telhaj me Zybere,
Me dy-tre shoke te tjere,
Ikne nga Medineja,
Ashtu u tha Mavijeja,
Ane Basre ngrihen e vene,
Marrene dhe Ajishene;
Lene besene menjane
Edhe fjalen qe dhane!
Po ajo zemera trime
S'bije fare ne shtrengime,
As prishete , as ngushtohet,
Nga njerezija s'mergohet.
Eshte ngritur rremeti,
Sicili hiqet si mbreti,
Kane zene marrezine,
Leftojne me Perendine!
Aliu nuke leftonte,
Me urtesi doj' t'i shtronte
Po armikete s'degjonin,
Urtesine nuk e donin.
Ay kish shume deshire
Ti vij ne udhe te mire,
Po ishine te pabese
Gjith miqt' e Mavijese
E kishine me te dhene
Me te marr' e me te ngrene,
Me te rrjepur varferine,
Andaj se donin Aline
Ay i mbante si shoke,
edhe miq e permbi koke,
Ata e kishin me frike,
edhe me kordh' e me thike!
Mavijeja njeri s'donte,
e njeri nuke peshonte
Po ng'ay qen' i pabese
Te liqt kishine shprese!
Gjithe bota u mahnine,
Kerkonin roberine
I vane pas Mavijese
Qe s'kish njerezije pjese!
Njeriu le njerezine
Edhe zjedh makuterine,
Merr te ligen, le te miren
Le driten , merr erresiren,
Keto i nisi Mervani
Q'e e vuri me pun' osmani.
Ay ishte i perzene,
Se tradhetor kishte qene,
S'bene mire qe e prune
E ne punera e vune.
Foshnjat, kur litnin qemoti,
Ja sillnine ati Zoti,
Qe vu lig' e bes' e shprese,
Edhe ligesivet lese,
E punoj per njerezine,
Ndritoj gjithe arabine,
I ati i Fatimese,
Q'i pru njerezija bese*
I perkedhelt' e i donte,
I kendont' e i uronte.
Kur lindi, edhe Mervane
Ja pru e ema me t'ane,
Ta kendont' e ta uronte,
T'an' e t'emen t'i gezonte.
Po me te pare Mervane,
Thirri:" Mos ma qasni prane!
Se ky eshte djalli vete
Q'eshte cfaqure ne jete,
Ligesi do te punonje,
Jetene do t'a shkretojn!"
E njohu ngaha fytyra,
Qe ishte vete mynxyra.


Bese*--- i besoi

# 3

Ajisheja me Telhane
Ne Basre u ngjin' e vane,
Muarre edhe Zybere
Me pake shoke te tjere
Atje mblodhe ushterine,
Te leftojne me Aline.
Djalli vete ishte ngritur,
Edhe bota ish mahnitur,
Paresi e vegjelija,
Sicili qellimn' e tija,
Nuke kish mbetur bese
Ne ditet e mavijese
Njeriu hante njerine,
Te huajne dhe te tine
Aliu me shok' e pane,
Q'u ndez zajrri me cdo ane,
I* la Sehlin Medinese,
Jasemn' i dergoj Meqese,
Dhe vet' u nis me nje mije,
Te vere punet me vije.
Ajisheja me te tjere,
Me Telhan; e me Zybere,
Me nje vent posa arriti,
Fjal' e te shoqt' mahniti,
Se atje i lehne qente,
Dhe pa perhapure dhente,
Fjala q'i kish then' i dolli;
Vendi ne mendje ja solli,
Ja kish thene dhe me pare
Kete qe kish perte ngjare
Fajn' e njohu menjere
Dhe la Telhane e zybere
U tha:" Une do te kthehem,
Pasketaj nuke genjehem"
Po ata prap e genjyen,
Edhe me vehte u kthyhen
Ajisheja me Telhane,
E me te tjerete vane
Barsese ju aferuan,
Nje njeri brenda derguan
U thane:" Neve leftojme,
Gjakn' e Osmanit kerkojne,
n'u befshi me ne, u qasim
Ne mos u befshi, u vrasim".
Basrasit me dysh u ndane
Gjysmet vane me Telhane,
Thane:" Aliu pa marre
Gjakne , s'e bejme te pare".
Te tjerete deshn' Aline
dhe njohen paresine.
Aliu kish derguar
Ne Basret te mallkuar
osman Hanife q'ish burre
e te rreme s'thoshte kurre,
U tha gjithe njerezise:
"Mos hiqni pas djallezise
se kjo ne kurth do t'ju shtjere
Te mos dilni tjater here,
Behuni me Perendine
Edhe degjoni Aline,
Q'ishte mbret i urtesise,
Njeriu i Perendise,
Mos ju falni Mavijese
Q'eshte i lik e i pabese".
Basrasit e gjor' u cane
E me dy gjysma u ndane
Ca u bene me Aline
e ca me Telha fatzine,
Harithi qe doj Aline,
s'doj Mavije faqezine,
I tha Telhajt e Zyberit;
"Mos i shtini vlejten nderit;
Ju, pa lene Mehdinene,
Zute dor' e bete bene,
Dh' e bet Aline e pare
Punen e patte* te mbare,
Te vertetene e njohte,
Tani perse u perndahte?
Nje njeri , qe po dha fjale,
Nga besa qysh mund te dale?
Ju te dy s'na kishit shkruar?
Njerez s'na kishit derguar?
S'mbani ment qe na kerkonit
E gjithnje na shtrengonit,
Qe ta nxirrnim ne Osmane
E ta perzinim mervane?
Tani doni gjakn' e tija
S'kini turp nga Perndija,
Gruan e te parit tene
Perpara e kini vene.
E kini bere si shtrige
Dhe te pabese e te lige;
Juve, deshte me kurore
Beki nje grua kembore,
e shkelte me kembe ndere,
Dh' e shpini dere me dere,
S'kini turp te turperoji,
pa mblidhni ment e mejtoji".
Harithit i tha Zyberi:
"Me pahir Maliq* Eshteri
Na vu e muarrme dore,
Se na kish gjetur te gjore".
Harithit keto i thane
Zyber plaku me Telhane.



I* --- Kjo ne origjinal mungon
patte* --- pate
Maliq* ---- Malik ( ne origjinal)

Dhane e dhan' edhe gje s'bene
Djalli zihjen u kish shtene
u nda biri me t'ane
E vellaj la vellane,
Kishte vlefte djallezija
Pa nder s'gjente urtesija;
Bene shume fjal' e pune,
Po nonj'udhe nuke vune
Muarr armete ner duar,
U zun luft' e mallekuar;
Ushterit aqe luftuan
Sa njerezit u shuan,
U shua gjithe qyteti
Thua se njeri me s'mbeti!
Osman i Hanifit iku,
se shoket ja shoj armiku;
Tek vij mb'udh' , Aline gjeti,
U turperua e mbati,
Po Aliu m'embelsire,
Me te mir' e me meshir'
E pyeti gjer' e gjate
I mesoji gjithe te rate,
Punete q'ishin bere
Edhe luftene te tere.
Pasandaj Osman' i mjere
Itha:"Telhja me Zybere
S'vine n'udhe me te mire,
Me paqe e me meshire
Fjal' ata nuke degjojne,
Jane gati te leftojne,
Esht' e madhe djallezija
Pa s'shkon fare urtesija!
Asaj udhe kane dale
Nuke binden me fjale
Po me lufte do t'a ndani!"
Keto fjale tha Osmani.
Aliu pak u mendua,
osmanit i tha:"S'me thua!
Keta mos jane te marre?
S'jane ata q'ishin me pare?"
Kshu tha dh'e ngrin' ushterine
Si ndenjn' e hanger e pine.
Pastaj ne Pikar vent zune,
Ushterin' atje e shpune,
E tek do dergoj te pare,
Te mbledhe ushetare
Dergoj Mehmen' e Xhaferrit,
Pastaj Maliqn' e eshterit,
Ne Qofe edhe te tjere,
Van'e erdhen disa here,
Po te gjithe ata, qe vane,
Nuk'e bitne ebu-Musane,
Qe ish atje i pare,
I pa udhe e i marre,
Sicili donte te vinte
Po ay s'donte t'i linte,
Kerkonte gjakn' e Osmanit
Ishte nga an' e Syfjanit.
Me pastaj dergoj Hasane,
Me Amare te dy vane,
Amar' i bir' i Jasirit
I mir'i bir'i te mirit,
U zu me Ebu-Musane,
U shan' e nga dish' u vrane,
Po Hasane me te mire
Me paq' e me embelsire,
Djal' i urt'i Fatimese,
Qendroj ne mes te Qofese,
Bindi gjithe njerezine,
U rrefeu urtesine,
Dhe me vehte duke marre
Shtate mije ushtetare,
U ngrit erdhi tek i ati
Me gjithe ushterit qe pati;
Maliqi me shoke vate,
Hyri ne Qofe ndaj nate
Ebu_Musan' e perzune,
Nje tjatre te pare vune;
Telha plaku me Zybere'
Ajisheja e te tjere
E ngrehne ne Basre frone
Te rreme shume po thone!
E xegitim njerezine
Te leftojne me Aline!


-----

Aliu njerez dergonte,
Vellazerine kerkonte,
Shume t 'urta fjal' u thote,
Po te gjitha dem e kote!
Fjalete perdit i kthenin
E kerkonin ta genjenin.
Aliu me ushrtine
Ngrihen e ne basre vine,
Dy ushteri kundrejt vane,
Nje me njan' e nje me njane.
Me neseret qemenate
Aliu merr shoke shtate,
Edhe ne shesht duke dale,
Ndenji hipure me kale,
Kerkoj Zybere e Telhane,
Ata te dy bashke i vane
Aliu si ish me kale
Zu e u tha keto fjale:
"Vellezere, pa me thoni
C'jane keto qe punoni?
Juve te pare me vute
Pastaj tjater ushe zute?
Pa me thoni c'u kam bere
Qe u mblodhte kshu te tere?
Keshtu eshte njerezija?
Perse humbi miqesija?
S'ishim kurdohere shoke,
Dhe miq perjet' e per koke?
Te zihemi ne mest tene?
S'e mbani ment c'kini qene?
Bota nesh do te mesonte,
Perjet' ashtu te punonte;
Kur bejme ne marrezine
C'do te thone ata qe vine?
Te heqe nesh njerezija,
Na ndjen valle Perendija?
Per ate Zon' e vertete,
Kjo pun' eshte shume e mete!
Qe tani mire mntohi,
Se pastaj do te pendohi;
Keto pune foshnjore jane,
Miresi me vehte s'kane;
Per njereit e vertete
Nuk i vlen keto kjo jete,
Gjer me sot per Perendine
Dhe me gjithe njerezine
Jemi perpjekur te tere,
Sot tjatre pune eshte bere!"
Keshtu u tha zot'i ndjere
Pa tha Telhaj me Zybere:
"Gjakn' e Osmanit kerkojme!
Kurre nuk'e harrojme!"
Ay th:" Ata q'e vrane
Dhe meje mallekim kane,
Nga vrasj' e tij, as me thua
Valle nesh kush u gezua?
I lutemi Perendise,
Ne mesthit te njerezise
Te jete i mallekuar
Ay qe eshte gezuar".
Telhaj fjalen' e degjojti'
Unji kryet e pushojti!
Keto fjale si i thane
Te dy bashke me Telhane.


-----

Aliu pyet Zybene,
I tha:" E mba ment , nje here,
Me ty bashke Muhameti
C'erth ne shtepi e me gjeti,
Edhe posa me pa mua,
Qeshi pak e u gezua?
Ti i the pse me Aline
E ke kaqe miqesine.
Te tha ty duke uruar,
Ay zot' i zoteruar,
"Shih ta kesh vellazerine
Perjete ti me Aline
Edhe ti do qe te bjere
Ti ta kesh mik kurdohere".
Keto fjal' i tha Zyberit
Ati zemera te mjerit
J'u droth! pa duke mejtuar
I tha:" E paskam harruar!"
Pastaj lotte curk' i vane,
Mi leshrat e kalit rane!
Tha, "Ti genjeshtere s'thua,
Tani m'erth ne ment dhe mua"
Keto fjale atje thane,
Pastaj ikn' e u ndane.
Vate n'ushterit Zyberi,
Dhe i th Telhaj i mjeri:
"Une s'leftonj me Aline,
Nuk e benj dot marrezine".
Zyberit Telhaj i thote:
"Qeshemi ne gjithe bote,
Te shkuarat ti harrojme
Dhe neser te leftojme!"
Punene kshu e vendosne
edhe fjaletet i sosne
Ata mije plot tridhjete
Aliu kish dhet'e tete*
Lufta dhe nuk ishte zene
E shigjeta s'ishte shtene
Aliu mbledh njerezine
Porositi ushterine
Utha:" Ne vellezer jemi
E te ndare nuke kemi;
Tani hyri djallezija
Pa u prish vellazerija
Ne leftojme djallezine
Po s'e merzitim njerine.
Keto zoterinj qe shini
Te gjithe fort mir' i njihni
Qe jane miqthe tane,
Dhe shume te mire jane!
Pa kemi qene njehere
Shoke me keta te mjere!
Kur patem te parin tene,
Vellezer kemi qene!
Pa tani ka hyre djalli
E te varferit i talli!
Ju mos u beni te marre,
Mos u bini per te vrare,
Po vetem sa te mburohi,
Se ndryshe do te pendohi
Mos i ndiqni, mos i vritni,
Per vdekje mos i goditni!
Jane vellezerit tane,
Vret i vellaj te vellane?"




dhet'e tete* ---- tetembedhjete mije ushtare .

Keshtu u tha paresise,
Edhe gjithe ushterise;
Luft' e zeze me te zene,
S'qen ata qe kishin qene!
U ndez aqe luft' e shkrete
Sa u be gjaku kenete!
U plagos Telhaj i mjere,
Dha shpirtin me nje ferre!
M'ane tjatre ca te tjere
Vrane dhe Zyber e mjere!
Aliut van' i thane
Duke levduar q'e vrane!
U tha: "Neme do kete
Nga Zot' i madh i vertet
Dhe mallekim kurdohere
Ay qe vrau Zybere!"
Se ata q'e kishin vrare
S'bene si u tha me pare,
Po u rane e i vrane,
Dhe Zyber edhe Telhane.
Aliu me lot i qau.
Mervani me shok' i vrau
Te shtonte armikerine,
Pastaj te bente te tine!
Keta te dy duke vrare
Me nuke lane te pare,
Nd'arke Ajishen e shpune,
E mbi kamilat* e vune
Me hekura e mbuluan,
Pas soje gjithe u leshuan,
Aliu tha:" Mos u bini,
Po kamilene te zini",
Dhe dergoj Maliq Eshtere
me pake shoke te tjere,
Ata u derdhe ta zene,
Po armikete s'i lene,
Dhe me shigjeta u shtun*
Keta perpara i vune.
Maliqi, trim i vertet
I pret atje shtat a tete,
Papo me vrap u leshua,
Kamiles ju aferua,
Gjithe armikete i theu
Edhe frene e rrembeu
Shokete gjith u shperndane,
Vetem Ajishen' s'e lane.
Kamila s'donte te vinte
Vendine qe kish s'e linte,
Maliqi nje kordh' i bije,
Si lisne mbe dhe e shtije!
Aliu dergoj Mehmene
Qe ta mirrte Ajishene
Pa shih c'punoj djallezija,
E gjette nga Perendija!
Ajisheja me Mehmene
Moter dhe vella qene.
Kesaj lufte anembane
Luft' e Kamiles* i thane.
Shigjete Aliu s'shturi,
E dore ne kordhe s'vuri
Kur e gjet vrare Telhane
E qau si te vellane,
Ajishene Basr' e shpune,
Dhe ne nje shtepi e vune
Aliu me miqt' e tjere
Ja beri si duhej ndere,
E faj asaj nuk i shtune,
Po atyre qe e vune,
S'nemi Aliu Osmane
As Zybere, as Telhane
S'e mallekoj dh'Ajishene
Po Mervan e Mavijene
Q'i prune me ate dite
E i hodh ne rreshkite;
Se Ay ish zot i mire,
Kishte te madhe meshire,
Pa dhe kete kishin pjese
Ne punet te Mavijese.
Pastaj Ajisheja dolli
Zoti Ali e percolli
Pa i dhe edhe Mehmene
Edhe Hasan e Hysene;
Ata ne Meqe e shpune
Kshu u mbarua kjo pune
Aliu i ndjen fajtoret,
Ngushellohen edhe te gjoret,
Te palgosurit i shtrojti
Te vdekurit i mbulojti.
Ndenj ne Basre edhe caze
Pa la Abdullah Abaze,
Vete vat' e zu Qofene
Te sill m'udhe Mavijene.


kamilat*---- gamile, deve
shtun*--- i qelluan
Luft' e Kamiles*---- Lufta e Gamileve

# 4


I dashur' i Perendise,
Qish miku i njerezise
Kart' i dergoj Mavijese
Asaj bushtre te pabese
Po i bir i Syfjanit
S'ju pergjigj t'et te Hasanit
Amr' i Asit i pabese
Ish armiku i Mavijese
Ish njeri i mallekuar
E fort shume i djallezuar
S'kish nga njerezija pjese,
Po desh t'i vij Mavijese,
Te bijt' e tij nuk e lane
Te dy menjehere i thane:
"Mos u bej me Mavijene
Qe ka rrjepur memedhene,
Te behemi me Aline
Qe eshte me Perendine".
Amri u tha:" Mavijese
Do t'i vet' e te marr pjese
Nga c'ka marre e do te marre
Kete pune shoh te mbare!"
Mavijeja e pat bere
kete, q'sihte djall i tere
Shume te math e te pare,
Se po shum' i kishte ngjare,
E pyetne dhe degjonte
Pune pa ate s'punonte.
I thote:" Tani c'te bejme
E c'ngaje valle te gjejme?"
Kshu tha i bir' I Syfjanit.
Ay tha: "gjakn' e Osmanit!
Ate neve te kerkojme
Kurrete mos e harrojme
Linjene me gjak ta nxjerim
E ijet tona t'i cjerrim
Duke thirrur nate e dite
Dhe me te dhen' e me mite
T'i xegitim mbreterine".
Keto punera punuan,
Njerezine e marruan
Kushdo q'ishte i pabese,
I vate pas mavijese
Ca me frike, ca me mite,
I mbaruan djallezite
Humbi fare urtesija,
E drejta e njerezija!
C'erdhi nje e zeza dite
Qe s'vlenine miresite
Aliu lufte po s'donte
Po keto gjith i mesonte
U dergoj fjale te vine
Edhe mblodhi ushterine,
Prej Meq' e prej Medineje
Prej Basre e prej Qofeje
Papo j'u derth Mavijese
Asaj dhelpre se pabese.
O moj dhelpera dinake!
Te vertetene e flake
Edhe te rremene e prure
E ne vent' t'asaj e vure!
Njerezine e shkretove
Dhe besen e truperove!
Syfjanisite u ngrine*
Mblodhe gjithe ushterine
Mavijeja vu te pare
Amrine mi ushtare.
Amri, nga ata qe mblodhi,
Nje mije te forte zgjodhi
Mbi ata vuri Verdane,
Edhe i dergoj menjane
Pas ati dhe Amri vete
U nis me mije tridhjet;
Pas atij dhe Mavijeja
Dolli me rremet si reja!
Aliu nis Kambere
me dy-tri mije te tjere
Vu mbi te tjer' ushtetare
Te bir' e Nasirt te pare,
Dhe i nxori nga qyteti
Vete me te tjere mbeti
Pastaj dhe vete s'qendrojti,
Nga ur' e Beskese shkojti
Mavijeja dhe te tjere
Dergoj me Ebu-Avere!
Aliu kundrejt Averit
Nisi te bir' e Eshterit
Kete trimne vu te pare
Permbi gjithe ushtetare.



u ngrine*---- u ngriten

Nga nj'ane vinte Averi,
Nga tjatra Maliq-Eshteri
Papo te dy ushterite
U aferuan nje dite
Nje me nj'ane e nje me nj'ane
Pertej e perketej rane
Neper bregore u hodhe
Ndenje nje dite e u clodhe
Dergoj i bir i Eshterit
Nje kart' e i shkroj Averit;
"Nuke ardhme te leftojme
Kemi asrdhur te gjykojme,
Njerezija te mos vritet
Gjaku te mos perseritet;
Nuk' i do Zot' i vertete
Te keqijat ne jete
Ka besuar Perendine
Ay qe e do Aline;
Ne dashte bota t'i mbese
Kejo pune Mavijese
Edhe neve ndryshe s'themi
E nga erthme prape vemi,
Po njerezija e dine
Nuk e ckembejme Aline,
Gjithekush po do te shohe
Te drejten do ta njohe."
Maliq-Eshteri kshu shkrojti
Shpejt kartene ja dergojti
Aliu u kishte thene,
Lufte kurre te mos zene
Po te dergojn' e ta thrresin
Te qendrojne e ta presin
Ay luftene s'e donte
Gjak e dem nuke kerkonte
I vij keq per njerezine
E kish te tine te tine.
Ja dhane kartene Averit
Pa i shkroj Maliq- Eshterit;
"Neve erthme te leftojme
Pa te ketila s'degjojme
Duan lufte, nuku fjale
Kush eshte burre, te dale!
Maliqi duke kenduar
Kartene i zemeruar
Me vrap e nisi nje djale
Averit i dergoj fjale:
"Ne te mos vim'e te vemi
Keto sy per sy t'i themi"
Averi kete se deshi
Degjoj fjalene dhe qeshi
Ahere u ashpersua
Hipi dhe u aferua
Maliq' I bir i Eshterit
Papo i thirri Averit:
"Del, i tha , del te leftojme
Ne te dy mos menojme,
Se kam turp nga Perndija
Te vritene njerezija,
Jane vellezerit tane
Keta neve faj s'na kane."
Keshtu tha Maliq-Eshteri.


----